Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka (...) S.A. w G. wniesionym 15 czerwca 2020 r. pozwem dochodziła od pozwanej (...) S.A. w K. zapłaty 279.599 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 238.000 zł od 14 lutego 2020 r. oraz od 41.599 zł od wniesienia pozwu. Zakreślając podstawę powództwa wskazała, że strony łączyła umowa z 22 lutego 2017 r., na podstawie której powódka świadczyła usługi w zakresie żywienia całodobowego osób przebywających w sanatorium (...) w K. przez okres 3 lat od zawarcia umowy (tj. do 31 marca 2020 r.), jednak ze strony pozwanej doszło do jednostronnej zmiany warunków współpracy z uwagi na przeprowadzenie przebudowy jadalni we wskazanym sanatorium, przez co powódka nie mogła wykonać usług na zaplanowanym i zamówionym poziomie, wskutek czego w okresie od stycznia do czerwca 2019 r. powódka utraciła spodziewany zysk w wysokości 119.376,08 zł, jak też wygenerowała stratę w wysokości 160.0223,47 zł; łącznie powódka poniosła szkodę w kwocie 279.599,55 zł.

Pozwana w odpowiedzi na pozew datowanej na 2 listopada 2020 r. domagała się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia na swoją rzecz od powódki zwrotu kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko pozwana twierdziła, że nie ponosi odpowiedzialności za szkodę i utratę zysku powódki, gdyż są one wpisane w ryzyko kontraktowe podmiotu świadczącego usługi w ramach outsourcingu, stosownie do § 3 umowy, zgodnie z którym powódka miała sporządzać i wydawać posiłki na swój koszt i ryzyko. Ponadto określona w dokumentacji przetargowej liczba osobodni rocznie była jedynie szacunkowa, dla potrzeb ustalenia wartości zamówienia i w SIWZ wyraźnie na taki charakter wyliczeń wskazywano. Pozwana dodała, że czasowe zmniejszenie liczby gości w okresie od stycznia do czerwca 2019 r. zostało zrekompensowane później zakupem większego zakresu usług od powódki w innych okresach, gdy większa była liczba osobodni. Pozwana uważała też, że wynik finansowy osiągnięty przez powódkę w wyniku wykonywania zawartej z pozwaną umowy powinien być ujmowany globalnie – na przestrzeni całego okresu wykonywania umowy od 1 kwietnia 2017 r. do 31 marca 2020 r., a nie jedynie w odniesieniu do okresu, w którym miało miejsce pewne ograniczenie w funkcjonowaniu sanatorium pozwanej. Niezależnie od kwestionowania swojej odpowiedzialności co do zasady, pozwana podnosiła również, że powódka za pomocą przedstawionych dowodów i tak nie zdołała udowodnić wysokości dochodzonego roszczenia.

W toku postępowania powódka zmieniła nazwę z (...) S.A. na (...) S.A. w G..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. (zwana dalej „pozwaną”) jest spółką kapitałową, której jedynym akcjonariuszem jest Województwo (...) jako jednostka samorządu terytorialnego. Działalność gospodarcza spółki polega w znacznej mierze na prowadzeniu sanatoriów w K., w tym m.in. sanatorium – Szpitala (...).

Niesporne, nadto informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców KRS z 4.11.2020 r. (k. 104-106).

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G., która następnie zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna (zwana dalej „powódką”), prowadzi działalność gospodarczą w zakresie cateringu (przygotowywania i dostarczania żywności dla odbiorców zewnętrznych).

Niesporne, nadto informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców KRS z 27.10.2021 r. (k. 143-146).

15 kwietnia 2016 r. pozwana opublikowała ogłoszenie o zamówieniu publicznym nr (...)-2016 na wykonanie projektu rozbudowy jadalni w P. Ż. (...) w K., w trybie przetargu nieograniczonego. Przedmiot zamówienia obejmował m. in. projekt budowlano-wykonawczy wielobranżowy wraz z kompletem kosztorysów inwestorskich dla zadania pod nazwą „Rozbudowa jadalni wraz z nową aranżacją części istniejącej dla Punktu Ż. Sanatorium (...) w K.” Powierzchnię rozbudowy określono na 250 m ^{( 2)}, a powierzchnię nowej aranżacji istniejącej jadalni na 175 m ^{( 2)}. Opublikowana wówczas Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia dla postępowania nr (...).271.11.2016 przewidywała termin wykonania zamówienia jako 3 miesiące od podpisania umowy. W postępowaniu tym 28 kwietnia 2016 r. jako Wykonawca wybrana została E. S. prowadząca działalność gospodarczą w T. pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo- (...) E. S..

Dowody: ogłoszenie o zamówieniu nr (...)-2016 (k. 25-26v);

fragment SIWZ nr (...).271.11.2016 (k. 27-28);

zawiadomienie o wyborze oferty z 28.04.2016 r. (k. 29).

