Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Wydział XVII Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Protokolant – sekretarz sądowy Magdalena Żabińska

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 31 stycznia 2020 r., znak: (...) ( (...): (...)),

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 106/20

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 31 stycznia 2020 r., znak: (...) ( (...): (...)), na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 4a i ust. 2 oraz art. 33 ust. 9 pkt 3 w związku z art. 22a ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1155, z późn. zm.) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018 r., poz. 2096, z późn. zm.) w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r., poz. 755, z późn. zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. orzekł, że:

1.  że Przedsiębiorca naruszył art. 22a ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w ten sposób, iż nie poinformował w terminie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o dokonaniu pierwszej czynności powodującej powstanie obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych;

2.  za działanie opisane w pkt 1 wymierzam Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 5.000,00 zł (słownie: pięć tysięcy złotych).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. zaskarżając ją w całości.

Odwołujący zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

1.  art. 189f § 1 pkt 1 kodeksu postępowania administracyjnego poprzez uznanie, iż w okolicznościach niniejszej sprawy nie zachodzą podstawy do odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, pomimo iż powódka w terminie złożyła sprawozdanie kwartalne sporządzone na podstawie art. 30b ust. 3 ustawy o biokomponentach, działanie powódki nie miało skutku w postaci uchybienia obowiązkowi realizacji NCW i realizowało cel regulacji o Narodowym Celu Wskaźnikowym, w efekcie czego wagę rozpatrywanego naruszenia należało zakwalifikować jako znikome;

2.  art. 189d kodeksu postępowania administracyjnego poprzez nierozpatrzenie wszystkich okoliczności określonych w tej normie prawnej będących obligatoryjnymi dyrektywami wymiaru administracyjnej kary pieniężnej.

Mając na uwadze powyższe odwołujący wniósł o:

1.  uchylenie zaskarżonej decyzji w całości;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego;

3.  wstrzymanie wykonania decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy;

4.  przesłuchanie Prezesa Zarządu powódki, C. K. - w charakterze strony – w drodze pomocy prawnej przed Sądem miejsca zamieszkania, tj. Sądem Rejonowym Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1)  oddalenie odwołania,

2)  pominięcie wniosku dowodowego Powoda z przesłuchania strony, jako nieistotnego dla rozstrzygnięcia sprawy,

3)  zwolnienie strony (Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki) od udziału w posiedzeniu przygotowawczym, ze względu na hierarchiczną strukturę urzędu i przekazywanie spraw na niższe szczeble, zatem udział pełnomocnika będzie wystarczający jako osoby mającej pełną wiedzę w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. jest przedsiębiorcą posiadającym koncesję na obrót paliwami ciekłymi i jest uczestnikiem rynku paliw ciekłych, co jest w sprawie niesporne.

Prezes URE decyzją z dnia 30 marca 2018 r., znak: (...) po rozpatrzeniu wniosku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. z 5 stycznia 2017 r. zmienił swoją decyzję z 22 stycznia 2013 r., Nr (...) ze zmianami, ustalając jej treść poprzez nadanie jej brzmienia:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. […] koncesji Nr Nr (...) na obrót paliwami ciekłymi na okres od 22 stycznia 2013 r. do 22 stycznia 2023 r. na następujących warunkach:

Przedmiotem działalności objętej koncesją stanowi działalność gospodarcza w zakresie obrotu z zagranicą następującymi paliwami ciekłymi:

- benzynami silnikowymi o kodach CN: (...);

- olejami napędowymi o kodach CN: (...);

- lekkimi olejami opalowymi i pozostałymi olejami napędowymi o kodach: (...);

- ciężkimi olejami opalowymi o kodach CN: (...);

- biopaliwami płynnymi (ciekłymi):

a) o kodach CN: (...) z wyłączeniem estrów metylowych stanowiących dodatki do paliw ciekłych,

b) innymi niż wymienione w lit. A biopaliwami płynnymi (ciekłymi) bez względu na kod CN z wyłączeniem biopaliw płynnych stanowiących dodatki do paliw ciekłych;

I. przy wykorzystaniu środków transportu paliw ciekłych:

- barki – zbiornikowca (...) o nr rej. (...) (ENI (...)).

- barki – zbiornikowca INKA o nr.rej. (...)-270 (ENI (...)).

