Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2021 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy
w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Tadeusz Górka

Protokolant sekretarz sądowy Magdalena Piskow

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 października 2021 r. w Bydgoszczy według przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych

sprawy z powództwa (...) w B.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1500 zł (tysiąc pięćset złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 25 marca 2021 roku do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2 934,98 zł (dwa tysiące dziewięćset trzydzieści cztery złote dziewięćdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia o kosztach zawartych w niniejszym orzeczeniu do dnia zapłaty.

Sędzia Tadeusz Górka

Sygn. akt VIII GC 1241/21 upr

UZASADNIENIE

Powód (...) w B. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w B. kwoty 18.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od 25 marca 2021 r. do dnia zapłaty. Nadto powód domagał się orzeczenia na swoją rzecz kosztów procesu, wraz z kosztami zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanym.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że strony w dniu 06 czerwca 2018 r., zawarły umowę na roboty budowlane, w ramach przebudowy płyty S. w B.. Zgodnie z § 10 ust. 1 tego kontraktu, wykonawca do dnia przekazania terenu budowy zobowiązany by przedstawić do akceptacji harmonogram rzeczowo – finansowy robót oraz plan BIOZ i Program Zapewnienia Jakości. W § 15 z kolei, ustalono kary jakie zapłaci wykonawca – pozwany zamawiającemu – powodowi na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Zgodnie zaś z punktem 9 tego postanowienia, powodowi przysługuje roszczenie z tytułu kary umownej w wysokości 500,00 zł za każdy rozpoczęty dzień zwłoki. Przekazanie placu budowy nastąpiło 13 czerwca 2018 r., przy czym w związku z faktem, że wykonawca do tego czasu nie przedłożył zamawiającemu wymienionych powyżej dokumentów, odnotowano to w protokole ustalając przewidywaną datę ich doręczenia, tj. 22 czerwca 2018 r. Pozwany przekazał przedmiotowe dokumenty 25 czerwca 2018 r., w związku z czym powód naliczył mu karę umowną za zwłokę i wystawił z tego tytułu noty księgowe. Zgodnie z wyliczeniami strony powodowej, należna mu kara opiewa na łączną kwotę 18.000,00 zł (500,00 zł za dzień x 12 dni x 3 dokumenty). Powód wezwał pozwanego do zapłaty przedmiotowej należności, jednakże zobowiązany nie spełnił tego żądania.

Nakazem zapłaty z dnia 07 lipca2021 r., sygn. akt VIII GNc 2995/21, Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy, VIII Wydziale Gospodarczym, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając powyższe pozwana w pierwszej kolejności przyznała, że strony łączyła umowa o roboty budowalne w ramach inwestycji „Przebudowa płyty S. w B.”. Bezsprzecznie, strona pozwana zobowiązała się do przedstawienia powodowi do akceptacji harmonogramu rzeczowo – finansowego, planu BIOZ oraz programu Zapewnienia Jakości do dnia przekazania terenu budowy. Pozwany przyznał również, że powód był uprawnionym do naliczenia kar umownych za zwłokę w przedłożeniu powyżej wskazanych dokumentów. Niezależnie od tego strona pozwana powołując się na normę art. 483 § 1 k.c. wskazała, że powód nie przedstawił w pozwie żadnego dowodu, jakoby w związku z przedłożeniem dokumentów w dniu 25 czerwca 2018 r. poniósł jakąkolwiek szkodę. Tym samym, nie udowodnił on również podstawy naliczenia kar umownych. Strona pozwana wskazała przy tym, że zwłoka w złożeniu dokumentów nastąpiła na skutek okoliczności, za które nie podnosi odpowiedzialności. Strony, dopiero po podpisaniu umowy uzgodniły szereg istotnych kwestii związanych z wyborem materiałów zastosowanych przy robotach budowalnych, a protokolarne odebranie placu budowy nastąpiło dopiero 13 czerwca 2018 r. Ponadto, w protokole tym ustalono, że przedmiotowe dokumenty zostaną przedłożone w terminie do 22 czerwca 2018 r. Wobec tego brak jest podstaw do uznania, że pozwana pozostawała w zwłoce ze spełnieniem świadczenia, aż od 13 czerwca 2018 r. Jak podano, złożenie dokumentów dopiero 25 czerwca 2018 r., nastąpiło z uwagi na fakt, iż 22 czerwca 2018 r. wypadał w piątek i następująca po nim przerwa weekendowa, co nie ma znaczenia w okolicznościach niewykazania powództwa. Konkludując pozwany podniósł, że kara umowna w wysokości 500,00 zł winna być zgodnie z umową naliczana za pakiet dokumentów, a nie każdy z nich z osobna.