13 stycznia 2017 r. pozwana opublikowała ogłoszenie o zamówieniu publicznym nr 7990-2017 na wykonanie rozbudowy wraz z nową aranżacją jadalni w Sanatorium (...) w K.. W ogłoszeniu termin składania ofert oznaczono na 31 stycznia 2017 r., natomiast przewidywaną datę zakończenia robót określano na 30 czerwca 2017 r.

Dowód: ogłoszenie o zamówieniu nr 7990-2017 (k. 30-35v).

Pozwana przeprowadziła postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego nr (...).271.02.2017 „ na świadczenie usług społecznych w zakresie żywienia całodobowego osób przebywających w Sanatorium (...) w K. przez okres 3 lat”.

W Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia wśród danych ogólnych o zamówieniu wskazano, że w sanatorium (...) jest 1 kuchnia i jedna stołówka, a liczba osobodni w skali roku (określona na podstawie danych z lat 2015 i 2016) wynosiła 73.990 osobodni, średnio w miesiącu 6.166 osobodni w rozbiciu: na NFZ 30.380 osobodni rocznie, średnio miesięcznie 2.532 osobodni; pełnopłatni 43.610 osobodni rocznie, średnio miesięcznie 3.634 osobodni. Stąd też w SIWZ wskazano, że w 2017 r. i latach następnych przewiduje się takie właśnie wartości osobodni, a nadto 1.800 osobodni jako obiady pracownicze. Wskazano też, że zamówienie obejmuje sporządzanie posiłków dla osób przebywających w sanatorium (...) w K., w kuchni pozwanej znajdującej się w sanatorium, według diet stosowanych u pozwanej oraz wydawanie posiłków i obsługę kelnerską w Punkcie Ż. Zamawiającego, przy czym w indywidualnych przypadkach, na zlecenie lekarza lub pielęgniarki dostawa posiłków miała następować do pokoi kuracyjnych przy udziale pielęgniarki.

W części III SIWZ w rozdziale „Inne uregulowania” w punkcie 2. wskazano, że podane przez Zamawiającego ilości poszczególnych posiłków będących przedmiotem postępowania przetargowego są wielkościami wyliczonymi w sposób szacunkowy i w trakcie realizacji umowy mogą ulec zmianie (zmniejszeniu lub zwiększeniu) w zależności od bieżących rzeczywistych potrzeb Zamawiającego.

Dowód: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia nr (...).271.02.2017 (k. 12-22v).

Powódka złożyła datowaną na 27 stycznia 2017 r. ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego nr (...).271.02.2017 określając wartość zamówienia na 6.701.976 zł netto, tj. 7.223.134,08 zł brutto przy stawce VAT 8%. Stawki za żywienie pacjentów zostały określone w ofercie przez powódkę następująco:

-

pacjenci NFZ (91.140 osobodni w okresie 3 lat) – 23,37 zł netto (25,24 zł brutto) za 1 osobodzień, 701,10 zł netto (757,19 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni), 2.129.941,80 zł netto (2.300.337,14 zł brutto) za 3 lata;

-

osoby pełnopłatne (130.830 osobodni w okresie 3 lat) – 34,74 zł netto (37,52 zł brutto) za 1 osobodzień, 1.042,20 zł netto (1.125,58 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni), 4.545.034m20 zł netto (4.908.636,94 zł brutto) za 3 lata;

-

osoby pozostałe, obiady pracownicze (5.400 osobodni w okresie 3 lat) – 5,00 zł netto (5,40 zł brutto) za 1 osobodzień, 150,00 zł netto (162,00 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni), 27.000,00 zł netto (29.160,00 zł brutto) za 3 lata.

Nadto w punkcie 5 oferty powódka oświadczyła, że zapoznała się z warunkami zamówienia i nie wnosi zastrzeżeń oraz zdobyła konieczne informacje potrzebne do właściwego wykonania zamówienia. W punkcie 7 z kolei oświadczyła, że akceptuje postanowienia stanowiącego załącznik do SIWZ projektu umowy. W punkcie 10 natomiast powódka złożyła oświadczenie, że w okresie wyłączenia pomieszczeń kuchni z użytkowania posiłki przygotowywane będą w kuchni zlokalizowanej w K. przy ul. (...).

Dowód: oferta z 27.01.2017 r. (k. 10v-11v).

3 lutego 2017 r. pozwana opublikowała zawiadomienie o unieważnieniu postępowania nr DZP.271.02.2017 o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem miało być wykonanie rozbudowy wraz z nową aranżacją jadali w (...). Przyczyną unieważnienia postępowania było to, że cena najkorzystniejszej oferty przewyższała kwotę, którą pozwana jako Zamawiający zamierzała przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.

