Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 marca 2020 roku, sygn. akt I C 2069/19 wydanym w sprawie z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Ł.

1.  oddalił powództwo;

2.  zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w

B. na rzecz Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych, które przedstawiają się następująco:

W dniu 8 września 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego został uszkodzony samochód M. (...) o nr rej. (...), należący do G. N.. Sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej przez pozwanego.

Szkoda została zgłoszona przez poszkodowaną telefonicznie w dniu 11 września 2017 r. Podczas rozmowy telefonicznej poszkodowana została poinformowana o sposobach rozliczenia naprawy pojazdu tj. formie gotówkowej oraz bezgotówkowej, jak również o możliwości wypożyczenia pojazdu zastępczego w firmie współpracującej z ubezpieczycielem. Ponadto poinformowana została, iż w przypadku skorzystania z wynajęcia pojazdu zastępczego w innej firmie ubezpieczyciel zastrzega sobie weryfikację dobowej stawki najmu pojazdu i skorygowanie jej do kwoty 130 zł.

W dniu 23 października 2017 r. G. N. zawarła umowę przelewu z J. T., której przedmiotem była wierzytelność wobec (...) SA w pojeździe marki M. (...), obejmująca prawo do dochodzenia wszystkich roszczeń związanych ze szkodą.

W dniu 30 października 2017 r. poszkodowana zawarła z (...) Sp. z o.o. umowę najmu pojazdu zastępczego marki V. (...). Okres najmu obejmował 37 dni, a stawka 349 zł netto za dobę.

W dniu 30 października 2017 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o., a G. N. doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego w związku z likwidacją szkody z dnia 11 września 2017 r. w pojeździe marki M. (...) o nr rej. (...).

Pojazd zastępczy wykorzystywany był przez poszkodowaną do dojazdów do pracy. Poszkodowana nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest płatnikiem podatku VAT i nie ma możliwości odliczenia podatku VAT od wynajmu pojazdu zastępczego.

Decyzją z dnia 6 listopada 2017 r. ubezpieczyciel przyznał na rzecz (...) Sp. z o.o. zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 4 810 zł brutto w oparciu o zweryfikowaną fakturę numer (...). Ubezpieczyciel uznał za zasadny czas najmu pojazdu zastępczego wynoszący 37 dni oraz skorygował stawkę dzienną najmu do kwoty 130 zł brutto., stosowanej przez podmioty współpracujące z (...) S.A. Ponadto pozwany wskazał, iż w dniu 11 września 2017 r. zaproponował poszkodowanej możliwość skorzystania z wypożyczalni współpracującej z (...) S.A. W związku ze skorzystaniem przez poszkodowaną z innej, droższej oferty, pozostały koszt najmu uznano za bezzasadny, nie mieszczący się w definicji normalnego następstwa szkody.

Pismem z dnia 14 lutego 2019 r. powód wezwał ubezpieczyciela do zapłaty kwoty 11 072,99 zł w terminie 7 dni od dnia doręczenie wezwania. Pismo odebrano w dniu 25 lutego 2019 r. Nie wywołało ono zmiany stanowiska.

Wobec tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, powołując się na przepisy art. 805 § 1 k.c. w zw. z art. 822 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. i art. 363 k.c. oraz art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych.

Bezspornymi była konieczność najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowaną, okres jego trwania (37 dni) jak też rynkowa stawka najmu, natomiast pozwany wskazał na naruszenie art. 354 k.p.c. i podtrzymał zarzut braku legitymacji czynnej powoda.

Sąd I instancji uznał przelew wierzytelności z dnia 30 października 2017 r. za skuteczny, tym samym powód wstąpił w prawa dotychczasowego wierzyciela, przysługujące wobec strony pozwanej z tytułu przedmiotowej szkody w pojeździe i należnego, a nie wypłaconego jeszcze odszkodowania, na podstawie art. 509 § 1 i 2 k.c. Powód może zatem skutecznie realizować uprawnienia poprzedniego wierzyciela również w zakresie dochodzenia należności na drodze sądowej.

