Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód T. J. domagał się uchylenia z dniem 1 września 2019 roku obowiązku alimentacyjnego ustalonego na rzecz pozwanych P. J. i K. J. w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w Rybniku w dniu 20 stycznia 2010 roku w kwocie po 350 zł miesięcznie na rzecz każdego z pozwanych.

W uzasadnieniu żądania, powód wskazał, że pozwana P. J. ma 21 lat i jest słuchaczem pierwszego semestru na kierunku technik usług kosmetycznych w trybie zaocznym, natomiast pozwany K. J. ma obecnie 18 lat i nie poinformował powoda jaka jest jego sytuacja. (k. 18-19)

W odpowiedzi na pozew pozwana P. J. wniosła o oddalenia powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu. Wskazała, że uczy się zaocznie w pomaturalnej szkole kosmetologii, ubiega się o przyjęcie na studia stacjonarne, a z uwagi na sytuację epidemiczną nie ma stałej pracy. Do końca kwietnia 2020 roku była zatrudniona w Sp. z o.o. (...) na podstawie umowy zlecenia. Pozwany K. J. z kolei uznał żądanie pozwu począwszy od 1 lutego 2020 roku, wskazując, że od 1 kwietnia 2020 roku pracuje zawodowo. (k. 39-40)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Na mocy ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Rybniku w dniu 20 stycznia 2010 roku w sprawie sygn. akt IV RC 1186/09 T. J. zobowiązał się do zapłaty alimentów na rzecz małoletnich wówczas P. i K. rodzeństwa J. w kwocie po 350 zł na rzecz każdego z nich.

W tym czasie pozwani mieszkali z matką, koszt utrzymania mieszkania wynosił około 700 zł. P. J. miała wówczas 10 lat, koszt jej utrzymania matka oceniała na 600-700 zł miesięcznie. K. J. miał wówczas 8 lat, a koszt jego utrzymania wynosił 400-500 zł miesięcznie. Matka pozwanych pracowała jako sprzedawca i zarabiała około 1200 zł miesięcznie.

Powód w tym czasie pracował w KWK (...), a jego miesięczne wynagrodzenie wynosiło średnio 1300 zł netto. Mieszkał z rodzicami, partycypując w kosztach utrzymania domu w kwocie około 450 zł miesięcznie. Miał pobrany kredyt w banku w wysokości 9100 zł, który spłacał w ratach w wysokości 542 zł miesięcznie. Na dojazdy do pracy przeznaczał 200 zł miesięcznie.

(dowód: akta IV RC 1186/09 k. 4,5, 21-24, 25, 27-27v)

Aktualnie powód ma 43 lata, pracuje w zawodzie górnika z miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 3500 zł. Pozwany mieszka z żoną E. J.. Żona powoda zarabiała 1900 zł miesięcznie, z dniem 1 stycznia 2021 roku rozwiązano z nią umowę o pracę z uwagi na likwidację stanowiska pracy. Miesięczne koszty związane z utrzymaniem domu, w którym mieszkają, kształtują się następująco: prąd -400 zł co dwa miesiące, woda -100 zł co miesiąc. Dom powoda opalany jest węglem, który otrzymuje z kopalni. Powód spłaca pożyczkę w kwocie 10.000 zł przeznaczoną na remont centralnego ogrzewania. Nowy piec z wymianą kosztuje około 15.000 zł. Pozostałe koszty utrzymania powoda to: wyżywienie około 400-500 zł miesięcznie, środki czystości około 50 zł miesięcznie, lekarstwa 150 zł co dwa miesiące, ubrania 150 zł miesięcznie. Powód nie utrzymuje kontaktu z córką.

( dowód: zeznania powoda k. 58v, wyciąg z rachunku k. 79-79v, rozwiązanie umowy o pracę k. 80).

