Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSO Maja Sawicz

Protokolant: Agnieszka Wolak

po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2022 roku w Świdnicy

sprawy z powództwa W. Ś.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powoda W. Ś. kwotę 57 236, 50 zł ( pięćdziesiąt siedem tysięcy dwieście trzydzieści sześć złotych pięćdziesiąt groszy);

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej koszty procesu w kwocie 2 483 zł.

Sygn. akt I C 59/20

UZASADNIENIE

Powód W. Ś. wniósł o zasądzenie od Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 200 000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna, który zmarł w wyniku wypadku drogowego w dniu (...) r. spowodowanego przez M. R., który korzystał z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u strony pozwanej, zasądzenie od strony pozwanej kwoty 14 473 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu syna oraz zwrot kosztów procesu.

Powód podniósł, że sprawca szkody został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w (...) w sprawie II K 239/17 za spowodowanie wypadku drogowego ze skutkiem śmiertelnym oraz, że strona pozwana decyzją z dnia 25 stycznia 2018 r. wypłaciła powodowi należność w łącznej kwocie 20 050 zł. Zdaniem powoda należność ta jest niewspółmierna do krzywdy przez niego poniesionej albowiem powód ze zmarłym synem był bardzo zżyty. Wskazał, że utrata syna stanowi dla niego wyjątkową traumę oraz niewyobrażalne cierpienie. Zmarły syn powoda był osobą młodą, wykształconą i perspektywiczną. Podał, że dzielił z synem różne pasje, zawsze łączyły ich bliskie więzi. Zamieszkiwali wspólnie, jadali razem posiłki, spędzali razem swój wolny czas. Po śmierci syna powód rozpoczął leczenie psychiatryczne. Wyprowadził się z domu, który zajmował wraz z synem. Wycofał się z życia towarzyskiego i stał się apatyczny. Wskazał, że roszczenie o zwrot kosztów pogrzebu znajduje oparcie w art. 446 §1 k.c. Na koszty pogrzebu składają się:

- opłata na rzecz Gminy Ś. za miejsce w grobie ziemnym, opłata eksploatacyjno – administracyjna naliczana przy pochówku zwłok, opłata za korzystanie z kaplicy cmentarnej, opłata za utrzymanie ładu i porządku na cmentarzu – 2 127,60 zł;

- opłata za wydanie zwłok – 85 zł;

- urna – 360 zł;

- opłata za nagrobek kamienny – 10 400 zł;

- stypa – 1 500 zł

W odpowiedzi na pozew ( k.50) strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu zarzucając, że wypłaciła powodowi zadośćuczynienie w kwocie 20 050 zł i, że kwota ta wyczerpuje w jej opinii krzywdę doznaną przez powoda. Wskazała także, że wyrokiem z dnia 7 marca 2018 r. Sąd Rejonowy w(...) zasądził na rzecz powoda zadośćuczynienie od sprawcy zdarzenia w kwocie 5 000 zł. Strona pozwana nie deprecjonowała tragedii życiowej powoda, ale powołując się na utrwalone orzecznictwo w tym zakresie zarzuciła, że zadośćuczynienie winno mieć charakter umiarkowany i dlatego żądanie powoda w kontekście przywołanego orzecznictwa jest znacznie zawyżone. Strona pozwana wskazała, że kwestionuje także wysokość żądanego odszkodowania za koszty pogrzebu, gdyż w jego ocenie wskazane koszty przewyższają koszty pogrzebu przyjęte na rynku lokalnym. Ponadto strona pozwana podniosła także zarzut przyczynienia się zmarłego syna powoda do zdarzenia z dnia (...) r. w wysokości co najmniej 40%, ze względu na przekroczenie przez niego dopuszczalnej prędkości.

Poza sporem w sprawie było to, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia(...) r. spowodowanego przez sprawcę wypadku M. R., w wyniku którego zmarł syn powoda.

Bezspornym było także, że na podstawie decyzji z dnia 25 stycznia 2018 r. strona pozwana przyznała i wypłaciła powodowi sumę 20 050 zł tytułem zadośćuczynienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu (...) r. w Ś. woj. (...) M. R. kierujący pojazdem osobowym podczas wykonywania manewru lewoskrętu w kierunku dojazdu do hurtowni (...), nie zachował należytej ostrożności oraz źle ocenił odległość i prędkość poruszającego się prawidłowo po swoim pasie ruchu motocykla kierowanego przez K. Ś. (1) jadącego od strony Ś. w kierunku miejscowości L., wymuszając w ten sposób pierwszeństwo przejazdu doprowadzając tym samym do wypadku drogowego w wyniku, którego kierujący motocyklem poniósł śmierć na miejscu.