Należność dochodzona w pozwie stanowiła różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego ustalonymi w fakturze przez powoda a wysokością odszkodowania, wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela.

W niniejszej sprawie wygenerowane zostały niewątpliwie koszty najmu pojazdu zastępczego w okresie 37 dni, a jego wartość objęła kwotę 15 882,99 zł, z czego ubezpieczyciel wypłacił kwotę 4 810 zł. Istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia pozostawało ustalenie, czy wydatek rzędu pozostałych 11 072,99 zł był faktycznie uzasadniony. Innymi słowy, czy poszkodowana decydując się na najem pojazdu u powoda z jednoczesnym brakiem skorzystania z oferty przedstawionej przez ubezpieczyciela prowadzącego proces likwidacji szkody nie naruszyła obowiązku minimalizacji szkody, a więc zaniechania czynności mogących bezpodstawnie rozszerzać zakres odpowiedzialności odszkodowawczej strony pozwanej.

Sąd Rejonowy uznał, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu).

Powód zobowiązany był udowodnić, że poszkodowana nie miała realnej możliwości skorzystania z oferty najmu pojazdu zastępczego, przedstawionej przez ubezpieczyciela bądź też, że oferta ta była na tyle niedogodna i niekorzystna w kontekście uzasadnionych praw poszkodowanej, że poniesienie przez niego wydatków w ramach umowy najmu było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Powód nie sprostał opisanemu obowiązkowi, bowiem świadek G. N. wskazała, iż nie otrzymała takiej informacji od ubezpieczyciela, a jej zeznania Sąd Rejonowy uznał za nielogiczne.

W konsekwencji nie został udowodniony fakt istnienia obiektywnych i racjonalnych przesłanek uniemożliwiających skorzystanie z oferty najmu pojazdu proponowanej przez zakład ubezpieczeń. Tym samym wybór przez poszkodowaną opcji najmu samochodu u powoda, ze stawką dobową znaczenie wykraczającą ponad oferowaną, prowadzi do wniosku, że wydatki ponad tę kwotę nie były uzasadnione.

Skoro zaś powód uzyskał na etapie postępowania likwidacyjnego kwotę 4 810 zł (tj. 130 zł brutto za dobę najmu), a więc przy zastosowaniu stawki wyższej niż pierwotnie proponowana to brak jest podstaw do przyznania na jego rzecz dalszego świadczenia.

Z tych wszystkich względów powództwo podlegało oddaleniu w całości.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik (art. 98 k.p.c.).

Apelację od opisanego wyroku złożył powód, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi powód zarzucił:

1.  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 i art. 213 § 2 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na pominięciu podnoszonej w piśmie procesowym powoda z dnia 24.01.2020 r . okoliczności częściowego uznania powództwa przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty co do kwoty 8.140 zł - w sytuacji gdy była to okoliczność istotna dla sprawy i nieodniesienie się do niej spowodowało nierozpoznanie istoty sprawy;

2.  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 art. 230 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na pominięciu, że pozwany nie odniósł się do podnoszonego w piśmie procesowym powoda z dnia 24.01.2020 r. twierdzenia, że nawet proponowanie przez pozwanego poszkodowanej G. N. skorzystania z jakiejś wypożyczalni samochodów współpracującej z pozwanym było nieaktualne z uwagi na brak wówczas samochodów klasy E z napędem na 4 koła w ofercie tych wypożyczalni lub w takiej cenie, a biorąc pod uwagę wynik całej rozprawy Sąd mógł te fakty uznać za przyznane, co doprowadziłoby do uwzględnienia powództwa w całości, a więc było to istotne dla sprawy i nieodniesienie się do tego spowodowało nierozpoznanie istoty sprawy;

