Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 maja 2021r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Jerzy Cisowski

Protokolant: Marzena Papiernik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2021 roku w R.

sprawy z powództwa E. R.

przeciwko J. Z.

o podwyższenie alimentów

1)  zasądza od J. Z. podwyższone alimenty na rzecz E. R.- poprzednie nazwisko Z.– po 3.210,00 zł (trzy tysiące dwieście dziesięć złotych 00/100) miesięcznie płatne począwszy od 25 maja 2018 z góry do 10- tego dnia miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi zamiast dotychczasowych alimentów po 3.000 zł (trzy tysiące złotych 00/100) miesięcznie ustalonych wyrokiem z 25 kwietnia 2012 roku Sądu Apelacyjnego w Katowicach, o sygn. akt I ACa 198/12 – w sprawie XVIII RC 805/10 Sądu Okręgowego w Katowicach;

2)  nadaje rygor natychmiastowej wykonalności, wyrokowi w punkcie 1;

3)  w pozostałej części oddala powództwo;

4)  pobiera od J. Z. 1.220,29 zł (jeden tysiąc dwieście dwadzieścia złotych 29/100) kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa;

5)  zasądza od J. Z. na rzecz E. R. 900 zł (dziewięćset złotych 00/100) jej kosztów procesu.

Sygn. akt IV RC 260/18

UZASADNIENIE

wyroku z 06 maja 2021 roku

Powódka E. R. domagała się podwyższenia alimentów na swoją rzecz od pozwanego J. Z. , zasądzonych wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 25 kwietnia 2012 roku, o sygn. I ACa 198/12, z kwoty 3.000 zł do kwoty 6.000 zł miesięcznie, płatnych do 10 – go każdego miesiąca do rąk powódki wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w płatności którejkolwiek z rat oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że powódka w 2013 roku straciła pracę i obecnie zatrudniona jest jako instruktor muzyki w (...). Posiada umowę o pracę na 1/8 etatu. Z powodu zwyrodnienia kręgosłupa oraz choroby H. nie posiada możliwości zarobkowych. Utrzymuje się wyłącznie z wynagrodzenia za wykonywaną pracę na 1/8 etatu oraz alimentów, z którymi łącznie otrzymuje dochód 3.308 zł. Powódka ponosi koszty związane z utrzymaniem wspólnego domu stron, które wynoszą 1.179 zł miesięcznie oraz wydatki w łącznej wysokości 1.835 zł. Powódka wskazała również, że w przyszłości musi poddać się operacji przegrody nosowej oraz operacji prawej nogi z powodu haluksów. Z uwagi na długi okres oczekiwania z NFZ, powódka zmuszona jest leczyć się prywatnie. Dodatkowo powódka co trzy lata zmuszona jest wymieniać okulary, których koszt oscyluje w granicach 2.400 zł. Wskazała przy tym, że pozwany prowadzi własną działalność gospodarczą i z tego tytułu osiąga dochody w wysokości około 30 000 zł miesięcznie. W ocenie powódki pozwany prowadzi tryb życia na dostatni poziomie, dużo podróżuje. Wskazała także, że strony są w trakcie sprawy o podział majątku wspólnego.

W odpowiedzi na pozew pozwany domagał się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powódki na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że od daty wydania orzeczenia regulującego obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec powódki, a datą złożenia pozwu przez stronę powodową nie doszło do zmiany okoliczności, które uzasadniałyby żądanie podwyższenia alimentów z kwoty 3.000 zł do kwoty 6.000 zł. Wskazał nadto, że powódka nie czyni żadnych starań, aby poprawić swoją sytuację materialną, pomimo że jej kwalifikacje zawodowe oraz wykształcenie pozwala aby powódka podjęła również pracę na stanowiskach związanych z administracją biurową. Wskazał również, że powódka nie posiada orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, a schorzenia, na które cierpi pozwalają na większe zaangażowanie zawodowe powódki w celu polepszenia swojej sytuacji majątkowej. Pozwany podniósł nadto, że powódka wskazała, że posiada na swoje miesięczne utrzymanie kwotę w wysokości 3.308 zł, zaś jej miesięczne wydatki wynoszą 3.014 zł. Uznać zatem należy, iż kwota zasądzonych alimentów wystarcza na pokrycie usprawiedliwionych potrzeb powódki. Wskazał również, że powódka od czasu rozwodu korzysta w sposób wyłączny z wielu składników majątku wspólnego, takich jak samochód osobowy, nieruchomość budynkowa w C., a także częściowo zamieszkuje w mieszkaniu usytuowanym w K.. Koszt ubezpieczenia samochodu oraz koszty utrzymania lokalu mieszkalnego ponosi pozwany. Pozwany również ponosi koszty utrzymania dzieci oraz wspomaga finansowo swoich rodziców.

