Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 06 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Łukasz Rybus

Protokolant: Beata Bukiejko

po rozpoznaniu w dniu 06 czerwca 2019 r. w Kętrzynie

na rozprawie

sprawy z wniosku J. K.

z udziałem K. K.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

I.  ustalić, iż w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni J. K. i uczestnika K. K. wchodzą:

a)  prawo własności lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w O. przy ul. (...) nr 16, dla którego Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą KW (...), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, stanowiącej prawo użytkowania wieczystego oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, w wysokości (...), o wartości 360.810 zł,

b)  lodówka samsung o wartości 700 złotych,

c)  pralka whirlpool o wartości 600 zł,

d)  łóżko koloru ciemnobrązowego o wartości 500 zł,

e)  okap o wartości 550 zł,

f)  piekarnik o wartości 950 zł,

g)  płyta elektryczna o wartości 300 zł,

h)  dywan o wartości 50 zł,

i)  biurko o wartości 600 zł,

j)  gabinet 3-częściowy o wartości 3.500 zł,

k)  bieżnia sinboo o wartości 5.000 zł;

II.  dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni J. K. i uczestnika K. K. w ten sposób, iż składniki majątku opisane w punkcie I lit. a)-h) przyznać wnioskodawczyni J. K., a składniki majątku opisane w punkcie I lit. i)-k) przyznać uczestnikowi K. K.;

III.  zasądzić od wnioskodawczyni J. K. na rzecz uczestnika K. K. kwotę 22.836,94 (dwadzieścia dwa tysiące osiemset trzydzieści sześć 94/100) złotych tytułem dopłaty, płatną w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku opóźnienia w płatności;

IV.  oddalić w pozostałym zakresie wnioski stron;

V.  nakazać wnioskodawczyni J. K. i uczestnikowi K. K. wzajemnie sobie wydać przyznane im niniejszym postanowieniem składniki majątku;

VI.  nie obciążać stron nieuiszczonymi kosztami postępowania;

VII.  orzec, że w pozostałej części strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie we własnym zakresie.

SSR Łukasz Rybus

Sygn. akt I Ns 222/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni J. S. wniosła o podział majątku wspólnego małżonków poprzez przyznanie jej: nieruchomości, tj. lokalu położonego w O. przy ul. (...) nr(...), dla którego Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą KW (...), oraz pozostałych wskazanych we wniosku rzeczy ruchomych. Nadto domagała się rozliczenia po połowie poniesionych przez siebie nakładów na majątek wspólny, obejmujących spłatę kredytu hipotecznego, kosztów utrzymania mieszkania, ubezpieczenia za okres od listopada 2016 r. do czerwca 2019 r. Dodatkowo wnosiła o zniesienie hipoteki przymusowej obciążającej w/w nieruchomość oraz rozliczenie zaległości alimentacyjnych uczestnika wobec córki stron.

Uczestnik K. K. wniósł o przyznanie jemu w/w lokalu mieszkalnego, argumentując, że w spłacie udziału wnioskodawczyni pomoże mu jego siostra. Podniósł, że kredyt hipoteczny został zaciągnięty również przez jego siostrę, a zatem rozliczeniu podlega jedynie przypadająca na niego 1/3 raty kredytu. Domagał się również rozliczenia nakładów z jego majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości ok. 100.000 zł, obejmujących remont w/w lokalu mieszkalnego.

Sąd ustalił, co następuje:

J. S. i K. K. zawarli związek małżeński 10.07.2010 r. W czasie trwania małżeństwa 19.03.2014 r. zawarli umowę majątkową małżeńską, na podstawie której ustanowili rozdzielność majątkową.

(dowód: bezsporne)

Na dzień ustania wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej w skład majątku wspólnego stron wchodziły: prawo własności lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w O. przy ul. (...) nr (...), dla którego Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą KW (...), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, stanowiącej prawo użytkowania wieczystego oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, w wysokości (...), o wartości 360.810 zł; lodówka samsung o wartości 700 złotych; pralka whirlpool o wartości 600 zł; łóżko koloru ciemnobrązowego o wartości 500 zł; okap o wartości 550 zł; piekarnik o wartości 950 zł; płyta elektryczna o wartości 300 zł; dywan o wartości 50 zł; biurko o wartości 600 zł; gabinet 3-częściowy o wartości 3.500 zł; bieżnia sinboo o wartości 5.000 zł.

