Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2022 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 grudnia 2021 r. w P.

sprawy z powództwa Gminy B.

przeciwko D. S.

o wydanie nieruchomości

o r z e k a :

I.  Nakazuje pozwanej D. S. aby wydała powódce Gminie B. część nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...), położonej przy ul. (...) w B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą KW (...), o powierzchni 18 m ², zabudowanej budynkiem garażowym, oznaczoną na kopii mapy zasadniczej na k. 99 akt, która to mapa stanowi integralną część orzeczenia.

II.  Ustala, iż pozwanej D. S. przysługuje prawo zatrzymania części nieruchomości opisanej w punkcie I. orzeczenia do czasu zapłaty przez Gminę B. kwoty 9730 zł (dziewięć tysięcy siedemset trzydzieści złotych) tytułem zwrotu nakładów na nieruchomość w postaci budynku garażowego.

III.  W pozostałej części powództwo oddala.

IV.  Odstępuje od obciążania pozwanej D. S. kosztami procesu.

Sygn. akt I C 89/21

UZASADNIENIE

Gmina B. wytoczyła powództwo przeciwko D. S. o wydanie nieruchomości – części działki gruntu o nr geod. (...) położonej przy ulicy (...) w B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą nr (...), mającej powierzchnię 22 m ², zabudowanej budynkiem garażowym, ostatecznie oznaczonej na kopii mapy zasadniczej znajdującej się na karcie 99 akt sprawy – poprzez opróżnienie i opuszczenie przez pozwaną budynku garażowego.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że jest właścicielem nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...) położonej przy ulicy (...) w B.. Pozwana zajmuje bez tytułu prawnego część ww. nieruchomości o powierzchni 22 m ², na której to części posadowiony jest użytkowany przez pozwaną budynek garażowy. Próby polubownego załatwienia sporu okazały się bezskuteczne.

Pozwana D. S. w odpowiedzi na pozew wniosła o skierowanie stron do mediacji, a w przypadku braku zgody ze strony powódki na mediację, wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że jest córką nieżyjącego już S. D., którego łączyła z powódką umowa dzierżawy przedmiotowej część działki nr (...) (poprzedni nr geod. (...)). W dniu 13 sierpnia 1990 roku Urząd Miasta i Gminy B. wydał decyzję o udzieleniu S. D. pozwolenia na budowę na wydzierżawionej nieruchomości budynku garażowego o powierzchni zabudowy 17,7 m ². S. D. wybudował garaż. W dniu 19 stycznia 2017 roku, w drodze aktu notarialnego, S. D. dokonał nieodpłatnie cesji roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na budowę ww. garażu o wartości 6 000 zł na rzecz swojej córki – pozwanej – która oświadczyła, że nabywa te uprawnienie do majątku osobistego. Tego samego dnia S. D., w drodze umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego, darował ww. garaż swojej córce – pozwanej. Z uwagi na powyższe, już w styczniu 2017 roku pozwana wystąpiła do powódki z wnioskiem o zawarcie umowy dzierżawy przedmiotowej części działki nr (...). Swoją prośbę pozwana ponawiała wielokrotnie, jednak bezskutecznie. W piśmie z 7 listopada 2018 roku powódka wskazała, że obecnym dzierżawcą przedmiotowej części nieruchomości jest R. Z. – wnuk S. D. oraz, że zawarta z ww. umowa dzierżawy wygasa 30 listopada 2018 roku, a dotychczasowy dzierżawca złożył wniosek o przedłużenie umowy. W piśmie z 8 lutego 2019 roku powódka poinformowała, że z uwagi na fakt, iż wpłynęły dwa wnioski o zawarcie umowy dzierżawy tej samej części działki gruntu zabudowanej budynkiem garażowym, a wnioskodawcy wskazują, iż posiadają prawa do nakładów poczynionych na budowę garażu, konieczne jest ustalenie w drodze postępowania przed sądem powszechnym prawa do ww. nakładów. Do tego czasu powódka zawiesiła postępowanie odnośnie wydzierżawienia przedmiotowej części działki.