Na rozprawie w dniu 18 grudnia 2019 roku powódka wniosła nadto aby kwota podwyższenia alimentów została ustalona o wartość waloryzacyjną.

Na rozprawie w dniu 18 października 2019 roku powódka podniosła, że pogorszenie jej sytuacji materialnej nastąpiło w związku ze zmianą pracy na 1/8 etatu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Strony zawarły związek małżeński 18 września 1981 roku w K.. Mocą wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 13 grudnia 2011 roku, w sprawie o sygn. akt XVIII RC 805/10 rozwiązano związek małżeński stron przez rozwód z winy J. Z.. W pkt 2 wyroku zasądzono na rzecz E. Z. alimenty w kwocie po 2.000 zł miesięcznie płatne z góry do dnia 10 – go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia w płatności kolejnej raty, płatnych do rąk E. R.. Wyrokiem z 25 kwietnia 2012 roku o sygn. I ACa 198/12 Sąd Apelacyjny w Katowicach zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 13 grudnia 2011 roku, sygn. akt XVIII RC 805/10, w ten sposób, że zmienił wyrok w zakresie wysokości alimentów podwyższając je do kwoty 3.000 zł miesięcznie.

(wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 13 grudnia 2011 roku, w sprawie o sygn. akt XVIII RC 805/10 k. 6, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 kwietnia 2012 roku, w sprawie o sygn. I ACa 198/12 k. 7, postanowienie o sygn. I ACa 198/12 k. 8)

Powódka E. R. obecnie ma 63 lata, posiada wykształcenie muzyczne, mgr sztuki. W dacie orzekania rozwodu zarabiała średnio około 2.000 zł netto miesięcznie. Pracowała wówczas jako specjalista do spraw administracyjnych. Obecnie otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 1.411,19 zł netto miesięcznie. Pracuje zawodowo na 1/8 etatu w (...) przy ulicy (...) w K. i z tego tytułu osiąga wynagrodzenie w wysokości 419,80 zł netto miesięcznie.

Mieszka w domu rodzinnym szeregowym, który dziali na własność z J. Z.. Nie wyraża chęci wynajmu tego domu. Posiada również na współwłasność z J. Z. trzy mieszkania w K.. W pierwszym mieszkaniu mieszka ojciec pozwanego, w drugim córka stron, a w trzecim ojciec powódki. Powódka korzysta w sposób wyłączny ze wspólnego samochodu osobowego stron marki T. (...),4D.

U powódki występuje przewlekły zespół bólowy kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z ograniczeniem ruchomości. Posiada utrwalone zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie piersiowym jak i lędźwiowym. Z punktu widzenia ortopedycznego nie jest niezdolna do pracy. Nie nastąpiło istotne pogorszenie stanu zdrowia. Powódka, kiedy była jeszcze w związku małżeńskim z pozwanym, wyjeżdżała co roku na wakacje, których koszt wynosił średnio 2 000 – 3 000 zł.

Powódka ponosi następujące koszty związane z utrzymaniem wspólnego domu stron, na które składają się:

- opłata za zużycie energii elektrycznej – 150 zł;

- opłata za zużycie wody – 50 zł;

- opłata za ogrzewanie – 300 zł;

- Internet 36 zł;

- rata kredytu – 361 zł;

- rata kredytu – 247 zł;

- opłata za odpady – 20 zł.

Łączny koszt to 1 179 zł miesięcznie.