Pozwana ma obecnie 20 lat, jest technikiem weterynarii. Mieszka z matką i ojczymem. Od 1 września 2019 roku była słuchaczem technikum usług kosmetycznych w trybie zaocznym. Od lutego 2020 roku do 1 września 2020 roku pracowała dorywczo w firmie (...) na podstawie umowy zlecenia, z wynagrodzeniem w kwocie 2000 zł w okresie dwóch miesięcy oraz jednorazowo z wynagrodzeniem w kwocie 300 zł. Z uwagi na pandemię nie zawarto z pozwaną kolejnej umowy. Od października 2020 roku rozpoczęła trzyletnie studia stacjonarne na kierunku kosmetologia w (...) Wyższej Szkole Handlowej w K., czesne wynosi 650 zł miesięcznie. Koszty utrzymania powódki to: wyżywienie 350 zł miesięcznie, ubrania 200 zł miesięcznie, dojazdy na uczelnię 150 zł miesięcznie, środki czystości i kosmetyki 150 zł miesięcznie, czesne na studiach 150 zł miesięcznie, telefon 100 zł miesięcznie, Internet 50 zł miesięcznie. Pozwana jeździ konno, co kosztuje 350 zł miesięcznie, pozwana uczęszcza na takie zajęcia w związku z problemami z kręgosłupem. Pozwana leczy się dermatologicznie, co kosztuje 150 zł miesięcznie. Pozwana posiada własny samochód, którego współwłaścicielem jest ojczym. Koszt utrzymania samochodu wynosi 250 zł miesięcznie.

Urzędy Pracy w R., Ż., J. i w K. dysponują ofertami pracy dla osób bez zawodu i w innych zawodach niż technik weterynarii, kosmetyczka i kosmetolog. Ofertami pracy zgodnie z wykształceniem pozwanej dysponują Urzędy Pracy w W. i w G..

( dowód: zeznania pozwanej k. 58v-59, umowa zlecenia k. 45, zaświadczenie (...) Wyższej Szkole Handlowej w K. k. 55, informacje urzędów pracy k. 67,68,70,72, 74,76, zaświadczenie o odpłatności za studia k. 81).

Pozwany ma obecnie 19 lat, od 19 marca 2020 roku pracuje jako operator maszyn na podstawie umowę o pracę w (...) Sp. z o.o. w R.. Otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 3600 zł, które wystarcza mu na utrzymanie.

(dowód: zeznania pozwanego k.59, umowa o pracę k. 44)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań stron oraz zebranych w sprawie dokumentów, szczegółowo powyżej opisanych. Zeznania stron znajdują potwierdzenie w dokumentach, których strony nie kwestionowały. Strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego, a Sąd uznał sprawę za merytorycznie wyjaśnioną.

Sąd zważył co następuje.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 kro każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W myśl art. 133 § 3 kro - rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Art. 138 kro stanowi z kolei, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków, o których mowa w art. 138 kro następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi wcześniej, podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów.

Zgodnie z obecnym stanowiskiem orzeczniczym, do uchylenia obowiązku alimentacyjnego nie jest wystarczające wskazanie na osiągnięcie przez osobę uprawnioną pełnoletniości. Przepis art. 133 kro definiujący obowiązek rodziców wobec dzieci wskazuje wprost na określenie czasu trwania tego obowiązku. Określenie, którym posłużył się ustawodawca „…nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie…” nie określa wieku dziecka, czy poziomu jego wykształcenia, a wyłącznie jego status społeczno-materialny. Sąd, wydając rozstrzygnięcie w przedmiocie świadczeń alimentacyjnych, obowiązany jest brać pod uwagę wszystkie okoliczności towarzyszące wydaniu takiego orzeczenia.

Należy podkreślić, że zarówno stanowisko judykatury jak i doktryny w sposób jednoznaczny określają, że obowiązkiem rodziców jest - w miarę swych sił - umożliwienie dziecku zdobycia wykształcenia stosownego do jego uzdolnień (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1976 roku, III CRN 280/76).

Wobec uznania powództwa przez pozwanego w całości, w niniejszej sprawie bezspornym było, iż pozwany zaprzestał kontynuowania edukacji, a z uwagi na podjęcie pracy zarobkowej jest w stanie utrzymać się samodzielnie. W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 213 § 2 kpc, Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie takie jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności pozwanego, który uznaje nie tylko samo żądanie powoda, ale i przytoczone przez stronę powodową okoliczności faktyczne, godząc się tym samym na wydanie wyroku uwzględniającego to żądanie. Sąd nie znalazł podstaw, które mogłyby uzasadniać stwierdzenie, iż oświadczenie o uznaniu powództwa przez pozwanego było sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub miało na celu obejście prawa.