(dowód: opinia biegłego P. S. – k.814-844, k.930-936; zeznania J. M. – k.669; zeznania P. M. – k.669; zeznania A. S. – k.669; zeznania A. K. – k.669; zeznania R. K. – k.669; zeznania stron – k.787; faktury – k.560-563, 599)

W trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej stron J. S., K. K. oraz siostra uczestnika A. K. zawarli 21.09.2012 r. umowę kredytu hipotecznego w wysokości 322.000 zł z (...) S.A. w W., na zakup w/w lokalu mieszkalnego.

(dowód: umowa kredytu hipotecznego z aneksem – k. 70-91; bezsporne)

Po ustaniu wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej J. S. w okresie od listopada 2016 r. do czerwca 2019 r. spłaciła zobowiązania wynikające z w/w kredytu w łącznej wysokości 43.647,36 zł. Uiściła nadto w tym okresie opłaty za fundusz remontowy oraz obciążające obu współwłaścicieli opłaty eksploatacyjne dotyczące nieruchomości wspólnej w łącznej wysokości 6.613,98 zł.

(dowód: potwierdzenia przelewów – k.32, 33, 466, 468-469, 471-473, 476-480, 587-589, 714-717, 775-776,1184-1190; zawiadomienie o wysokości raty – k.69, 953, 1191; potwierdzenia przelewów – k.1192-1202; informacja o wysokości opłat – k.718-720, 1212)

Po ustaniu wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej J. S. sprzedała objęty współwłasnością telewizor o wartości 1.750 zł.

(dowód: zeznania stron – k.787)

J. S. mieszka wraz z małoletnią córką stron w mieszkaniu przy ul. (...) w O.. Jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę i zarabia ok. 3.500 zł netto miesięcznie. K. K. podczas trwania postępowania w niniejszej sprawie przebywał w areszcie, który opuścił w marcu br. Od tego czasu mieszka u swoich rodziców. Nie posiada stałego źródła dochodów, albowiem nie może wykonywać obecnie zawodu adwokata.

(dowód: bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc, sąd ustala skład i wartość majątku wspólnego małżeńskiego podlegającego podziałowi.

W niniejszej sprawie strony do 19.03.2014 r. łączył ustawowy ustrój majątkowy małżeński. Poza sporem było to, iż strony miały równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 1 kro).

Majątek wspólny stanowią przedmioty majątkowe nabyte przez oboje małżonków lub przez jednego z nich w czasie trwania wspólności majątkowej małżeństwa (art. 31 § 1 kro). Do majątku wspólnego należą w szczególności: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, oraz dochody z majątku wspólnego (art. 31 § 2 kro).

Przedmiotem podziału mogą być jedynie wartości majątkowe, które były objęte wspólnością ustawową w chwili jej ustania i które nadal znajdują się w majątku byłych małżonków. Wartość poszczególnych składników majątku, który był objęty wspólnością ustawową, ustala się według cen w chwili dokonywania podziału, a jego skład z chwili ustania tej wspólności.

Skład i wartość majątku wspólnego stron był jedynie w części przedmiotem sporu. Ustalając powyższe Sąd miał na uwadze, że strony i ich rodziny są silnie skonfliktowane i zgłaszają wobec siebie liczne roszczenia finansowe, a zatem zeznania stron i świadków – członków ich rodzin należało ocenić z dużą dozą krytycyzmu. Sąd dał wiarę w/w zeznaniom jedynie w części, w której pozostawały one wzajemnie zgodne lub znajdowały potwierdzenie w innych wiarygodnych dowodach, w szczególności dokumentach, które nie były przez strony kwestionowane co do autentyczności, lub nie budzących żadnych wątpliwości zeznaniach P. M. i J. M., którzy nie są w żaden sposób osobiście zaangażowani finansowo lub emocjonalnie w konflikt stron.

Podkreślić trzeba, że zakresem kognicji w niniejszej sprawie był jedynie majątek wspólny stron objęty wspólnością małżeńską. Nie były zatem przedmiotem ustaleń i ostatecznego rozstrzygnięcia rzeczy ani związane z nimi wzajemne roszczenia, które zostały przez strony nabyte po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, tj. po 19.03.2014 r.

W chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej stron, tj. w dniu 19.03.2014 r., w skład majątku wspólnego stron wchodziły następujące przedmioty majątkowe: prawo własności lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość położonego w O. przy ul. (...) nr (...), dla którego Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą KW (...), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, stanowiącej prawo użytkowania wieczystego oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, w wysokości (...), o wartości 360.810 zł; lodówka samsung o wartości 700 złotych; pralka whirlpool o wartości 600 zł; łóżko koloru ciemnobrązowego o wartości 500 zł; okap o wartości 550 zł; piekarnik o wartości 950 zł; płyta elektryczna o wartości 300 zł; dywan o wartości 50 zł; biurko o wartości 600 zł; gabinet 3-częściowy o wartości 3.500 zł; bieżnia sinboo o wartości 5.000 zł.

Sąd dał wiarę zeznaniom P. M. i J. M., którzy potwierdzili, jakie elementy wyposażenia pozostawili w sprzedanym stronom mieszkaniu, a nadto częściowo zidentyfikowali je na okazanych im zdjęciach. Nie ulegało zatem wątpliwości, że strony są wciąż w posiadaniu zakupionych wraz z mieszkaniem przy ul. (...) w O. lodówki samsung, pralki whirlpool, łóżka koloru ciemnobrązowego, okapu, piekarnika, płyty elektrycznej i dywanu. Wnioskodawczyni przekonująco zapewniła również, że wciąż jest w posiadaniu biurka, gabinetu 3-częściowego oraz bieżni sinboo. Strony co prawda sprzecznie zeznawały odnośnie miejsca przechowywania w/w sprzętów, ale okoliczność ta nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, jako że strony są obowiązane wzajemnie wydać poszczególne sprzęty przyznane każdemu z nich (pkt V).

Nie udowodniono, aby w skład majątku wspólnego stron wchodziły inne przedmioty majątkowe. Pozostałe wskazane we wniosku rzeczy ruchome w przeważającej części zostały nabyte przez jedną ze stron po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej. Co prawda stanowiska stron były często sprzeczne odnośnie tego, kto je nabył, ale okoliczność ta była bez znaczenia w niniejszej sprawie. Uczestnik przedstawił m. in. wiarygodne faktury dotyczące zakupu przez niego po ustaniu wspólności majątkowej stron 2 ekspresów do kawy S. oraz pralko-suszarki LG (k.599). Z zeznań J. M. wynika z kolei, że oświetlenie z mieszkania zostało przez nią zabrane.

Wartość poszczególnych składników majątku ruchomego Sąd ustalił na podstawie zgodnych oświadczeń stron, o ile było to możliwe. W przypadku spornej wyceny rzeczy ruchomych, Sąd ustalił wartość tych rzeczy w wysokości połowy ich wartości podanych przez każdą ze stron. W ocenie Sądu, wartości podane przez strony nie odbiegały od wartości rynkowych, a zatem ustalenie na podstawie średniej arytmetycznej było logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Znikomy zakres sporu czynił zbędnym dopuszczenie na powyższe okoliczności dowodu z opinii biegłego, albowiem powodowałoby niepotrzebne przedłużenie postępowania oraz niecelowy wzrost jego kosztów. (...) pod zabudowę, które są zrobione na wymiar, stanowią natomiast część składową mieszkania i nie podlegają odrębnej wycenie, ani rozstrzygnięciu.

Wartość mieszkania Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego P. S., która była jasna, pełna, a nadto niekwestionowana przez strony. Ustalając wartość nieruchomości należało pomniejszyć rynkową wartość nieruchomości wynikającą z opinii biegłego (360.810 zł) o wysokość kredytu hipotecznego pozostałego do spłaty na dzień orzekania (275.723,91 zł), którego spłata obciążać będzie właściciela w/w nieruchomości (360.810 zł - 275.723,91 zł = 85.086,09 zł). Podkreślić trzeba, że wysokość pozostałej do spłaty kwoty kredytu nie była przedmiotem sporu i znajdowała potwierdzenie w przedstawionych przez wnioskodawczynię dowodach wpłaty oraz dokumentach bankowych (m.in. k.1191).

