Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Bożena Oworuszko
Protokolant	protokolant sądowy Anna Kłos

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2021 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w L.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 kwietnia 2021 r. sygn. akt IX GC 436/19

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. na rzecz (...) kwotę 8.100 (osiem tysięcy sto) złotych tytułem kosztów procesu w instancji odwoławczej.

Sygn. akt I AGa 91/21

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w L. na rzecz powoda (...) kwotę 804.520,32 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od 24 września 2018 r. do dnia zapłaty (pkt I); zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w L. na rzecz (...) kwotę 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II).

Sąd Okręgowy ustalił, że Skarb Państwa jest właścicielem następujących nieruchomości gruntowych, oznaczonych ewidencyjnie, jako: działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki
nr (...) i (...), dla których Sąd Rejonowy wO.
V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą
nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w O. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy
w O. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki o nr (...), dla których Sąd Rejonowy w(...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...); (...), dla których Sąd Rejonowy
w O. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczysta nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki o nr (...)
(...) dla których Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w(...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...),
dla których Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka o nr (...), dla której Sąd Rejonowy
w O. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy
w O. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki o nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w (...)
V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą
nr (...), działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy (...) IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą
nr (...).

Działka o numerze ewidencyjnym (...) (obręb 0010) powstała z podziału działki o numerze ewidencyjnym (...), działka o numerze ewidencyjnym (...) (obręb 0010) powstała z podziału działki o numerze ewidencyjnym (...), działka o numerze ewidencyjnym (...) (obręb 0010) powstała
z podziału działki o numerze ewidencyjnym (...), działka o numerze ewidencyjnym (...) (obręb 0010) powstała z podziału działki o numerze ewidencyjnym (...), zaś wskazane podziały zostały dokonane z uwagi
na realizację inwestycji drogowej obejmującej rozbudowę drogi krajowej nr (...) do parametrów drogi ekspresowej.

Działka nr (...) (obręb (...)) powstała z podziału działki o numerze ewidencyjnym (...).

Na wszystkich wymienionych powyżej działkach, lub jak w odniesieniu do działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (...)
i (...) – na działkach, z których zostały one wydzielone, ustanowiono na rzecz pozwanego – (...) S.A. z siedzibą w L. służebność przesyłu umowami z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. zawartymi
przez Nadleśniczego Nadleśnictwa O. działającego w imieniu (...)
ze spółką (...) S.A. z siedzibą w L..

Podatnik Nadleśnictwo O. jako właściciel powołanych nieruchomości w ustawowych terminach złożył deklaracje podatkowe za lata 2013 - 2018 od nieruchomości ustalonych zgodnie z załącznikami do wymienionych wyżej umów z 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r.

W następstwie powyższego Wójt Gminy O., kwestionując zadeklarowany przez podatnika podatek wydał 21 maja 2018 r. decyzje odpowiednio:

⚫

w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego
od nieruchomości za 2013 rok (znak: (...)), ustalającą, że kwota podatku za grunty związane z działalnością gospodarczą będące
w posiadaniu płatnika, wykorzystywane przez (...) S.A.
do prowadzenia działalności gospodarczej, wynosi 114.221,00 zł, która to decyzja została utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z 14 sierpnia 2018 r. (znak: (...));

⚫

w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego
od nieruchomości za 2014 rok (znak: (...)), ustalającą, że kwota podatku za grunty związane z działalnością gospodarczą, będące
w posiadaniu płatnika, wykorzystywane przez (...) S.A.
do prowadzenia działalności gospodarczej, wynosi 114.166,00 zł, która to decyzja została utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z 14 sierpnia 2018 r. (znak: (...));

⚫

w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego
od nieruchomości za 2015 rok (znak: (...)), ustalającą, że kwota podatku za grunty związane z działalnością gospodarczą będące
w posiadaniu płatnika, wykorzystywane przez (...) S.A.
do prowadzenia działalności gospodarczej, wynosi 113.479,00 zł, która to decyzja została utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z 14 sierpnia 2018 r. (znak: (...));

⚫

w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego
od nieruchomości za 2016 rok (znak: (...)), ustalającą, że kwota podatku za grunty związane z działalnością gospodarczą będące
w posiadaniu płatnika, wykorzystywane przez (...) S.A.
do prowadzenia działalności gospodarczej, wynosi 111.667,00 zł, która to decyzja została utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z 14 sierpnia 2018 r. (znak: (...));

⚫

w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego
od nieruchomości za 2017 rok (znak: (...)), ustalającą, że kwota podatku za grunty związane z działalnością gospodarczą będące
w posiadaniu płatnika, wykorzystywane przez (...) S.A.
do prowadzenia działalności gospodarczej, wynosi 110.982,00 zł, która to decyzja została utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z 14 sierpnia 2018 r. (znak: (...));

⚫

w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego
od nieruchomości za 2018 rok (znak: (...)), ustalającą, że kwota podatku za grunty związane z działalnością gospodarczą będące
w posiadaniu płatnika, wykorzystywane przez (...) S.A.
do prowadzenia działalności gospodarczej, wynosi 110.826,00 zł, która to decyzja została utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z 14 sierpnia 2018 r. (znak: (...)).

Wobec uzyskania waloru ostateczności przez wymienione wyżej decyzje Wójta Gminy O. z 21 maja 2018 r., Nadleśnictwo O. uiściło podatek od nieruchomości w wysokościach wynikających z tych decyzji.

Przy piśmie datowanym na 21 sierpnia 2018 r. Nadleśniczy Nadleśnictwa O. powołując się na § 5 ust. 3 i 5 umów objętych aktami notarialnymi z 10 czerwca 2014 r. (nr (...)) i 10 grudnia 2015 r. (nr Rep. (...)) przekazał pozwanemu potwierdzone
za zgodność z oryginałem ostateczne decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z 14 sierpnia 2018 r. o numerach: (...), formułując jednocześnie wniosek o dokonanie zapłaty (wyrównania) kwot podatku wynikającego z tych decyzji, w terminie 30 dni od dnia powiadomienia pozwanego na piśmie o wydaniu ostatecznych decyzji podatkowych.

Przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanemu 24 sierpnia 2018 r.

Wobec faktycznego uiszczeniem przez Nadleśnictwo O. podatku w wysokości innej niż zadeklarowana, wystawiono korekty do faktur VAT za lata 2010 — 2018, a następnie przekazało pozwanemu faktury korekty z 31 października 2018 r. o numerach :

⚫

(...) do faktury nr (...) z 30 czerwca 2014 r.,

⚫

(...) do faktury nr (...) z 30 czerwca 2014 r.,

⚫

(...) do faktury nr (...) z 31 maja 2015 r.,

⚫

(...) do faktury nr (...) z 15 czerwca 2016 r.,

⚫

(...) do faktury nr (...) z 21 czerwca 2017 r.,

⚫

(...) do faktury nr (...) z 19 czerwca 2018 r.

W odpowiedzi na przedstawienie korekt faktur pozwana (...) S.A. z siedzibą w L. w piśmie datowanym na 4 grudnia 2018 r. poinformowała Nadleśnictwo O., że odniesie się
do żądania zapłaty należności wynikających z przedstawionych faktur
po wypełnieniu, udokumentowaniu i zakończeniu pełnej ścieżki odwoławczej (SKO/WSA/NSA) określonej w umowie o ustanowienie służebności przesyłu zawartej w oparciu o podpisane 14 listopada 2012 r. porozumienie,
które reguluje kwestie korzystania przez spółkę z gruntu pod liniami elektroenergetycznymi. Pozwany wraz z pismem zwrócił przesłane faktury
bez ich realizacji.

W konsekwencji powyższego Nadleśniczy Nadleśnictwa O. wezwał pozwanego – (...) S.A. z siedzibą w L. do zapłaty kwoty 804.520,32 zł tytułem należności z nieopłaconych faktur, oświadczając, że brak wpłaty spowoduje wystąpienie na drogę postępowania sadowego.

Wobec bezskuteczności wystosowanego wezwania powód zainicjował przedmiotowy proces.

17  września 2018 r. powód wniósł skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W.:

⚫

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O.
z 14 sierpnia 2018 r. znak (...),

⚫

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O.
z 14 sierpnia 2018 r. znak (...),

⚫

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O.
z 14 sierpnia 2018 r. znak (...),

⚫

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O.
z 14 sierpnia 2018 r. znak (...),

⚫

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O.
z 14 sierpnia 2018 r. znak (...),

⚫

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O.
z 14 sierpnia 2018 r. znak (...),

Skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego
w O. znak (...) została oddalona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w sprawie (...) SA/Wa (...) wyrokiem
z 12 czerwca 2019 r., skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. znak (...) została oddalona
przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w sprawie
(...) SA/Wa (...) wyrokiem z 12 czerwca 2019 r., skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. znak (...)została oddalona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w sprawie (...) SA/Wa (...) wyrokiem
z 12 czerwca 2019 r., skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. znak (...) została oddalona
przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w sprawie
(...) SA/Wa (...) wyrokiem z 12 lipca 2019 r., skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. znak SKO.P.4000/654/2018 została oddalona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w sprawie (...) SA/Wa (...) wyrokiem
z 12 lipca 2019 r., skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. znak (...) została oddalona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w sprawie (...) SA/Wa (...) wyrokiem
z 12 lipca 2019 r.