Pozwana podniosła, że R. Z. nigdy nie użytkował przedmiotowego garażu i nie posiada umowy darowizny, w oparciu o którą rzekomo stał się posiadaczem tego garażu. Dokumentu takiego nie odnaleziono również w zasobach Urzędu Miejskiego w B.. Następnie na pisemne żądanie powódki R. Z. przedstawił umowę darowizny, jednak tylko i wyłącznie jej kopię podpisaną tylko przez jedną ze stron, dlatego w ocenie pozwanej trudno temu dokumentowi dać wiarę. Tymczasem pozwana dysponuje notarialną umową cesji roszczenia o zwrot nakładów i umową darowizny, dlatego domaganie się przez powódkę sądowego ustalenia prawa do roszczenia o zwrot nakładów poczynionych na przedmiotową nieruchomość jest dla pozwanej całkowicie niezrozumiałe.

Pozwana nie kwestionowała, że powierzchnia zajętej przez budynek garażowy działki gruntu nr (...) wynosi 18 m ² zgodnie z kopią mapy zasadniczej znajdującej się na karcie 99 akt sprawy (k. 138).

Z ostrożności procesowej pozwana podniosła zarzut zatrzymania spornej nieruchomości i wniosła, aby nakazanie wydania nieruchomości powódce uzależnione było od zapłaty przez powódkę na rzecz pozwanej kwoty 15 000 zł tytułem zwrotu nakładów na przedmiotową nieruchomość w postaci budynku garażowego. Nadto pozwana wniosła o odstąpienie od obciążania jej kosztami niniejszego procesu z uwagi na jej trudną sytuację majątkową i stan zdrowia. Podała, że przeszła operację serca, nigdzie nie pracuje, nie ma żadnych oszczędności, gospodarstwo domowe prowadzi wspólnie z mężem, który osiąga dochód z tytułu emerytury i wynagrodzenia za pracę. Sam koszt niezbędnych dla niej leków wynosi 1 000 zł miesięcznie.

Powódka nie wyraziła zgody na mediację, zaś w odpowiedzi na stanowisko pozwanej, podniosła, że umowa dzierżawy zawarta w dniu 2 września 2005 roku ze S. D. (k. 105) uległa rozwiązaniu w dniu 11 stycznia 2007 roku - tj. przed upływem terminu, na jaki została zawarta - wskutek dobrowolnej rezygnacji z dzierżawy przez S. D., co odnotowane zostało w prowadzonej przez Urząd Miejski w B. karcie kontowej opłaty za dzierżawę (k. 100). Rezygnacja z dzierżawy umożliwiła zawarcie w dniu 9 lutego 2007 roku umowy dzierżawy przedmiotowej części nieruchomości z R. Z. (k. 101). Data rezygnacji z dzierżawy przez S. D. pokrywa się z datą odnalezionej w zasobach gminnych umowy darowizny z dnia 10 stycznia 2007 roku zawartej pomiędzy S. D., a R. Z., która dotyczyła przedmiotowego budynku garażowego (k. 142).

Powódka podniosła zarzut przedawnienia roszczenia pozwanej o zwrot nakładów. Z ostrożności procesowej zakwestionowała wysokość tego roszczenia.

Sąd ustalił, co następuje:

Gmina B. jest właścicielem nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...) (powstałej w wyniku podziału administracyjnego działki gruntu o nr geod. (...)), położonej w B. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...).

(okoliczności bezsporne, dowód: wydruk księgi wieczystej k. 110-129v)

W dniu 13 sierpnia 1990 roku pomiędzy Naczelnikiem Miasta i Gminy w B., a S. D. zawarta została umowa dzierżawy nr (...), na podstawie której S. D. oddana została do używania i pobierania pożytków część opisanej wyżej nieruchomości o powierzchni 20 m ², z przeznaczeniem na budowę budynku garażowego.

Umowa dzierżawy została zawarta na czas określony - do 13 sierpnia 2000 roku, po upływie którego ulegała wygaśnięciu i nie mogła być milcząco przedłużona (§ 2 umowy).

Decyzją Burmistrza B. z dnia 13 sierpnia 1990 roku udzielono S. D. pozwolenia na budowę garażu według indywidualnego projektu o powierzchni zabudowy 17,7 m ² na działce gruntu będącej przedmiotem umowy dzierżawy nr (...). Pozwolenie wydano na okres 10 lat.

S. D. w latach 90-tych wybudował murowany budynek garażowy, w zabudowie szeregowej, na działce gruntu będącej przedmiotem umowy dzierżawy nr (...).

Umowa dzierżawy nr (...) uległa rozwiązaniu wraz z upływem okresu, na jaki została zawarta.