II. przy wykorzystaniu środków transportu paliw ciekłych – cystern drogowych,

III. na zasadzie pośrednictwa w sprzedaży bez wykorzystania infrastruktury technicznej, do której Koncesjonariusz posiada tytuł prawny. /k. 7-15 akt adm./

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. jest przedsiębiorcą, któremu Prezes URE decyzją z dnia 30 marca 2028 r., znak: (...) (...) udzielił koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą na okres od 1 kwietnia 2018 r. do 22 stycznia 2023 r. /k. 1-5v akt adm./

Przedmiotem działalności objętej koncesją stanowi działalność gospodarcza w zakresie obrotu z zagranicą następującymi paliwami ciekłymi:

- benzynami silnikowymi o kodach CN: (...);

- olejami napędowymi o kodach CN: (...);

- lekkimi olejami opalowymi i pozostałymi olejami napędowymi o kodach: (...);

- ciężkimi olejami opalowymi o kodach CN: (...);

- biopaliwami płynnymi (ciekłymi):

a) o kodach CN: (...) z wyłączeniem estrów metylowych stanowiących dodatki do paliw ciekłych,

b) innymi niż wymienione w lit. A biopaliwami płynnymi (ciekłymi) bez względu na kod CN z wyłączeniem biopaliw płynnych stanowiących dodatki do paliw ciekłych;

I. przy wykorzystaniu środków transportu paliw ciekłych:

- barki – zbiornikowca (...) o nr. rej. (...) (ENI (...)).

- barki – zbiornikowca INKA o nr. rej.(...) (ENI (...)).

II. przy wykorzystaniu środków transportu paliw ciekłych – cystern drogowych,

III. na zasadzie pośrednictwa w sprzedaży bez wykorzystania infrastruktury technicznej, do której Koncesjonariusz posiada tytuł prawny. /k. 1-5v akt adm./

W dniu 26 kwietnia 2019 r. do Urzędu Regulacji Energetyki wypłynęło sprawozdanie Przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 30b ust. 3 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych za pierwszy kwartał 2019 r. /okoliczność bezsporna/

Pismem z dnia 6 listopada 2019 r., znak: (...) (...), Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z niezłożeniem w terminie informacji, o której mowa w art. 22a ust. 1 ustawy, a mając na uwadze art. 50, art. 77 § 1 i art. 78 k.p.a., wezwał Przedsiębiorcę do złożenia szczegółowych wyjaśnień w tej sprawie w terminie 14 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia. Pismo powyższe zostało Przedsiębiorcy prawidłowo doręczone w dniu 26 listopada 2019 r.

Pismem z dnia 18 grudnia 2019 r., znak: (...) (...), Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej i poinformował Przedsiębiorcę, iż ze zgromadzonym materiałem dowodowym może zapoznać się w siedzibie Urzędu w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania niniejszego pisma. Pismo to zostało Przedsiębiorcy prawidłowa doręczone w dniu 10 stycznia 2020 r. Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu w tym zakresie uprawnienia.

Przedsiębiorca nie przekazał informacji z art. 22a ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach do końca 2019 r., a zatem nie zaprzestał naruszania prawa.

Komunikatem Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr (...) z dnia 8 stycznia 2018 r., opublikowanym na stronie internetowej Urzędu, zwrócono uwagę uczestników rynku paliw ciekłych na zmiany w obszarze zgłoszeń i sprawozdawczości, wprowadzone ustawą z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r., poz. 2290), w szczególności na obowiązek wynikający z art. 22a ust. 1 ustawy.

Wniosek dowodowy w postaci przesłuchania strony Sąd uznał za zbędny w niniejszej sprawie, ze względu na ustalenie wszystkich okoliczności mających znaczenie dla dokonania rozstrzygnięcia.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku postępowania administracyjnego oraz postępowania sądowego, które nie były przez żadną stronę postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych podmiot, który w danym roku kalendarzowym dokonał po raz pierwszy czynności powodujących powstanie obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1, jest obowiązany poinformować o dokonaniu takiej czynności Prezesa URE, w terminie 14 dni od dnia jej dokonania.

Wykaz prowadzony przez Prezesa URE na podstawie art. 22a ust. 4 ustawy aktualizowany jest niezwłocznie (co do zasady nie dalej niż w ciągu tygodnia) po otrzymaniu stosownej informacji o dokonaniu po raz pierwszy czynności powodujących powstanie obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy. W ciągu kolejnych 24 godzin zaktualizowany wykaz jest publikowany w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Regulacji Energetyki, tj. staje się dostępny na stronie internetowej Urzędu.