W piśmie procesowym z 05 sierpnia 2021 r., powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie wskazując, że fakt nieponiesienia szkody przez wierzyciela, nie zwalnia dłużnika z obowiązku uiszczenia kary umownej. Nadto strona powodowa podniosła, że na etapie przed procesowym, pozwany wskazywał na różne przyczyny niemożności rozpoczęcia robót w terminie. Podkreślono przy tym, że dokumenty o których mowa w umowie stanowią odrębne byty prawne, a ponadto protokół w którym umieszczono informację o planowanych datach ich przekazania, nie stanowił aneksu do umowy stron. Za chybione należy uznać zarzuty odnoszące się do wysokości kary umownej.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

W dniu 06 czerwca 2018 r. strony zawarły umowę, na mocy której pozwany zobowiązał się do wykonania na rzecz powoda robót budowalnych pn. „Przebudowy płyty S. w B.” zgodnie z Ofertą Wykonawcy, opisem przedmiotu zamówienie, dokumentacją projektową oraz specyfikacjami technicznymi wykonania i odbioru robót budowalnych, Specyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) oraz Wykazem Umów z Podwykonawcą/ami oraz dalszymi Podwykonawcami.

Termin wykonania przedmiotu umowy ustalono na dzień 29 czerwca 2019 r.

Zamawiający zaplanował przekazać wykonawcy teren budowy do 7 dni od podpisania Umowy. Rozpoczęcie robót budowlanych nastąpi nie później niż 14 dni po przekazaniu terenu budowy. Do dnia przekazania terenu budowy Wykonawca przedstawi Zamawiającemu do akceptacji harmonogram rzeczowo – finansowy robót oraz plan BIOZ i Program Zapewnienia Jakości (§ 10 ust. 1).

W razie niewykonania lub nienależytego wykonania Umowy, Wykonawca zapłaci Zamawiającemu kary Umowne, m.in. za zwłokę w dostarczeniu do akceptacji harmonogramu rzeczowo – finansowego robót, BIOZ, programu zapewnienia jakości - w wysokości 500,00 zł za każdy rozpoczęty dzień zwłoki (§ 15 ust. 1 pkt 9).

Dowód: Umowa Nr (...) – k. 10 – 24 akt.

W dniu 13 czerwca 2018 r., powód przekazał pozwanej teren budowy,
a ponadto strony ustaliły, że oddanie harmonogramu rzeczowo – finansowego, planu BIOZ i PZJ nastąpi do 22 czerwca 2018 r.

Osobą reprezentującą powoda w trakcie przedmiotowego spotkania był S. K. – wskazany w umowie stron jako Inspektor Nadzoru przedsięwzięcia w zakresie branży drogowej.

Dowód: protokół przekazania placu budowy wykonawcy – k. 25 – 26 akt.

Pozwana przekazała powodowi przedmiotowe dokumenty w dniu 25 czerwca 2018 r.

Okoliczności bezsporne

Na mocy pism z dnia 05 marca 2021 r., powód obciążył pozwaną karami umownymi z tytułu zwłoki w dostarczeniu następujących dokumentów:

1)  Programu Zapewnienia Jakości w wysokości 500,00 zł za każdy dzień zwłoki, w łącznej wysokości 6.000,00 zł (12 dni x 500,00 zł),

2)  Harmonogramu rzeczowo – finansowego w wysokości 500,00 zł za każdy dzień zwłoki, w łącznej wysokości 6.000,00 zł (12 dni x 500,00 zł),

3)  BIOZ w wysokości 500,00 zł za każdy dzień zwłoki, w łącznej wysokości 6.000,00 zł (12 dni x 500,00 zł).

Pozwana odebrała w dniu 9 marca 2021 roku te noty, a następnie je odesłała, odmawiając uregulowania wynikającej z nich wierzytelności.

W odpowiedzi na powyższe powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie, a pozwana ponownie odmówiła zapłaty.