(dowód: umowa dzierżawy nr (...) k. 84-85; decyzja o udzieleniu pozwolenia na budowę k. 86; opis techniczny do projektu planu realizacyjnego zagospodarowania k. 89-90; plan realizacyjny zagospodarowania k. 91; projekt zagospodarowania k. 7; zeznania świadka J. G. k. 168-168v)

W dniu 2 września 2005 roku pomiędzy Gminą B., a S. D. zawarta została umowa dzierżawy nr (...), której przedmiotem była ww. część działki (...) zabudowana budynkiem garażowym. Umowa została zawarta na czas określony – do 1 września 2008 roku.

(dowód: umowa dzierżawy nr (...) k. 105-105v; karta kontowa opłaty za dzierżawę k. 100; )

W dniu 9 lutego 2007 roku pomiędzy Gminą B., a R. Z. zawarta została na czas określony umowa dzierżawy nr (...), której przedmiotem była ww. część działki (...) zabudowana budynkiem garażowym. Kolejne umowy dzierżawy tej części nieruchomości zawierane były między ww. stronami w dniu 13 października 2009 r., 12 października 2012 r. oraz 7 grudnia 2015 r. Ta ostatnia umowa, tak jak poprzednie, uległa rozwiązaniu wraz z upływem okresu, na jaki została zawarta, tj. w dniu 30 listopada 2018 roku. R. Z. wystąpił do Gminy B. z wnioskiem o zawarcie nowej umowy dzierżawy. Postępowanie w tej sprawie zostało zawieszone.

(dowód: umowy dzierżawy pomiędzy Gminą B. a R. Z. k. 101-101v, 106-106v, 107-107v i 108-108v; pismo z 08.02.2019r. k. 44)

W dniu 19 stycznia 2017 roku, w drodze aktu notarialnego, S. D. dokonał nieodpłatnie cesji roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na budowę ww. budynku garażowego o wartości 6 000 zł na rzecz swojej córki D. S., która oświadczyła, że nabywa te uprawnienie do majątku osobistego.

Tego samego dnia S. D., w drodze umowy darowizny zawartej w formie zwykłej pisemnej, darował ww. budynek garażowy swojej córce D. S., która korzysta z niego do dnia dzisiejszego.

Pismem z dnia 23 stycznia 2017 roku D. S. wystąpiła do Gminy B. z wnioskiem o zawarcie umowy dzierżawy przedmiotowej części działki nr (...). Wniosek ten ponowiła pismem z dnia 24.07.2019r., 26.09.2019r., 01.07.2020r.

W piśmie z dnia 8 lutego 2019 roku Gmina B. poinformowała ww., że z uwagi na fakt, iż z wnioskiem o zawarcie umowy dzierżawy ww. części działki gruntu nr (...) zabudowanej budynkiem garażowym wystąpiły dwie osoby (D. S. i R. Z.) i każdy z wnioskodawców wskazuje, iż posiada prawa do nakładów poczynionych na tą nieruchomość w postaci budynku garażowego, konieczne jest ustalenie w drodze postępowania przed sądem powszechnym prawa do ww. nakładów. Do tego czasu postępowanie odnośnie wydzierżawienia ww. części działki nr (...) zostało zawieszone.

(dowód: pisma D. S. zawierające wniosek o zawarcie umowy dzierżawy k. 50, 51, 60; pismo Gminy B. z 08.02.2019r. k. 44)

Powierzchnia działki gruntu o nr (...), zajętej przez budynek garażowy wybudowany przez S. D. wynosi 18 m ².

Wartość nakładów – budynku garażowego – poczynionych na ww. części nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), wynosi 9 730 zł.

(dowód: kopia mapy zasadniczej k. 99; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 169-216)

Sąd zważył, co następuje.

Żądanie strony powodowej znajduje podstawę prawną w przepisach gwarantujących ochronę interesów właściciela pozbawionego możliwości korzystania z rzeczy w wyniku posiadania jej przez nieuprawnioną do tego osobę. Interesy właściciela chronione są m. in. za pomocą roszczenia windykacyjnego uregulowanego w kodeksie cywilnym w art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

W niniejszej sprawie bezspornie ustalono, że właścicielem nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), położonej w B. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą nr (...), jest powódka.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wykazał w sposób nie budzący wątpliwości Sądu, że powódkę i ojca pozwanej łączyła umowa dzierżawy części wskazanej wyżej nieruchomości, zabudowanej budynkiem garażowym w zabudowie szeregowej, która to część, zgodnie z załączoną do akt i niekwestionowaną przez pozwaną kopią mapy zasadniczej, ma powierzchnię 18 (umowa nr (...) k. 84-85 i nr (...) k. 105).