Postanowieniem z 18 grudnia 2019 r. wydanym na rozprawie sąd stwierdził brak podstaw do uznania braku właściwości miejscowej Sądu Okręgowego w Lublinie do rozpoznania przedmiotowej sprawy
oraz na podstawie art. 505 § 3 k.p.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji stwierdził utratę mocy nakazu zapłaty wydanego 22 marca 2019 r.

Powyższych ustaleń faktycznych sąd dokonał w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, a w szczególności w oparciu o przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dokumenty, które w aspekcie dyspozycji art. 244 k.p.c. miały walor dokumentów urzędowych, jako że zostały wydane przez podmioty do tego legitymowane, działające w ramach przyznanych im kompetencji w prawem przepisanej formie, które w swej treści zawierają urzędowe potwierdzenie okoliczności objętych ich osnową.

Sąd uwzględnił również powołane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., stanowiące dowód tego, że wskazane w nich podmioty złożyły oświadczenie woli o określonej w nich treści. Sąd uwzględnił fakt, że dokument prywatny stanowi pełnoprawny środek dowodowy, który może być uznany za podstawę ustaleń faktycznych, a następnie wyrokowania.

Dokumenty zgromadzone w aktach sprawy Sąd ocenił jako wiarygodne i jako takie przyjął je za podstawę poczynionych ustaleń faktycznych. Strony nie kwestionowały ich autentyczności ani też osnowy, różniąc się jedynie w ocenie skutków wynikających z ich treści, co determinowało brak podstaw do podważenia ich wiarygodności. Tym bardziej, że zostały one sporządzone na etapie przedprocesowym, kiedy to żadna ze stron nie przewidywała ich późniejszego procesowego wykorzystania.

Sąd stwierdził, że przedmiotem sporu zaistniałego pomiędzy stronami
na gruncie niniejszej sprawy było zaktualizowanie się podstaw domagania się przez powoda wyrównania kosztów zapłaconego podatku na gruncie umów zawartych z pozwaną o ustanowienie służebności przesyłu i rozliczenie
za korzystanie z gruntu z dnia 10 czerwca 2014 r. i z 10 grudnia 2015 r. Rozstrzygając tę kwestię sąd orzekający w przedmiotowej sprawie zważył
na tożsame w treści obu powołanych wyżej umów - paragrafy 5 ust. 3,
w których strony, ustalając warunki niezbędne dla stwierdzenia obowiązku wyrównania przez pozwaną na rzecz powoda kwot zapłaconego podatku
od nieruchomości w pasach obciążonych służebnością gruntową ustanowioną na rzecz pozwanej w ramach zastrzeżonego powodowi wynagrodzenia
za ustanowienie służebności, odwołały się do wydania przez organ podatkowy ostatecznej decyzji, której skutkiem byłoby zwiększenie ponoszonego ciężaru podatkowego lub ostatecznej decyzji statuującej obowiązek zapłaty zobowiązania podatkowego w stosunku do gruntów, przez które przebiegają linie elektroenergetyczne stanowiące element przedsiębiorstwa pozwanej.
W przypadku wydania przez organ podatkowy decyzji ostatecznej, której skutkiem byłoby zwiększenie ponoszenia ciężaru podatkowego lub statuującej obowiązek zapłaty zobowiązania podatkowego w stosunku do gruntów,
przez które przebiegają linie elektroenergetyczne będące własnością (...) pozwana spółka zobowiązała się do wyrównania (...) kwoty zapłaconego podatku za okres ustalony w decyzji organu określającej wielkość zobowiązania podatkowego, w terminie 30 dni od dnia powiadomienia (...) przez (...)na piśmie o tym fakcie.

Dokonując, stosownie do treści art. 65 § 1 i 2 k.c. , wykładni oświadczeń woli stron zawartych w powyższych zapisach umownych, Sąd Okręgowy uznał, że zgodnym zamiarem stron było takie ukształtowanie należnego powodowi
od pozwanej wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu,
które miało zapewnić pokrycie ponoszonych przez powodowe (...) kosztów podatkowych zaistniałych z uwagi na posadowienie na zarządzanym przez niego gruncie linii elektroenergetycznej. Z treści kontraktów wynikało bowiem, że umówione wynagrodzenie w istocie odpowiadać miało faktycznie ponoszonym przez powoda kosztom podatków przypisanych do zajętej pod linie energetyczne części nieruchomości. W ocenie Sądu taka interpretacja koreluje
z treścią art. 39 a ust. 2 ustawy z 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz. U.
z 2020 r. poz. 1463, 2338, z 2021 r. poz. 784), będącego przepisem bezwzględnie obowiązującym, z którego literalnie wynika, że wynagrodzenie ma być ustalone na poziomie odpowiadającym wartości podatków i opłat ponoszonych przez powoda.

Wypełniając zaś treścią pojęcie „decyzji ostatecznej”, do której odwołały się strony, Sąd stwierdził, iż nie można abstrahować od definicji tego pojęcia
w rozumieniu regulacji podatkowych, bowiem umowy z dnia 10 czerwca
2014 r. i 10 grudnia 2015 r. były zawarte przez uczestników obrotu gospodarczego, przy udziale profesjonalisty (w formie aktów notarialnych),
co nakazuje ocenę ich treści w kontekście systemowym.

Jak wynika zaś z przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1325, 1423, 2122, 2123, 2320, z 2021 r. poz. 72, 694, 802), postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne (art. 127), a decyzje, od których nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym, są ostateczne; uchylenie lub zmiana tych decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania mogą nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach podatkowych (art. 128). Zgodnie zaś z treścią art. 220 Ordynacji podatkowej, od decyzji organu podatkowego wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji (§ 1), a właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ podatkowy wyższego stopnia (§ 2).

W art. 128 Ordynacji podatkowej wyrażono zasadę trwałości orzeczeń administracyjnych, której emanacją jest przyjęta konstrukcja ostateczności decyzji, od których nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym, zaś ich wzruszenie możliwe jest już tylko w drodze nadzwyczajnych środków zaskarżenia lub w drodze skargi do sądu administracyjnego. Konsekwencją zaś takiej zasady jest to, że decyzja ostateczna podlega wykonaniu, chyba że wstrzymano jej wykonanie (art. 239e Ordynacji podatkowej), co jak ustalił Sąd, nie miało miejsca w realiach przedmiotowej sprawy.

W kontekście powyższego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania,
że waloru ostateczności decyzji podatkowych nie można odmówić decyzjom wydanym przez Wójta Gminy O. z 21 maja 2018 r. w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego od nieruchomości
za 2013 rok (znak: (...)), w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego od nieruchomości za 2014 rok
(znak: (...)), w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego od nieruchomości za 2015 rok (znak: (...)),
w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego od nieruchomości za 2016 rok (znak: (...)), w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego od nieruchomości za 2017 rok
(znak: (...)), w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego od nieruchomości za 2018 rok (znak: (...)),
a to wobec utrzymania ich w mocy odpowiednimi decyzjami Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. jako organu podatkowego drugiej instancji (decyzje z 14 sierpnia 2018 r. o numerach (...), (...), (...), (...), (...) (...)).

W konsekwencji Sąd uznał, że wbrew twierdzeniom pozwanego, roszczenie dochodzone przez powoda w niniejszej sprawie zyskało walor wymagalności zdefiniowany przez strony w umowach przez nich zawartych, odpowiednio z 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. Tym samym Sąd podzielił stanowisko prezentowane przez powoda, że skoro zgodnie z § 5 ust. 3 umów o ustanowienie służebności przesyłu i rozliczenie za korzystanie z gruntu z 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2016 r., strony odwołały się do wydania przez organ podatkowy ostatecznej decyzji, której skutkiem byłoby zwiększenie ponoszonego ciężaru podatkowego lub statuującej obowiązek zapłaty zobowiązania podatkowego w stosunku do gruntów, przez które przebiegają linie elektroenergetyczne będące własnością pozwanej spółki, jako okoliczności aktualizującej po stronie pozwanej obowiązek wyrównania Lasom Państwowym kwoty zapłaconego podatku za okres ustalony w decyzji organu, określającej wielkość zobowiązania podatkowego, w terminie 30 dni od dnia powiadomienia pozwanej spółki na piśmie o tym fakcie, to stanowisko pozwanego jakoby roszczenie powoda o wyrównanie należnego mu wynagrodzenia było warunkowane złożeniem przez powoda najpierw skargi od ostatecznych decyzji podatkowych do WSA, a następnie ewentualnej kasacji do NSA nie znajduje podstawy w treści umów zawartych pomiędzy stronami.

