Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Mariusz Jabłoński

Protokolant: Elwira Stolarska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 października 2021 r. w Warszawie

sprawy z wniosku L. B.

z udziałem R. J., A. J. (1), M. P., K. D., K. B., F. B., G. K., W. Z., W. P., J. R., K. J., A. K., A. J. (2)

o zasiedzenie

na skutek apelacji uczestnika F. B.

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie

z dnia 4 lipca 2019 r., sygn. akt VII Ns 226/15

postanawia:

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od F. B. na rzecz L. B. kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

IV Ca 2645/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni L. B. wniosła o stwierdzenie, że M. B. (1) z domu S. z dniem 1 stycznia 1977 roku nabyła przez zasiedzenie własność działki nr (...) przy ulicy (...) w W. pochodzącej z osady tabelowej nr (...) wsi Ś. (...), dla której prowadzone są Zbiory Dokumentów (...), w granicach wskazanych na mapie dla celów sądowych przełożonej w toku postępowania, Wskazała we wniosku, że przedmiotowa nieruchomość była posiadana bez tytułu prawnego przez jej poprzedników prawnych co najmniej od 1 stycznia 1947 roku. Uczestnicy postępowania nie oponowali wnioskowi, za wyjątkiem uczestnika F. B., który wniósł o oddalenie wniosku. Wskazał on bowiem, że przedmiotową nieruchomość w 1952 roku w samoistne posiadanie objął S. B., brat uczestnika, w imieniu własnym oraz w imieniu małoletniego wówczas F. B.. Uczestnik wskazał także, że od śmierci S. B. do dnia złożenia odpowiedzi na wniosek jest wyłącznym posiadaczem samoistnym działki objętej wnioskiem o zasiedzenie.

Postanowieniem z dnia 2 lipca 2019 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie stwierdził nabycie własności opisanej wyżej nieruchomości zgodnie z wnioskiem.

Apelację od postanowienia Sądu Rejonowego wniósł F. B.. Zarzucił zaskarżonemu postanowieniu naruszenie przepisów postępowania w postaci art. 233 § 1kpc przez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, co w rezultacie doprowadziło do błędów w ustaleniach stanu faktycznego i przyjęcia spełnienia przesłanek nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie przez M. B. (2). Wskazał także na zarzut naruszenia prawa materialnego – art. 176 § 1 i 2 kc polegający na doliczeniu do okresu posiadania M. B. (3) posiadania poprzednika prawnego J. S. od roku 1947r, podczas gdy - zdaniem uczestnika - bieg terminu zasiedzenia mógłby biec ewentualnie do daty otwarcia spadku po J. S..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna. Sąd Okręgowy podziela ustalenia stanu faktycznego dokonane przez Sąd Rejonowy i uznaje je za własne czyniąc je podstawą faktyczną rozstrzygnięcia.

Nie zasługują na uznanie zarzuty naruszenia art. 233 kpc. Ramy swobodnej oceny dowodów są zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy dokonał trafnej, dokładnej i w pełni uzasadnionej oceny przeprowadzonych dowodów. Sąd Rejonowy dokonał oceny zeznań świadków wskazał, które zeznania i dlaczego uznał za wiarygodną podstawa ustalenia stanu faktycznego, a którym odmówił wiary. Sąd Rejonowy wskazał także dlaczego protokole ustalenia granic oraz właścicieli nieruchomości z lat 1972 -73 nie stanowił wiarygodnego dowodu, na podstawie którego można było dokonać odmiennych ustaleń co do posiadania samoistnego nieruchomości objętej wnioskiem. W przeważającym zakresie zeznania świadków wskazują na posiadanie nieruchomości przez M. B. (2) i jej poprzedników prawnych. Osoba S. B. nie była większości świadków znana, osoba S. B. nie była znana nikomu. Motywacją podania takich danych w procesie ustalania granic mógł być także konflikt sąsiedzki, co podnosił Sąd Rejonowy. Tym samym okoliczności, które legły u podstawy sporządzenia protokołu o takiej treści przedstawione przez Sąd Rejonowy i wniosek Sądu o braku wiarygodności przedstawionego dowodu jest racjonalny. Okoliczność potencjalnych błędów w imieniu osoby określonej jako osoba władająca tylko wzmacnia tę argumentację. Tym samy nie sposób przyjąć aby doszło do błędów w ustaleniu stanu faktycznego w zakresie tego kto posiadał przedmiotową nieruchomość. Nieruchomość objęta wnioskiem z uwagi na niską jakość ziemi nie miała walorów uprawnych była zatem wykorzystywana zgodnie z możliwościami i potrzebami posiadaczy. Z wystarczające dla oceny samoistności posiadania w taki sytuacji zostały uznane działania posiadaczy w postaci wypasu zwierząt, nasadzeń drzew owocowych czy zezwolenia na korzystania z części nieruchomości działki dla potrzeb przejazdu i przechodu sąsiadów. Działania te były podejmowane samodzielnie, nie były uzależnione od akceptacji osób trzecich, stanowiły wystraczający w tych okolicznościach wyraz władania nieruchomością jak właściciel. Nie wpływa na prawidłowość i możliwość takiej oceny fakt, że nieruchomość nie była ogrodzona przez posiadaczy. Istnienie ogrodzenia nie jest warunkiem koniecznym przyjęcia samoistności posiadania nieruchomości. Rodzina M. B. (2) - jak i sąsiedzi - przedmiotowej nieruchomości - posiadali świadomość w zakresie granic nieruchomości własnych i sąsiadujących, niezależnie od braku istnienia wyraźnego ogrodzenia. Wskazuje na to także brak jakichkolwiek informacji o konfliktach granicznych między sąsiadami. Tym samym władanie nieruchomością było wystarczająco skonkretyzowane aby mogło być wyodrębnione w gruncie. Nie budzi także wątpliwości ocena Sadu Rejonowego w zakresie rozpoczęcia bieg biegu terminu zasadzenia i jego upływu. Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował w tym zakresie przepisy prawa materialnego z uwzględnieniem art. XLI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku przepisy wprowadzające kodeks cywilny.