Faktem jest, że w pierwotnej umowie dzierżawy nr (...) (k. 84-85) oraz w umowie cesji roszczenia i umowie darowizny z dnia 19.01.2017r. (k. 32-34) i w decyzji z 13 sierpnia 1990 roku o udzieleniu zezwolenia na budowę garażu (k. 86), wskazany jest numer działki (...). W planie realizacyjnym zagospodarowania, który stanowi załącznik do ww. decyzji o zezwoleniu na budowę, na fioletowo zaznaczono boks garażowy nr (...), tj. miejsce przeznaczone pod budowę garażu przez S. D. (k. 91). W projekcie zagospodarowania załączonym przez powódkę do pozwu, zajmowana przez powódkę przedmiotowa część nieruchomości zaznaczona została na fioletowo (k. 7). Porównując dwa powyższe dokumenty nie budzi wątpliwości Sądu, że dotyczą one tej samej części działki nr (...) (poprzedni nr (...)).

Stwierdzić zatem należy, iż w umowie dzierżawy nr (...) z dnia 13 sierpnia 1990 roku doszło do oczywistej omyłki w numerze geodezyjnym działki oddawanej S. D. w dzierżawę ((...) zamiast (...)), co nie zmienia faktu, że pozwana zajmuje tą samą część nieruchomości, którą dzierżawił jej ojciec oraz na której posadowiony jest budynek garażowy.

Pozwana udowodniła, że przedmiotowy budynek garażowy został wybudowany przez jej ojca S. D. w latach 90-tych. Fakt ten został wykazany ww. decyzją o zezwoleniu na budowę oraz zeznaniami świadka J. G.. Świadek ten zeznał, że posiada garaż wybudowany na działce gminnej, który sąsiaduje z garażem użytkowanym przez pozwaną. Oba garaże mają wspólną ścianę. Dodał, że przedmiotowy garaż został od podstaw wybudowany przez S. D. w 1991 lub 1992 roku. Z racji wspólnej ściany, fundamenty obu garaży wylewane były wspólnie przez świadka i S. D. (k. 168-168v).

Sąd uznał ww. zeznania za wiarygodne, albowiem były spójne i logiczne.

W sprawie bezspornie ustalono, że pozwana zajmuje przedmiotową część nieruchomości bez tytułu prawnego. Zdaniem strony powodowej umowa dzierżawy nr (...) z dnia 2 września 2005 roku, łącząca powódkę i ojca pozwanej, uległa rozwiązaniu. w dniu 11 stycznia 2007 roku wskutek dobrowolnej rezygnacji z dzierżawy przez S. D., który w dniu 10 stycznia 2007 roku zawarł ze swoim wnukiem R. Z. umowę darowizny ww. budynku garażowego posadowionego na działce gruntu nr (...) (k. 142). Rezygnacja z dzierżawy odnotowana została w gminnej karcie kontowej opłaty za dzierżawę, znajdującej się na k. 100 akt sprawy. Nie sposób uznać tego zapisu o rezygnacji z dzierżawy za niewiarygodny. Znajduje on potwierdzenie w ww. umowie darowizny zawartej przez S. D. z wnukiem i dacie zawarcia tej umowy (k. 142) oraz w umowie dzierżawy z dnia 9 lutego 2007 roku zawartej pomiędzy powódką, a R. Z. (k. 101). Rezygnacja z dzierżawy przez S. D. umożliwiła wydzierżawienie przez powódkę przedmiotowej części nieruchomości R. Z.. Nie sposób przyjąć, że powódka zawarła dwie umowy dzierżawy tego samego gruntu z różnymi dzierżawcami.

Na marginesie, nawet gdyby przyjąć, że S. D. nie zrezygnował w dniu 11 stycznia 2007 roku z dzierżawy przedmiotowej części działki (...), umowa dzierżawy nr (...) uległa rozwiązaniu wraz z upływem okresu, na jaki została zawarta, tj. w dniu 1 września 2008 roku. W aktach sprawy brak jest dowodów na jej przedłużenie.

Powyższe nie zmienia jednak faktu, iż jedynie pozwana dysponuje prawem do roszczeń o zwrot nakładów poniesionych na wybudowanie garażu, co w sposób bezsprzeczny wynika z treści umowy cesji roszczenia zawartej w formie aktu notarialnego przez pozwaną i jej ojca w dniu 19.01.2017r.(k. 31-33 akt).

