Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2014 r. w Legnicy

sprawy z wniosku R. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania R. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 12 sierpnia 2013 roku

znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1365/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 sierpnia 2013r. (k.42) znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy R. O. prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu podał, że wnioskodawca nie ma prawa do świadczenia, ponieważ nie udowodnił wymaganego 15-letniego kresu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy do okresów pracy w szczególnych warunkach uznał wnioskodawcy jego zatrudnienia od 1 stycznia 1980r. do 31 sierpnia 1983r. i od 1 czerwca 1984r. do 30 września 1989r. – łącznie 9 lat.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, nie uznał za pracę w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia wnioskodawcy w:

1.  Fabryce (...) SA w C. od 1 lipca 1971r. do 31 grudnia 1979r. – gdyż w świadectwie pracy z 26.06.2006r. nie określono charakteru pracy ściśle wg wykazu, działu i pozycji ujętych w załączniku nr 1 do rozporządzenia RM z 7.02.1983r.

2.  Miejskim Przedsiębiorstwie (...) SA w L. od 1 września 1983r. do 31 maja 1984r. oraz od 1 października 1989r. do 22 maja 1995r. – ponieważ w świadectwie pracy i świadectwie pracy w szczególnych warunkach z 10.04.1996r. nie wskazano czy na stanowisku „kierownika wydziału sieci” pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w tych samych warunkach co podlegli mu pracownicy.

Od wskazanej decyzji odwołanie złożył wnioskodawca R. O. domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazywał, iż domaga się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1971-1979r. w (...) oraz 1980-1995r. w (...) SA.

W odpowiedzi na odwołanie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, uzasadniając swoje stanowisko jak w zaskarżonej decyzji

Sąd ustalił:

R. O. urodził się (...)

Na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał 30 lat i 29 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 9 lat okresów pracy w szczególnych warunkach (1.01.1980r.-31.08.1983r. i 1.06.1984r.-30.09.1989r.). Jest członkiem OFE, ale złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku funduszu n dochody budżetu państwa.

(bezsporne)

Wnioskodawca był zatrudniony w:

1.  Fabryce (...) SA w C. od 1 lipca 1971r. do 31 grudnia 1979r. (8 lat i 6 m-cy) – na stanowisku modelarza odlewniczego. Zakład ten zajmował się produkcją metalurgiczna i wykonywał urządzenia mechaniczne takie jak wiertarki, tokarki, cylindry papiernicze. Wnioskodawca pracował na wydziale modelarni jako modelarz. Jego praca poległa na wykonywaniu z drewna modelu odlewu. Taki model następnie wykorzystywany był już przez innych pracowników do wykonywania odlewu formy, która następnie służyła do odlewania elementów metalowych urządzeń produkowanych w tym zakładzie.

2.  Miejskim Przedsiębiorstwie (...) SA w L. od 1 września 1983r. do 31 maja 1984r. (9 m-cy) i od 1 października 1989r. do 28 lutego 1990r. p.o. kierownika wydziału sieci a od 22 maja 1995r. (5 lat, 7 m-cy i 22 dni) na stanowisku kierownika wydziału sieci. Na obu tych stanowiskach zakres zadań wnioskodawcy był taki sam. Kierownikowi wydziału sieci podlegało bezpośrednio 5-6 mistrzów. Każdy z nich miał ten sam zakres obowiązków, przy czym każdy z nich miał przydzielony terytorialnie określony rejon. Mistrzowie odpowiadali za obsługę urządzeń grzewczych znajdujących się na wydziale sieci w określonym rejonie tj. sieci, węzłów i dostarczanie do mieszkań ciepłej wody. Podlegali im bezpośrednio zorganizowani w brygady konserwatorzy, elektrycy, automatycy, spawacze. Podstawą takiej brygady byli monterzy. Oni dokonywali codziennych przeglądów sieci. Zaś w zależności od potrzeb dobierani byli np elektrycy czy automatycy.

Wnioskodawca jako kierownik wydziału sieci organizował plany remontów, w związku z czym dokonywał wraz z mistrzami przeglądów sieci. Mistrzowie typowali określone węzły do naprawy czy konserwacji, a wnioskodawca je zatwierdzał. Wnioskodawca nadzorował również usuwanie awarii sieci. Musiał wówczas uzgadniać z określonymi służbami zamknięcie dróg, z geodezją ustalać przebieg innych sieci na terenie awarii. Ponadto organizował szkolenia w zakresie bhp, prowadził dokumentację dotyczącą parametrów urządzeń w określonych, newralgicznych punktach sieci ciepłowniczej. Zawsze o godz. 12.00 musiał je spisać i przekazać do dyspozytora sieci. Bezpośrednio osobiście uczestniczył jedynie przy usuwaniu dużych awarii sieci.

Dowody: akta emerytalne:

- t. I: świadectwa pracy k. 6 i 7

- t. II: świadectwa pracy k.15-17

akta osobowe:

- z (...): świadectwo pracy k.33, 31, opinia k.30-29, angaże k.22, 17-12;

- z (...): umowy o pracę k.34, angaże k.36,38-40, 41-42, 44, 51, 53, 56, 57, 59, 60, 62-67, 70, 72, 74, 77-90, 91-97, 102-109; świadectwo pracy k.139; opinie k. 37, 43,

Protokól rozprawy z 26.03.2014r.:

- zeznania świadków: T. C. 00:08:10-00:21:04; S. L. 00:21:20-00:29:31; M. U. 00:29:43-00:36:27

- wyjaśnienia wnioskodawcy: 00:37:07:00:55:09 .