3.  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k. p. c. w związku z art. 328 § 2 k. p. c. polegająca na nieuzasadnionym przyjęciu, że niewiarygodne są zeznania poszkodowanej G. N. w zakresie tego, że nie miała ona świadomości, iż może wynająć pojazd zastępczy od ubezpieczyciela sprawcy szkody i na jakich warunkach - w sytuacji gdy właśnie zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego oraz na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego można było uznać za wiarygodne zeznania poszkodowanej także w tym zakresie, przede wszystkim dlatego, że z rozmowy telefonicznej w dniu 11.09.2017 r. z pracownikiem pozwanej firmy ubezpieczeniowej podczas której poszkodowana zgłaszała szkodę mogła ona w ogóle nie odnotować w swojej świadomości czy w pamięci, że uzyskała wówczas informację o pojeździe zastępczym z uwagi na to, że ten akurat fragment wypowiedzi pracownika firmy ubezpieczeniowej (od minuty 12:00-13:51 z nagrania zapisanego w pliku o nazwie 2. (...)-13_2017-09-11,08. (...) _47.wav) stanowił raczej słowotok, na co zwróciła uwagę już sama poszkodowana zeznając na rozprawie w dniu 19.02.2020 r. po odsłuchaniu tego fragmentu rozmowy telefonicznej i co jeszcze ważne ta krótka informacja odnośnie pojazdu zastępczego poprzedzała bezpośrednio podanie poszkodowanej numeru szkody od ubezpieczyciela i pracownik ubezpieczyciela nie czekając na jakakolwiek jej reakcje przeszedł od razu do podania tego numeru szkody, nie pytając przy tym w ogóle czy poszkodowana zrozumiała tą informację, czy potrzebuje pojazdu zastępczego i chce go wynająć od tego ubezpieczyciela, zatem trudno było oczekiwać, że poszkodowana zrozumiała wtedy i miała świadomość, że może wynająć pojazd zastępczy od ubezpieczyciela sprawcy szkody na jakich warunkach, a tym samym powyższa odmienna ocena Sądu jest nieuzasadniona, także dlatego, że zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego należało ocenić, iż po upływie czasu około lat i 7 miesięcy od zdarzenia szkodowego poszkodowana miała już prawo nie pamiętać wielu szczegółów związanych z likwidacją przedmiotowej szkody;

4.  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. i w związku z art. 66 § 1 i art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na nieuzasadnionym przyjęciu, że informacja przekazana przez pracownika pozwanej firmy ubezpieczeniowej podczas rozmowy telefonicznej z poszkodowaną G. N. w dniu 11.09.2017 r. stanowiła ofertę zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego dla poszkodowanego - w sytuacji gdy ta informacja nie mogła stanowić oferty zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego dla poszkodowanego z uwagi brak istotnych elementów dotyczących treści tej umowy, w szczególności przedmiotu najmu (marki pojazdu), długości trwania tego najmu i osoby Wynajmującego;

5.  naruszenie przepisów art. 235(2) § 1 i § 2 k.p.c. w związku z art. 278 §1 i art. 328 § 2 k.p.c.poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w sprawie skutkujące pominięciem zgłoszonego w piśmie procesowym z dnia 24.01.2020 r. wniosku powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu motoryzacji na okoliczność: jakie były ekonomicznie uzasadnione stawki dobowe za najem pojazdu zastępczego z napędem na 4 koła w klasie E, obowiązujące w wypożyczalniach i warsztatach naprawczych oferujących najem pojazdu zastępczego na czas naprawy, przy wskazaniu najwyższej i najniższej oraz ich średniej;

6.  naruszenie przepisu art. 328 § 2 k.p.c. przez nieuzasadnione przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że poszkodowana G. N. miała w tej sprawie obowiązek niezwłocznego zaciągnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel sprawcy szkody może zaproponować jej pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu), wyjaśnienia podstawy prawnej przyjęcia istnienia takiego obowiązku w tej sprawie po stronie poszkodowanej, z przytoczeniem przepisów prawa w tym zakresie;

7.  naruszenie przepisu prawa materialnego tj. przepisu art. 354 § 2 k.c. w związku z art. 361 § 1, art. 362, art. 363 i art. 826 § 1 k.c. i w związku z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i nieuzasadnione przyjęcie przez Sąd Rejonowy w tej sprawie, że poszkodowana G. N. naruszyła obowiązek współdziałania wierzyciela z dłużnikiem i przyczyniła się do zwiększenia rozmiarów szkody, bo wbrew obowiązkowi minimalizacji szkody nie skorzystała z oferty najmu pojazdu zastępczego od pozwanego i wydatki za najem pojazdu zastępczego w wyższej wysokości niż akceptowane przez pozwanego nie są celowe i ekonomicznie uzasadnione, co oznaczało w tej sprawie oddalenie powództwa w całości - w sytuacji gdy poszkodowana G. N. w tej sprawie nie naruszyła obowiązku współdziałania wierzyciela z dłużnikiem, ani nie przyczyniła się do zwiększenia rozmiarów szkody, ani nie naruszyła obowiązku minimalizacji szkody, ponieważ nie otrzymała żadnej, jasnej i zrozumiałej oferty najmu pojazdu zastępczego od pozwanego w trakcie rozmowy telefonicznej w dniu 11.09.2017 r. i tym samym wydatki za najem pojazdu zastępczego w wyższej wysokości były jak najbardziej celowe i ekonomicznie uzasadnione, co oznaczało w tej sprawie zasadność powództwa w całości w tej sprawie.

W świetle tak postawionych zarzutów skarżący wniósł o:

1.  zmianę w całości zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w B. kwoty 11.072,99 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.12.2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu w I instancji według norm prawem przepisanych bądź też uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na apelację, pozwany wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są prawidłowe i Sąd Okręgowy przyjmuje je za własne. Natomiast ocena jurydyczna podstawy faktycznej nie odpowiada kryteriom wskazanym w art. 233 § 1 k.p.c., czyniąc zarzut sformułowany w tym zakresie uzasadnionym.

Wstępnie należy odnotować, że zarzuty apelacji sformułowano na tyle chaotycznie, wielokrotnie odnosząc się do tej samej materii, że koniecznym jest ich pogrupowanie w ramach naruszenia wskazanych norm prawa.

W ramach naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy stwierdzić, że dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zeznań świadka G. N. jest bardzo rygorystyczna. Istotnie nagranie ubezpieczyciela wykazuje, że wbrew zeznaniom świadka, została ona poinformowana ogólnie co do pojazdu zastępczego, a w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego w innym miejscu, ubezpieczyciel zastrzega sobie prawo weryfikacji kosztów powyżej 130 złotych brutto za dobę. Jednakże z nagrania wynika przede wszystkim to, że G. N. została poinformowana o zwróceniu się na infolinię ubezpieczyciela w sprawie pojazdu zastępczego, a zatem dopiero wówczas mogłaby uzyskać konkretne dane co do zakładów wynajmujących pojazdy zastępcze ewentualnie innych okoliczności przydatnych w opisanym zakresie. Pośród licznych informacji, udzielonych poszkodowanej podczas tej jednej rozmowy, jak trafnie zauważa skarżący, poszkodowana mogła nie odnotować przedmiotowej konkretnej informacji, która z resztą, jak dalej będzie wywiedzione, nie miała wiodącego znaczenia.

Przedstawiając poszkodowanej opcję najmu pojazdu zstępczego w cenach przez pozwanego akceptowalnych, nie określono warunków przedmiotowego najmu, w tym wiążących się z nim dodatkowych obciążeń. Warto również zaznaczyć, iż przekazana informacja o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego nie stanowi oferty do zawarcia umowy. Jak wyrazie wynika z art. 66 k.c. ofertę stanowi oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. W przedmiotowej sprawie, nie zostało dowiedzione, by ubezpieczyciel przedstawił istotne elementy dotyczące treści umowy. Ponadto, pozwany nie wskazał zakładu, który oddawał w najem pojazdy zastępcze w klasie, w jakiej znajdował się pojazd poszkodowanej, po cenie proponowanej przez pozwanego. Sąd Okręgowy podziela stanowisko apelującego, że propozycja najmu pojazdu za 130 złotych brutto bez udzielenia szczegółowych informacji nie zasługuje na uwzględnienie.

Ponadto, wbrew wywodom Sądu Rejonowego, to nie poszkodowany winien udowadniać fakt istnienia obiektywnych i racjonalnych przesłanek uniemożliwiających skorzystanie z oferty najmu pojazdu proponowanej przez zakład ubezpieczeń w sytuacji, gdy takiej oferty ubezpieczyciel nie przedstawił, a jedynie wyartykułował konsekwencje niezaakceptowania wynajmu za kwotę ponad 130 zł za dobę. Zakład ubezpieczeń powinien najpierw przedstawić poszkodowanemu swoje warunki najmu samochodu zastępczego niezwłocznie po zgłoszeniu szkody, pod rygorem utraty możliwości późniejszych ingerencji w samodzielnie ukształtowane przez poszkodowanego z podmiotami trzecimi stosunki obligacyjne, których przedmiotem jest najem samochodu zastępczego.

Zarzut pominięcia dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu motoryzacji jest bezzasadny, w sytuacji, gdy czas najmu, wysokość stawki rynkowej najmu nie były przez pozwanego kwestionowane.

Chybionym jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 328 § 1 k.p.c. Pisemne uzasadnienie kwestionowanego wyroku w pełni realizuje funkcje przypisywane temu dokumentowi, który pełniąc rolę sprawozdawczą przede wszystkim pozwolić ma na zrekonstruowanie rozumowania, jakie wiodło do sformułowania wniosków przyjętych przez orzekający sąd, dla możliwości ich zweryfikowania w toku kontroli instancyjnej. Tak opisanym wymogom odpowiadają pisemne motywy orzeczenia sporządzone przez Sąd Rejonowy.

Naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. wtedy tylko może mieć istotny wpływ na wynik sprawy, jeśli braki lub inna wadliwość uzasadnienia zaskarżonego wyroku uniemożliwiają Sądowi II instancji dokonanie kontroli instancyjnej (por. wyrok SN z dnia 06.08.2015 V CSK 671/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 lipca 2015 r. VI ACa 1112/14 – legalis), co w badanej sprawie nie ma miejsca.

Bezzasadne są też zarzuty apelującego dotyczące nierozpoznania istoty sprawy w sytuacji, gdy do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, gdy sąd zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 23 września 1998 r., II CKN 897/97; z 15 lipca 1998 r. II CKN 838/97; z 3 lutego 1999 r., III CKN 151/98; wyroki Sądu Najwyższego z 12 lutego 2002 r., I CKN 486/00; z 21 października 2005 r., III CK 161/05; z 12 listopada 2007 r., I PK 140/07). Co do zasady zatem przez pojęcie „nierozpoznania istoty sprawy” należy rozumieć nierozstrzygnięcie żądań stron, czyli niezałatwienie przedmiotu sporu, co w badanej sprawie nie zachodzi.

Zarzut naruszenia art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 361 § 1, art. 362, art. 363 i art. 826 § 1 k.c. i w zw. z art. 16 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, jest zasadny.

W orzecznictwie powszechnie przyjętym jest, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. III CZP 5/11, publ. OSNC 2012/3/28).

Poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania najtańszej oferty na rynku, co oczywiście nie oznacza przyzwolenia na dowolne stawki najmu pojazdu zastępczego, ale z drugiej strony nie upoważnia ubezpieczyciela do dyktatu firm oferujących takie usługi, zwłaszcza, jeśli nieznane są warunki umowy wynajmu, w tym rodzaj pojazdu, jego klasa, miejsce odbioru czy oddania pojazdu. Nie sposób bowiem wymagać od poszkodowanego, by korzystał z wynajmu pojazdu zastępczego, proponowanego przez ubezpieczyciela w miejscu na przykład znacznie oddalonym od jego miejsca pobytu. Niejasne warunki najmu pojazdu, w istocie ograniczające się do wskazania poszkodowanemu pośród innych informacji jedynie nieprzekraczalnej stawki 130 zł nie mieszczą się w prawidłowo pojętych obowiązkach ubezpieczyciela, które miałyby wywoływać tak dalece niekorzystny skutek dla poszkodowanego. Ponadto odnotowania wymaga, ze pozwany nie przedstawił listy zakładów oferujących wynajem za stawkę 130 zł, natomiast przyznał, że stawka wynikająca z faktury mieści się w granicach wysokości stawki rynkowej. W tych okolicznościach nie sposób mówić o powiększaniu szkody przez poszkodowanego.

Zgodnie z art. 363 k.c., jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili. W ramach odszkodowania należy mieć na względzie zasadę wyrażoną w art. 361 § 1 k.c., zgodnie z którą zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Ponadto zgodnie z art. 826 § 1 k.c., w razie zajścia wypadku, ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Oznacza to zarazem, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, zobowiązanego do naprawienia szkody (por. uz. uchwały SN z dnia 22 kwietnia 1997 r. III CZP 14/97, OSNC 1997, z. 8, poz. 103; uchwała SN z dnia 16 października 1998 r., III CZP 42/98; wyrok SN z dnia 26 listopada 2002 r., I CKN 1993/00). Poszkodowany powinien więc - kierując się zasadą minimalizowania szkody - wynająć pojazd zastępczy, mając na uwadze koszt tych usług, odpowiadający średnim cenom, stosowanym na lokalnym rynku.

Reasumując, jeśli stawka najmu pojazdu, zapłacona przez poszkodowaną, mieści się w granicach stawek rynkowych na lokalnym rynku, czego pozwany nie kwestionował, to należy przyjąć, że całość poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego stanowi celowy i ekonomicznie uzasadniony wydatek.

Podkreślenia wymaga, że poszkodowana nie otrzymała żadnej konkretnej, zrozumiałej oferty najmu pojazdu zastępczego od pozwanego, a jedynie informację o możliwości poczynienia ustaleń w tym zakresie, natomiast stawka 130 zł za najem dobowy pojazdu zastępczego tak dalece odbiega od stawek rynkowych, że trudno przyjąć za wiarygodne gołosłowne twierdzenia pozwanego o jakości pojazdu, odpowiedniej jego klasie, dostosowanej do samochodu uszkodzonego, a także o tym, że warunki wynajmu były znane poszkodowanej, aby wywieść tezę, że ich niezaakceptowanie doprowadziło, zdaniem pozwanego, do naruszenia zasady współpracy i minimalizacji szkody.

Mając powyższe na uwadze, zasadna apelacja skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

Zmiana wyroku w zakresie roszczenia głównego skutkować musiała również zmianą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed Sądem pierwszej instancji, którego podstawę prawną stanowi art. 98 k.p.c. Na koszty procesu złożyły się: opłata od pozwu – 554 złote oraz koszty zastępstwa procesowego – 3 617 złotych ustalona na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015, poz. 1800) w tym 17 złotych tytułem opłaty od udzielonego pełnomocnictwa, łącznie 4 171 złotych.

Zważywszy na wynik kontroli instancyjnej o kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając je na rzecz powoda. Na koszty te złożyły się: opłata od apelacji – 750 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1800 zł, których wysokość ustalono na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. 2015 r. poz. 1800 ze zm.).