Powódka nadto ponosi następujące wydatki:

- wyżywienie 600 zł;

- środki czystości i kosmetyki – 200 zł;

- telefon – 60 zł;

- odzież, obuwie – 300 zł;

- lekarstwa – 200 zł;

- ubezpieczenie – 25 zł;

- utrzymanie samochodu – 50 ;zł;

- paliwo – 300 zł;

- utrzymanie psa i kota – 100 zł.

Łączny koszt to 1 835 zł.

Wszystkie koszty jakie ponosi powódka wynoszą zatem 3 014 zł.

Pozwany ma obecnie 61 lat. Prowadzi działalność gospodarczą, z której osiąga miesięczne dochody w wysokości około 39 000 zł. Miesięczne wydatki pozwanego wynoszą 2 200 zł miesięcznie i kształtują się następująco:

- czynsz za mieszkanie (przy ulicy (...) w K.) 300 zł;

- opłata za energię elektryczną 85 zł;

- opłata za gaz 85 zł;

- opłata za ubezpieczenie;

- opłata za użytkowanie wieczyste i podatek od nieruchomości 10 zł;

- koszty wyżywienia 1 200 zł;

- środki czystości, kosmetyki 100 zł;

- koszty ubraniowe 100 zł;

- koszty lekarstw, badań lekarskich, ochrona zdrowia 200 zł;

- inne wydatki (kultura) 100 zł;

- ubezpieczenie samochodu 40 zł.

Dodatkowo pozwany ponosi miesięczne kwoty w wysokości 10 300 zł związane z łożeniem na wspólne dzieci stron, na które składają się:

- czynsz za mieszkanie przekazane na użytkowanie córce (przy ulicy (...) w K.) 570 zł;

- opłata za energię elektryczną 85 zł;

- opłata za gaz 85 zł;

- opłata za ubezpieczenie 10 zł;

- opłata za użytkowanie wieczyste i podatek od nieruchomości 10 zł;

- oplata za Internet 69 zł;

- opłata za mieszkanie wynajmowane przez córkę stron H. Z. w B. 1 700 zł;

- koszty utrzymania córki stron H. Z. 2 000 zł;

- opłata za szkołę, w której uczy się córka stron H. Z. 4 300 zł;

- wsparcie syna stron P. Z. 1 500 zł.

Pozwany wspiera także finansowo swoich rodziców, którzy nie posiadają wystarczających środków na swoje utrzymanie. Miesięcznie przeznacza na ten cel 2 250 zł, na co składają się:

- czynsz za mieszkanie zamieszkiwane przez ojca pozwanego (przy ulicy (...) w K.) 550 zł;

- opłata za energię elektryczną 40 zł;

opłata za gaz 40 zł;

- opłata za użytkowanie wieczyste i podatek od nieruchomości 10 zł;

- wydatki na wyżywanie, lekarstwa, wizyty lekarskie, drobne naprawy i remonty 400 zł;

- wydatki związane z utrzymaniem mieszkania, zakupem wyżywienia, środków czystości, lekarstw, sprzętu rehabilitacyjnego, wizytami lekarskimi względem matki 1 200 zł.

Ojciec pozwanego ma obecnie 78 lat. W maju 2016 roku złamał szyjkę kości udowej, porusza się z trudem o kulach.

Matka pozwanego zmarła 9 listopada 2020 roku. Wcześniej pozwany regularnie wspierał ją finansowo. Pozwany wyjeżdża co roku na wakacje, których koszt wynosi około 2 000 – 3 000 zł.

Przy zastosowaniu metody inflacji (wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych) siła nabywcza 3 000 zł z kwietnia 2012 roku spadła. Na koniec 2019 roku równowartość tej kwoty przy utrzymaniu siły nabywczej to 3 209,72 zł.

W chwili wydania wyroku rozwodowego przez Sąd Okręgowy w Katowicach powódka otrzymywała z umowy o pracę 2 000 zł wynagrodzenia, natomiast miesięczne wydatki wynosiły 3 000 zł.