Sąd stwierdził, że należy odróżnić istotnie umownie poczynione przez strony ustalenia, co do obowiązku konsultacji powoda z pozwanym w zakresie wnoszenia środków odwoławczych od decyzji organów podatkowych skutkujących zwiększeniem ponoszonego ciężaru podatkowego (zgodnie bowiem z treścią § 5 ust. 2 umów, powód zobowiązał się do poinformowania pozwanego o fakcie wydania takiej, od której przysługują zwyczajne środki odwoławcze, nie później, iż w terminie 3 dni od daty doręczenia powodowi decyzji, a na rzecz pozwanego zastrzeżono uprawnienie do sformułowania wiążącego dla powoda stanowiska w terminie kolejnych 4 dni co do wniesienia środka odwoławczego, z zastrzeżeniem obowiązku poniesienia przez pozwanego kosztów wdrożonego w tym trybie postępowania odwoławczego, w sytuacji gdy nie doprowadziło ono do uchylenia bądź zmiany w całości lub w części zaskarżonej decyzji) od przesłanek determinujących zwiększenie ponoszonego przez powoda ciężaru podatkowego. Abstrahując bowiem od trybu wzruszania decyzji podatkowych mających za przedmiot opodatkowanie podatkiem od nieruchomości w miejsce podatku leśnego części nieruchomości zarządzanych przez Lasy Państwowe - Nadleśnictwo O. zajętych pod linie energetyczne będące elementem przedsiębiorstwa pozwanego, za niewątpliwe Sąd uznał, że w momencie zaistnienia w obrocie prawnym ostatecznych decyzji podatkowych zobowiązujących powoda do uregulowania podatku w określonej wysokości doszło do skonkretyzowania obowiązku podatkowego (rozumianego jako wynikająca wyłącznie z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach) ciążącego na powodzie jako podatniku podatku od nieruchomości i powstania zobowiązania podatkowego po stronie podatnika.

Sąd wskazał, że istota zobowiązania podatkowego została zdefiniowana w art. 5 Ordynacji podatkowej i należy uznać, że doszło do opisanej w tym przepisie konkretyzacji zobowiązania podatkowego powoda, a więc zobowiązania do zapłacenia w określonym terminie podatku od nieruchomości zajętych pod liniami energetycznymi pozwanego w stawce odpowiadającej stawkom dla nieruchomości wykorzystywanych dla celów prowadzenia działalności gospodarczej, w momencie, w którym decyzje Wójta Gminy O. z dnia 21 maja 2018 r. stały się ostateczne. Zgodnie bowiem z art. 239e Ordynacji podatkowej, decyzja ostateczna podlega wykonaniu, chyba że wstrzymano jej wykonanie. Dlatego też, zdaniem Sądu, w zaistniałej sytuacji trudno racjonalnie argumentować, że Nadleśnictwo O. nie było zobowiązane do uregulowania wobec organu podatkowego różnicy w należności podatkowej wynikającej z ostatecznych decyzji podatkowych, albo też, że miało obowiązek ponieść ten ciężar, a z jego refundacją przez pozwaną, niezależnie od przyjętych umownie regulacji (§ 5 ust. 3 umów), oczekiwać na ewentualną decyzję WSA lub NSA, jak wynikałoby to ze stanowiska pozwanej wyartykułowanego w piśmie datowanym
na 4 grudnia 2018 r. Niewątpliwie bowiem to lokalizacja urządzeń pozwanej spółki na nieruchomościach powoda spowodowała, że doszło o zmiany kwalifikacji gruntów powoda z leśnych na takie, na których prowadzi się działalność gospodarczą, a konsekwencją tej zmiany było powstanie należności podatkowych objętych żądaniem pozwu jako składnik wynagrodzenia należnego powodowi za ustanowienie służebności gruntowej.

Sąd podkreślil, że kwota podwyższonego podatku będąca przedmiotem żądania pozwu wynikała z decyzji Wójta Gminy O., a nie ze złożonych uprzednio przez Nadleśnictwo deklaracji podatkowych za lata 2013-2018 za grunt zajęty pod linie energetyczne w podatku leśnym, a nie od nieruchomości. Organ podatkowy bowiem, nie zgadzając się z takim naliczeniem podatku, odrębnymi decyzjami ustalił za lata 2013-2018 inną, znacznie wyższą wysokość podatku od tego gruntu, a mianowicie podatek od nieruchomości przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej.

W tym stanie rzeczy Sąd ocenił, że powód wykazał wysokość dochodzonego roszczenia, przedstawiając decyzje podatkowe Wójta Gminy O. z dnia 21 maja 2018 r., potwierdzone decyzjami Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia 14 sierpnia 2018 r., w związku z którymi następnie zostały wystawione korekty faktury VAT oraz dowody zapłaty tego podatku (w zakresie różnic wynikających z poszczególnych decyzji podatkowych w odniesieniu do podatku uiszczonego w związku z pierwotnie złożonymi deklaracjami podatkowymi) na rzecz organu podatkowego. Należność podatkowa uzupełaniająco uiszczona przez powoda w konsekwencji wymienionych ostatecznych decyzji podatkowych w łącznej kwocie 654.081,56 zł podlegała zaś powiększeniu o podatek VAT w stawce
23 % (w łącznej kwocie 150.438,76 zł), bowiem stanowiła element wynagrodzenia należnego powodowi w związku z ustanowieniem na rzecz pozwanej służebności, a ustalanego stosowanie do treści § 5 ust. 1 i ust. 5 umów łączących strony.

Tym samym Sąd stwierdził, że skoro strony uzgodniły w § 5 ust. 5 umów, że pozwana spełni świadczenie wynikające ze zobowiązania do wyrównania (...) kwoty zapłaconego podatku wskutek wydania ostatecznych decyzji podatkowych zmieniających wysokość podatku od nieruchomości zajętych na potrzeby działalności prowadzonej w ramach przedsiębiorstwa pozwanej, w terminie 30 dni od otrzymania kopii ostatecznych decyzji podatkowych, zaś stosowna korespondencja w tym zakresie została doręczona pozwanej w dniu 24 sierpnia 2018 r., przy piśmie datowanym
na 21 sierpnia 2018 r., racjonalna jest konkluzja, że 30-dniowy termin,
w którym pozwana była zobowiązana do wyrównania obciążenia podatkowego realnie poniesionego przez powoda upłynął 23 września 2018 r., co z kolei determinowało uprawnienie powoda do żądania odsetek od dnia kolejnego,
tj. od dnia 24 września 2018 r.

Za niezasadny Sąd uznał zarzut przedawnienia podniesiony
przez pozwaną, co do części roszczeń objętych żądaniem pozwu. Istotnie bowiem podstawą roszczenia powoda, z jakim ten wystąpił w stosunku do pozwanej, było powstanie zobowiązania podatkowego po stronie powoda, potwierdzonego ostatecznymi decyzjami organu podatkowego (tj. decyzjami Wójta Gminy O. z dnia 21 maja 2018 r., które zostały utrzymane w mocy stosownymi decyzjami Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z 14 sierpnia 2018 r.). Oczywistym, w ocenie Sądu Okręgowego, pozostaje to, że treść umów zawartych pomiędzy stronami uzależniała aktywność powoda w zakresie modyfikacji wynagrodzenia
za ustanowienie służebności gruntowej należnego od pozwanej od wykreowania ostatecznymi decyzjami podatkowymi większego obciążenia podatkowego (zobowiązania podatkowego). Dopiero na podstawie tych decyzji powód mógł bowiem wystawić faktury korygujące, opiewające na obowiązek dopłaty
ze strony pozwanej, zgodnie z treścią umów łączących strony, tj. dopiero w momencie, gdy powstało zobowiązanie podatkowe, z tytułu którego organ podatkowy mógł żądać od niego zaspokojenia roszczenia podatkowego.

Sąd zważył, iż walor ostateczności decyzje podatkowe zyskały wskutek negatywnej weryfikacji odwołań od decyzji Wójta Gminy O. w rezultacie utrzymania ich w mocy decyzjami Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia 14 sierpnia 2018 r. i dopiero wówczas powód miał obowiązek uregulować świadczenie podatkowe wykreowane tymi decyzjami, a w konsekwencji miał podstawę dla wystawienia faktur korygujących, opiewających na kwoty obejmujące dopłaty podatku wynikające ze zmiany kwalifikacji podatku opłacanego w związku z nieruchomościami, na których zostały wybudowane linie przesyłowe wykorzystywane przez pozwaną do prowadzenia jej działalności, z podatku leśnego na podatek od nieruchomości przy stawce właściwej dla nieruchomości wykorzystywanej dla celów prowadzenia działalności gospodarczej.

Natomiast termin płatności tak powstałej należności powoda, wynikający z § 5 ust. 5 umów, wynosił 30 dni od otrzymania przez pozwaną ostatecznych decyzji. Słusznie więc powód podnosił, że bieg terminu przedawnienia nie może rozpocząć się przed wydaniem decyzji zmieniających wysokość stawki podatku. Skoro więc decyzje podatkowe zyskały walor ostateczności z dniem 14 sierpnia 2018 r., a ich wydanie aktualizowało kontraktowy obowiązek pozwanego do zwrotu na rzecz powoda pokrytych przez niego należności wynikających ze zmiany wysokości opodatkowania (a to na podstawie faktur korygujących wystawionych przez powoda dnia
31 października 2018 r.), nie może być mowy o przedawnieniu roszczeń powoda w stosunku do pozwanego w relacji pomiędzy profesjonalistami,

skoro przedmiotowy proces został zainicjowany 15 lutego 2019 r.

