Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny - Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Irena Dobosiewicz

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2014 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: J. E.

przeciwko: E. P.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 4 listopada 2013 roku, sygn. akt XII C 192/13 w przedmiocie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt II Cz 962/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 listopada 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, na podstawie art. 109 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm., dalej: ustawa) oddalił wniosek powoda o zwolnienie od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu wskazał, że dochodzone roszczenie jest oczywiście bezzasadne. Skoro w przedmiotowej sprawie podstawę prawną stanowi art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c, to powód powinien wykazać, że po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Powód tego jednak nie uczynił, natomiast w pozwie kwestionował istnienie zobowiązania wobec pozwanej i podnosił, że został pozbawiony możliwości obrony swych praw. Ponadto Sąd Rejonowy stwierdził, że w niniejszej sprawie tytułem wykonawczym jest orzeczenie sądu, zatem powód nie może kwestionować obowiązku tym tytułem stwierdzonego, albowiem korzysta on z powagi rzeczy osądzonej. Powództwo opozycyjne nie prowadzi też do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem oraz nie jest ono środkiem zaskarżenia.

Zażalenie na postanowienie złożył powód zarzucając mu naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego oraz brak wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów. Jednocześnie wniósł o kontynuowanie postępowania i rozpoznanie pozwu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie powoda zasługiwało na uwzględnienie, choć nie z przyczyn w nim podniesionych.

Sąd Rejonowy nie przestąpił do dokonywania oceny sytuacji materialnej powoda i możności poniesienia kosztów sądowych, gdyż w jego ocenie zachodziła podstawa do oddalenia wniosku o zwolnienie od tych kosztów wobec oczywistej bezzasadności dochodzonego roszczenia stosownie do art. 109 ust. 2 ustawy.

1

Należy podkreślić, że przedstawione w uzasadnieniu orzeczenia stanowisko i uwagi na jego potwierdzenie są co do zasady słuszne, w szczególności w zakresie dotyczącym niemożności zastosowania art 840 § 1 pkt 1 k.p.c. jako podstawy dochodzonego roszczenia.

Natomiast należało również wziąć pod uwagę, że powód nie wskazał w pozwie wprost, że po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Jednakże, mając na uwadze, że powód nie jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, uzasadnionym było wezwanie go przez Sąd I instancji do wykazania ww. okoliczności z zastosowaniem odpowiedniego rygoru, nie zaś przesądzanie na podstawie złożonych pism, że roszczenie jest oczywiście bezzasadne. Tym bardziej, że powód był wzywany do uzupełnienia braków formalnych i nic nie stało na przeszkodzie zawarciu takiego żądania w tym wezwaniu. Postępując w ten sposób Sąd Rejonowy dokonał w istocie oceny żądania powoda bez merytorycznego rozpoznania sprawy, co jest niedopuszczalne na tym (wstępnym) etapie postępowania związanym z rozpoznaniem incydentalnej kwestii, jaką jest obowiązek ponoszenia kosztów sądowych przez powoda. Odmowa zwolnienia od kosztów sądowych z uwagi na oczywistą bezzasadność roszczenia może bowiem dotyczyć tylko wypadków całkowicie jednoznacznych. Jak słusznie zwrócił uwagę Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 16 czerwca 2008 r. (P 37/07), interpretując przesłankę Oczywistej bezzasadności powództwa, zdecydowanie wykluczyć należy jej spełnienie w sytuacji, gdy roszczenie nie jest sprecyzowane, gdy zachodzi potrzeba uzupełnienia materiału faktycznego lub dowodowego, jak też gdy roszczenie jest nieudowodnione. Podobnie też niezwykle ostrożnie należy wykluczać dopuszczalność wykładni przepisów czy to prawa materialnego, czy też procesowego na tym etapie. Dokonując tej oceny, należy się kierować dyrektywą, że każda wątpliwość jest zaprzeczeniem oczywistej bezzasadności powództwa lub obrony. Przesądzenie już we wstępnym etapie postępowania incydentalnego, że roszczenie jest nieudowodnione, niesprecyzowane, jest niewątpliwie swoistym przedsądem dokonywanym w sprawie. Niezależnie od powyższych uwag Sąd Okręgowy zwraca uwagę na to , że powód wezwany do usunięcia braków formalnych pozwu przez wskazanie jaki charakter ma pismo z dnia 16 lipca 2013r. wskazał ,że jest to skarga o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnie w sprawie VIII GC 1388/11 prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy. A zatem i ta okoliczność nie została dostatecznie przez Sąd I instancji rozważona .

2

Mając na uwadze powyższe, zaskarżone postanowienie o odmowie zwolnienia powoda od kosztów należało uchylić, bowiem Sąd -I instancji nie dokonał merytorycznej oceny wniosku o zwolnienie od kosztów i w tym zakresie nie rozpoznał istoty spray (art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.).

Rozpoznając wniosek o zwolnienie od kosztów Sąd Rejonowy oceni, czy zawarte w oświadczeniu powoda dane o jego stanie rodzinnym, majątku, dokonane i źródłach utrzymania są wystarczające do rozpoznania wniosku o zwolnienie od kosztów i stosownie do tej oceny podejmie odpowiednie czynności, względnie - gdy uzna, że dane te są wystarczające dla rozpoznania wniosku o zwolnienie od kosztów, rozpozna wniosek merytorycznie.