Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 337/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2021 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Kosecka - Sobczak

Protokolant: stażysta Anna Pikulska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Elblągu Małgorzaty Lewko

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2021 r. w Elblągu sprawy

W. B. s. W. i H. ur. (...) w O.

oskarżonego o czyn z art. 209 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Iławie

z dnia 18 marca 2021 r. sygn. akt II K 518/20

I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. S. 516,60 zł brutto za obronę udzieloną oskarżonemu z urzędu przed sądem II instancji oraz 183,88 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu do sądu,

III. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie przed sądem II instancji.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 337/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Iławie z 18 marca 2021r. w spr. II K 518/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

W. B.

Karalność oskarżonego

Czyn przypisany z art. 209§1kk

Informacja z KRK

k.251-252

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Informacja z KRK

Dokument został sporządzony przez organ do tego uprawniony, nie był kwestionowany przez strony, stąd zasługuje na wiarygodność.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

obrazy art. 7 kpk, co doprowadziło sąd I instancji do błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie rozważań należy zaznaczyć, że w opisie czynu przypisanego przyjęto, że oskarżonych uchylał się od obowiązku alimentacyjnego w okresie od września 2018r. do grudnia 2019r. Okres przypisanego czynu w zakresie daty początkowej należy zaś utożsamić z tym, że oskarżony był zarejestrowany w urzędzie pracy do sierpnia 2018r., a daty końcowej z tym, że pod koniec 2019r. nie otrzymał wynagrodzenia za pracę i złożył pozew o zapłatę zaległego wynagrodzenia za grudzień 2019r. i styczeń 2020r., a sąd uznał, że między tymi datami oskarżony wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 209§1kk. Stąd okoliczności powstałe przed i po okresie czynu przypisanego – a podnoszone w apelacji- nie mają znaczenia dla rozpoznania sprawy.

Nie ma więc większego znaczenia to, że oskarżony przed wrześniem 2018r. poszukiwał matki czy to, że w trakcie, gdy był zarejestrowany w urzędzie pracy, to do września 2018r. poszukiwał zatrudnienia za pośrednictwem tego urzędu. Nie ma też znaczenia okoliczność zaszła po grudniu 2019r. tj. przyznany zeznaniami żony oskarżonego i relacją samego oskarżonego fakt zachorowania A. B. (1) na nowotwór na początku roku 2020 (nota bene A. B. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021r. zeznała, że jej problemy zdrowotne pojawiły się na początku 2020r., opisała swój proces leczenia w trakcie 2020r., zeznając że teraz osiąga niższy dochód bo jest na zwolnieniu lekarskim, przy czym jednocześnie podała, że na zwolnieniu jest od maja 2019r., ale ta ostatnia okoliczność jako sprzeczna z pozostałą częścią zeznań A. B. nie może prowadzić do wniosku by A. B. (1) osiągała niższy dochód przebywając na zwolnieniu chorobowym już od maja 2019r., gdy i sama świadek A. B. (1) i oskarżony konsekwentnie i spójnie podawali, że żona oskarżonego zaczęła chorować dopiero od stycznia 2020r. i dopiero w maju 2020r. zdiagnozowana jej chorobę i rozpoczęto leczenie).

Nie można się zgodzić ze skarżącym by sąd I instancji dokonał błędnej oceny zebranych dowodów i w ten sposób postąpił niezgodnie z treścią art. 7 kpk. Bowiem w okresie czynu przypisanego oskarżony wykonywał płatne prace dorywcze, odbył też płatny 3-miesięczny staż, płatny kurs, sam był w tym czasie zdrowy i jego obecna żona jeszcze nie chorowała. Zachodziły więc w czasie czynu przypisanego warunki by oskarżony płacił tytułem alimentów na córkę J. regularnie kwoty wyższe niż te które czasami wpłacał, a które wynikają z dokumentów nadesłanych przez komornika. A płacenie czasami po 100zł/miesiąc wskazywało na negatywny stosunek oskarżonego do ciążącego na nim obowiązku systematycznego łożenia na utrzymanie córki J., co doprowadziło do ponad 3-miesięcznych zaległości w płatności alimentów w określonej wyrokiem sądu wysokości po 600zł miesięcznie. Wniosek ten jest tym bardziej uprawniony, że obecnie, gdy żona oskarżonego choruje i osiąga niższy dochód i gdy oskarżony pracując na ¼ etatu też osiąga niewielki dochód, to oskarżony płaci całą należną kwotę tytułem alimentów a nawet stara się nadpłacać, by spłacać zaległe alimenty. Dlatego argumenty obrońcy, że porównywalne z obecnymi dochody i żony oskarżonego i samego oskarżonego z czasu czynu nie pozwalały W. B. na płacenie w okresie od września 2018r. do grudnia 2019r. wyższych kwot tytułem alimentów na córkę J., nie podlegały uwzględnieniu. Nie mógł temu służyć też argument, iż rodzina oskarżonego korzysta z pomocy finansowej teścia, gdyż oskarżony nie sprecyzował w wyjaśnieniach od kiedy taką pomoc z żoną otrzymują i czy jest ona regularna. Przy czym w sytuacji, gdy oskarżony w czasie czynu osiągał dochody od 500zł do 2000 zł miesięcznie, jego żona przed chorobą pracowała osiągając dochód miesięczny w wysokości 4.500zł netto (a przy dwójce dzieci z pewnością dodatkowo dostawała co miesiąc 1000zł z programu 500+), to nie można zgodzić się obrońcą by byli oni na granicy ubóstwa. Trzeba zaś podkreślić, że oskarżony zakładając nową rodzinę nie przestał być biologicznym ojcem małoletniej J., o której byt też powinien się troszczyć, a nie tylko uwzględniać potrzeby nowej rodziny i przerzucać koszty utrzymania J. na byłą żonę (której sytuacja finansowa nie była zbyt dobra i która musiała korzystać z pomocy finansowej rodziców czy aktualnie partnera).