Sąd uznał, że wbrew stanowisku pozwanego, odnoszenie aktualizacji uprawnienia powoda do żądania od pozwanego wyrównania kwoty zapłaconego podatku w wyniku obciążenia podatkowego nałożonego na (...), w związku z posadowieniem na nieruchomościach (...) urządzeń przesyłowych wykorzystywanych przez pozwaną spółkę do momentu wydania decyzji przez organ podatkowy w tym przedmiocie nie stanowi o umożliwieniu powodowi swobodnego kreowania terminu przedawnienia jego roszczenia, bowiem termin ten jest uzależniony od powstania zobowiązania podatkowego. To bowiem z decyzji organu podatkowego, który inaczej zakwalifikował stawkę podatku pierwotnie zadeklarowaną przez powoda wyniknęło zobowiązanie podatkowe obciążające (...). Nie do pogodzenia z zasadami racjonalizmu byłoby natomiast przyjęcie stanowiska, że termin przedawnienia winien być liczony od powstania obowiązku podatkowego rozumianego jako wynikającą wyłącznie z ustaw podatkowych nieskonkretyzowaną powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach, skoro podatnik – (...) pierwotnie zadeklarowały inną stawkę podatku, a dopiero stanowisko organu podatkowego przesądziło o korekcie kwalifikacji dokonanej przez podatnika ((...)).

Sąd nie uznał również trafności stanowiska prezentowanego przez pozwanego o przedwczesności żądania, na jakie opiewał pozew inicjujący przedmiotowe postępowanie. Abstrahując bowiem od niekonsekwencji stanowiska pozwanej, która z jednej strony wskazywała na przedawnienie części żądania pozwu, a z drugiej strony argumentowała przedwczesność żądania, Sąd podniósł, że z gramatycznej wykładni tekstu umów łączących strony, które stały się kanwą wywiedzenia żądania pozwu, nie wynika,
aby roszczenia powoda w stosunku do pozwanej z tytułu wyrównania dopłaty podatku gruntowego wymierzonego przez organy podatkowe, były warunkowane uprzednią aktywnością powoda w zakresie najpierw złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a w dalszej konsekwencji kasacji do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Z treści § 5 umowy z dnia 10 czerwca 2014 r. o ustanowienie służebności przesyłu i rozliczenie za korzystanie z gruntu oraz tożsamego w treści § 5 umowy z dnia 10 grudnia 2015 r. o ustanowienie służebności przesyłu
i rozliczenie za korzystanie z gruntu wynika, bowiem, że na pozwanej ciążył obowiązek zapłaty na rzecz powoda wynagrodzenia z tytułu ustanowienia prawa służebności przesyłu, którego wysokość corocznie miała być ustalana w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych
przez Nadleśnictwo O. od części nieruchomości, z których korzystanie było ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością, a do tak ustalonego wynagrodzenia miał być doliczany podatek od towarów i usług w wysokości obowiązującej w dniu wystawienia faktury VAT, zaś to wydanie przez organ podatkowy decyzji ostatecznej, której skutkiem było zwiększenie ponoszonego ciężaru podatkowego lub statuującej obowiązek zapłaty zobowiązania podatkowego w stosunku do gruntów, przez które przebiegały linie elektroenergetyczne będące własnością pozwanej spółki, generowało po stronie pozwanej zobowiązanie do wyrównania (...) kwoty zapłaconego podatku za okres ustalony w decyzji organu, określającej wielkość zobowiązania podatkowego, które to zobowiązanie aktualizowało się w terminie 30 dni od dnia powiadomienia pozwanej spółki przez (...)na piśmie o tym fakcie.

Zaistnienie zatem w obrocie prawnym ostatecznych decyzji podatkowych, korygujących wymiar podatku od nieruchomości (...)w związku z umiejscowieniem na nich urządzeń przesyłowych, stanowiących element przedsiębiorstwa powoda, w postaci decyzji Wójta Gminy O. z dnia 21 maja 2018 r., które z kolei decyzjami
z 14 sierpnia 2018 r. Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. zostały utrzymane w mocy, należy utożsamić z sytuacją, w której konsekwencją ich wydania było zwiększenie ponoszonego ciężaru podatkowego w stosunku do gruntów, przez które przebiegają linie elektroenergetyczne będące własnością pozwanej spółki. Z jednej bowiem strony (...) były zobowiązane do uiszczenia zobowiązania podatkowego powstałego
na podstawie tych decyzji po uzyskaniu przez nie waloru ostateczności w trybie administracyjnym, zaś z drugiej strony organ podatkowy w przypadku bierności podatnika, byłby uprawniany do egzekwowania tego zobowiązania w trybie przymuszającym. Wstrzymanie bowiem wykonalności ostatecznych decyzji podatkowych jest przypisane Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu
w wypadku wniesienia skargi na ostateczną decyzję podatkową, co nie miało miejsca w realiach niniejszej sprawy.

W ocenie Sądu zaprezentowana powyżej ocena zyskuje dodatkową argumentację również w kontekście § 5 ust. 2 obu umów, w którym przewidziano po stronie (...) w stosunku do pozwanej obowiązek informacyjny i konsultacyjny (bowiem na rzecz pozwanej zastrzeżono uprawnienie do przedstawienia Nadleśnictwu swojego stanowiska, co do wniesienia środka odwoławczego od decyzji, której skutkiem,
jak w analizowanym przypadku, będzie zwiększenie ponoszonego ciężaru podatkowego w podatku od nieruchomości, przydając jednocześnie temu stanowisku pozwanej spółki wiążący charakter), jednak w wypadku wydania przez organ podatkowy decyzji administracyjnej, od której przysługują zwyczajne środki odwoławcze, do których nie można zaliczyć skargi do WSA ani kasacji do NSA.

Dlatego też Sąd uznał, że dysponując ostatecznymi decyzjami podatkowymi powód - po pierwsze miał obowiązek uregulowania płatności podatku wynikającego z tych decyzji, a po wtóre, że zaktualizowało się po jego stronie uprawnienie do zażądania od pozwanej spółki wyrównania kwoty zapłaconego podatku za okres ustalony w poszczególnych decyzjach organu podatkowego w terminie 30 dni od dnia powiadomienia pozwanej spółki, stosownie do treści § 5 ust. 3 umów.

W konkluzji zatem Sąd stwierdził, że spór dotyczący wymagalności roszczenia dochodzonego w niniejszej sprawie należało rozstrzygnąć na korzyść stanowiska prezentowanego przez powoda, które znajduje uzasadnienie
na gruncie umów zawartych przez strony i wobec zaistnienia w obrocie prawnym ostatecznych decyzji podatkowych kreujących zobowiązania podatkowe bezpośrednio przekładające się na ustalenie wynagrodzenia należnego powodowi w zamian za ustanowienie służebności
na nieruchomościach powoda na rzecz pozwanej spółki.

Niezależnie od powyższego Sąd podniósł, że pogląd forsowany
przez pozwaną, jakoby konieczną przesłanką warunkującą obciążenia jej kosztami zwiększonego wymiaru podatku było złożenie przez powoda nadzwyczajnych środków zaskarżenia celem zwalczenia ostatecznej decyzji podatkowej, kwalifikującej stawkę podatkową zastosowaną dla wymiaru podatku od nieruchomości zajętych pod linie energetyczne stanowiące element przedsiębiorstwa pozwanej spółki jako stawkę dla nieruchomości wykorzystywanych dla celów prowadzenia działalności gospodarczej, a nie stawki podatku leśnego, nie znajduje merytorycznego uzasadnienia
w orzecznictwie sądów administracyjnych. Sąd wskazał, że kwestia zasadności opodatkowania najwyższymi stawkami gruntów należących do (...) nad którymi przebiegają linie energetyczne wydaje się bowiem być przesądzona na gruncie ujednoliconego już orzecznictwa tychże sądów, a to właśnie z takiej kwalifikacji stawek podatkowych należnych od nieruchomości zajętych pod linie energetyczne, wynikał „domiar podatkowy” skutkujący zwiększeniem wynagrodzenia należnego powodowi od pozwanej spółki, zgodnie z umownie ustalonymi zasadami. Sąd uznał, że również w tym kontekście trudno zracjonalizować oczekiwanie pozwanej spółki, co do składania przez powoda w związku z wydanymi ostatecznymi decyzjami podatkowymi skarg do WSA, a następnie kasacji do NSA, choć tą argumentację Sąd uznał za poboczną.

Sąd stwierdził, że według stanu na datę orzekania w przedmiotowej sprawie, wobec uprzedniego złożenia przez powoda skarg do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. na decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia 14 sierpnia 2018 r., utrzymujące w mocy zaskarżone decyzje podatkowe Wójta Gminy O. z 21 maja 2018 r., skargi te zostały oddalone.