Dowód: pisma z dnia 05 marca 2021 r. wraz z notami księgowymi – k. 27 – 31 akt, korespondencja stron – 64 – 66 akt, dowód doręczenia not- k. 37

Pismem z 10 sierpnia 2021 r., powód wezwał pozwaną do zapłaty łącznej kwoty 18.000,00 zł w terminie 7 dni od otrzymania tego pisma.

Pozwana nie spełniła powyższego żądania.

Dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru – k. 35 – 37 akt.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty i wydruki przedłożone przez strony, których autentyczność nie była kwestionowana i nie budziła wątpliwości, a także w oparciu o zeznawania świadka P. K. (1).

Zeznaniom powyżej wskazanego Sąd dał wiarę w całości, uznając je za jasne i logiczne, a także korespondujące ze zgromadzonymi dowodami.

Zaznaczyć tu należało, że przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd miał na uwadze treść art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie, z którym ocenia on wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt złączenia stron umową, na mocy której pozwana zobowiązała się do wykonania na rzecz powoda robót budowlanych w ramach przebudowy płyty S. w B.. Nie było również sprzecznym, że zgodnie z postanowieniami tego kontraktu, pozwana zobowiązała się również do przedłożenia powódce trzech dokumentów, co miało początkowo nastąpić do dnia przekazania terenu budowy, tj. 13 czerwca 2018 r. Jak podnosiła strona powodowa, pozwana nie wywiązała się z tego obowiązku. Mając na względzie, iż pozwana przekazała przedmiotową dokumentację 25 czerwca, powód powołując się na niekwestionowane zapisy umowne, obciążył ją karą w łącznej wysokości 18.000,00 zł, którą wyliczył w ten sposób, że za każdy z trzech dokumentów przyjął stawkę 500,00 zł za 12 dni zwłoki (12 dni x 500,00 zł x 3 dokumenty). W kontrze do podnoszonych roszczeń pozwana zarzuciła, iż powód nie wykazał, aby z tytułu przedmiotowej zwłoki poniósł jakąkolwiek szkodę. Nadto podano, że w dniu przekazania placu budowy strony zgodnie ustaliły, iż termin do złożenia dokumentacji ulegnie przedłużeniu do 22 czerwca 2021 r. Pozwana wskazywała też, że do zwłoki doszło z przyczyn od niej niezależnych, a ponadto przewidziana w umowie kara faktycznie opiewała na kwotę 500,00 zł, jednakże należność ta obejmowała wszystkie trzy dokumenty łącznie.

Mając na uwadze powyższe, a także bacząc na zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd doszedł do wniosku, że przedmiotowe powództwo zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazania wymaga, że zgodnie z art. 647 k.c., przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Nie budziło przy ty wątpliwości Sądu, że powód wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania, albowiem przekazał pozwanej teren budowy w dniu 13 czerwca 2018 r. Jednocześnie, w protokole przekazania strony dokonały modyfikacji umowy w ten sposób, że przedłużyły termin przekazania wymienionych w niej dokumentów w postaci harmonogramu rzeczowo – finansowego, planu BIOZ i Programu Zapewnienia Jakości do 22 czerwca 2018 r.

Co istotne, mając na względzie okoliczność, iż w niniejszej sprawie zlecającym był podmiot publiczny, Sąd w pierwszej kolejności pochylił się nad możliwością wskazanej powyżej modyfikacji. Jak bowiem wynika z normy art. 91 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. poz. 2020), do umów w sprawie zamówienia publicznego oraz umów ramowych, zawartych przed dniem 01 stycznia 2021 r., ale po 31 grudnia 2002 r., w następstwie postępowań o udzielenie zamówienia wszczętego przed 01 stycznia 2021 stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. Jak natomiast wynika z art. 139 ust. 1 p.z.p., do umów w sprawach zamówień publicznych, zwanych dalej "umowami", stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Nadto, z ustępu drugiego przytaczanej normy wynika, iż umowa wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej, chyba że przepisy odrębne wymagają formy szczególnej. Co jednakże istotne, w niniejszej sprawie mamy do czynienia z modyfikacją umowy już zawartej, a w takim przypadku, uzupełnienie lub zmiana kontraktu, wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia (art. 77 ust. 1 k.c.). Jak natomiast wynika z art. 78 § 1 zd. 1 k.c., do zachowania formy pisemnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Sąd zważył przy tym, że przepisy ustawy p.z.p. nie stoją na przeszkodzie, aby dokonać modyfikacji umowy o charakterze nieistotnym (zob. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 28 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/Bk 1435/17, LEX nr 2430344).