W tym stanie rzeczy, uznając roszczenie powódki o wydanie rzeczy za zasadne, Sąd orzekł, jak w punkcie I. sentencji wyroku. Sąd oddalił powództwo jedynie co do żądania wydania nieruchomości w części powyżej 18 m ². Jak wynika z przedstawionej przez powoda mapy k. 99 akt powierzchnia zabudowy garażu to 18 m ².

W dalszej kolejności spór koncentrował się na ustaleniu zasadności podniesionego przez pozwaną zarzutu zatrzymania opartego na treści art. 461 k.c.

Jak wskazano wyżej, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wykazał, że ojciec pozwanej, S. D., poniósł nakłady - budynek garażowy - na przedmiotową nieruchomość. Nadto, pozwana przedłożyła umowę cesji roszczenia z dnia 19 stycznia 2017 roku (k. 31-33), na podstawie której jest ona legitymowana do dochodzenia od powódki zwrotu równowartości ww. nakładów. Umowa cesji nie była przez powódkę kwestionowana.

Za chybiony, w ocenie Sądu, uznać należało podniesiony przez powódkę zarzut przedawnienia roszczenia pozwanej. Podkreślić bowiem należy, że posiadaczowi przysługuje prawo wystąpienia z roszczeniem o zwrot nakładów po wystąpieniu właściciela z roszczeniem windykacyjnym, gdyż tylko przy takim założeniu, instytucja prawa zatrzymania zachowuje swoją praktyczną wartość. Spełniona jest wówczas również racja prawna przepisu art. 461 § 1 k.c., bowiem
względy słuszności wymagają, aby żadna ze stron nie została zmuszona
do wykonania swojego zobowiązania bez jednoczesnego otrzymania lub
co najmniej zabezpieczenia spełnienia świadczenia, które jej się należy od drugiej strony, zwłaszcza gdy pomiędzy rzeczą, którą się zatrzymuje, a wierzytelnością istnieje związek (zob. wyrok SN z 29.08.2013r., I CSK 711/12).

Wskazać należy, że określone w art. 461 § 1 k.c. prawo zatrzymania rzeczy cudzej przysługuje w sytuacji, gdy zobowiązany do wydania rzeczy cudzej poczynił na nią nakłady, a także gdy rzecz wyrządziła szkodę. Art. 461 § 1 k.c. nie precyzuje, czy chodzi w nim o nakłady konieczne, czy tez użyteczne, dlatego przyjąć należy, że chodzi o wszelkie rodzaje nakładów poczynionych na rzecz (A. Rzetecka-Gil, „Komentarz do art. 461 k.c.”, t. 35, Lex/el). Nie budzi zaś wątpliwości w doktrynie i judykaturze, że nakładem na rzecz są wszelkie inwestycje utrzymujące rzecz w należytym stanie lub ją ulepszające, poczynione niezależnie od woli właściciela rzeczy. Ta cecha odróżnia nakłady od świadczeń na rzecz wierzyciela. Obowiązkiem Sądu rozpoznającego powództwo o wydanie rzeczy ze zgłoszonym w sprawie zarzutem zatrzymania, w sytuacji niemożności technicznej zabrania nakładów przez pozwanego, jest ustalenie przedmiotowe i wartościowe tych nakładów, końcowo w formie kwotowej.