Argumentując natomiast decyzję w przedmiocie zasądzenia
od dochodzonej pozwem kwoty odsetek ustawowych za opóźnienie
w transakcjach handlowych Sąd zważył, iż roszczenie dochodzone
przez powoda ma konotacje umowne, stanowi bowiem element wynagrodzenia za ustanowienie służebności gruntowej. Zasady ustalenia wysokości tego wynagrodzenia strony przewidziały w umowach zawartych odpowiednio
dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r., samo wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, a powód wystawił faktury VAT opiewające
na obowiązek uiszczenia tego wynagrodzenia (wraz z ich korektami)
przez pozwaną spółkę. Skoro więc pozwana nie dotrzymała terminów płatności wynikających z postanowień umownych (a w dalszej konsekwencji
z wystawionych faktur) Sąd przyjął, że z upływem tego terminu wierzytelności, na które opiewało zobowiązanie pozwanej zyskało walor wymagalnego,
co z kolei determinowało twierdzenie, że pozwana opóźnia się z płatnością wierzytelności od dnia następującego po dacie płatności. Wobec zaś wykreowania obowiązku płatności po stronie pozwanej w relacji umownej (handlowej) łączącej ją z powodem, powodowi przysługiwało uprawnienie do żądania zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, a to w kontekście treści art. 1, art. 2 pkt 1 i 3, art. 4 pkt 1-3 i art. 7 ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych” (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 424) – (poprzednio
o terminach zapłaty w transakcjach handlowych). Dlatego też Sąd uznał,
że na podstawie art. 4a powołanej ustawy, w realiach przedmiotowej sprawy
nie miał zastosowania art. 481 § 2 k.p.c.

Stosownie bowiem do treści art. 7 ust. 1 powołanej ustawy
- z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny
- wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych (rozumianych jako umowy, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi), chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: wierzyciel spełnił swoje świadczenie i wierzyciel nie otrzymał zapłaty
w terminie określonym w umowie.

Argumentując natomiast decyzję w przedmiocie zasądzenia
od pozwanej na rzecz (...) kwoty 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu Sąd odwołał się do treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c., w którym ustawodawca usankcjonował zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd
w przedmiotowej sprawie uznał za celowe koszty poniesione przez powoda wynagrodzenie należne w związku z reprezentowaniem powoda
przez Prokuratorię Generalną RP w wysokości odpowiadającej stawce minimalnej wynagrodzenia należnego profesjonalnemu pełnomocnikowi,
a to na podstawie art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r.
o (...) (DZ. U. z 2020 r., pod 762 ze zm.) w zw. z § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych
(Dz.U. z 2018 r. poz. 265) w kwocie 10.800 zł.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy orzekł jak w zaskarżonym wyroku.

Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana (...) SA w L. , zaskarżając go w całości.

Apelująca zarzuciła:

I.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy i treść zapadłego rozstrzygnięcia, tj.:

1)  art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez niedokonanie przez Sąd Okręgowy wszechstronnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, w szczególności dowodu z dokumentów w postaci umów zawartych między stronami, tj. umowy o ustanowienie służebności przesyłu w formie aktu notarialnego z dnia 10 czerwca 2014 r. (...), umowy o ustanowienie służebności przesyłu w formie aktu notarialnego z dnia 10 grudnia 2015 r. (...) oraz porozumienia z dnia 14 listopada 2012 r., prowadzące do błędnego ustalenia stanu faktycznego w zakresie wzajemnych obowiązków stron wynikających z tych umów oraz błędnych ustaleń co do sposobu rozliczenia ich wzajemnych roszczeń z tytułu wynagrodzenia
za służebności przesyłu oraz co do przesłanek powstania roszczenia powoda o zapłatę korekty wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu;

2)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez brak poddania analizie w celu dokonania wykładni całej treści zawartych pomiędzy stronami umów, prowadzącej do błędnej oceny, że powód nie miał obowiązku współdziałać z pozwaną w zakresie skarżenia decyzji podatkowych w postępowaniu sądowo - administracyjnym ze skargą do Naczelnego Sądu Administracyjnego włącznie oraz nie naruszył postanowień łączących strony umów;

3)  art. 227 k.p.c. w związku z art. 228 § 2 k.p.c. oraz 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie wszechstronnej analizy materiału dowodowego
oraz zaniechanie uwzględnienia wiedzy powszechnej i znanej Sądowi z urzędu, a w konsekwencji wadliwe pominięcie przy ocenie sprawy stanowiska ustawodawcy przedstawionego w uzasadnieniu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o podatku leśnym z dnia 20 lipca 2018 r., w którym ustawodawca jednoznacznie rozstrzygnął, że prezentowana wykładnia dokonana przez niektóre organy administracyjne (oparta m.in. na wykładni systemowej) jest nieprawidłowa i tym samym ustawodawca dokonał wykładni autentycznej, która została bezzasadnie pominięta przez Sąd I instancji przy orzekaniu w przedmiotowej sprawie;

II.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1)  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na jego pominięciu przy rozstrzyganiu sprawy i poprzestaniu na literalnym brzmieniu tekstu umów o ustanowienie służebności przesyłu – zawartej
w formie aktu notarialnego umowy z dnia 10 czerwca 2014 r., Rep. A
(...) oraz zawartej w formie aktu notarialnego umowy z dnia 10 grudnia 2015 r., Rep. A (...), w sytuacji, gdy praktyka wykonywania w/w umów przez strony oraz okoliczności ich zawierania jednoznacznie potwierdzają, w jaki sposób zarówno pozwana, jak i powód rozumieli swoje obowiązki w zakresie skarżenia negatywnych decyzji podatkowych, które obejmowało także składanie skarg w postępowaniu sądowo - administracyjnym, w tym skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego;

2)  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez błędną wykładnię oświadczeń woli stron złożonych w umowach o ustanowienie służebności przesyłu zawartych
w formie aktu notarialnego dnia 10 czerwca 2014 r., Rep. A
Nr (...) i dnia 10 grudnia 2015 r. Rep. A (...))
oraz w porozumieniu z dnia 14 listopada 2012 r., nie uwzględniającą celu zawartych tam uregulowań, od których zależała wysokość płaconego
przez pozwaną wynagrodzenia, który nakazywał przyjąć, że powód
w świetle treści § 5 ust. 3 umów o ustanowienie służebności przesyłu był zobowiązany do wniesienia nie tylko odwołania od decyzji wydanej
w postępowaniu administracyjnym w I instancji, ale i skargi od decyzji wydanej w II instancji, jak również Skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego, tj. był zobowiązany do wyczerpania całej możliwej drogi odwoławczej;

3)  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez błędną wykładnię oświadczeń woli stron zawartych w umowach o ustanowienie służebności przesyłu w formie aktu notarialnego dnia 10 czerwca 2014 r., Rep. A (...) i 10 grudnia 2015 r., Rep. A Nr (...) oraz porozumieniu z dnia 14 listopada 2012 r., polegającą na przyjęciu, że na podstawie w/w umów powód nie był zobowiązany, mimo rekomendacji pozwanej, do składania skarg
do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a decyzja o niezłożeniu tych środków zaskarżenia jako bezzasadnych należała do powoda, a nie
do pozwanej oraz że ocena powoda o niecelowości składania tych środków zaskarżenia była wiążąca dla pozwanej;

4)  art. 65 § 1 i 2 k.c. poprzez błędną wykładnię łączących strony umów
o ustanowienie służebności przesyłu w formie aktu notarialnego
oraz porozumienia z dnia 14 listopada 2012 r., która zadaniem Sądu
I instancji zezwalała powodowi na uznanie, że skoro jego zdaniem orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach podatku od nieruchomości pod liniami elektroenergetycznymi stanowi utrwaloną linię orzecznictwa sądów administracyjnych, to uzasadnia to zaniechanie wykonywania przez powoda obowiązków umownych w zakresie skarżenia decyzji podatkowych w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Z uwagi na powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, obciążenie powoda kosztami postępowania w całości oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, jak również o zasądzenie od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w wysokości ustalonej według norm przepisanych.

W odpowiedzi powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanej w całości i zasądzenie od niej na rzecz (...) kosztów procesu
za postępowanie przed Sądem II instancji, w tym na podstawie art. 32 ust. 3 ustawy o PGRP kosztów zastępstwa procesowego na (...) (...)
(...).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Bezsporny pomiędzy stronami był fakt zawarcia dwóch umów
o ustanowienie służebności przesyłu i rozliczenie za korzystanie z gruntu
– z dnia 10 czerwca 2014 r. (k. 295-328) i 10 grudnia 2015 r. (k. 376-398),
stanowiących podstawę dochodzonych przez powoda roszczeń. Sporna była jedynie ich interpretacja w zakresie postanowień dotyczących wzajemnych rozliczeń stron z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na rzecz pozwanej, która to służebność została ustanowiona na gruntach należących do powoda, wymienionych na str. 14-17 uzasadnienia zaskarżonego wyroku (k. 737v – 739).

W apelacji pozwana zarzuciła, że czyniąc ustalenia faktyczne
w powyższym zakresie Sąd I instancji dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.
w związku z art. 65 § 1 i 2 k.c., gdyż nie dokonał wszechstronnej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, a w szczególności nie poddał odpowiedniej analizie treści wymienionych wyżej umów oraz poprzedzającego ich zawarcie porozumienia stron z dnia 14 listopada 2012 r. (k. 595-597). Według pozwanej doprowadziło to do błędnego ustalenia wzajemnych obowiązków i rozliczeń stron oraz przesłanek powstania objętego pozwem roszczenia powoda.

W ocenie Sądu Apelacyjnego przytoczone wyżej zarzuty są w całości bezzasadne. Sąd I instancji dokonał właściwej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, formułując na jego podstawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Apelacyjny w pełni podziela, przyjmując je jako swoje.