Sąd dokonał podziału składników majątkowych jak w pkt II, mając na uwadze fakt, że uczestnik postępowania nie ma obecnie żadnych możliwości spłaty udziału wnioskodawczyni w majątku wspólnym, ani też spłaty kredytu hipotecznego. Odmienne twierdzenia uczestnika były gołosłowne i niepoparte żadnymi wiarygodnymi dowodami. Wnioskodawczyni wraz z małoletnią córką stron mieszka nieprzerwanie w spornym mieszkaniu przy ul. (...) w O., posiada stałe zatrudnienie i w zasadzie samodzielnie obsługuje spłatę kredytu hipotecznego obciążającego przedmiotową nieruchomość. Ma zatem realną zdolność spłacenia udziału uczestnika w majątku wspólnym. Wnioskodawczyni nie dysponuje nadto innym lokalem mieszkalnym, a centrum życiowe jej i jej córki znajduje się w O.. Uczestnik postepowania ma zabezpieczone obecnie swoje potrzeby mieszkaniowe, albowiem mieszka ze swoimi rodzicami. Ma również możliwość zamieszkania w innym mieszkaniu stron, które znajduje się w W.. Uczestnik nie ma obecnie stałego zatrudnienia, a zatem jest bardziej mobilny niż wnioskodawczyni i ma większą swobodę w wykorzystaniu w/w nieruchomości do celów mieszkaniowych. Z analogicznych względów Sąd przyznał wnioskodawczyni, zgodnie z jej stanowiskiem, rzeczy ruchome stanowiące wyposażenie mieszkania, za wyjątkiem rzeczy służących do użytku wyłącznie uczestnikowi.

Ustalając wysokość dopłaty Sąd miał na uwadze, iż strony posiadały równe udziały w majątku wspólnym, a zatem każdej ze stron należało przyznać dopłatę w wysokości ½ wartości składników majątkowych faktycznie przyznanych stronie przeciwnej, jak również ½ wspólnych środków zatrzymanych przez stronę przeciwną. Wnioskodawczyni winna zatem zwrócić uczestnikowi dodatkowo 875 zł jako ½ wartości sprzedanego przez nią telewizora, który objęty był wspólnością małżeńską.

Sąd uwzględnił tytułem nakładu z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny spłacone przez nią w okresie objętym żądaniem, tj. od listopada 2016 r. do czerwca 2019 r., raty kredytu hipotecznego obciążającego mieszkanie przy ul. (...) w O.. Poza sporem było w zasadzie, iż wnioskodawczyni w w/w okresie samodzielnie ponosiła koszty utrzymania nieruchomości wspólnej, oraz samodzielnie spłacała kredyt hipoteczny w części obciążającej strony. Siostra uczestnika, jako trzeci kredytobiorca, zwróciła wnioskodawczyni tylko nieliczne raty, w 1/3 części, która przypada na nią. Wnioskodawczyni nie przedstawiła co prawda dowodów wpłat za cały objęty żądaniem okres, jednak nie ulega wątpliwości, że kredyt spłacany jest regularnie i nie ma żadnych zaległości z tego tytułu. Wnioskodawczyni nie udowodniła, jaka była dokładnie wysokość poszczególnych rat (brak wszystkich wpłat oraz wpłaty w różnej wysokości, często zaokrąglone do równej kwoty), z tego względu na potrzeby rozliczenia ustalono wysokość średniej raty na poziomie 1.363,98 zł (średnia arytmetyczna wynikająca z dokumentów bankowych z k.69 i k.953). Łączna wysokość dokonanych przez wnioskodawczynię należnych wpłat z tego tytułu wyniosła zatem 43.647,36 zł (32 x 1.363,98 zł), z czego udział przypadający na uczestnika to tylko 1/3 (14.549,12 zł), skoro kredytobiorców zobowiązanych do spłaty jest troje. Uczestnik nie udowodnił, aby dokonywane przez wnioskodawczynię wpłaty na poczet rat kredytu pochodziły ze środków, które przekazane byłyby na ten cel przez niego, lub do których miałby jakiekolwiek roszczenie.

Co do zasady na uwzględnienie zasługiwało również roszczenie wnioskodawczyni o rozliczenie ponoszonych przez nią kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej w części obciążającej wszystkich współwłaścicieli, niezależnie od korzystania z niej. Wykazane przez wnioskodawczynię koszty obejmują zaliczkę na fundusz remontowy w wysokości 129,95 zł oraz stałe koszty eksploatacyjne w wysokości 107,42 zł (koszty administratora, eksploatacja, konserwacja bieżąca – k.718, 1212). Udział uczestnika w miesięcznych kosztach utrzymania lokalu wynosił zatem 118,68 zł (1/2 x 237,37 zł). Pozostała część żądanych przez wnioskodawczynię należności z tego tytułu obejmowała natomiast koszty generowane w związku z faktycznym użytkowaniem lokalu przez osoby w nim mieszkające (m. in. woda, ścieki, centralne ogrzewanie), brak było zatem podstaw, aby koszty te ponosił uczestnik, skoro w mieszkaniu tym nie mieszkał.

