Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 279/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie z dnia 6 grudnia 2019 r., sygn. akt II K 990/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

R. R. (1)

- uprzednia niekaralność za przestępstwa

Informacja KRK

k. 618

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Nie dotyczy

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Nie dotyczy

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Nie dotyczy

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść tego orzeczenia, polegający na przyjęciu błędnej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu, przyjmując, że społeczna szkodliwość czynu „nie jest znaczna" podczas gdy uwzględniając in concreto wszystkie elementy o których mowa w art. 115§2 kodeks karnego, które Sąd winien brać pod uwagę przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu Sąd winien przyjąć, że społeczna szkodliwość czynu zarzucanego oskarżonemu jest znikoma a więc, że czyn oskarżonego nie stanowi przestępstwa,

- naruszenie prawa procesowego, które mogło miec wpływ na treść tego orzeczenia a mianowicie art. 7 k.p.k. oraz art. 5§2 k.p.k. poprzez błędną ocenę dowodu w postaci wydanej w dniu 05.12.2019 r. ustnej, uzupełniającej opinii biegłego M. G. w zakresie w którym biegły podaje, że ,, Ustalenie, czy konkretna transakcja mogła wprowadzać w błąd jest możliwe tylko, jeśli jakiś inwestor zadeklaruje, że podejmuje decyzję na podstawie takiego czynnika. Nie jestem w stanie tego stwierdzić w tej sprawie, nie znam inwestorów" a w konsekwencji nie rozstrzygnięcie wątpliwości na korzyść oskarżonego,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że działania oskarżonego mogły dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały co do podaży lub popytu na instrument finansowy,

- naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia a mianowicie art. 7 k.p.k. poprzez błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego co doprowadziło Sąd do przyjęcia, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w nieświadomości jego bezprawności - z błędnym przyjęciem jednak, że błąd oskarżonego był nieusprawiedliwiony,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w nieświadomości jego bezprawności - z błędnym przyjęciem jednak, że błąd oskarżonego był nieusprawiedliwiony,

- naruszenie prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia a mianowicie art. 7 k.p.k. poprzez błędną ocenę dowodu w postaci wydanej w dniu 05.12.2019 r. ustnej, uzupełniającej opinii biegłego M. G. w zakresie w którym biegły podaje, że „Odnosząc się do naruszenia integralności czy prawidłowości rynku, to moim zdaniem takiej integralności działania oskarżonego nie naruszały" oraz „w mojej opinii głównymi kryteriami inwestycji są kolejno: kompetencje i uczciwość zarządu spółki, dotychczasowe i potencjalne przewagi konkurencyjne spółki, branża, w której spółka działa i jej perspektywy, wskaźniki wyceny, takie jak „cena do zysku". Wahania wartości obrotu akcjami nie są dla mnie istotnym kryterium inwestycyjnym" a także dowodu w postaci wydanej w dniu 26.06.2018 r. ustnej, uzupełniającej opinii biegłego M. G. w zakresie "trudno zakładać, żeby ktoś został poszkodowany" co spowodowało przyjęcie odpowiedzialności karnej oskarżonego podczas gdy zachowanie oskarżonego było prawnie irrelewantne, bowiem nie doszło do naruszenia dobra prawnie chronionego o którym mowa w art. 12 rozporządzenia,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu podczas gdy zachowanie oskarżonego nie godziło w dobra prawnie chronione w art. 12 rozporządzenia,

z ostrożności zarzucam rażącą niewspółmierności środka karnego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a całość zebranego w sprawie materiału poddał właściwej ocenie, zgodnej z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego. Tak dokonana ocena dowodów, jako swobodna, ale nie dowolna pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k.

Analiza zebranego materiału dowodowego prowadzi do jednoznacznego wniosku, że R. R. (1) popełnił przypisane mu przestępstwo, natomiast zarzuty sformułowane w apelacji obrońcy oskarżonego posiadają wyłącznie polemiczny charakter. Przedstawione przez niego zarzuty nie mogły dyskwalifikować rozstrzygnięcia.