(wyrok SO w Katowicach z dnia 13 grudnia 2011 roku o sygn. XVIII RC 805/10 k. 6, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 kwietnia 2012 roku o sygn. I ACa 198/12, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 kwietnia 2012 roku o sygn. I ACa 198/12, kopie przelewów k. 43, 53-57, 60-72, 76-96,98-107, świadectwo pracy k. 44-45, pismo k. 46-47, zeznanie o wysokości osiąganego dochodu k. 48-51, specyfikacja opłat k. 52, decyzja k. 58 – 58v, zawiadomienie o zmianie opłat k. 59, pismo k. 73-75, zawiadomienie o Z. opłat k. 97, zaświadczenie k. 110, opinia sądowo – lekarska k. 129 -134, dokumentacja medyczna k. 135-139, faktury k. 140-141, 207-209, zaświadczenie k. 158, pismo ZUS k. 161, opinia biegłego k. 180-191, zaświadczenie o zatrudnieniu k. 204-205, pismo k. 206, zaświadczenie k. 214-216, umowa ramowa k. 218, karta informacyjna k. 219-220, karta leczenia szpitalnego k. 221-222, pismo ZUS k. 241, pismo PUP k. 251, przesłuchanie powódki k. 11-112, 159-160, 223-223v, 233-233v, 243 v-244, 257-258, przesłuchanie pozwanego k. 223v-224, 233v.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej opisane dowody, które Sąd uznał za spójne logiczne i nie budzące wątpliwości. Zeznania powódki i pozwanego zasadniczo w szerokim zakresie korespondowały z pozostałymi dowodami, a ponadto w znaczącej części nie były ze sobą sprzeczne. W odniesieniu do podanych przez powódkę wydatków, tak w trakcie przeprowadzania dowodu z jej przesłuchania Sąd uznał, że rzeczywiście takie wydatki ponosi. Sąd również dał wiarę powódce w zakresie ustalenia sytuacji osobistej i materialnej od daty orzeczenia rozwodu do dnia wytoczenia powództwa. Sąd również dał wiarę pozwanemu w zakresie faktycznie ponoszonych kosztów jego utrzymania, sytuacji finansowej jego firmy oraz pomocy finansowej dla wspólnych dzieci. Sąd również uznał za spójne i wiarygodne opinie biegłych sądowych.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Stosownie do art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia
lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Podzielić należy wyrażony w judykaturze pogląd, iż przez "zmianę stosunków" należy rozumieć zmianę okoliczności istotnych z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i zakresu świadczeń alimentacyjnych (postanowienie Sądu Najwyższego z 19 lipca 1974 r., II Co 9/74). Przy czym dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego (uchwała Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42, uzasadnienie tezy VII).

Podstawą prawną zgłoszonego przez powódkę żądania był przepis art. 60 § 2 k.r.o., który stanowi, że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego wymaga oceny nie tylko w chwili rozwodu, ale w każdorazowej sytuacji uprawnionej osoby. Dla uwzględnienia na podstawie art. 60 § 2 k.r.o. powództwa niezbędnym jest, by to właśnie rozwód pociągał istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Ujawnienie się zatem wskazanych w tym przepisie skutków nawet po wielu latach od orzeczenia rozwodu może uzasadniać uwzględnienie powództwa na podstawie art. 60 § 2 k.r.o., ale tylko wówczas, gdy zostanie ustalone, że wspomniane skutki są następstwem rozwodu, a nie zostały spowodowane innymi przyczynami (por. wyrok SN z dnia 15 lipca 1999 r. I CKN 356/99).

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że rozwód między stronami został orzeczony z winy pozwanego. W dacie orzekania rozwodu powódka pracowała na stanowisku biurowym i pobierała wynagrodzenie w wysokości 2 000 zł miesięcznie. Wyjeżdżała na wakacje z pozwanym, których koszt za osobę wynosił około 2 000 – 3 000 zł. Posiadała już schorzenia układu ortopedycznego. Od czasu orzeczenia rozwodu okoliczności jakie się zmieniły to wymiar czasu pracy powódki z całego etatu na 1/8 etatu oraz fakt przyznania emerytury.