Sąd zważył:

Odwołanie wnioskodawcy R. O. jest nieuzasadnione.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 pkt 2 tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy- w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Stosownie do art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przy czym, zgodnie z §. 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. z 1983 r., Nr. 10, poz. 49) okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Przewidziane w § 22 powołanego rozporządzenia ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami rentowymi. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, wnioskodawca może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego (por. wyrok SN z dnia 02.02.1996 r., II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

W sprawie bezspornym był fakt iż wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny, tj. 60 lat, na dzień 01 stycznia 1999r. posiadał wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych (30 lat i 29 dni). Na dzień złożenia wniosku o emeryturę będąc członkiem OFE złożył wniosek o przekazanie środków na dochody budżetu państwa). Sporną kwestią wymagają ustalenia było to, czy wnioskodawca posiadał nadto 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym organ rentowy uwzględnił mu 9 lat tego rodzaju zatrudnienia.

Sporne w tym zakresie pozostawały okres zatrudnienia: Fabryce (...) SA w C. od 1 lipca 1971r. do 31 grudnia 1979r. oraz w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) SA w L. od 1 września 1983r. do 31 maja 1984r. oraz od 1 października 1989r. do 22 maja 1995r.

Ustalając stan faktyczny w sprawie, sąd oparł się przede wszystkim na dokumentach zawartych w aktach osobowych, wzajemnie zgodnych wyjaśnieniach wnioskodawcy i zeznaniach świadków. Na podstawie przedstawionego materiału dowodowego, sąd podzielił stanowisko organu rentowego w tym zakresie, że wnioskodawca nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Analizując charakter zatrudnienia wnioskodawcy w Fabryce (...) SA w C. od 1 lipca 1971r. do 31 grudnia 1979r. na stanowisku modelarza wykonującego drewniane modele odlewów należy wskazać, iż nie była to praca wykonywana w szczególnych warunkach. Wykaz A, będący załącznikiem do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r., określa jako prace w szczególnych warunkach wykonywanych w hutnictwie i przemyśle metalowym (dział III) prace w odlewniach staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur pod poz. 21 przygotowanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy, pod poz. 22 obsługę żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych oraz pod poz. 23 wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów. Wykonywanie modeli odlewów z drewna nie mieści się w żadnej ze wskazanych kategorii prac. Okres tego zatrudnienia nie może więc zostać wnioskodawcy zaliczony do okresów pracy w szczególnych warunkach.

Zaś w zakresie charakteru pracy wnioskodawcy w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) SA w L. od 1 września 1983r. do 31 maja 1984r. oraz od 1 października 1989r. do 22 maja 1995r. na stanowisku p.o. kierownika wydziału sieci i kierownika wydziału sieci należy podkreślić, iż warunkiem zakwalifikowania określonych prac jako prac wymienionych w dziale XIV poz. 24 w wykazie A (kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie) jest to, aby ubezpieczony bezpośrednio wykonywał czynności dozoru nad stanowiskami na których wykonuje się prace w szczególnych warunkach. Jednocześnie prace te muszą być wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (tj. prace w warunkach szczególnych). Praca określona w dziale XIV poz. 24 wykazu A, nie musi polegać na stałym przebywaniu w szkodliwych warunkach. Istotne jest jednak, by dozór był wykonywany bezpośrednio, tj. by czynności te polegały na bezpośrednim strzeżeniu prawidłowego toku pracy i bezpieczeństwa podległych pracowników (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009r., II UK 31/09, LEX nr 559949).

Prace polegające na wytwarzaniu i przesyłaniu energii cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń cieplnych – są pracami ujętymi w dziale II ww Wykazu A.

Stąd gdyby wnioskodawca bezpośrednio wykonywał kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na wydziale sieci Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) SA w L. jego praca miałaby charakter pracy w szczególnych warunkach. Tymczasem jak wynika bezpośrednio z wyjaśnień R. O. kierował on pracami tego wydziału za pośrednictwem mistrzów odpowiedzialnych za poszczególne rejony. To właśnie mistrzowie wykonywali ten bezpośredni dozór nad brygadami wykonującymi określone prace związane z utrzymaniem i konserwacją oraz naprawami sieci cieplnej. Nawet jeśli wnioskodawca uczestniczył osobiście w usuwaniu określonych awarii – to czynił to sporadycznie, szczególnie przy dużych awariach, ale jak sam stwierdził, jego praca w tym zakresie często dotyczyła uzgodnień z zarządcami dróg, geodezję związanych z zabezpieczeniem terenu i ustaleniem przebiegu innych sieci. Tego rodzaju obowiązki nie mają charakteru prac w szczególnych warunkach.

W świetle przedstawionych okoliczności, uznając, że wnioskodawca nie ma 15 lat pracy w szczególnych warunkach i tym samym nie spełnił warunków wskazanych w treści przepisu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kodeksu postępowania cywilnego – oddalił odwołanie wnioskodawcy.