W tym stanie rzeczy wskazania wymaga, że data przekazania dokumentów nie miała znaczącego wpływu na zlecone wykonawcy prace i tym samym nie może być zakwalifikowana jako istotna. Strony nie uzależniły od tego faktu możliwości rozpoczęcia prac przez wykonawcę. Powód podnosił wprawdzie, że przedmiotowa zmiana winna zostać wprowadzona aneksem, jednakże twierdzenie to nie znalazło poparcia w mających zastosowanie w niniejszej sprawie przepisach. Jak natomiast ustalono w toku przedmiotowego postępowania, zmiana terminu oddania dokumentów nastąpiła w protokole przekazania placu budowy wykonawcy, sporządzonego w formie papierowej i opatrzonego podpisami, m.in. S. K. – kierownika nadzoru. Z literalnego brzmienia umowy z dnia 06 czerwca 2018 r. jednoznaczne wynika natomiast, że powyżej wskazany został wyznaczony przez powoda do reprezentacji zamawiającego w celu nadzoru przedmiotowego przedsięwzięcia w zakresie branży drogowej. Skoro zatem modyfikacja umowy nie wymaga żadnej formy szczególnej, zmianę daty znajdującej się w dokumencie opatrzonym podpisem uprawnionego przez powoda nadzorcy, należy uznać za skuteczną. Podkreślić należy, że zarówno S. K. i M. C. zostali wprost z imienia i nazwiska wymieni w umowie pomiędzy stronami (§ 5 i § 6 umowy, k. 11). Polecenia S. K. miały mieć formę pisemną i to on koordynował realizację umowy (§ 5 umowy). Zignorowanie żądanie S. K. mogło skutkować zaś prawem do żądanie od strony pozwanej wstrzymania robót. Jednocześnie w § 5 umowy ustalono, że z powodu zawieszenia w oczekiwaniu na spełnienie żądań S. K. wszelkie opóźnienia obciążają wykonawcę. Zdaniem Sądu prowadzi to do jednego możliwe wniosku, że doszło przynajmniej do wydania polecenia przez S. K. w zakresie zmiany dostarczenie dokumentacji do 22 czerwca i dostarczenie jej do tego dnia nie mogło wywołać dla pozwanej żadnych negatywnych konsekwencji.

Co zaś się tyczy samej kary umownej wskazać należy, że instytucja ta stanowi dodatkowe zastrzeżeniem, wprowadzane do umowy w ramach swobody kontraktowania, mające na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z 8 sierpnia 2008 r., V CSK 85/08, LEX nr 457785). Kara umowna może być zastrzeżona w każdej umowie, zarówno tej nazwanej, jak i w umowach nienazwanych, w umowach rezultatu, jak i starannego działania (wyrok SN z 12 grudnia 2007 r., V CSK 333/07, OSNC 2009, nr 2, poz. 30).

Zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się w pełni z zakresem ogólnej odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 k.c.). Z tego też względu przesłanki obowiązku zapłaty kary umownej określane są przez pryzmat ogólnych przesłanek kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej (wyrok SN z dnia 11 stycznia 2008 r., V CSK 362/07, LEX nr 515710; wyrok SN z dnia 20 marca 1967 r., II CR 419/ 67, niepubl). Co istotne, w obliczu zastrzeżeń pozwanej, zastrzeżenie kary umownej powoduje modyfikację ogólnych reguł odpowiedzialności w tym sensie, że dla zaistnienia obowiązku zapłaty kary umownej niezbędne jest łączne wystąpienie tylko dwóch przesłanek pozytywnych i niezaistnienie żadnej z przesłanek negatywnych (jednej lub trzech, w zależności od przyjętej koncepcji co do wymogu zaistnienia szkody: brak winy albo brak szkody, brak winy, brak związku przyczynowego). Pierwszą z przesłanek pozytywnych jest istnienie skutecznego postanowienia umownego, z którego wynika obowiązek świadczenia kary umownej, drugą – niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania lub pojedynczego obowiązku, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (zob. P. Drapała (w:) System..., s. 963; wyrok SN z dnia 9 lutego 2005 r., II CK 420/04, LEX nr 301769). Wierzyciel, dla którego zastrzeżona została kara umowna, nie ma obowiązku wykazywać faktu poniesienia szkody oraz że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.