Nie jest także zasadny zarzut naruszenia art. 176 §1 i 2 kc.

Sąd Rejonowy ustalił, że nieruchomość objęta wnioskiem o zasiedzenie była w posiadaniu J. S. do jego śmierci w 1956 roku. Ustalił także, że M. B. (2) weszła w posiadanie nieruchomości po jego śmierci, co były wyrazem zrealizowania woli zmarłych rodziców przy akceptacji pozostałego żyjącego rodzeństwa. Sąd Rejonowy wskazał także orzecznictwo Sądu Najwyższe w zakresie możliwości doliczenia posiadania spadkodawcy przez jego spadkobierców. Mając powyższe na uwadze Sąd podkreśla zasadności doliczenia posiadania poprzednika w przedmiotowej sprawie z uwagi na jej specyfikę. Wyraża się ona w porozumieniu spadkobierców co do majątku spadkowego i nieruchomości posiadanych przez spadkodawcę, co obejmowało swoim zakresem wyłączność posiadania w zakresie nieruchomości objętej wnioskiem przez M. B. (2) po śmierci spadkodawcy. Zgoda ujawnionych spadkobierców wyrażona przez akceptację stanu rzeczy zgodnego z wolą spadkodawców oraz brak jakiejkolwiek aktywności w tym przedmiocie potencjalnych innych spadkobierców nieujawnionych od 1947 roku dawały podstawę do przyjęcia, że spadkodawcy w sposób dorozumiany przenieśli posiadanie, w zakresie wynikającym z doliczenia tego posiadania na skutek dziedziczenia sytuacji prawnej spadkodawcy, na M. B. (2). W rezultacie dawało do podstawę do przyjęcie początku biegu terminu zasiedzenia nie od dnia otwarcia spadku lecz z doliczeniem okresu posiadania spadkodawcy. W ocenie Sądu Okręgowego wykładania art. 176 kc dokonana przez Sąd Rejonowy w powyższym kontekście faktycznym jest prawidłowa i nie prowadzi do naruszenia powołanego przepisu, co czyni zarzut apelacji niezasadnym.

Możliwa jest także inna ocena prawna przedstawionego stanu faktycznego, która prowadzi do tożsamych wniosków. Sąd Rejonowy na podstawie zebranego materiału dowodowego ustalił bowiem, że wolą zmarłych rodziców M. S. S. i J. S. było aby nieruchomość objęta wnioskiem pozostawała w jej posiadaniu po śmierci rodziców. Z ustaleń Sądu wynika, że wola ta była zakomunikowane wszystkim członkom rodziny i zaakceptowana – wyrazem tego był działanie spadkobierców po śmierci J. S.. Art. 176 § 1 i 2 nie stanowi o formie przeniesienia własności posiadania może ono być więc dokonane w każdej formie (por także 348 i nast. kc). Stan faktyczny pozwala na ustalenie, że spadkodawcy i spadkobiercy zawarli swoiste porozumienie w przedmiocie przeniesienia posiadania nieruchomości objętej wnioskiem na M. B. (2), które zaaktualizowało się w dacie otwarcia spadku. W takim ujęciu zbędna byłaby konstrukcja dorozumianego przeniesienia posiadania spadkobierców w zakresie wynikającym z doliczenia posiadania na skutek dziedziczenia, M. B. (2) wywodziła posiadanie bezpośrednio od spadkodawcy, zaś data otwarcia spadku określałaby tylko moment rozpoczęcia faktycznego posiadania. Nie jest bowiem sporne i wynika z materiału dowodowego, że ujawnieni spadkobiercy J. S. spadek po nim objęli, a M. B. (2) objęła faktyczne władztwo w zakresie przedmiotowej nieruchomości. (...) powyżej nie sprzeciwia się w ocenie Sądu Okręgowego treść art. 941 kc i 1047 kc. Powołane porozumienie nie jest bowiem umową o spadek ani rozrządzeniem majątkiem w rozumieniu 941 kc.

Na marginesie stwierdzić należy, że teza o dziedziczeniu posiadania zawiera w sobie pewne uproszczenie. Dziedziczenie posiadania nie jest możliwe gdyż nie można dziedziczyć stanu faktycznego, a takim niespornie jest posiadanie. Możliwe jest natomiast dziedziczenie pewnej sytuacji prawnej spadkodawcy prowadzącej do nabycia własności na skutek posiadania samoistnego przez określony czas i w takim rozumieniu jest przyjmowane przez Sąd Okręgowy.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 kpc

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 520 2 kpc mając na uwadze sprzeczność interesów wnioskodawczyni i uczestnika F. B. oraz ostateczny wynik postepowania. Koszty postępowania apelacyjnego sprowadzają się do należnego wnioskodawczyni wynagrodzenia pełnomocnika będącego adwokatem wynikającego z § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pk 1 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).