Jak słusznie przyjął Sąd I instancji, kluczowym dowodem dla oceny zasadności roszczenia powoda o zapłatę kwoty 804.520,32 zł były umowy stron o ustanowienie służebności przesyłu i rozliczenie za korzystanie z gruntu z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. Wbrew zarzutom pozwanej, umowy te zostały poddane odpowiedniej analizie pod względem ich znaczenia dowodowego dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Do umów tych Sąd
I instancji odniósł się na str. 17 oraz 22-30 uzasadnienia zaskarżonego wyroku (k. 739, k. 741v-745v), wskazując je jako podstawę ustanowienia na rzecz pozwanej służebności przesyłu na nieruchomościach stanowiących własność powoda oraz związanych z tą służebnością wzajemnych rozliczeń stron. Literalne brzmienie umów z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r.,
ani też ich walor dowodowy nie budziły w sprawie żadnych wątpliwości, zwłaszcza przy uwzględnieniu faktu, że były to umowy zawarte w formie notarialnej. Co się zaś tyczy interpretacji ich poszczególnych postanowień,
to stosownie do prawidłowej oceny dokonanej przez Sąd I instancji, najistotniejsze znaczenie miały postanowienia zawarte w § 5 tychże umów, w których przewidziano tożsame zasady zapłaty przez pozwaną wynagrodzenia za korzystanie z gruntów należących do powoda celem realizacji służebności przesyłu. Szczegółowej analizy tych postanowień Sąd I instancji dokonał na str. 25 - 31 uzasadnienia zaskarżonego wyroku (k. 743 – 746). Przyjęta przez Sąd I instancji interpretacja tych postanowień nie może stanowić podstawy zarzutu z art. 233 § 1 k.p.c., tylko dlatego, że odbiega ona od stanowiska strony pozwanej, chyba, że byłaby to interpretacja wadliwie dokonana, w szczególności w oderwaniu od pozostałej części istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy materiału dowodowego, w sposób nielogiczny lub sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego. Na gruncie sprawy niniejszej do takich wadliwości nie doszło, gdyż pogląd wyrażony przez Sąd I instancji w odniesieniu do treści § 5 umów z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. ma swoje uzasadnienie zarówno faktyczne, logiczne, jak i prawne, o czym będzie mowa poniżej.

Bezzasadny jest również zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 227 k.p.c. w związku z art. 228 § 2 k.p.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie wszechstronnej analizy materiału dowodowego oraz brak uwzględnienia wiedzy powszechnej i znanej Sądowi z urzędu.

Jak stanowi art. 227 k.p.c., przedmiotem dowodu są fakty mające
dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Zgodnie zaś z treścią art. 228 § 2 k.p.c., nie wymagają dowodu fakty, o których informacja jest powszechnie dostępna oraz fakty znane sądowi z urzędu.

Pozwana w granicach zarzutu dotyczącego powołanych wyżej przepisów podniosła, że Sąd I instancji pominął przy ocenie sprawy stanowisko ustawodawcy wyrażone w uzasadnieniu projektu ustawy o zmianie ustawy
o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy
o podatku leśnym z dnia 20 lipca 2018 r. Tymczasem zauważyć należy,
że powołany przez pozwaną projekt ustawy zmieniającej wskazane wyżej przepisy podatkowe nie miał znaczenia dowodowego na gruncie przedmiotowej sprawy. Przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie niniejszej była bowiem zapłata należności wynikających z umów zawartych przez strony dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r., i dotyczący podatku za lata 2013 r. – 2018 r. Sąd był więc zobligowany wyłącznie do dokonania wykładni postanowień tychże umów w zakresie odnoszącym się do zasad wzajemnego rozliczenia stron. Wykładnia ta nie wymagała dodatkowego sięgania do poglądów wyrażonych w ramach uzasadnienia projektu ustawodawczego, gdyż w znacznej mierze mogła być dokonana na podstawie obowiązujących przepisów prawa podatkowego, których brzmienie nie nasuwało żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Sąd I instancji nie dopuścił się więc naruszenia ani w zakresie art. 227 k.p.c., ani art. 228 § 2 k.p.c. czy art. 233 § 1 k.p.c. Dokonując w sprawie ustaleń faktycznych uwzględnił bowiem fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności postanowienia § 5 umów stron z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r., których znaczenie zinterpretował odpowiednio pod kątem ich literalnego brzmienia, rzeczywistej woli stron oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego i administracyjnego. Sąd nie pominął przy tym żadnych faktów powszechnie znanych lub znanych mu z urzędu, które mogłyby mieć wpływ
na końcowe rozstrzygnięcie sprawy.

Kolejne zarzuty apelacyjne, dotyczące naruszenia art. 65 § 1 i 2 k.c., także nie mają uzasadnionych podstaw.

Pozwany zarzucił, że Sąd I instancji pominął przy rozstrzyganiu sprawy dyspozycję powołanego wyżej przepisu, poprzestając na literalnym brzmieniu umów stron z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r., podczas gdy na stronie 23 uzasadnienia zaskarżonego wyroku (k. 742) Sąd I instancji wyraźnie odwołał się do regulacji art. 65 § 1 i 2 k.c., oceniając w świetle treści tego przepisu postanowienia wskazanych wyżej umów dotyczące sposobu określania wynagrodzenia należnego powodowi z tytułu ustanowienia na rzecz pozwanej służebności przesyłu. Wbrew stanowisku strony pozwanej, interpretując te postanowienia Sąd I instancji nie ograniczył się tylko
do literalnego brzmienia zapisów umownych, lecz pomocniczo odwołał się również do powiązanych z nimi przepisów prawa – art. 39a ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach, art. 5, 127 – 128, 220 i 239e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa oraz prawa administracyjnego, dokonując szczegółowej analizy znaczenia użytych przez strony we wskazanych umowach pojęć (str. 24-31 uzasadnienia zaskarżonego wyroku – k. 742v-746).

Nie ma również racji pozwana, że wykładnia postanowień zawartych
w umowach z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. w zakresie wzajemnych rozliczeń stron z tytułu wynagrodzenia należnego powodowi
za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz pozwanej została dokonana nieprawidłowo i doprowadziła Sąd I instancji do niewłaściwych wniosków.

Jak zasadnie przyjął Sąd I instancji, kluczowe znaczenie
dla rozstrzygnięcia w zakresie wzajemnych rozliczeń stron z tytułu wynagrodzenia należnego powodowi miały tożsame, co do treści postanowienia zawarte w § 5 każdej z dwóch wymienionych wyżej umów.

W § 5 ust. 1 umów z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r.
(...) oświadczyła, że zgodnie z treścią art. 39a ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach, z tytułu ustanowienia prawa służebności przesyłu, zobowiązuje się do uiszczania na rzecz Nadleśnictwa O. wynagrodzenia, obliczanego corocznie w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Nadleśnictwo od części nieruchomości, z których korzystanie miało być ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością. Wynagrodzenie miało być płatne za każdy rok w terminie do dnia 30 czerwca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności. Do wynagrodzenia miał być doliczany podatek od towarów i usług w wysokości obowiązującej w dniu wystawienia faktury VAT, o ile
z obowiązujących przepisów taki obowiązek by wynikał. Nadleśnictwo O. w terminie do 31 maja każdego roku obowiązywania umowy, miało przekazać (...) kopie dokumentów stanowiących podstawę obliczenia wynagrodzenia wraz ze wskazaniem jego wysokości
oraz oświadczeniem Nadleśniczego. W przypadku, gdy zasady obliczania wynagrodzenia uległyby zmianie na skutek zmiany przepisów prawa – nowe zasady obliczania tego wynagrodzenia miały obowiązywać (...) bez konieczności dokonywania zmian w umowie.

Powyższe wskazuje, że wynagrodzenie za obciążenie nieruchomości powoda służebnością przesyłu ustanowioną na rzecz pozwanej miało stanowić równowartość podatków i opłat ponoszonych przez powoda od części nieruchomości obciążonych tą służebnością, powiększonych o podatek VAT.
Zauważyć należy, że w świetle treści art. 39a ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2014 r., poz. 1153 z późn. zm.) sposób ustalania wynagrodzenia należnego powodowi nie mógł być swobodnie kształtowany przez strony. Powołany przepis stanowi bowiem wyraźnie, że wynagrodzenie
za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się
w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych
przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością. Jako że przepis powyższy ma charakter normy ius cogens, jego treść musiała być uwzględniona przez strony przy ustalaniu wynagrodzenia należnego powodowi i faktycznie strony do treści tego przepisu się odwołały, ustalając zasady wymiaru wynagrodzenia powoda zgodnie z jego brzmieniem.

Podkreślić w tym miejscu należy, że przepis art. 39a ust. 2 ustawy
o lasach odnosi się w sposób niewątpliwy do podatków i opłat należnych, a więc faktycznie obciążających (...), a nadto faktycznie uiszczonych.
Tylko należne i faktycznie uiszczone obciążenia finansowe związane z częścią nieruchomości, na której ustanowiono służebność przesyłu stanowią wyznacznik wynagrodzenia za korzystanie z niej przez przedsiębiorstwo energetyczne.