Dla realizacji przysługującego mu roszczenia o zapłatę kary umownej wierzyciel musi jednak wykazać istnienie i treść zobowiązania łączącego go z dłużnikiem, a także fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (wyrok SN z dnia 7 lipca 2005 r., V CK 869/04, LEX nr 150649).

W tym miejscu przypomnieć nadto należy, że w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). Strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu (czyli neguje uprawnienie żądającego) obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

W tym stanie sprawy Sąd doszedł do wniosku, że chociaż fakt zasadności obciążenia pozwanej karą umowną co do zasady nie budził wątpliwości, to jej wysokość została określona w sposób niewłaściwy.

Przede wszystkim wskazania wymaga, że jak już wyjaśniono powyżej, strony dokonały skutecznej modyfikacji umowy, na mocy której termin do złożenia przedmiotowych dokumentów został wydłużony do 22 czerwca 2018 r. Tym samym, strona powodowa bezzasadnie obciążyła pozwaną należnością z tytułu kary naliczaną od pierwotnie określonego terminu, który upływał w dniu przekazania terenu budowy, tj. 13 czerwca.

Z resztą, nawet gdyby na potrzeby niniejszych rozważań przyjąć, że do modyfikacji umowy nie doszło przypomnienia wymaga, że o przedmiotowym roszczeniu nie można rozstrzygać w oderwaniu od zapisów umownych, które stanowią przecież jego podstawę. Zgodnie zatem z § 15 ust. 9 umowy, w razie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną za zwłokę w dostarczeniu do akceptacji harmonogramu rzeczowo – finansowego robót, BIOZ oraz programu zapewnienia jakości w wysokości 500,00 zł za każdy rozpoczęty dzień. Podniesienia zatem wymaga, że uprawnienie do naliczenia kary umownej przysługiwało tylko w takim przypadku, w którym pozwana dopuściła się zwłoki, co w okresie od zawarcia umowy do 22 czerwca 2018 r., nie miało zdaniem Sądu miejsca.

Nie budzi bowiem wątpliwości, że opóźnienie jak i zwłoka oznaczają niewykonanie zobowiązania w terminie wynikającym z czynności prawnej, najczęściej ustalonym przy tym umownie. Co istotne, opóźnienie to każdy przypadek niewykonania zobowiązania, podczas gdy ze zwłoką mamy do czynienia w przypadku gdy do niedotrzymania terminu doszło na skutek działania lub zaniechania strony. Innymi słowy, przez zwłokę należy rozumieć tylko takie spóźnienie, które jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (zob. m.in. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 lutego 2013 r., sygn. IV CSK 299/12, LEX nr 1314429, Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2020 r., sygn. IV CSK 579/17, LEX nr 2766614).

Mając na uwadze powyższe, Sąd doszedł do wniosku, że w terminie mającym swój początek w dniu zawarcia umowy, a upływającym 22 czerwca 2018 r., o zwłoce pozwanej nie może być mowy.

Po pierwsze, w toku niniejszego postępowania ustalono, że jeszcze przed przekazaniem placu budowy wykonawcy, (...) zaplanował realizację równoległej inwestycji korzystając z zajętej przez pozwaną przestrzeni. Nie potrzeba przy tym dysponować wiadomościami specjalnymi, aby ustalić, że czynności budowlane wykonywane na tym samym terenie oddziałują na siebie, co z kolei wywiera bezpośredni wpływ na harmonogram prac o czym zeznawał świadek P. K. (2). Uzasadnionym jest zatem, że skoro o powyższych okolicznościach pozwana powzięła wiedzę dopiero w trakcie przekazania jej terenu budowy, nie mogła przekazać powodowi sporządzonych dokumentów, albowiem tak znaczna komplikacja wymagała ich modyfikacji.