Tego typu bieżąca aktualizacja rejestru zaspokaja zatem zapotrzebowanie sektora na informacje (z wiarygodnego źródła) o tym, czy kontrahent zgłosił uczestnictwo w realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego (podobnie jak rejestry koncesyjne w zakresie zaspokojenia oczekiwania na informację o tym, czy kontrahent ma koncesję).

Powód jest podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy w związku z czym przekazał do Prezesa URE sprawozdanie, o którym mowa w art. 30b ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (k. 16 i nast.), które wpłynęło do Prezesa URE w dniu 26 kwietnia 2019 r.

Należy w tym miejscu stwierdzić, że powód oprócz składania sprawozdań posiada różnego rodzaju obowiązki, do którego zaliczą się również obowiązek wskazany w art. 22a ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych.

Brak realizacji obowiązku określonego w art. 22a ust. 1 ww. ustawy jest wystarczającą przesłanką do nałożenia na Powoda przez Prezesa URE kary pieniężnej, przy czym nie jest wymagane wykazanie zawinionego działania przedsiębiorcy.

Niewykonanie w terminie obowiązku, o którym mowa w art. 22a ust. 1, podlega karze pieniężnej na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 4a ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Kara ta jest sztywna i zgodnie z art. 33 ust. 2 wynosi 5.000 zł.

Nie można zgodzić się z twierdzeniem odwołującego, że powodowa spółka w terminie złożyła sprawozdanie kwartalne sporządzone na podstawie art. 30b ust. 3 ustawy o biokomponentach, a działanie powódki nie miało skutku w postaci uchybienia obowiązkowi realizacji NCW i realizowało cel regulacji o Narodowym Celu Wskaźnikowym, w efekcie czego wagę rozpatrywanego naruszenia należało zakwalifikować jako znikome.

Podkreślenia wymaga bowiem, że realizacja obowiązku wynikająca z art. 30b wskazanej ustawy, nie jest tożsama z realizacją obowiązku wynikającą z art. 22a ust. 1 ustawy. Przede wszystkich na oba te obowiązki ustawodawca przewidział osobne terminy do ich spełnienia, przy czym dla realizacji obowiązku z art. 22a ust. 1 termin ten wynosi 14 dni, ze względu na bieżący charakter pozyskiwania informacji od podmiotów realizujących Narodowy Cel Wskaźnikowy. Sprawozdanie złożone przez powoda jest natomiast sprawozdaniem kwartalnym, a zatem wypełnia dyspozycję przepisu art. 30b ustawy. Na jego podstawie nie sposób wywodzić innych obowiązków podmiotu, których nie zrealizował.

Brak poinformowania Prezesa URE o dokonaniu pierwszej czynności powodującej powstanie obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy przez zobowiązanego do tego Powoda, będącego podmiotem realizującym NCW, stanowił realny i nieposiadający żadnej porównywalnej co do zakresu tych danych alternatywy, brak wiedzy o powodzie w zakresie jego aktywności w 2019 r. do momentu przekazania przez niego sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30b ust. 3 ustawy, które wpłynęło do Urzędu Regulacji Energetyki w dniu 26 kwietnia 2019 r. Zatem zaniechanie Powoda nie może zostać uznane za czyn o znikomej szkodliwości.

Już tylko na marginesie należy wskazać, że powód jako przedsiębiorca koncesjonowany na rynku paliw ciekłych ma obowiązek realizowania swoich obowiązków w sposób nienaganny i rzetelny, czym jest również posiadanie ogólnodostępnej wiedzy udostępnianej przez organ regulacyjny. Komunikatem Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr (...) z dnia 8 stycznia 2018 r., opublikowanym na stronie internetowej Urzędu, zwrócono bowiem uwagę uczestników rynku paliw ciekłych na zmiany w obszarze zgłoszeń i sprawozdawczości, wprowadzone ustawą z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 2290), w szczególności na obowiązek wynikający z art. 22a ust. 1 ustawy, zatem powód buł obowiązany tą wiedzą się posiłkować w prowadzeniu swojej działalności, która jest reglamentowana przez państwo, przez co przedsiębiorca jest obowiązany do zachowania szczególnej staranności przy realizacji swojej działalności.