Wyznacznikiem wysokości spornego pomiędzy stronami wynagrodzenia za korzystanie przez pozwaną, jako przedsiębiorstwo energetyczne,
z należących do powoda gruntów w ramach służebności przesyłu w latach 2013 – 2018 była wartość podatków należnych od części obciążonych tą służebnością nieruchomości.

O tym, jakie podatki są należne decyduje ustawa. Natomiast jej zastosowanie w stosunku do konkretnego podatnika nadzorują organy podatkowe, mające odpowiednie kompetencję do kontrolowania wysokości podatków uiszczanych przez podatników i ewentualnego wzywania ich
do uregulowania należności podatkowej właściwej, jeżeli kwota podatku uiszczonego odbiega od kwoty faktycznie należnej. Jako że dla wymiaru podatku został ustawowo przewidziany szczególny tryb postępowania podatkowego (administracyjnego), sąd powszechny nie jest uprawniony do podważania charakteru czy wysokości podatku ustalonego w ramach tego trybu.

Wywody strony pozwanej co do tego, że za lata 2013 – 2018 pobrano od powoda podatek inny niż należny czy też podatek w niewłaściwej wysokości są więc bez znaczenia na gruncie przedmiotowej sprawy. Sąd powszechny nie ma bowiem kompetencji do ustalania wymiaru podatku i jest związany prawomocną decyzją administracyjną.

Nie zachodzą też, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, tego rodzaju naruszenia procedury administracyjnej przy wydawaniu decyzji podatkowych, by można było mówić o nieistnieniu decyzji. Wyklucza to tryb kontroli administracyjnej takich decyzji oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, oddalający skargę powoda.

Oceniając, jakie podatki obciążały części nieruchomości powoda objęte służebnością ustanowioną na rzecz pozwanej w latach 2013 – 2018 Sąd I instancji słusznie rozgraniczył pojęcia obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego.

W myśl art. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.), obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. W przypadku podatku od nieruchomości jest to powinność uiszczenia podatku określonej kategorii, którą wyznacza ustawa, wskazując, jakie nieruchomości są opodatkowane i jakiego rodzaju podatek jest od nich należny.

Z kolei pojęciem, które odnosi się do wysokości konkretnej należności podatkowej jest zobowiązanie podatkowe, zdefiniowane w art. 5 Ordynacji podatkowej. Przepis ten wskazuje, że zobowiązaniem tym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego. Zobowiązanie podatkowe jest więc obowiązkiem zapłaty podatku w konkretnej wysokości pieniężnej i z tym pojęciem należy wiązać użyte w art. 39a ust. 2 ustawy o lasach pojęcie podatków ponoszonych przez (...).

To, kiedy powstaje zobowiązanie podatkowe wskazuje art. 21 § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

1)  zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;

2)  doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem art. 21 § 3 (art. 21 § 2 Ordynacji podatkowej). Zgodnie zaś z art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo, że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, albo powstałego zobowiązania nie wykazano, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

Odnosząc powyższe do stanu przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że zobowiązanie podatkowe powoda do zapłaty podatku za lata 2013 – 2018 od części nieruchomości, na których ustanowiono na rzecz pozwanej służebność przesyłu powstało z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa wiązała konkretny obowiązek podatkowy. W tym przypadku chodziło o stan własności nieruchomości, który zobowiązywał powoda do uiszczania podatku określonej kategorii. Wysokość zobowiązania podatkowego powoda była ustalana na podstawie corocznej deklaracji podatkowej składanej przez niego do organu podatkowego, jakim był Wójt Gminy O.. W odniesieniu do zobowiązania podatkowego za lata 2013 – 2018 Wójt Gminy O. uznał, że podatek wykazany w deklaracjach złożonych
przez powoda został obliczony nieprawidłowo i wszczął procedurę przewidzianą w art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, wydając decyzję określającą rodzaj i wysokość podatku należnego. Wójt, jako organ podatkowy, stwierdził bowiem, że części nieruchomości powoda, na których ustanowiono służebność przesyłu na rzecz pozwanej stały się gruntami przeznaczonymi dla prowadzenia działalności gospodarczej, tracąc swój uprzedni status terenów leśnych, co doprowadziło do zmiany ich ustawowej formy opodatkowania. Organ podatkowy uznał, że po takiej zmianie przeznaczenia gruntów powinny być one opodatkowane podatkiem od nieruchomości, a nie podatkiem leśnym, który deklarował do zapłaty powód. W związku z tym sześcioma decyzjami wydanymi dnia 21 maja 2018 r. (k. 416 – 422, 429 – 435, 442 – 448, 455 – 461, 468 – 474 i 481 – 487) Wójt Gminy O. określił powodowi nowy wymiar zobowiązań podatkowych za wskazane wyżej lata, obejmujący wyższe kwoty pieniężne niż wskazywane przez powoda w złożonych
przez niego deklaracjach podatkowych. Tak określony wymiar podatku stał się dla powoda należny do zapłaty.

Sytuację zmiany opodatkowania na wyższe kwoty pieniężne strony uregulowały w § 5 ust. 2 umów z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. W tej części umów ustalone zostało, że gdy właściwy organ podatkowy wyda decyzję administracyjną, od której będą przysługiwały zwyczajne środki odwoławcze, prowadzącą do zwiększenia ciężaru podatkowego (...), Nadleśnictwo O. poinformuje (...) o tym fakcie niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 3 dni od daty jej doręczenia. Wraz z taką informacją Nadleśnictwo miało przekazać (...) potwierdzoną przez Nadleśniczego za zgodność z oryginałem kopię decyzji zmieniającej wysokość podatku od nieruchomości wraz z niezbędnymi informacjami i dokumentami mogącymi stanowić środek dowodowy w postępowaniu podatkowym. Z kolei w terminie 4 dni (...) mogła przekazać (...) swoje stanowisko co do wniesienia środka odwoławczego od decyzji, której skutkiem miało być zwiększenie ponoszonego przez (...) ciężaru podatkowego w podatku od nieruchomości. Stanowisko (...) miało być wiążące dla Nadleśnictwa O., o ile nie doszłoby do uchylenia decyzji bądź jej zmiany, w całości lub części. Ponadto zapis § 5 ust. 3 umów stanowił, że w przypadku wydania przez organ podatkowy decyzji ostatecznej, której skutkiem byłoby zwiększenie ponoszonego ciężaru podatkowego lub statuującej obowiązek zapłaty zobowiązania podatkowego, w stosunku do gruntów, przez które przebiegają linie elektroenergetyczne będące własnością (...) zobowiązała się do wyrównania Lasom Państwowym kwot zapłaconego podatku za okres ustalony w decyzji organu określającej wielkość zobowiązania podatkowego, w terminie 30 dni od dnia powiadomienia (...) przez Lasy Państwowe na piśmie o tym fakcie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego powyższe zapisy umowne są na tyle jasne, że nie ma żadnych podstaw, aby wywodzić z nich, jak podnosi pozwana,
że wydanie decyzji podatkowej podwyższającej kwotę podatku od części nieruchomości zajętych pod służebność ustanowioną na jej rzecz miało być dla niej wiążące dopiero po wyczerpaniu przez powoda pełnego toku postępowania odwoławczego, to jest zarówno w toku instancji przed organami podatkowymi, jak i postępowania związanego z wniesieniem skargi do sądu administracyjnego, a następnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Przepis art. 65 § 1 k.c. stanowi, że oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (art. 65 § 2 k.c.).

Kierując się powyższymi dyrektywami wykładni oświadczeń woli można stwierdzić, że w umowach z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. strony niniejszego postępowania ustaliły, że pozwana będzie zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie ze służebności przesyłu na gruntach należących do powoda w podwyższonej wysokości, jeżeli organ podatkowy wyda decyzję podwyższającą podatek od tej części nieruchomości. W razie jej zaskarżenia, pozwana miała być związana podwyższoną kwotą wynagrodzenia za służebność przesyłu po wyczerpaniu zwyczajnych środków odwoławczych przez powoda. Stwierdzenie, że chodzi o decyzję, od której przysługują „zwyczajne środki odwoławcze” wyraźnie wskazuje, że podstawą zapłaty podwyższonej wysokości wynagrodzenia na rzecz powoda nie miało być w zamiarze stron dodatkowe wyczerpanie toku postepowania przed sądem administracyjnym, a następnie Naczelnym Sądem Administracyjnym, ale wydanie decyzji, której zaskarżenie miało zakończyć się w zwykłym trybie odwoławczym. W stosunku do decyzji Wójta Gminy O. organem odwoławczym jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. i zakończenie postępowania przed tym organem miało prowadzić do związania pozwanej podwyższoną wysokością wynagrodzenia na rzecz powoda. Inny zamiar stron nie wynika z treści zawartych przez strony umów, ani nawet nie wydaje się być logiczny, skoro zaskarżenie decyzji podatkowej najpierw w zwykłym trybie odwoławczym, a następnie w ramach szczególnych środków zaskarżenia w trybie sądowo administracyjnym mogłoby trwać znacznie dużej niż rok,
a wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości powoda przez pozwaną powinno być płatne na bieżąco, co dotyczy także jego ewentualnej podwyższonej kwoty.