Podstawowym warunkiem prawa zatrzymania jest istnienie po stronie retencjonisty ściśle określonych podmiotowo i przedmiotowo wierzytelności, gdyż sam art. 461 k.c. nie stanowi źródła roszczenia o nakłady. Źródłem tym są przepisy dotyczące stosunku prawnego, z którego wynika zabezpieczone retencją roszczenie i nie stanowi przeszkody do zastosowania prawa zatrzymania okoliczność, że stron nie łączył żaden stosunek obligacyjny, zwłaszcza umowny, gdyż obowiązek zwrotu nakładów może wynikać również z przepisów prawa rzeczowego – art. 140 k.c., art. 222 k.c. (wyrok SN z 24.03.1970 r. III CRN 65/70) lub z przepisów dotyczących ochrony prawa własności – art. 222 § 1 k.c., art. 251 k.c. (wyrok SN z 11.03.2004 r. V CK 329/03). W judykaturze mówi się bowiem o istnieniu uzasadnionego prawnie roszczenia o zwrot nakładów (wyrok SN z 15.05.2001 r. I CKN 354/00). Wierzytelności retencjonisty zabezpieczone prawem zatrzymania powinny być tylko wymagalne i zaskarżalne, natomiast nie musi zachodzić tzw. płynność wierzytelności, czyli jej pewność, a wysokość i istnienie wierzytelności może być sporna między stronami, a spór ten ewentualnie rozstrzyga sąd z ryzykiem dla zatrzymującego, że odmowę wydania rzeczy zakwalifikuje, jako zwłokę (por. T. Wiśniewski, glosa do uchwały SN z 29.11.1991 r. III CZP 124/91 OSP 1992/9/207). W konsekwencji, obojętna jest okoliczność, czy roszczenie uprawnionego retencjonisty ustalone zostało wyrokiem sądowym. Poprzez odesłanie z art. 230 k.c. do art. 226 k.c. dla istnienia prawa retencji obojętne jest także, czy rzecz znajduje się w posiadaniu samoistnym retencjonisty, czy w faktycznym dzierżeniu, podobnie jak to, czy władztwo nad rzeczą wykonywane jest przez daną osobę bezpośrednio, czy też pośrednio, np. przez powiernika, czy inny podmiot (wyrok SN z 15.04.1948 r. Po.C 107/48 Przegląd Notarialny 1949/III-IV, s. 319; A. Rzetecka-Gil „Komentarz do art. 461 k.c.”, t. 20-21, Lex/el). Należy bowiem mieć na względzie, że art. 461 § 1 k.c. jest przepisem o charakterze zabezpieczającym interesy podmiotu zobowiązanego do wydania rzeczy i daje mu istotne uprawnienie o charakterze rzeczowym aż do chwili, w której jego interesy nie zostaną zaspokojone, np. przez zapłatę przez windykującego właściciela (wyrok SN z 17.09.2015 r. II CSK 755/14).

Zarzut prawa zatrzymania ma podwójny charakter i w zakresie prawa materialnego stanowi jednostronne oświadczenie woli, prowadzące do zahamowania skuteczności roszczenia strony przeciwnej. W przypadku powołania się na zarzut w procesie, należy kwalifikować to jako czynność procesową o charakterze zarzutu merytorycznego przeciwko żądaniu pozwu, tzw. zarzutu odraczającego. Jego skutkiem nie jest więc oddalenie powództwa o wydanie rzeczy, lecz jedynie ograniczenie prawa powoda przez zobowiązanie go do wykonania określonego świadczenia.

W realiach przedmiotowej sprawy wykazany został przez pozwaną fakt poczynienia przez jej ojca nakładów na przedmiotową nieruchomość oraz fakt posiadania przez nią legitymacji do domagania się zwrotu równowartości tych nakładów. Wartość nakładów, wobec braku w tej kwestii zgodnego stanowiska stron, Sąd ustalił na podstawie opinii powołanego w sprawie na wniosek strony pozwanej biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości, na kwotę 9 730 zł.

Sąd w pełni podzielił opinię biegłego, bowiem spełniała ona stawiane jej wymogi, odzwierciedlała staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, odpowiadała w sposób wyczerpujący, stanowczy i zrozumiały na postawione pytania, a przytoczona na jej uzasadnienie argumentacja jest w pełni przekonująca. W ocenie Sądu opinia ta sporządzona została zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą specjalną. Jest rzetelna i logiczna. Sam fakt, że opinia ta jest niekorzystna dla powódki, nie dyskwalifikuje jej. Powódka złożyła w prawdzie zarzuty do opinii i wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego, jednak pomimo wezwania Sądu nie uiściła zaliczki na poczet wydatków z tym związanych, dlatego na podstawie art. 130 ⁴ § 5 k.p.c. Sąd dowód ten pominął.

W świetle powyższych rozważań, uprawnienie pozwanej do zatrzymania nieruchomości objętej żądaniem wydania, do czasu zapłaty przez powódkę kwoty 9 730 zł, Sąd uznał za uzasadnione i dlatego orzekł jak w punkcie II. sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., biorąc pod uwagę uwzględnienie podniesionego przez pozwaną zarzutu zatrzymania, a także biorąc pod uwagę trudną sytuację materialną i zdrowotną pozwanej, która w związku z przebytą operacją serca pozostaje na utrzymaniu męża, nigdzie nie pracuje, a na zakup niezbędnych dla niej leków potrzebuje 1 000 zł miesięcznie.