Nawiązując zaś do podkreślenia przez obrońcę, że oskarżony z żoną ma rozdzielność majątkową, to należy zauważyć, że z relacji oskarżonego i A. B. (1) nie wynika by prowadzili oni osobne gospodarstwa domowe, by nie mieli wiedzy o sytuacji majątkowej współmałżonka.

Dlatego nie można było się zgodzić z obrońcą, że sąd I instancji powinien uwzględnić zapewnienia zawarte w zeznaniach obecnej żony oskarżonego, że oskarżony nie mógł w okresie czynu uiszczać systematycznie wyższych kwot alimentów na rzecz córki J. czy nawiązujące do tego relacje oskarżonego.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których nie uwzględniono zarzutu obrazy art. 7 kpk

Lp.

Zarzut

2.

błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Jak wskazano w rozważaniach dot. zarzutu obrazy art. 7 kpk, to sąd I instancji prawidłowo ocenił cały materiał dowodowy i w oparciu o tą ocenę właściwie ustalił, że oskarżony popełnił czyn mu przypisany, bo wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 209§1kk. Natomiast wybiórczo przytoczone przez obrońcę okoliczności, nawiązujące tylko do pewnych dowodów, które oceniono powyżej, nie mogły służyć do zakwestionowania prawidłowości orzeczenia sądu I instancji czy wykazania wadliwości poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń stanu faktycznego.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których nie uwzględniono zarzutów obrazy art. 7 kpk i błędnych ustaleń faktycznych.

Lp.

Zarzut

3.

rażąco niewspółmiernej kary

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Nie podlegał uwzględnieniu zarzut rażąco niewspółmiernej kary. Obrona na jego poparcie odwołała się do tego, że oskarżony pracuje, zajmuje się dziećmi i chorą żoną, obecnie płaci alimenty. Przywołano więc same okoliczności na korzyść oskarżonego. Trzeba jednak zaznaczyć, że okres przypisanej niealimentacji oskarżonego nie był krótki, bo trwał ponad rok i przez swój czyn pozbawił w tym czasie biologiczną małoletnią córkę należnego jej od niego źródła utrzymania (gdy matka dziecka nie otrzymywała alimentów z Funduszu Alimentacyjnego). Obowiązek łożenia przez oskarżonego na utrzymanie J. wynikał zaś tak z norm moralnych, przepisów prawnych, jak i wprosi wyroku sądu, do czego oskarżony się nie stosował uznając, że musi zapewnić byt sobie i członkom aktualnej rodziny. Ponadto oskarżony był uprzednio karany. Stąd orzeczona kara ograniczenia wolności nie mogła być wymierzona w minimalnym rozmiarze. Nadto kara nie może być symboliczna i cele kary w niniejszej sprawie może spełnić tylko kara orzeczona, gdyż postulowana kara nie ma szans by cele prewencyjne, tak wobec oskarżonego jak i członków społeczeństwa, za przypisaną wielomiesięczną niealimentację córki spełnić, bo orzeczenie kary niższej mogłoby zachęcić innych do wielomiesięcznego uchylania się od płacenia alimentów w nadziei że sąd orzeknie za to minimalną karę. Nawet gdy oskarżony zrozumiał naganność swojego zachowania i zaczął płacić na bieżąco alimenty, to już znalazło odzwierciedlenie w tym, że wymierzono tylko 4 miesiące kary ograniczenia wolności, gdy sąd mógł orzec karę w znacznie wyższym wymiarze. Stąd nie można było zgodzić się z obrońcą, że kara wymierzona to kara rażąco surowa, w stopniu, który nie da się zaakceptować. Skoro zaś celem postępowania karnego jest taka odpłata karna, która ma pomóc w zwalczaniu przestępstw, zapobiec im oraz umocnić i innych i samego oskarżonego w poszanowaniu prawa i zasad współżycia społecznego, to kara wymierzona przez sąd I instancji, ma szansę cele takie zapewnić. Dlatego kara w takiej postaci i wymiarze jak to uczynił sąd I instancji jest jak najbardziej sprawiedliwa i uwzględniająca zarazem wszystkie dyrektywy wymiaru kary. Ponadto skoro oskarżony pracuje na ¼ etatu, a dzieci są w wieku szkolnym, to nie koliduje to z możliwością wykonywania przez niego kary ograniczenia wolności po 30 godzin w stosunku miesięcznym, nawet jeżeli oskarżony jeszcze opiekuje się chorą żoną.

Wniosek

o zmianę wyroku i wymierzenie kary 1 miesiąca ograniczenia wolności przy zobowiązaniu oskarżonego do 20 godzin pracy w stosunku miesięcznym

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których nie uwzględniono zarzutu rażąco niewspółmiernej kary.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

cały zaskarżony wyrok

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

z przyczyn dla których nie uwzględniono zarzutów z apelacji obrońcy oskarżonego

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt. II, III

​  - ponieważ oskarżonego w postępowaniu odwoławczym reprezentował obrońca ustanowiony z urzędu, to należało zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz kancelarii tego obrońcy kwotę 516,60zł brutto tj. uwzględniającą podatek VAT (art. 29 ust. 1 prawa o adwokaturze, §4 ust.1i3, §17ust.2 pkt.4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu) oraz 183,88zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu do sądu,

- w ustalonych okolicznościach sprawy, pomimo iż apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie, to zachodziły podstawy do zwolnienia oskarżonego od kosztów postępowania odwoławczego z uwagi na sytuację materialno-rodzinną (art. 624§1kpk).

7.  PODPIS