Następnie 6 lutego 2017 r. pozwana opublikowała kolejne ogłoszenie o zamówieniu nr (...)-2017, którego przedmiotem miało być wykonanie rozbudowy wraz z nową aranżacją jadalni w Sanatorium (...) w K. powtarzając postępowanie i oznaczając je numerem referencyjnym (...).271.05.2017. Termin składania ofert oznaczono w ogłoszeniu na 22 lutego 2017 r., a przewidywany termin zakończenia robót określono na 30 czerwca 2017 r.

Dowody: zawiadomienie o unieważnieniu postępowania z 3.02.2017 r. (k. 36);

ogłoszenie o zamówieniu nr (...)-2017 (k. 36a-36fv)

Tymczasem w wyniku przetargu nr (...).271.02.2017 pozwana jako (...) wybrała ofertę złożoną przez powódkę jako „Wykonawcę i strony 22 lutego 2017 r. zawarły umowę nr (...), na mocy której § 1 pozwana powierzyła powódce (a powódka zobowiązała się wykonywać) usługi społeczne w zakresie całodobowego żywienia osób przebywających w Szpitalu (...) w K. zgodnie ze złożoną ofertą stanowiącą integralną część umowy.

Stosownie do § 2 ust. 1 zakres umowy obejmował świadczenie kompleksowych usług żywienia, w tym m.in.: sporządzanie posiłków dla pacjentów Szpitala (...) w pomieszczeniach punktu Ż. Muszelka będących własnością Zamawiającego z uwzględnieniem diet specjalnych zleconych przez lekarza. Zgodnie z ust. 2 usługi miały być realizowane przez powódkę w pomieszczeniach Punktu Ż. Muszelka, z których powódka miała korzystać na podstawie odrębnej umowy dzierżawy. Stosownie przy tym do § 3 powódka jako Wykonawca zobowiązała się do sporządzania i wydawania posiłków na swój koszt i ryzyko. Stosownie do § 8 umowa została zawarta na czas określony od 1 kwietnia 2017 r. do 31 marca 2020 r.

Stosownie z kolei do § 10 ust. 1 za wykonanie usługi będącej przedmiotem umowy pozwana miała zapłacić powódce cenę jednostkową określoną według zestawienia przedstawionego w ofercie powódki, które to zostało przeniesione do treści umowy. Cena jednostkowa usługi stanowić miała przy tym cenę jednego zrealizowanego osobodnia. Stosownie do ust. 2 pozwana miała zapłacić wynagrodzenie na podstawie faktury VAT wystawionej po okresie rozliczeniowym (zgodnie z ust. 3 miesięcznym), w ciągu 30 dni od daty jej otrzymania. Stosownie do ust. 4 ilość zrealizowanych osobodni miała być potwierdzana przez osobę wyznaczoną przez Zamawiającego. Zgodnie zaś z ust. 5 cena jednostkowa usługi miała obejmować wszystkie koszty wykonania usługi, łącznie z kosztami zakupu produktów, utworzenia rezerwy posiłków i kosztami sporządzania posiłków wynikających z tradycji świąt, z dodatkowym zastrzeżeniem w ust. 6, że cena jednostkowa usługi została ustalona na okres trzech lat obowiązywania umowy.

Zgodnie z § 21 SIWZ wraz z załącznikami oraz oferta przetargowa Wykonawcy stanowiły integralną część umowy.

Dowód: umowa nr (...) (k. 7-10).

W wyniku rozstrzygnięcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nr (...).271.05.2017 wybrano ofertę złożoną przez (...) Sp. z o.o. Sp. k. w K. i w opublikowanym z błędną datą (oznaczoną na „23.01.2017 r.”) zawiadomieniu o wyborze oferty wskazano, że zawarcie umowy z wybranym Wykonawcą wykonania rozbudowy wraz z nową aranżacją jadalni w (...) nastąpi po 28 lutego 2017 r. stosownie do art. 94 ust. 1 pkt 2 p.z.p. (tj. nie szybciej niż 5 dni od dnia przesłania zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty drogą elektroniczną).

Dowód: zawiadomienie o wyborze oferty z „23.01.2017 r.” (k. 37).

12 września 2017 r. pozwana opublikowała informację o przeprowadzaniu uproszczonego (o wartości poniżej 30.000 euro) postępowania na wykonanie projektu budowlano-wykonawczego pełnobranżowego przebudowy hallu wraz z zabudową patio w (...), wskazując, że termin składania ofert na formularzu oferty w raz z załącznikami wyznaczono na 22 września 2017 r. W stanowiącym załącznik nr 2 formularzu oferty przedmiot zamówienia określono jako wykonanie projektu budowlano-wykonawczego pełnobranżowego przebudowy hallu wraz z zabudową patio w (...) wraz z kompletem kosztorysów inwestorskich.