Po wtóre w ocenie Sądu, pozwana pozostawała w słusznym i uzasadnionym przekonaniu, że termin do przedłożenia dokumentacji upływał 22 czerwca 2018 r. Podkreślić bowiem należy, że przedmiotowy protokół przekazania załączony został wraz z pozwem przez samego powoda, a zatem nie ma wątpliwości, że miał on możliwość zapoznania się z jego treścią. Tym samym, było mu wiadome, że termin do przedłożenia dokumentacji uległ przedłużeniu, w związku z tym skoro nie wyrażał na to zgody, winien swoje zastrzeżenia zakomunikować wykonawcy, czego jednakże nie uczynił. Brak jest bowiem jakiegokolwiek dowodu z którego wynikałoby, że zlecający nie akceptuje poczynionych zmian.

W tym stanie sprawy, powód słusznie uznawał, że termin uległ przedłużeniu do dnia 22 czerwca. Wobec tego, naliczanie kary umownej od terminu przekazania terenu budowy nie znajduje uzasadnienia, albowiem te pierwotne ustalenia zostały skutecznie zmodyfikowane.

Podsumowując nawet gdyby uznać, że nie doszło do przedłużenie terminu do oddania dokumentów do 22 czerwca 2018 roku, to zdaniem Sądu i tak nie ma po stronie pozwanej zwłoki do tego dnia w oddaniu dokumentów. Nie ma żadnego zawinienia w tym, że dokumenty nie zostały oddane do tego dnia ponieważ prace (...) (czyli podmiotu trzeciego) miały wpływ na treść harmonogramu prac, a ponadto nie ustalono rodzaju materiałów z jakiego mają być płyty na rynku zrobione co również miało wpływ na treść harmonogramu prac. Potwierdza to notatka z dnia 8 czerwca 2018 roku (k.63). Co więcej należałoby uznać, że strona pozwana została wprowadzona w błąd co do tego, że mogła oddać dokumenty do 22 czerwca 2018 roku ponieważ treść protokołu przekazaniu placu budowy i ustaleń strona w tym zakresie jest jasna i czytelna (k.25-26). Dokumenty miały być dostarczone do 22 czerwca 2018 roku i strona pozwana miała pełne prawo, aby uznawać, że dostarczenie ich do tego dnia nie spowoduje dla niej negatywnych skutków.

Niezależnie od tego wskazania wymaga, że brak jest usprawiedliwienia dla postępowania pozwanej, która przedmiotowe dokumenty przedłożyła po upływie terminu, tj. 25 czerwca 2018 r. Wyjaśnienia jakoby powyższe wynikało z faktu, iż ostatni dzień terminu przypadał na piątek, nie są w ocenie niniejszego Sądu wystarczające. Podkreślić należy, że strony niniejszego postępowania należy traktować jako profesjonalistów od których wymagana jest szczególna staranność podejmowanych działań. W tym stanie sprawy, skoro pozwana miała możliwość sprawdzenia w jakim dniu tygodnia przypada ostatni dzień terminu, argumenty odnoszące się do faktu, iż 22 czerwca 2018 r. wypadał w piątek nie usprawiedliwiają jej postępowania. Nie mamy tu też do czynienia z sytuacją o której mowa w art. 115 k.c. Nie mają również znaczenia prawnego „serdeczne” przeprosiny świadka, który to na rozprawie wyraził ubolewanie nad niezłożeniem dokumentów w terminie, nie przedstawiając jednakże żadnych racjonalnych okoliczności, które mogłyby takie postepowanie usprawiedliwić. W tym stanie rzeczy podnieść należy, że pozwana pozostawała w zwłoce z oddaniem dokumentów w wymiarze 3 dni, tj. od 22 czerwca do 25 czerwca 2018 r. i w takim zakresie powodowi przysługiwało uprawnienie do obciążenia jej karą umowną.

Co do wysokości żądania nie można zgodzić się ze stroną inicjującą niemniejsze postępowanie, jakoby postanowienie umowne o którym mowa w art. 15 ust. 1 pkt 9, uprawniało ją do naliczenia kary za nieprzedłożenie każdego z dokumentów z osobna. Taka interpretacją kłóci się z literalną wykładnią powyższego postanowienia z którego wynika, że kara umowna w wysokości 500,00 zł należała się za każdy rozpoczęty dzień zwłoki w dostarczeniu do akceptacji harmonogramu, BIOZ oraz programu.