Zauważyć należy, że obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego nie istnieje obligatoryjnie, w każdym bez wyjątku przypadku. Ustawodawca uznał za konieczne uwzględnienie wszystkich nie dających się ściśle i z góry przewidzieć okoliczności każdego przypadku, dając temu wyraz przez użycie "sąd może". Wyrazem tendencji do wnikliwego badania sytuacji strony domagającej się alimentów jest wyrok SN z dnia 14 lutego 2001 r. I CKN 1341/2000, w którym wskazano, że dorosły, sprawny życiowo i zdrowotnie człowiek powinien w pierwszym rzędzie starać się wykorzystywać własne możliwości samodzielnego utrzymania się, a dopiero potem liczyć na pomoc alimentacyjną. Powódka dysponuje wiedzą, umiejętnościami, ma wyuczony zawód i powinna wykorzystywać swe możliwości zarobkowe, tym bardziej, że nie ma na utrzymaniu żadnych dzieci. Schorzenia, na które cierpi nie powodują, że jest osobą niezdolną do pracy. Wskazać również należy, że powódka korzysta ze wspólnych składników majątkowych pozwanego tj. samochód, nieruchomości. W jeden z nieruchomości pozwanego zamieszkuje ojciec powódki. Decydując się na takie rozwiązanie powódka celowo zrezygnowała z dochodów jakie mógłby generować lokal po jego wcześniejszym wynajęciu. Powódka podczas przesłuchania wskazała, że gdyby dalej zarabiała 2 000 zł miesięcznie nie zdecydowałaby się na wytoczenie powództwa.

Podkreślenia ponadto wymaga, iż ustalenie wystąpienia "zmiany stosunków" oraz jej wpływu na wysokość świadczeń alimentacyjnych należnych uprawnionemu, wymaga porównania stanu istniejącego w chwili orzekania o alimentach lub zawierania umowy dotyczącej alimentów ze stanem istniejącym w czasie rozpoznawania powództwa wytoczonego na podstawie art. 138 k.r.o. (Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. , pod red. dr hab. K. Osajdy, 2019 rok. C.H. Beck, komentarz do art. 138 k.r.o.).

Z powyższego wynika, że strona powodowa – chcąc wykazać zasadność powództwa o podwyższenie zasądzonych uprzednio prawomocnym wyrokiem alimentów – winna wykazać, iż od chwili wydania tego orzeczenia do momentu wyrokowania w sprawie zmianę obowiązku alimentacyjnego doszło do pogorszenia jej sytuacji materialnej (np. wskutek obniżenia dochodów, czy zwiększenia potrzeb) lub do polepszenia kondycji ekonomicznej strony przeciwnej (np. z uwagi na obniżenie wydatków związanych z zaspokojeniem jej potrzeb albo zwiększenie dochodów).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie wykazano jedynie, że siła nabywcza kwoty 3 000 zł (zasądzonych alimentów) z kwietnia 2012 roku spadła, a na koniec roku 2019 roku wynosiła 3 209,72 zł. Sąd zatem uznał, że powódce należy zasadzić alimenty o różnicę wynikającą z inflacji z dat orzekania o rozwodzie a daty wytoczenia powództwa.

W przekonaniu Sądu także po stronie pozwanego nie zaszła zmiana, która uzasadniałaby podwyższenie zasądzonych uprzednio alimentów. Pomimo wysokich dochodów pozwanego, znaczną część przekazuje na utrzymanie trójki wspólnych dzieci, utrzymanie ojca.

Reasumując w sprawie nie zostało wykazane, aby uległa istotna zmiana poza ewentualną inflacją wysokość kosztów związanych z zaspokojeniem usprawiedliwionych potrzeb powódki, stąd też Sąd zasądził od pozwanego J. Z. podwyższone alimenty na rzecz E. R. w wysokości po 3 210 zł zamiast dotychczasowych po 3 000 zł. W pozostałym zakresie powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc wyrokowi w pkt. 1 nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Nadto, na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.), Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 1.220,29 zł tytułem części niepokrytych wydatków na opinie biegłych.

Mając na względzie wynik postępowania w niniejszej sprawie na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. oraz § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 900 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu.

ZARZĄDZENIE

1.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć:

- pełn. powódki;

- pełn. pozwanego

2.  kal. 21 dni lub z wpływem.

R., dnia