Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2012 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa M. G.

przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Okręgowemu w Olsztynie

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu

z dnia 14 kwietnia 2011 r. sygn. akt I C 6/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

I A Ca 1343/11

UZASADNIENIE

Powód M. G. domagał się zasądzenia od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Olsztynie kwoty 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 90 000 zł tytułem odszkodowania. Uzasadniając swoje roszczenia powód twierdził, że w dniu 21 września 2007r. pozwany wydał bezpodstawne postanowienie o odwołaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia powoda z odbywania kary pozbawienia wolności co skutkowało jego deportacją i osadzeniem w placówce penitencjarnej, w wyniku czego utracił dotychczasową pracę świadczoną za granicą, mieszkanie, został narażony na znaczne szkody finansowe oraz pozbawiono go poczucia bezpieczeństwa " bez jakichkolwiek perspektyw na dalsze życie". W ocenie powoda materiał dowodowy stanowiący podstawę wydanego orzeczenia był fałszywy i niepełny, oparty na nieprawdziwych informacjach kuratora sądowego, który nie uwzględnił stanu jego zdrowia stwierdzonej schizofrenii paranoidalnej.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy w Elblągu wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2011r. oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Podstawą wydanego wyroku były następujące ustalenia faktyczne:

Postanowieniem z dnia 14 września 2005r. wydanym w sprawie o sygn. akt III Wz 2318/05 Sąd Okręgowy w Olsztynie Wydział III Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych powód został warunkowo zwolniony z odbycia reszty kary pozbawienia wolności, której koniec przypadał na dzień 5 września 2006r. Powodowi wyznaczono okres próby do dnia 14 września 2008r., na czas której oddany został pod dozór kuratora sądowego, a także został nałożony na niego obowiązek podjęcie pracy, nienadużywania alkoholu, unikania kontaktów ze środowiskiem przestępczym oraz informowania kuratora o zmianie miejsca pobytu.

Postanowieniem z dnia 21 września 2007r. wydanym w sprawie o sygn. akt III Kow 901/09 owz Sąd Okręgowy w Olsztynie Wydział III Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych odwołał powodowi warunkowe przedterminowe zwolnienie oraz zarządził odbycie kary w wymiarze jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności. W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano, że powód w okresie próby nie wykonywał nałożonych na niego obowiązków, przede wszystkim lekceważył obowiązek informowania kuratora o zmianie miejsca pobytu, nie podał, że wyjechał za granicę, a nadto rażąco naruszył porządek prawny popełniając przestępstwo za które został skazany przez Sąd Rejonowy w Olecku w sprawie o sygn. akt II K 127/07. Postanowieniem z dnia 18 czerwca 2010r. Sąd Okręgowy w Olsztynie Wydział III Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych nie uwzględnił wniosek powoda o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia. Na skutek wniesienie zażalenie od tego postanowienia Sąd Apelacyjny w Białymstoku przywrócił powodowi termin do wniesienia zażalenia. W dniu 3 września 2010r. Sąd Okręgowy w Olsztynie Wydział III Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych wydał postanowienie, którym uchylił zaskarżone postanowienie tego sądu z dnia21 września 2007r. oraz umorzył postępowanie w sprawie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia.

W ocenie Sądu pierwszej instancji powództw jest niezasadne. Zgodnie z art. 417 k.c. do dochodzenia odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa działanie organu musi być dotknięte bezprawnością. Jeżeli przepisy to przewidują, bezprawność winna być wykazana albo orzeczeniem ( decyzją) kwestionującym i zmieniającym z jego powodu orzeczenie ( decyzję) albo stwierdzającym samą niezgodność jego wydania z prawem.

Postanowienie z dnia 21 września 2007r. wydane w sprawie o sygn. akt III Kow 901/09 owz Sądu Okręgowego w Olsztynie Wydział III Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych o odwołaniu powodowi warunkowego przedterminowego zwolnienia oraz zarządzeniu odbycia kary w wymiarze jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności zostało wydane w związku z postępowaniem przedsiębranym przez samego M. G.. Orzeczenie to zostało wydane z uwzględnieniem sytuacji wynikającej z ówczesnego postępowania powoda tj. naruszania obowiązków wynikających z nałożonego dozoru oraz popełnienia innego przestępstwa w okresie próby. Wskutek rozpoznania zażalenia na to postanowienie w dniu 3 września 2010r. Sąd Okręgowy w Olsztynie Wydział III Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych wydal postanowienie, którym uchylił zaskarżone postanowienie tego sądu z dnia 21 września 2007r. oraz umorzył postępowanie w sprawie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia. Jak wynika z treści uzasadnienia tego orzeczenia przesłanką umorzenia postępowania było upływ trzyletniego okresu próby. Karę uznano za odbyta z dniem 11 marca 2009r. W toku niniejszego postępowania sąd nie jest uprawniony do oceny orzeczeń wydanych w postępowaniu wykonawczym. Postanowienie z dnia 3 września 2010r. nie uprawnia do stwierdzenia, że odwołanie powodowi warunkowego zwolnienia było bezprawne.