Jak można z powyższego wywnioskować, powód wyraźnie wskazał, że 500,00 zł kary należy się za każdy dzień zwłoki. Tego samego wyróżnienia nie zastosował jednakże w odniesieniu do poszczególnych dokumentów, wobec czego Sąd uznał, że przedmiotowa kara należna jest w stosunku do wszystkich ich łącznie. Skoro w § 15 pkt 12 dopisano na końcu ,,za każdy taki przypadek”, to również w § 15 pkt 19 można było wpisać ,,za każdy dokument”. Tak nie zrobiono. Zatem kara umowna w wysokości 500 zł dotyczyła braku jednego, dwóch lub trzech dokumentów za każdy dzień zwłoki. Poszczególne dokumenty wymienione są w § 15 pkt 9 po przecinku co dodatkowo wzmacnia tę argumentację. Tym samym, roszczenie z tytuł jednego dnia zwłoki wynosi 500,00 zł, a nie 1.500,00 zł jak twierdziła strona powodowa. Takie rozumienie zapisu potwierdzają zeznania świadka, a przede wszystkim literalny zapis umowy. Podkreślić należy, że bezsporne było to, że umowę konstruowała strona powodowa zatem wszelkie wątpliwości i niejasności muszą być interpretowane na jej niekorzyść.

W tym stanie rzeczy, należna powodowi wierzytelność opiewa na kwotę 1.500,00 zł, która odpowiada 3 dniom zwłoki (od 23 do 25 czerwca), po stawce 500,00 zł za dzień. Taką też kwotę, Sąd na podstawie art. 481 k.c. w zw. z § 15 pkt 1 ust. 9 umowy stron zasądził od pozwanej na rzecz powoda (pkt I sentencji).

W przedmiocie roszczenia odsetkowego wskazać należy, że zgodnie z normą art. 7 ust. 1 ustawy, w transakcjach handlowych (w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia umowy) – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny – wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba, że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: wierzyciel spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

W niniejszej sprawie mamy jednakże do czynienia z roszczeniem wynikającym z kary umownej, którego to nie można zakwalifikować jako transakcji handlowej o której mowa powyżej, a co za tym idzie przyjmując, iż nie zostały spełnione wszystkie warunki, Sąd żądania zasądzenia odsetek ustawowych w transakcjach handlowych nie uwzględnił tak samo jak żądania zapłaty rekompensaty.

O odsetkach od zasądzone należności rozstrzygnięto na podstawie art. 481 § 1 k.c., zasądzając je od daty wskazanej w pozwie, tj. 25 marca 2021 r. do dnia zapłaty. Wynikający z not obciążeniowych termin do spełnienia przedmiotowego zobowiązania upływał bowiem 23 marca (pozwany odebrał wezwania 09 marca (k.37; § 15 ust. 5 umowy, a na spełnienie żądania miał 14 dni). Wobec powyższego, od dnia następnego, tj. 25 marca 2021 r. zostały zasądzone odsetki przy uwzględnieniu art. 321 kpc.

W pozostałym zakresie obejmującym nienależne roszczenie główne, odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych powództwo jako nieuzasadnione nie zasługiwało na uwzględnienie i podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w pkt II sentencji wyroku. Kara umowna nie jest transakcją handlową ponieważ nie ma po stronie powodowej żadnego świadczenia dlatego i nie ma podstaw do zadania tej kwoty z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów wyrażoną w art. 100 k.p.c. Na koszty procesu po stronie powoda w kwocie 4.600,00 zł złożyły się opłata od pozwu 1.000,00 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600,00 zł (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.). Pozwana podniosła natomiast koszty w wysokości 3.617,00 zł na co składały się opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17,00 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600,00 zł (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych).

Powód wygrał proces w 8,3% (zasądzono 1.500,00 zł, podczas gdy domagał się 18.000,00 zł) i należało się mu od pozwanej tyleż procent poniesionych kosztów tj. 381,80 zł (8,3% x 4.600,00 zł), zaś pozwanej od powoda należała się tytułem kosztów kwota 3.316,78 zł (91,7% x 3.617,00). Różnica wynosiła 2.934,98 zł i została zasądzona od powoda na rzecz pozwanej (pkt III wyroku).

Sędzia Sądu Rejonowego Tadeusz Górka