Dowody: informacja z 12.09.2017 r. (k. 38);

formularz oferty (k. 38v-41).

11 stycznia 2018 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy nr (...) z 22 lutego 2017 r., zaznaczając, że dokonano zwiększenia ustalonej w umowie stawki żywieniowej w związku ze zmianą przepisów dotyczących wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej, a podpisanie aneksu jest wynikiem negocjacji stron przeprowadzonych 9 stycznia 2018 r.

W konsekwencji strony dokonały zmiany § 10 ust. 1 umowy w ten sposób, że:

-

dla pacjentów NFZ stawka za 1 osobodzień wynosiło 23,56 zł netto (25,44 zł brutto) oraz 706,8 zł netto (763,34 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni);

-

dla osób pełnopłatnych stawka za 1 osobodzień wynosiło 35,04 zł netto (37,84 zł brutto) oraz 1.051,20 zł netto (1.135,30 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni);

-

dla pozostałych osób (obiadów pracowniczych) stawka za 1 osobodzień wynosiło 5 zł netto (5,4 zł brutto) oraz 150 zł netto (162 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni).

Aneks miał wejść w życie z 1 stycznia 2018 r., a w pozostałym zakresie umowa miała pozostać bez zmian.

Dowód: aneks nr (...) do umowy nr (...) (k. 23-23v).

18 września 2018 r. pozwana opublikowała ogłoszenie o zamówieniu nr (...)-2018 na wykonanie przebudowy hallu z zabudową patio w S.U. Muszelka, postępowaniu nadając numer referencyjny (...).271.27.2018. Termin składania ofert w ogłoszeniu określono na 3 października 2018 r. Przewidywany termin zakończenia robót oznaczono z kolei na 29 marca 2019 r. W postepowaniu tym wybrano ofertę konsorcjum (...) Sp. z o.o. Sp. k. w K. oraz L. Ś. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo-Budowlane (...). Zawiadomienie o wyborze oferty zostało opublikowane z datą 3 października 2018 r.

Dowody: ogłoszenie o zamówieniu nr (...)-2018 (k. 42-44);

zawiadomienie o wyborze oferty z 3.10.2018 r. (k. 44v).

20 września 2018 r. pozwana opublikowała informację o przeprowadzaniu postępowania uproszczonego na wykonanie projektu budowlanego i wykonawczego wraz z kompletem kosztorysów dla zadania polegającego na dobudowie balkonów od strony zachodniej (...) B. Termin składania ofert na formularzu oferty wraz z załącznikami oznaczono na 1 października 2018 r. W stanowiącym załącznik nr 2 formularzu oferty przedmiot zamówienia określono jako wykonanie projektu budowlanego i wykonawczego wraz z kompletem kosztorysów dla zadania polegającego na dobudowie balkonów od stronnych zachodniej (...) B.

Dowody: informacja z 20.09.2018 r. (k. 45);

formularz oferty (k. 45v-46v).

5 października 2018 r. pozwana opublikowała informację, że przeprowadza postępowanie uproszczone na wymianę tapicerki na fotelach w pokojach w (...). Termin składania ofert na formularzu oferty wyznaczono na 18 października 2018 r.

Dowody: informacja z 5.10.2018 r. (47);

formularz oferty (k. 47v-48).

Strony zawarły datowany na 11.01.2018 r. aneks nr (...) do umowy nr (...) z 22 lutego 2017 r., zaznaczając, że dokonano zwiększenia ustalonej w umowie stawki żywieniowej w związku ze zmianą przepisów dotyczących wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej, a podpisanie aneksu jest wynikiem negocjacji stron przeprowadzonych 22 stycznia 2019 r.

W konsekwencji strony dokonały zmiany § 10 ust. 1 umowy w ten sposób, że:

-

dla pacjentów NFZ stawka za 1 osobodzień wynosiło 23,86 zł netto (29,35 zł brutto) oraz 715,8 zł netto (880,5 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni);

-

dla osób pełnopłatnych stawka za 1 osobodzień wynosiło 35,48 zł netto (43,64 zł brutto) oraz 1.064,40 zł netto (1.309,21 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni);

-

dla pozostałych osób (obiadów pracowniczych) stawka za 1 osobodzień wynosiło 5 zł netto (5,4 zł brutto) oraz 150 zł netto (162 zł brutto) za 1 miesiąc (30 dni).

Aneks miał wejść w życie z 1 stycznia 2019 r., a w pozostałym zakresie umowa miała pozostać bez zmian.

Dowód: aneks nr (...) do umowy nr (...) (k. 24-24v).