Nie ulega wątpliwości, że powód przejawiał lekceważący stosunek do nałożonych na niego obowiązków tj. nie informował kuratora o miejscu swego pobytu, nie udzielił informacji o planowanym wyjeździe w celach zarobkowych za granicę, w końcu dopuścił się w okresie próby przestępstwa, za które został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Olecku

Niezależnie od tego Sąd Okręgowy wskazał , że zgodnie z art. 6 k.c. na powodzie spoczywał obowiązek wykazania szkody jaką poniósł w związku z - jak ocenia- bezprawnym działaniem pozwanego. Powód przedłożył szereg dokumentów sporządzonych w języku holenderskim. Na sądzie nie spoczywał obowiązek wydania postanowienia w kwestii powołania tłumacza celem przetłumaczenia tych dokumentów na język polski. Negatywne skutki związane ze złożeniem dokumentów w języku obcym obciążają powoda.

Powód nie wykazał także wysokości dochodzonego odszkodowania i zadośćuczynienia. Wprawdzie w piśmie z dnia 31 lipca 2010r. twierdził, że przed osadzeniem w zakładzie karnym zarabiało 1 300 € miesięcznie, jednak okoliczności tej nie udowodnił. Domaganie się dalszego odszkodowania w wysokości 30 000 zł zostało uzasadnione tym, że sąd uczynił z niego człowieka bezdomnego, bo od 10 lat w miejscu zameldowania powoda zamieszkuje obca wielodzietna rodzina. Tę okoliczność trudno w jakikolwiek sposób powiązać z działaniem pozwanego polegającym na wydaniu orzeczenia w przedmiocie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia.

Żądanie kwoty 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku z osadzeniem w izolacji penitencjarnej w następstwie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia nie zasługiwało na uwzględnienie. Powód obwinia pozwanego, że ten skutecznie zamknął mu możliwości zatrudnienia., a samo osadzenie w zakładzie karnym wywiera na powodzie silną presję psychiczną, burząc tym samym dotychczasowy ład jego życia, anulując dotychczasowe przyjazne i serdeczne relacje z sąsiadami poznanymi w S. i H. oraz wymaga oddalenia w czasie wszelkich planów związanych z dalszym życiem rodzinnym. Tymczasem odwołanie warunkowego przedterminowego zwolnienia spowodowane zostało postępowaniem powoda i nie było działaniem bezprawnym.

Wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony apelacją powoda, który ogólnie kwestionował jego trafność.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Nie budzi żadnych wątpliwości ustalony przebieg postępowania wykonawczego dotyczącego wykonania orzeczonej względem powoda kary pozbawienia wolności. Zasadne jest stanowisko Sądu Okręgowego, że umorzenie postępowania w sprawie odwołania warunkowego zwolnienia powoda nie oznacza, że wcześniejsze postanowienie o odwołaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia była bezprawne. Postanowienie to zostało wydane w granicach służących sądowi kompetencji. Zgodnie z art. 160 § 2 k.k.w. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 sierpnia 2010r. sąd penitencjarny mógł odwołać warunkowe przedterminowe zwolnienie jeśli zwolniony w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności popełnił inne przestępstwo lub została orzeczona kara inna niż określona w § 1 albo gdy uchyla się od dozoru, wykonywania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych.

Brak jest podstaw do przyjęcia, że powód odbył karę, której nie powinien był ponieść. Skorzystanie z dobrodziejstwa warunkowego przedterminowego zwolnienia obwarowane było koniecznością dochowania wyraźnie określonych zobowiązań. Ocena, że warunków przedterminowego zwolnienia pozwany nie dochował nie została skutecznie podważona.

Trafnie Sąd Okręgowy zauważył, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powód powinien zatem wykazać, że zostały spełnione przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez wydanie postanowienia o odwołaniu warunkowego zwolnienia jak również wysokość dochodzonego odszkodowania oraz wykazać okoliczności uzasadniające żądanie zasądzenia zadośćuczynienia. Ocena podnoszonych przez powoda twierdzeń pozwala na przyjęcie. Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala uznać za słuszne stanowisko Sądu Okręgowego, że pozwany nie wykazał swoich roszczeń ani co do zasady ani co do wysokości. Przyczyną komplikacji życiowych jakich doznał powód był fakt popełniania przez niego przestępstw oraz niestosowanie się do warunków przedterminowego zwolnienia, a nie jego późniejsze odwołanie.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w pkt. I O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.