Obrońca R. R. w sposób nieuprawniony wywodził błędną ocenę dowodu w postaci ustnej uzupełniającej opinii biegłego, co w jego ocenie spowodowało przyjęcie odpowiedzialności karnej oskarżonego. Z tym stanowiskiem nie sposób było się jednak zgodzić. Z pisemnych motywów orzeczenia jednoznacznie wynikało, że uwadze sądu nie umknął fakt, że nikt nie został w istocie wprowadzony w błąd co do rzeczywistej płynności obrotu akcjami (...) na skutek działań R. R. (1). Sąd rejonowy podkreślił, iż w toku postępowania przygotowawczego, jak również rozprawy głównej nie zidentyfikowane żadnego konkretnego inwestora, pokrzywdzonego popełnionym przez oskarżonego czynem. Nie ustalono, czy którykolwiek inwestor został wprowadzony w błąd jego działaniem. Tym samym, mając na względzie wyrażoną w art. 5 § 2 k.p.k. zasadę in dubio pro reo, ustalono, korzystniej dla oskarżonego, że żadnego inwestora w błąd nie wprowadził, lecz jedynie mógł wprowadzić. Jednakże w art. 183 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi penalizowane jest także podejmowanie działań, które mają tę cechę, że mogą wprowadzać w błąd co do popytu lub podaży, to do stwierdzenia, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamię dopuszczenia się działań mogących wprowadzać w błąd co do popytu lub podaży, wystarczające było ustalenie, że powstało zagrożenie dla prawidłowości funkcjonowania rynku papierów wartościowych, rozumianej jako ochrona interesów uczestników giełdy, wywołane podjęciem przez oskarżonego działań mogących mieć negatywny wpływ na decyzje inwestorów z uwagi na to, że mogły wywołać u nich mylne wrażenia na temat okoliczności istotnych dla ich podjęcia. Mimo, że z poczynionych ustaleń nie wynikało, by działanie oskarżonego wyrządziło komukolwiek realną szkodę, czy doprowadziło do osiągnięcia przez niego wymiernych korzyści majątkowych, w pełni uprawnione było zatem w tej sytuacji przyjęcie, że dokonując transakcji, które prowadząc do sztucznego zawyżenia wolumenu obrotów mogły wywoływać u inwestorów mylne wrażenie co do popytu lub podaży, a oskarżony tym samym dopuścił się zachowań mogących wprowadzać w błąd co do popytu lub podaży. Brak było zatem podstaw do zakwestionowania w/w ustaleń i stwierdzenia, że sąd rejonowy dowolnie przyjął, że działania oskarżonego mogły dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały co do podaży lub popytu na instrument finansowy. Należy z całą stanowczością stwierdzić, iż oskarżony był świadomy podejmowanych na giełdzie działań dotyczących akcji spółki (...). Jego działanie było ukierunkowane na wywołanie wśród innych uczestników rynku wrażenia, że rynek danego instrumentu finansowego jest bardziej płynny niż w rzeczywistości. Oskarżony swoimi działaniami kreował podaż i popyt na akcje spółki (...).

Z rozważań prawnych zawartych w uzasadnieniu wyroku jasno wynikało, że sąd badał, czy zachowanie oskarżonego mogło wprowadzać w błąd co do podaży lub pobytu na owe akcje. W ocenie sądu odwoławczego tak właśnie było, skoro zwiększenie wolumenu obrotów nie było wynikiem istniejącego w tamtym czasie rzeczywistego popytu i podaży, tylko sztucznego popytu i podaży wykreowanego przez działania oskarżonego. Ukształtowany w ten sposób wolumen obrotów akcjami spółki był wyższy, niż wówczas, gdyby był on wynikiem wyłącznie rzeczywistego popytu i podaży z dnia dokonania transakcji. Nieprawdą było zatem stwierdzenie skarżącego, że działania oskarżonego nie dawały fałszywych lub wprowadzających w błąd sygnałów co do podaży lub popytu na instrument finansowy, skoro zamiarem R. R. było sztuczne wygenerowanie wyższego wolumenu obrotu akcjami spółki.