Zgodnie z treścią art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a., organ administracji publicznej, w drodze decyzji odstępuje od nałożenia kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa. Przy czym przesłanki umożliwiające skorzystanie z instytucji odstąpienia od wymierzenia kary muszą wystąpić łącznie.

Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie nie wystąpiła żadna z powyższych przesłanek, tj. waga naruszenia prawa nie była znikoma, a powód do końca 2019 r. nie poinformował Prezesa URE o dokonaniu pierwszej czynności powodującej powstanie obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. W konsekwencji brak było przesłanek do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej.

Podkreślenia wymaga, za stanowiskiem Prezesa URE, że obowiązek informacyjny przedsiębiorcy wynikający z art. 22a ust. 1 ustawy jest szczególnie istotny w kontekście ciążącego na Prezesie Urzędu Regulacji Energetyki, wynikającego z art. 22a ust. 4 - 6 ustawy, obowiązku prowadzenia i publikowania w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Regulacji Energetyki, wykazu podmiotów, które są zobowiązane do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego w danym roku kalendarzowym, stąd też znaczenie ma obowiązek dopełnienia obowiązku w ciągu 14 dni, a zatem w krótkim czasie.

Podstawą dla sporządzenia wykazu są w szczególności informacje, o których mowa w art. 22a ust. 1 ustawy oraz sprawozdania, o których mowa w art. 30b ust. 3 ustawy. Wobec niedopełnienia przez powoda obowiązku z terminie 14 dni, przedsiębiorca został wpisany do wykazu podmiotów, które są zobowiązane do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego w 2019 r. po upływie terminu, o którym mowa w art. 22a ust. 1 ustawy, na podstawie przedłożonego przez Przedsiębiorcę sprawozdania kwartalnego, o którym mowa w art. 30b ust. 3 ustawy.

Nieprzekazanie przez Przedsiębiorcę informacji w terminie przewidzianym w art. 22a ust. 1 wskazanej ustawy, istotnie spowodowało po stronie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki brak wiedzy w przedmiocie kręgu podmiotów zobowiązanych do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego, a w konsekwencji miało negatywny wpływ na realizację przez ten organ obowiązku wynikającego z art. 22a ust. 4 ustawy. Z tego też powodu, nie można zakwalifikować wagi tego naruszenia jako znikomej.

Dodatkowo, pomimo wszczęcia postępowania administracyjnego w listopadzie 2019 r.

przedsiębiorca nie przekazał przedmiotowej informacji do końca 2019 r., co oznacza, iż nie zaprzestał naruszania prawa.

We wskazanym w odwołaniu art. 189d k.p.a., zawarte są dyrektywy wymiaru kary, które mają wpływ na ustalenie wysokości administracyjnych kar pieniężnych.

Przepis ten znajduje zastosowanie wyłącznie w postępowaniu, które jest oparte na konstrukcji uznania administracyjnego. W przedmiotowej sprawie, zgodnie z treścią art. 33 ust. 1 pkt 4a „karze pieniężnej podlega ten, kto (...)” oraz art. 33 ust. 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych „w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt (...) 4a (...) kara pieniężna, o której mowa w ust. 1, wynosi 5 000 zł”. Są to zatem zapisy ustawowe, niepodlegające uznaniu, ze względu na swą kategoryczność i obligatoryjność zastosowania wskazanego zapisu, bez możliwości miarkowania kary za naruszenie przepisu. Wskazana kara pieniężna 5.000 zł jest karą „sztywną” niepodlegającą miarkowaniu, zaś jej nałożenie jest obligatoryjne za brak wykonania obowiązku nawet wówczas, gdy z obiektywnych względów brak dokonania obowiązku mógłby wynikać z przyczyn niezawinionych przez przedsiębiorcę.

Wobec powyższego, za czyn polegający na niewykonaniu w terminie obowiązku, o którym mowa w art. 22a ust. 1, Prezes URE zobligowany jest wymierzyć karę pieniężną w sztywnej wysokości 5.000 zł.

W konsekwencji zarzut naruszenia art. 189d k.p.a. należy uznać za bezzasadny w niniejszej sprawie.

Z tych względów Z tych względów Sąd oddalił odwołanie uznając je za niezasadne na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., uznając iż wobec oddalenia odwołania strona powodowa przegrała sprawę i powinna ponieść koszty procesu strony przeciwnej, niezbędne do celowej obrony w toku postępowania sądowego. Na koszty postępowania złożyło się: wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł ustalone na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Bogdan Gierzyński