W świetle powyższego w odniesieniu do pozwanego K. J. należy wskazać, iż o ile w dacie ustalania ostatnich alimentów był małoletni, a tym samym niezdolny do samodzielnego utrzymania się, to obecnie ma 19 lat, zakończył edukację i podjął pracę zarobkową. Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności ujawnionych w niniejszej sprawie, a nadto fakt, iż pozwany uznał powództwo w całości, Sąd doszedł do przekonania, że pozwany jest w stanie samodzielnie się utrzymać.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że zachodzą przesłanki uzasadniające uchylenie obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanego i dlatego w myśl art. 138 kro w zw. z art. 133 § 1 kro orzekł jak w punkcie 1 wyroku. Sąd uchylił obowiązek alimentacyjny od 1 września 2019 zgodnie z żądaniem pozwu.

Odnośnie pozwanej P. J. zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do przyjęcia, że pozwana studiująca w trybie dziennym jest zdolna do samodzielnego utrzymania się w pełnym zakresie. Jak wynika z ustaleń niniejszej sprawy P. J. uzyskała tytuł technika weterynarii. Wobec faktu, iż podjęła studia dzienne Sąd badał czy dotychczasowe przygotowanie zawodowe i nabyte wcześniej kwalifikacje pozwalają pozwanej w pełni na samodzielne, regularne zarobkowanie, a więc na pokrycie własnych kosztów utrzymania (wyrok Sądu Najwyższego z 11.2.1986 r., II CRN 439/85, OSP 1987/4/85). Jak wcześniej wskazano, pozwana posiada przygotowania zawodowe, jednak z uwagi na brak ofert pracy w zawodzie, jej możliwości zarobkowania są ograniczone do prostych i słabo płatnych prac, w konsekwencji nie pozwalają na samodzielne utrzymanie się. W tym miejscu należy podkreślić, iż pozwana bezpośrednio po nauce w Policealnej Szkole Zawodowej na kierunku technik usług kosmetycznych, podjęła dalsze kształcenie. Od października 2020 roku podjęła dzienne studia na kierunku kosmetologia, na prywatnej uczelni z miesięcznym czesnym w kwocie 650 zł. Podjęta przez pozwaną nauka powoduje, że jej możliwości zarobkowe są ograniczone. W świetle powyższego Sąd uznał, że pozwana nie usamodzielniła się jeszcze w pełni, a zatem wymaga pomocy rodziców w jej utrzymaniu. W ocenie Sądu nie sposób zarzucić pozwanej, że nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Podjęcie przez pozwaną nauki na studiach wyższych mającej jej zapewnić tytuł i zawód kosmetologa oznacza, iż dokłada ona starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się w przyszłości. Z powyższych względów w pkt 2 wyroku Sąd oddalił powództwo względem pozwanej P. J..

Orzekając o kosztach postępowania, Sąd miał na względzie art. 102 kpc. Zgodnie z jego treścią w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy, przepis ten nie konkretyzuje „wypadków szczególnie uzasadnionych”, pozwalających na nie obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu, a zatem ich kwalifikacja należy do sądu, który ma swobodę oceny w tym przedmiocie i, uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, zarówno podmiotowych jak i przedmiotowych, powinien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości (postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 27 września 2012 r. III CZ 70/12). Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, gdyż pozwany uznał żądanie pozwu przy pierwszej czynności, a zatem Sąd na mocy art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania pozwanego kosztami postępowania, na które składają się koszty sądowe oraz koszty zastępstwa procesowego strony przeciwnej.

Z kolei, o kosztach procesu dla pozwanej orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc wobec faktu, że powód przegrał proces względem niej w całości. Na poniesione przez pozwaną koszty procesu złożyły się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 900 zł.

W punkcie 5 wyroku, Sąd z urzędu, zgodnie z art. 333 § 1 pkt 1 kpc nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie punktu 1, gdyż zasądził roszczenie uznane przez pozwanego.