Wnioskodawczyni udowodniła uiszczenie w/w opłat czynszowych w okresie od listopada 2016 r. do czerwca 2018 r. (k.719-720 – brak zaległości w opłatach), tj. łącznie 4.747,20 zł, oraz dodatkowo 900 zł tytułem funduszu remontowego (k.1202), a także stałych kosztów eksploatacyjnych za okres wrzesień 2018 r. – kwiecień 2019 r. i czerwiec 2019 r. (k.1193-1200) w łącznej wysokości 966,78 zł. Uczestnik postępowania winien zwrócić wnioskodawczyni połowę wszystkich w/w kosztów, a zatem łącznie 3.306,99 zł.

Pozostałe roszczenia wnioskodawczyni o dokonanie wzajemnych rozliczeń stron były nieudowodnione lub nie podlegały uwzględnieniu w niniejszej sprawie (w tym w szczególności rozliczenia dotyczące majątku nieobjętego wspólnością małżeńską, wspólnych zobowiązań zaciągniętych po ustaniu wspólności małżeńskiej, zaległości alimentacyjnych uczestnika). Dodatkowo, roszczenia wnioskodawczyni o rozliczenie w niniejszym postępowaniu kosztów awaryjnego otwarcia drzwi do mieszkania nie można było uwzględnić także i z tego względu, że roszczenie to nie zostało zgłoszone na piśmie, lecz jedynie ustnie na rozprawie, a zatem nieskutecznie (art. 193 § 2 ¹ kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc).

Uczestnik postępowania nie udowodnił, aby po ustaniu wspólności małżeńskiej stron dokonał z majątku osobistego nakładów na remont przedmiotowego mieszkania, które podlegałyby rozliczeniu pomiędzy stronami. Deklarowana przez uczestnika skala remontu mieszkania nie została poparta wiarygodnymi dowodami, tymczasem P. M. i J. M. zgodnie i przekonująco zapewnili, że mieszkanie przed sprzedażą zostało przez nich gruntownie wyremontowane i nie wymagało żadnych nakładów. Uczestnik nie przedstawił żadnych rachunków, które potwierdzałyby skalę remontu, tymczasem można przypuszczać, że gdyby rzeczywiście taki remont sfinansował ze środków własnych, to zatrzymałby rachunki na potrzeby rozliczeń podatkowych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Nie wykazał też, aby uczynił jakiekolwiek nakłady, które prowadziłyby do wzrostu wartości mieszkania. Z opinii biegłego jednoznacznie wynika, że wymiana drzwi wejściowych do mieszkania była zbędna i stanowiła nakład zbytkowny, który nie miał wpływu na zmianę wartości rynkowej nieruchomości.

Z tych wszystkich względów należało uznać, iż wnioskodawczyni udowodniła poniesienie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny stron, a uczestnik powinien jej zwrócić z tego tytułu 17.856,11 zł (14.549,12 zł + 3.306,99 zł).

W tym stanie rzeczy, ustalając wartość udziału każdej ze stron w majątku wspólnym na 48.918,04 zł (1/2 x 97.836,09 zł), wartość składników majątku przyznanych wnioskodawczyni na 88.736,09 zł (85.086,09 zł – nieruchomość + 3.650 zł rzeczy ruchome), a uczestnikowi na 9.100 zł, oraz uwzględniając wzajemne rozliczenia stron tytułem nakładów wnioskodawczyni (17.856,11 zł) i zatrzymanych przez nią wspólnych środków ze sprzedaży telewizora (875 zł), należało orzec o dopłacie na rzecz uczestnika postępowania jak w pkt III. Uwzględniając wysokość zarobków wnioskodawczyni należało odroczyć płatność na 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia. Dłuższy okres odroczenia płatności byłby nadmierny i mógłby prowadzić do pokrzywdzenia uczestnika. Jednocześnie wskazać należy, iż strony dysponują innym znacznym majątkiem, w którym swój udział wnioskodawczyni może przeznaczyć na spłatę uczestnika.

O pozostałych i dalej idących roszczeniach stron orzeczono jak w pkt IV. Na marginesie jedynie nadmienić należy, iż brak jest podstaw prawnych do ingerencji przez Sąd orzekający w niniejszej sprawie w hipotekę przymusową obciążającą sporną nieruchomość.

O nieuiszczonych kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 102 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc, z kolei o pozostałych kosztach postępowania rozstrzygnięto na podstawie art. 520 § 1 kpc.