20 marca 2019 r. pozwana opublikowała ogłoszenie o zamówieniu nr (...)-N-2019 na wykonanie remontu kapitalnego 37 pokoi w Sanatorium (...) w K., a szczegółowy zakres zawierał projekt budowlano-wykonawczy oraz przedmiary robót w poszczególnych branżach. Zamówieniu nadano numer referencyjny (...).271.08.2019. Przewidywany termin zakończenia robót oznaczono na 24 czerwca 2019 r., a termin składania ofert na 3 kwietnia 2019 r. W postępowaniu tym dokonano wyboru oferty M. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...), o czym poinformowano w zawiadomieniu o wyborze oferty datowanym na 5 kwietnia 2019 r., zaś umowa zgodnie z zawiadomieniem miała zostać zawarta po 10 kwietnia 2019 r.

Dowody: ogłoszenie nr (...)-N-2019 (k. 49-56);

zawiadomienie o wyborze oferty z 5.04.2019 r. (k. 57-57v).

24 kwietnia 2019 r. oraz 30 kwietnia 2019 r. pozwana opublikowała także zawiadomienia o wyborze ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego nr (...).271.11.2019 na dostawę i montaż mebli i wyposażenia do (...), przy czym zamówienie to podzielone było na cztery części, z których na części I. i II. wybrany został A. W. prowadzący działalność pod firmą Przedsiębiorstwo (...) A. W., a na części III. i IV. wybrany został A. S. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą P. P.H.U. (...).

Dowody: zawiadomienia o wyborze oferty z 24.04.2019 r. (k. 58-61v);

zawiadomienia o wyborze oferty z 30.04.2019 r. (k. 62-65v).

E-mailem z 6 maja 2019 r. J. S. jako prezes zarządu ze strony powódki zwrócił się do M. K. jako prezesa zarządu pozwanej, poruszając kwestię spotkania, jakie miało miejsce 29 kwietnia 2019 r. Wskazał w nim na zagadnienia dotyczące świadczonego przez powódkę na rzecz pozwanej sprzątania obiektu, natomiast co do kwestii żywienia podnosił, iż w związku z brakiem możliwości redukcji kosztów po stronie powódki, poniosła ona stratę w wysokości 76.842,67 zł netto. Wskazywał, że w styczniu łączna liczba posiłków na NFZ, pakiet seniora wynosiła 6.199, w lutym 6.536, a w marcu (do 10 marca 2019 r. do śniadania) 3.141. W przypadku średniej dziennej liczby osobodni na NFZ, pakiet seniora liczby te we wskazanych okresach wynosiły odpowiednio 67, 78, 34. Z kolei w przypadku łącznej liczby posiłków dla pełnopłatnych to w styczniu było to 1.899, w lutym 2.141, a w marcu (całym) 4.337, przy czym średnia dzienna liczba osobodni w przypadku pełnopłatnych wynosić miała odpowiednio 20, 25 i 47.

Z kolei w e-mailu z 26 czerwca 2019 r. – w odpowiedzi na skargę co do jakości świadczonych usług – powódka zwróciła się do pozwanej wskazując, że w związku z obłożeniem obiektu (...) wynoszącym 35% powódka ponosi straty na poziomie kilkudziesięciu tysięcy złotych miesięcznie. Powódka dodawała, że prowadzony w obiekcie remont nie był przewidziany w SIWZ i wynika z decyzji biznesowych pozwanej, jednak nie może się odbywać kosztem powódki. Powódka dodawała też, że po zakończeniu remontu podliczy straty jakie poniosła i będzie domagała się prowadzenia negocjacji z pozwaną celem ich rozliczenia.

Dowody: korespondencja e-mail z okresu od 6.05.2019 r. do 26.06.2019 r. (k. 69-70v).

3 września 2019 r. pozwana opublikowała zawiadomienie o wyborze oferty w postępowaniu nr (...).271.22.2019 na przebudowę trzech pokoi i elewacji północnej w (...), w którym wskazała, że w postępowaniu tym wybrany został jako Wykonawca M. D. prowadzący działalność pod firmą Usługi (...).

Dowód: zawiadomienie o wyborze oferty z 3.09.2019 r. (k. 66-66v).