Chybiona była również podjęta przez autora apelacji próba podważenia ustaleń co do sprawstwa oskarżonego poprzez wskazywanie, że zostały one poczynione z pominięciem tego, że wypełniające formalnie przedmiotowe oraz podmiotowe znamiona przestępstwa określonego w art. 183 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi zachowanie oskarżonego zostało podjęte przez niego w okolicznościach uchylających jego bezprawność. Zarówno ocena zgromadzonych dowodów, która doprowadziła sąd do wniosku, że celem działania oskarżonego było sztuczne zawyżenie obrotu akcjami, a więc że umyślnie podjął działania mogące wprowadzać w błąd co do popytu lub podaży, jak i dokonana subsumpcja prowadząca do wniosku, że wypełnił on w ten sposób formalne znamiona czynu zabronionej przez prawo manipulacji na rynku papierów wartościowych, były prawidłowe.

Odpierając kolejny zarzut autora apelacji kwestionujący dokonaną ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu zarzucanemu oskarżonemu wskazać należy, iż słuszne było uznanie przez sąd rejonowy, że czyn ów cechował się wyższą, niż znikoma społeczną szkodliwością, co uzasadniało uznanie go za przestępstwo i podjęcie reakcji karnej. Z poczynionych ustaleń wprawdzie wynikało, że nie doszło do wprowadzenia żadnego z inwestorów w błąd co do popytu i podaży, które przełożyłoby się na przynoszące straty materialne decyzje i miało wpływ na cenę akcji spółki lub przyniosło korzyści majątkowe oskarżonemu. Powyższa okoliczność bezsprzecznie przemawiała na korzyść oskarżonego, niemniej jednak zważywszy na to, że dobrem chronionym przez art. 183 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi jest prawidłowość funkcjonowania rynku papierów wartościowych i penalizując działania mogące wprowadzać w błąd co do popytu lub podaży przepis ten zabezpiecza w istocie rynek już przed zaistnieniem sytuacji stwarzającej zagrożenie dla prawidłowości obrotu. Nie można było zatem zgodzić się ze skarżącym, że zachowanie oskarżonego w ogóle nie naruszyło dóbr chronionych przez ww. artykuł. Biorąc pod uwagę fakt, że działanie oskarżonego nie miało charakteru jednorazowego, tylko dopuszczał się on umyślnie zabronionych przez prawo manipulacji akcjami, godząc w prawidłowość obrotu papierami wartościowymi i realizując z góry powzięty zamiar, wykluczone było uznanie, że czyn jego cechował się znikomą społeczną szkodliwością. Okoliczności i sposób działania oskarżonego, jego motywacja i fakt, że czyn jego wymierzony był w dobro o tak istotnym charakterze jak prawidłowość obrotu instrumentami finansowymi (rodzaj naruszonego dobra), nawet po wzięciu pod uwagę, że nie wywołał on rzeczywistych zakłóceń w funkcjonowaniu rynku papierów wartościowych, przesądzały o tym, że objęte aktem oskarżenia zachowanie oskarżonego cechowało się wyższą niż subminimalną społeczną szkodliwością społeczną.

Wniosek

uniewinnienie oskarżonego lub umorzenie postępowania na podstawie art. 17§ 1 pkt 3 k.p.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak było zatem podstaw do uznania, że postępowanie wobec oskarżonego - jak tego domagał się obrońca - winno zostać umorzone na podstawie art. 17§1 pkt 3 kpk. Sąd rejonowy słusznie zatem uznał, że zostały spełnione przesłanki do skorzystania wobec niego z dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Sąd Okręgowy, dokonując instancyjnej kontroli zaskarżonego orzeczenia, nie dostrzegł także przesłanek z art. 439 § 1 k.p.k. i 440 k.p.k., które obligowałyby do uchylenia orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość zaskarżonego wyroku sądu I instancji.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zważywszy na powyższe, nie dopatrując się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, sąd odwoławczy utrzymał zawarte w zaskarżonym wyroku orzeczenie o odpowiedzialności oskarżonego w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach zmiany

Nie dotyczy

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy

5.3.1.4.1.

Nie dotyczy

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Sąd odwoławczy na podstawie art. 636 kpk zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 zł tytułem opłaty za drugą instancję.

PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana