Pełny tekst orzeczenia

☒ w całości

☐ w części

Zarzuty dot. poczynienia przez sąd I instancji wadliwych ustaleń faktycznych w następstwie dokonania błędnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zeznań pokrzywdzonej a decydujące o dopuszczeniu się naruszenia prawa materialnego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Dokonując oceny zarzutów sformułowanych przez apelującą oraz argumentację przedstawioną na ich uzasadnienie wzięto pod uwagę treść art. 427 k.p.k. i ustawowe wymogi apelacji w sytuacji osobistego zaskarżenia wyroku przez oskarżycielkę posiłkową. Zgodnie z § 2 tego przepisu tylko w sytuacji, gdy środek odwoławczy pochodzi od oskarżyciela publicznego, obrońcy lub pełnomocnika, powinien ponadto zawierać wskazanie zarzutów stawianych rozstrzygnięciu oraz uzasadnienie. Jednocześnie nawet i wadliwe sprecyzowanie zarzutów czy też rozbieżność z argumentacją przedstawioną na ich uzasadnienie nie może determinować negowania trafności środka zaskarżenia. Tę wstępną uwagę uznano za konieczną ponieważ określenie zarzutów w przedmiotowej apelacji było bowiem o tyle nietrafne, że z zarzuconym również naruszeniem prawa materialnego możemy mieć do czynienia jedynie wówczas, gdy niekwestionowane są przez skarżącego ustalenia faktyczne a te przecież – i zdaniem sądu odwoławczego słusznie – apelująca negowała. Innymi słowy za wewnętrznie sprzeczną należy uznać apelację, która z jednej strony kwestionuje przyjęte ustalenia faktyczne, a z drugiej, również i ich subsumcję.

Dlatego też apelację uznano za zasadną w zakresie wskazującym, że - w realiach przedmiotowej sprawy - wadliwe było ustalenie przez sąd I instancji, iż swoim zachowaniem oskarżona B. M. nie dopuściła się przestępstwa oszustwa na szkodę A. L.. Przede wszystkim to było negowanę przez skarżącą i rzeczywiście nieprawidłowe w tym zakresie są ustalenia faktyczne będące konsekwencją wadliwej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności zeznań pokrzywdzonej. Błędna jest negacja przez Sąd Rejonowy w Inowrocławiu wiarygodności zeznań pokrzywdzonej, iż w przypadku zakupu w grę wchodziło wyłącznie auto bezpośrednio znalezione, zakupione i sprowadzone z Niemiec przez oskarżoną. Taki warunek A. L. postawiła już w trakcie pierwszej rozmowy z oskarżoną, oferującą jej pomoc w zakupie auta właśnie pochodzącego z terytorium Niemiec (gdzie jak podawała już wcześniej dokonywała takich zakupów i dlatego jest w stanie wyszukać „dobry samochód”), konsekwentnie go podtrzymywała i m.in. odnośnie tej istotnej kwestii została przez B. M. wprowadzona w błąd. Zeznania A. L. są jednoznaczne oraz konsekwentne i brak jest przesłanek do odmówienia im wiarygodności, również i w powyższym zakresie. Zresztą postępowanie oskarżonej fałszywie twierdzącej, że auto został zakupione (przez nią) w Niemczech i sprowadzone do Polski oraz posłużenie się sfałszowaną umową kupna-sprzedaży (zamieszczeniem w niej podpisu sprzedawcy samochodu i – autorstwa oskarżonej – informacji o miejscu jego zamieszkania a mającego wskazywać na niemieckie pochodzenie pojazdu) w sposób dobitny to potwierdza. Pamiętać przy tym należy, iż część zapisów w przedmiotowej umowie była autorstwa oskarżonej a również i wskazana w umowie cena zakupu jest nieprawdziwa (k. 23). Ponadto to inicjatywą oskarżonej było zaangażowanie się w dokonanie przedmiotowej transakcji i to właśnie zapewnienia B. M. o poszukaniu i zakupie dobrego pojazdu na terytorium Niemiec („może ściągnąć samochód z Niemiec dla nas”, „pojedzie tam, tj. do Niemiec ze swoim narzeczonym i sprowadzi mi stamtąd samochód”, „rozmowa dotyczyła tylko i wyłącznie zakupu auta z Niemiec”), skłoniły pokrzywdzoną do przekazania jej pieniędzy na taki właśnie cel.

Występku oszustwa dopuszcza się ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą m.in. wprowadzenia jej w błąd. Zdaniem sądu odwoławczego swoim zawinionym i celowym zachowaniem B. M. wypełniła wszystkie znamiona tego przestępstwa. Wprowadziła bowiem pokrzywdzoną A. L. w błąd odnośnie faktycznych okoliczności zakupu samochodu, przy czym dotyczyło to również i warunku, jaki stawiała pokrzywdzona aby zakupu w ogóle dokonać (źródła pochodzenia auta) oraz odnośnie ceny samochodu. Jednocześnie to zapewnienia oskarżonej o wyszukaniu na terenie Niemiec „lepszego technicznie auta” i „dobrej ofercie” skłoniły pokrzywdzoną do przeznaczenia większej kwoty na zakup niż pierwotnie planowała (bo jak wskazywała oskarżona – „jak pojadą do Niemiec to szkoda, żeby nic nie kupić” – k. 123) czyli zwiększenia korzyści majątkowej, jaką osiągnęła podsądna. Także i reakcja B. M. (w tym i początkowe twierdzenie, że samochód został nabyty za 12.000 złotych) na ujawnienie przez pokrzywdzoną prawdziwego źródła pochodzenia samochodu i jego faktycznej ceny zakupu wskazuje na jej przestępczy zamiar, przyświecający jej zaangażowaniu.

Wadliwie uznał więc sąd I instancji, że nie doszło do wyczerpania zachowaniem B. M. znamion występku z art. 286 § 1 k.k. a przedstawiona w pisemnym uzasadnieniu wyroku argumentacja nie uwzględnia realiów przedmiotowej sprawy. Nie może być również mowy, iż nie doszło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez A. L., skoro pokrzywdzona została w wprowadzona w błąd również odnośnie ceny zakupu auta i jego realnej wartości. Zysk osiągnięty przez oskarżoną to nie, jak przyjął to Sąd Rejonowy w Inowrocławiu, wysokość prowizji za wykonanie umowy (na nią miał się składać również i koszt rzekomego przywiezienia samochodu do Polski na lawecie) ale konsekwencja popełnienia przez nią przestępstwa oszustwa. Pokrzywdzona znając faktyczne miejsce zakupu auta i jego cenę niewątpliwie nie zdecydowałaby się na jego nabycie, tym bardziej za cenę wskazaną przez oskarżoną. Dlatego też prawnokarnej oceny zachowania B. M. nie sposób dokonać poprawnie odwołując się wyłącznie do początkowych ustaleń, które skutkowały zaangażowaniem oskarżonej ale należało uwzględnić te jej działania, które doprowadziły do ostatecznego efektu w postaci zakupu auta przez pokrzywdzoną za określoną cenę. To, że oskarżona – jak określił to sąd – „zarobiła więcej niż powinna” (nota bene około 1/3 wartości całego auta) jest właśnie wynikiem popełnienia przez nią przestępstwa oszustwa a nie zyskiem z transakcji przeprowadzonej zgodnie z prawem.

Wniosek

O zmianę wyroku i uznanie oskarżoną winną także przestępstwa oszustwa.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek uznano za zasadny ponieważ prawidłowa ocena dowodów prowadzić winna do ustalenia, iż oskarżona dopuściła się również i przestępstwa kwalifikowanego jako oszustwo z art. 286 § 1 k.k. Nie było natomiast podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż nie dopuszczono się w postępowaniu pierwszoinstancyjnym takiego rodzaju uchybień proceduralnych, które nakazywałyby powtórzenie procesu. Jednocześnie sąd odwoławczy był władny do samodzielnego dokonania odmiennych ustaleń faktycznych (co zresztą nie było konsekwencją uzupełnienia postępowania dowodowego ale innej oceny już zgromadzonych w sprawie dowodów) i orzeczenia o karze.

Zarzut rażącej niewspółmierności wymierzonej kary.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut uznano za zasadny uwzględniając zmianę wyroku pierwszoinstancyjnego, tj. przypisanie oskarżonej również i odpowiedzialności karnej za występek oszustwa z art. 286 § 1 k.k. W takiej sytuacji B. M. dopuściła się czynu zagrożonego karą od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności i ten przepis, jako surowszy, winien stać się podstawą wymiaru kary zgodnie z art. 11 § 3 k.k. Także sposób działania sprawcy, w tym i wyczerpanie jej zachowaniem znamion dwóch przestępstw, tj. również i art. 270 § 1 k.k. zdaniem sądu odwoławczego decydował o konieczności wymierzenia kary najsurowszego rodzaju, tj. postulowanej przez apelującą kary pozbawienia wolności. Niemniej dotychczasowa niekaralność sądowa B. M. pozwoliła na skorzystanie z instytucji oddziaływania probacyjnego i warunkowe zawieszenie wykonania kary. W takiej sytuacji zgodnie z art. 72 § 1 in fine k.k. sąd był zobligowany nałożyć na oskarżoną co najmniej jeden z przewidzianych środków karnych. Uznano, iż pożądany walor oddziaływania wychowawczego przyniesie zobowiązanie oskarżonej do pisemnego przeproszenia pokrzywdzonej. W związku z równolegle toczącym się procesem cywilnym (vide: oświadczenie oskarżycielki posiłkowej złożone na rozprawie odwoławczej) nie było możliwości - zgodnie z art. 415 § 1 k.p.k. („nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono”) - zamieszczenia orzeczenia kompensacyjnego szkodę wyrządzoną występkiem oszustwa.

Wniosek

O wymierzenie kary surowszej, postulowanej na rozprawie odwoławczej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek zasadny ponieważ prawidłowe ustalenie i ocena wszelkich okoliczności, które miały znaczenie dla rozstrzygnięcia o karze, determinuje zastosowanie jej w najsurowszym przewidzianym przez ustawodawcę rodzaju. Natomiast wystarczające dla pełnej realizacji dyrektyw oddziaływania wychowawczego i prewencyjnego było jej określenie w wysokości zbliżonej do ustawowego minimum. Jednocześnie wcześniejsza niekaralność sądową oskarżonej pozwoliła na zastosowanie instytucji oddziaływania probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary. Wyznaczony okres próby zweryfikuje przyjętą pozytywną prognozę kryminologiczną. Uznano, że wymierzona przez sąd odwoławczy kara (całość rozstrzygnięcia w tej kwestii) jest adekwatna do sposobu działania sprawcy, stopnia społecznej szkodliwości jej zachowania i stopnia zawinienia a także uwzględnia właściwości osobiste oskarżonej.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Przedmiot i zakres zmiany

Z wcześniej wskazanych powodów zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-oskarżoną B. M. uznano za winną popełnienia czynu zarzuconego jej aktem oskarżenia, to jest przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k. i za to, na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., wymierzono jej karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

-na podstawie art. 69 § 1 k.k. w zw. z art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres 2 (dwóch) lat tytułem próby;

-na podstawie art. 72 § 1 pkt 2 k.k. zobowiązano oskarżoną do pisemnego przeproszenia pokrzywdzonej A. L..

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiany dokonano z uwagi na zasadność wywiedzionej w sprawie apelacji.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

☒ w całości

☐ w części