Pismem z 15 listopada 2019 r. powódka zwróciła się do pozwanej domagając się od pozwanej rekompensaty strat i nieosiągnięcia zakładanych zysków przy wykonywaniu usług żywienia całodobowego osób przebywających w Sanatorium (...) w K.. W piśmie tym wskazywała, że pozwana w SIWZ uprzedzała o planowanym remoncie kuchni i jadalni w związku z czym powódka miała zapewnić na ich czas kuchnię zapasową, jednak pozwana następnie bez zawarcia o tym jakiejkolwiek informacji w dokumentacji przetargowej postanowiła zrealizować szereg prac mających bezpośredni wpływ na realizację łączącej strony umowy z 22 lutego 2017 r. (przebudowę hallu budynku A z zabudową otwartego patio i adaptacją istniejących pomieszczeń, dobudowę balkonów od strony zachodniej Sanatorium, remont kapitalny 40 pokojów znajdujących się w budynku B oraz elewacji północnej). Miało to powódce uniemożliwić zrealizowanie objętych umową usług na zaplanowanym poziomie przez co przychody spółki ze świadczonych usług spadły o 50% w stosunku do analogicznego okresu w latach poprzednich. Powódka dodawała, że w I półroczu 2019 r. zanotowała stratę w wysokości około 178.000 zł, a powinna osiągnąć zysk w wysokości około 60.000 zł. Łączna szkoda za okres sześciu miesięcy była w konsekwencji obliczana przez nią na 238.000 zł. Powódka proponowała jednocześnie polubowne rozwiązanie sporu zwracając się do pozwanej o dokonanie zapłaty łącznie 220.000 zł w dwóch ratach po 110.000 zł płatnych do 29 listopada 2019 r. oraz do 20 grudnia 2019 r.

Dowód: pismo z 15.11.2019 r. (k. 71-71v).

Pozwana odpowiedziała pismem z 11 grudnia 2019 r., w którym wskazała, że celem zawarcia z powódką umowy outsourcingu na świadczenie usług żywienia całodobowego osób przebywających w Sanatorium (...) w K. było przeniesienie ryzyka prowadzonej wcześniej przez pozwaną działalności żywieniowej na podmiot zewnętrzny, tj. na powódkę, tak w zakresie jakości świadczonych usług, jak i kosztów z tym związanych, co znalazło wyraz w treści zawartej umowy, w tym w szczególności w jej § 3. Pozwana dodawała, że zapisy dotyczące liczby osobodni oraz ich ceny zarówno w SIWZ jak i w umowie stanowiły jedynie wartości prognostyczne dla ustalenia wartości oferty a nie wartości bezwzględnie wiążące strony umowy w zakresie świadczonych usług. Było to brakiem pewności Zamawiającego co do liczby osób przebywających w S.U. Muszelka, będących pochodną kontraktów z NFZ oraz popytu i podaży na tynku sanatoryjno-turystycznym oraz koniecznych robót remontowych przeprowadzanych sukcesywnie w obiektach Zamawiającego. Z uwagi na powyższe pozwana odmówiła zaspokojenia wysuwanych przez powódkę roszczeń.

Dowód: pismo z 11.12.2019 r. (k. 72).

Pismem z 27 stycznia 2020 r. zawodowy pełnomocnik powódki skierował do pozwanej przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 238.000 zł na wskazany rachunek bankowy powódki w terminie 14 dni od doręczenia wezwania. W uzasadnieniu pełnomocnik powódki rozwinął argumentację powódki przedstawioną w piśmie z 15 listopada 2019 r. Wezwanie zostało doręczone pozwanej 30 stycznia 2020 r.

Dowody: wezwanie do zapłaty z 27.01.2020 r. (k. 73-74v);

pełnomocnictwo z 7.11.2019 r. (k. 75);

potwierdzenie nadania z 28.01.2020 r. (k. 75v);

wydruk śledzenia przesyłki nr (...) (k. 76).

Sąd zważył, co następuje:

Powódka nie wskazała podstawy prawnej skierowanego przeciwko pozwanej powództwa, jednakże z faktów przytoczonych w pozwie wynika, że podstawy żądania upatruje w zaniechaniu ujawnienia przez pozwaną przed zawarciem umowy zamiaru podjęcia prac związanych z przebudową i remontem pomieszczeń w (...), które to prace spowodowały zmniejszenie – w stosunku do przewidzianego umową - zakresu usług, jakie mogła świadczyć powódka.

Obowiązek strony ujawnienia wszystkich informacji, które mogą mieć wpływ na podjęcie przez kontrahenta decyzji co do zawarcia umowy wyprowadzić można z odpowiedzialności ujmowanej w doktrynie jako culpa in contrahendo. Normatywną podstawą tej odpowiedzialności jest przepis art. 72 §2 k.c., który stanowi, że strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy.

Usytuowanie cytowanego przepisu, jak również jego wyraźne brzmienie wskazują, że odpowiedzialność w nim przewidziana dotyczy przypadków, w których strony prowadziły negocjacje w celu zawarcia umowy, do czego ostatecznie nie doszło. Co więcej, przedkontraktowa odpowiedzialność statuowana tym przepisem obejmuje jedynie szkodę w ramach tzw. ujemnego interesu umownego, a zatem straty, które strona poniosła wskutek prowadzenia nieskutecznych negocjacji, jak i korzyści, które mogłaby osiągnąć, gdyby ich nie prowadziła.

Wśród typowych przykładów naruszenia art. 72 § 2 k.c. wymienia się m.in.: nieujawnienie informacji istotnych dla prowadzonych negocjacji lub mogących mieć wpływ na decyzję kontrahenta, wprowadzenie w błąd, celowe opóźnianie negocjacji; prowadzenie negocjacji ze świadomością, że zawarcie umowy nie jest możliwe, odmowę dalszego prowadzenia negocjacji bez dostatecznego uzasadnienia (Kodeks cywilny Komentarz do art. 72 pod red. prof. dr. hab. K. Osajdy, 2021, Legalis). W literaturze sporne jest, czy odpowiedzialność w ramach culpa in contrahendo ma charakter deliktowy, czy kontraktowy. Wskazuje się przy tym, że ogólny charakter nakazu prowadzenia negocjacji z poszanowaniem dobrych obyczajów i niesprecyzowana na poziomie ustawowym treść obowiązków informacyjnych ciążących w tym zakresie na kontrahentach przemawiają za stosowaniem, co do zasady, przepisów o odpowiedzialności w reżimie deliktowym. Z drugiej strony, klauzula generalna dobrych obyczajów, która jest zasadniczym elementem art. 72 § 2 k.c., „uelastycznia" odpowiedzialność kontrahentów za zachowania w fazie negocjacyjnej (ibidem).

Nie ulega wątpliwości, że stan faktyczny niniejszej sprawy nie mieści się w hipotezie przepisu art. 72 § 2 k.c., zaś szkoda, jakiej naprawienia domaga się powódka wykracza poza zakres negatywnego interesu umownego. Niemniej, z normy zawartej w art. 72 §2 k.c. wywieść można generalny obowiązek lojalnego, zgodnego z dobrymi obyczajami, kontraktowania.

Fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy w zasadzie nie były między stronami sporne; szczegółowe ustalenia w tym zakresie poczynione zostały w oparciu o dokumenty, których autentyczności żadna ze stron nie kwestionowała. Sąd pominął dowód z przesłuchania reprezentanta powódki, mając na w uwadze, iż zeznania te miały wykazać bądź okoliczności niesporne bądź nieistotne dla rozstrzygnięcia sporu.

Nie budzi wątpliwości, iż w wiedza na temat remontu sali jadalnej, czy też prac dotyczących innych pomieszczeń, ograniczających zakres usług, jakie mogła świadczyć powódka, mogła mieć wpływ zarówno na fakt podjęcia decyzji co do zawarcia umowy, a w zasadzie - przystąpienia do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, jak i przede wszystkim na oszacowanie stawki osobodnia. Oszacowanie takiej stawki uzależnione jest od zakresu świadczonych usług (liczby osób korzystających z posiłków).

Podkreślenia przy tym wymaga, że odpowiedzialność pozwanej obejmować mogłaby nieujawnienie w ogłoszeniu o przetargu tych planów przebudowy (remontu), które były jej znane w tamtym czasie. Odnosi się to zatem przede wszystkim do ogłoszenia z 13.01.2017 r. dotyczącego rozbudowy jadalni, co do której wcześniej – w 2016 ogłoszono przetarg na wykonanie projektu przebudowy. Świadczy to o tym iż pozwana już w czasie ogłaszania przetargu na świadczenie usług żywieniowych miała plany odnośnie jadalni. Wprawdzie przetarg dotyczący wykonania przebudowy został unieważniony, jednakże w lutym 2017 r. ukazało się kolejne ogłoszenie w tym zakresie. Z wezwania do zapłaty skierowanego przez powódkę nie wynika jednak, by powoływano się – dla uzasadnienia roszczenia - na te właśnie roboty, lecz na remont pokoi i hali. Odnośnie ogłoszeń o udzielenie zamówienia publicznego, których przedmiotem były prace remontowe w (...), a które publikowane były w latach 2018 – 2019 pozwana nie przeczyła, że w 2017 r. istniały już plany remontu kapitalnego (...).

W ocenie sądu nie zwalniało pozwanej z obowiązku udzielenia informacji w powyższym zakresie samo tylko ujęcie w SIWZ postanowienia, w którym przewidziano, że wskazywane tam liczby dotyczące osobodni stanowią dane szacunkowe, które mogą ulec zmianie. O ile powódka musiała się liczyć z tym, że liczby wydawanych przez nią posiłków, jako szacunkowe, oparte na danych z poprzednich lat współpracy, podlegają zmianom, o tyle mogła oczekiwać, że szacunki te uwzględniają wszelkie znane pozwanej okoliczności, które mają wpływ na zakres usług, a tym samym, że zmiany liczby wydawanych posiłków wynikają z przyczyn, których pozwana w chwili ogłoszenia o zamówieniu publicznym nie mogła przewidzieć. Nie należą zaś do tej kategorii zmiany zakresu usług związane z remontem kapitalnym, który był planowany już na etapie zawierania umowy z powódką.