Na wyżej wskazany zamiar stron wskazuje również zawarte w § 5 ust. 3 umów z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. odwołanie do pojęcia „decyzji ostatecznej”. Jak słusznie zważył Sąd I instancji, pojęcie, co to oznacza decyzję, o jakiej mowa w art. 128 Ordynacji podatkowej, a więc decyzję,
od której nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym. Skoro zaś postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne (art. 127 Ordynacji podatkowej), to decyzją, od której nie służy w nim odwołanie jest decyzja organu drugiej instancji, a więc organu podatkowego wyższego stopnia (art. 220 Ordynacji podatkowej). W myśl art. 220 § 1 Ordynacji podatkowej, odwołanie służy bowiem wyłącznie do jednej instancji. W tych okolicznościach całkowicie bezzasadnie podnosi skarżąca, że § 5 ust. 2 i 3 umów stron, w ich zgodnym zamiarze, obejmowały nie tylko tryb zwykłego postępowania podatkowego,
ale również tryb zaskarżania ostatecznych decyzji podatkowych do sądu administracyjnego.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy zarzut ten sprowadza się w istocie do twierdzenia, że zwarte w powyższych umowach sformułowanie „ostateczna decyzja organu podatkowego” oznacza „wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego”, co nie jest do w ocenie Sądu Apelacyjnego do przyjęcia. Podkreślić trzeba, że umowy te zawierali profesjonaliści w swoich dziedzinach, także przed profesjonalistą, jakim jest notariusz. Nie można więc skutecznie wywodzić, że pozwany miał na myśli co innego, niż literalne znaczenie zawartych w umowach prawniczych sformułowań. Tym bardziej, gdy się zważy, że strony, a z pewnością pozwany, rozróżniał pojęcie decyzji administracyjnej, sposób jej zaskarżania oraz prawomocną decyzję podatkową. Szczegółowo określiły bowiem w umowie wzajemne obowiązki w zakresie wnoszenia odwołania od tej decyzji. Niczego podobnego nie przewidziały w odniesieniu do zaskarżenia prawomocnej decyzji podatkowej. Nie budzi zaś wątpliwości, że mogły ukształtować swe obowiązki w analogiczny sposób do zaskarżania decyzji prawomocnej. Nieudowodnione więc pozostają twierdzenia, że zgodnym zamiarem stron było wyczerpania drogi sądowo – administracyjnej dla zakwestionowania prawomocnych decyzji podatkowych, wraz z wykorzystaniem skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ubocznie jedynie należy wskazać, że powód z własnej inicjatywy wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, która została oddalona.

Należy też zwrócić również uwagę na treść art. 52 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 z późn. zm.), dalej jako p.s.a., który stanowi, że skargę do sądu administracyjnego można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba, że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy zaś rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje już żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie
lub ponaglenie, przewidziany w ustawie (art. 52 § 2 p.s.a.). Powyższe oznacza, że wniesienie skargi do sądu administracyjnego nie stanowi zwykłego trybu odwoławczego, lecz nadzwyczajny środek zaskarżenia, przysługujący w sytuacji wyczerpania trybu zaskarżenia zwykłego. Gdyby więc zamiarem stron
w ramach regulacji § 5 ust. 2 i 3 umów z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r. było odniesienie się do tego szczególnego trybu postępowania administracyjnego, byłoby to wyraźnie zaznaczone. Strony zaś do takiego trybu postępowania nie odwołały się w żadnej części wskazanych umów. Natomiast
w sposób ewidentny odwołały się do zwykłego trybu postępowania podatkowego, dlatego z punktu widzenia wskazanych wyżej zapisów umownych w odniesieniu do wynagrodzenia za korzystanie ze służebności przesyłu za lata 2013 – 2018 dla pozwanej wiążące były decyzje z dnia
14 sierpnia 2018 r. wydane przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze
w O. (k. 423 – 428, 436 – 441, 449 – 454, 462 – 467, 475 – 480, 488
- 493), utrzymujące w mocy decyzje Wójta Gminy O. z dnia 21 maja 2018 r. Stanowisko to jest uzasadnione tym bardziej, że jak stanowi
art. 61 § 1 p.s.a., wniesienie skargi do sądu administracyjnego, co do zasady,
nie wstrzymuje wykonania zaskarżonej decyzji. Sąd administracyjny może jedynie wstrzymać jej wykonanie na zasadach określonych w art. 61 § 2 – 5 p.s.a. Skoro zatem powód był zobowiązany do wykonania decyzji Wójta Gminy O. po ich utrzymaniu w mocy decyzjami Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O., to już w tym momencie, bez względu
na późniejsze wniesienie skargi do sądu administracyjnego, był zobowiązany
do zapłaty podatku w podwyższonej wysokości. Jeżeli zaś pozwana odpowiadała za zapłatę wynagrodzenia w wysokości równowartości podatku obciążającego powoda i przez niego zapłaconego, to również i ona stała się już na tym etapie zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia w podwyższonej wysokości, przy zachowaniu umownej procedury w zakresie obowiązku poinformowania jej przez powoda o tej okoliczności.

W sytuacji, gdy powoda obowiązywały określone decyzje podatkowe,
to wykazana w nich wysokość zobowiązania podatkowego nie może być obecnie podważana przez pozwaną w niniejszym postępowaniu, gdyż nie jest to postępowanie podatkowe, ani postępowanie administracyjne. Z tego względu przyjmując, że roszczenie powoda odpowiada co do wysokości kwocie obciążających go za lata 2013 – 2018 zobowiązań podatkowych wskazanych w decyzjach wymiarowych mających charakter ostateczny, z doliczeniem kwoty podatku VAT, nie może być ono obecnie kwestionowane co do wysokości. Sąd powszechny nie jest upoważniony do kontroli wymiaru należności podatkowej, gdyż do tego są upoważnione ustawowo organy podatkowe i sądy administracyjne, dlatego zarzuty podnoszone w tym zakresie przez pozwaną
nie mają znaczenia na gruncie przedmiotowej sprawy.

Sąd Apelacyjny nie jest również związany przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy oceną prawną wyrażoną przez inny sąd przy rozstrzyganiu innej sprawy cywilnej, zwłaszcza stanowiskiem sądu najniższego szczebla w hierarchii sądów powszechnych, jakim jest sąd rejonowy. Przywołane więc przez pozwaną orzecznictwo Sądu Rejonowego w Piszu i Sądu Rejonowego w Białymstoku
nie ma przesądzającego znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Mając na względzie powyższe, stwierdzić należy, że podnoszone w apelacji zarzuty są bezzasadne, a rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe tak co do ustaleń faktycznych, jak i oceny prawnej.

Powodowi przysługiwało wymagalne roszczenie o zapłatę kwoty 804.520,32 zł tytułem wynagrodzenia za służebność przesyłu ustanowioną
na rzecz pozwanej, stanowiącego sumę należności podatkowych zapłaconych przez niego na podstawie ostatecznych decyzji Wójta Gminy O. z dnia 21 maja 2018 r., powiększonych o podatek VAT.

Powód wykazał, że dopełnił wymogów formalnych przewidzianych
w umowach stron z dnia 10 czerwca 2014 r. i 10 grudnia 2015 r., związanych
z wezwania pozwanej do zapłaty wynagrodzenia w podwyższonej wysokości
za lata 2013 - 2018, przekazując pozwanej potwierdzone za zgodność
z oryginałem ostateczne decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego
w O. z dnia 14 sierpnia 2018 r. i domagając się w terminie 30 dni zapłaty wynagrodzenia w podwyższonej, powiązanej z treścią tych decyzji, wysokości.

Jako że pozwany nie spełnił należnego powodowi świadczenia
w umówionym przez strony terminie, powodowi należne były z tego tytułu odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, prawidłowo zasądzone przez Sąd I instancji od dnia 24 września 2018 r. do dnia zapłaty. Zaznaczyć jedynie należy, że właściwie powołaną podstawą prawną ich zasądzenia powinny być przepisy art. 1, art. 2 pkt 1 i 3, art. 4 pkt 1 – 3 i art. 7 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach w transakcjach handlowych
(Dz. U z 2013 r., poz. 403 z późn. zm.) w związku z art. 15 ustawy z dnia
8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tj. Dz. U. z 2021 r., poz. 424).

Konsekwencją tego, że powód w całości wygrał postępowanie
przed Sądem I instancji było zasądzenie od pozwanej na rzecz reprezentującej go w tym postępowaniu (...) zwrotu kosztów procesu w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 32 ust. 3 ustawy
z dnia 15 grudnia 2016 r. o (...) (Dz. U. z 2016 r., poz. 2261 z późn. zm.) w kwocie 10.800 zł, wnikającej z § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w pkt I sentencji.

Z racji tego, że powód w całości wygrał postępowanie apelacyjne,
w pkt II sentencji, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.,
art. 391 § 1 k.p.c. oraz art. 108 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny zasądził
od pozwanej zwrot kosztów postępowania apelacyjnego w związku ze złożoną przez powoda odpowiedzią na apelację. Koszty te obejmują wynagrodzenie radcy reprezentującej powoda (...) w kwocie 8100 zł, określone w § 2 pkt 7 w związku z § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.