Przytoczone wyżej okoliczności nie pozwalają na przypisanie pozwanej odpowiedzialności kontraktowej statuowanej przepisem art. 471 k.c., gdyż w okresie ogłoszenia o zamówieniu publicznym dotyczącym świadczenia usług żywieniowych w (...), strony nie były związane węzłem obligacyjnym.

W przypadku zaś odpowiedzialności z art. 415 k.c. na powódce spoczywał obowiązek wykazania nie tylko bezprawności czynu pozwanej, ale także subiektywnego elementu winy , zakładającego podstawy do postawienia zarzutu z punktu widzenia powinności i możliwości przewidywania szkody oraz przeciwdziałania jej wystąpieniu.

O ile przemilczenie faktów istotnych dla decyzji kontrahenta o przystąpieniu do postępowania przetargowego i zawarciu w jego następstwie umowy rozpatrywane może być w kategorii naruszenie generalnego obowiązku lojalnego, zgodnego z dobrymi obyczajami, kontraktowania, o tyle brak jest w niniejszej sprawie podstaw do dokonania jakichkolwiek ustaleń odnośnie cech podmiotowych zachowania się sprawcy czynu (zaniechania), dotyczących woli i świadomości.

Bez względu jednak na podstawę odpowiedzialności pozwanej powództwo nie mogło być uwzględnione przede wszystkim z uwagi na niewykazanie podstawowej przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, (zarówno w reżimie kontraktowym, jak i deliktowym), jaką jest szkoda.

Powódka powołała w tym celu jedynie niepodpisane przez nikogo zestawienia, obrazujące sposób wyliczenia szkody (k. 67 -68). W obecnym stanie prawnym, wobec treści art. 77 ³ k.c., podpis nie jest elementem warunkującym uznanie środka dowodowego za dokument. Wystarczające jest, by był to nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jego treścią. Co więcej, wobec tego, że niesporne było sporządzenie tych zestawień przez stronę powodową, do przeprowadzenia dowodu z tego dokumentu zastosowanie znajduje przepis art. 243 ¹ k.p.c. Dokumenty te zawierają bowiem tekst i możliwe jest ustalenie ich wystawców. Niemniej, wobec braku opatrzenia ich podpisem nie stanowią one dokumentu prywatnego, o którym mowa w art. 245 k.p.c. Zauważyć zaś trzeba, że nawet w przypadku podpisania zestawień (np. przez głównego księgowego) stanowiłyby one jedynie dowód, iż osoba ta złożyła oświadczenia (co do danych finansowych) zawartych w dokumencie. Dokumenty nie opatrzone jakimkolwiek podpisem nie mają nawet takiego waloru dowodowego, a zatem nie dają podstaw do dokonywania jakichkolwiek ustaleń; (powódka nie wyjaśniła przy tym rozbieżności w wysokości przychodów ze sprzedaży usług za 2019 przyjętej w załącznikach XII i XIII, którą wytknięto w odpowiedzi na pozew). W pozwie nie powołano dowodu z dokumentacji księgowej, która stanowiła źródło danych ujmowanych w zestawieniach dołączonych do pozwu.

Niezależnie od niewykazania nawet tych danych, które wskazano w zestawieniach, poważne wątpliwości budzi sama metodyka ustalenia szkody zastosowana przez powódkę .

Trafnie argumentowała pozwana, iż przy wyliczeniu szkody powinno się uwzględnić cały okres realizacji umowy, nie zaś tylko okres zmniejszonych przychodów powódki (I – VI 2019 r.). Nie można bowiem wykluczyć, że w pozostałym okresie obowiązywania umowy powódka odnotowała przychody wyższe od przeciętnych, co ostatecznie rzutowało na łączny wynik finansowy. Ponadto, biorąc pod uwagę fakt, iż powódka prowadzi działalność także w innych obiektach, możliwe było ograniczenie ponoszonych przez nią kosztów (np. pracowników) zaangażowanych w usługi świadczone w (...) w czasie, kiedy w wyniku prac remontowych zakres usług był ograniczony.

Niesporne było przy tym, iż w związku z wyłączeniem niektórych pomieszczeń z użytku, powódka świadczyła usługi żywieniowe dla robotników wykonujących tam prace, a nadto na rzecz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Słusznie zwracała uwagę pozwana, że tzw. „dociążenia” powinny powiększać przychody powódki w okresie I – VI 2019, a tym samym pomniejszać stratę z tego tytułu, liczoną jako różnica przychodów i kosztów operacyjnych .

W konsekwencji, wobec niewykazania przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej roszczenie powódki nie mogło być uwzględnione.

Mając na uwadze powyższe okoliczności sąd oddalił powództwo.

W oparciu o przepisy art. 98 §1 i 2 w zw. z at. 99 k.p.c. orzeczono o kosztach procesu. W skład kosztów zasądzonych na rzecz pozwanej wchodziła opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 10.800 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265).