Sprawca zdarzenia z dnia (...) r. M. R. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w (...)z dnia 7 marca 2018 r., sygn. II K 239/17, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) z dnia 18 września 2018 r., w sprawie o sygn. akt VII Ka 665/18 został uznany za winnego popełnienia czynu z art. 177 § 2 k.k. i skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 1 roku próby. W pkt 5 wyroku na podstawie art. 46 §1 k.k. orzeczono wobec M. R. na rzecz powoda kwotę 5 000 zł tytułem zadośćuczynienia.

dowód:

- akta sprawy karnej Sądu Rejonowego w(...) sygn. akt II K 239/17

Zgodnie z opinią biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych do spowodowania stanu zagrożenia i sytuacji wypadkowej przyczynił się także K. Ś. (1), który poruszał się z nadmierną prędkością, przekraczając ją o około 35-45 km/h, zbliżając się do skrzyżowania nie zachował należytej ostrożności poprzez nie zmniejszenie prędkości i nie prowadzenie obserwacji zmieniającej się sytuacji w obrębie skrzyżowania. Gdyby K. Ś. (1) poruszał się z maksymalną dopuszczalną prędkością 90 km/h to wówczas kierujący samochodem osobowym zdążyłby wykonać manewr skrętu w lewo.

dowód:

- opinia biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, k. 150-176;

- opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych M. G., k. 223-239 oraz k. 219.

Przed śmiercią relacje powoda i jego syna były silne i oparte na ogromnym zaufaniu. Zamieszkiwali razem, pracowali w jednej firmie. Powód planował rozpocząć wspólnie z synem prowadzenie działalności gospodarczej. W tym celu sukcesywnie kupowali niezbędny sprzęt. Spędzali ze sobą każde święta oraz wolne dni, łączyły ich wspólne pasje.

dowód:

- zeznania świadka J. T., k. 116-118

- zeznania świadka K. F., k. 105-106

- zeznania świadka W. G., k. 105-106

- przesłuchanie powoda, k. 220-221

Powód bardzo przeżył nagłą śmierć syna. Codziennie odwiedzał miejsce jego pochówku oraz miejsce śmiertelnego wypadku. Od czasu wypadku boryka się z wieloma dolegliwościami tj. dławienie w gardle, napady lęku połączone z kołataniem serca. Podjął wówczas leczenie psychiatryczne, które kontynuuje do dnia dzisiejszego. Po śmierci syna z powodem zamieszkała jego córka, jednakże ich relacje od zawsze były skomplikowane. Wsparciem w tych trudnych chwilach była dla niego jego żona – Z. Ś., która jednakże na skutek choroby nowotworowej zmarła pół roku po śmierci K. Ś. (1). Wówczas powód całkowicie się załamał i postanowił wyprowadzić się z obecnego miejsca zamieszkania. Powód obecnie zamieszkuje wraz z kolejną żoną w K.. Do tej pory miewa koszmary nocne, stale powraca do wspomnień o synu, przegląda jego fotografie, świadectwa szkolne, dyplom ukończenia studiów. Ponadto nadal przechowuje rzeczy tragicznie zmarłego tj. jego kombinezon na motor, buty, a nawet kosmetyki.

dowód:

- zeznania świadka K. Ś. (2), k. 111-113

- przesłuchanie powoda, k. 220-221

Powód w związku ze śmiercią syna poniósł koszty jego pochówku w łącznej kwocie 14 473 zł. Na powyższe składało się:

- opłata na rzecz Gminy Ś. za miejsce w grobie ziemnym, opłata eksploatacyjno – administracyjna naliczana przy pochówku zwłok, opłata za korzystanie z kaplicy cmentarnej, opłata za utrzymanie ładu i porządku na cmentarzu – 2 127,60 zł;

- opłata za wydanie zwłok – 85 zł;

- urna – 360 zł;

- opłata za nagrobek kamienny – 10 400 zł;

- stypa – 1 500 zł

dowód:

- faktury i potwierdzenia przelewów, k. 38-44

- przesłuchanie powoda, k. 220-221

Sąd zważył co następuje:

Zdaniem Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Podstaw odpowiedzialności strony pozwanej należało upatrywać w przepisach art. 436 § 1 k.c. w zw. art. 822 § 1 i § 4 k.c. i art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( tekst jedn., Dz. U. z 2013 r., poz. 392, ze zm.).

Zgodnie z przepisem art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Stosownie do art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2013 roku, poz. 392) ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. W myśl art. 34 ust. 1 powołanej ustawy z ubezpieczenia oc posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej (art. 36 ust. 1).

Poza sporem w sprawie było to, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia (...) r. spowodowanego przez sprawcę wypadku M. R., w wyniku którego zmarł syn powoda. Bezspornym było także, że strona pozwana przyznała i wypłaciła powodowi sumę 20 050 zł tytułem zadośćuczynienia. Natomiast sporna między stronami pozostawała zasadność dochodzenia przez powoda dalszych kwot tytułem zadośćuczynienia oraz stopień przyczynienia się K. Ś. (3) do zdarzenia z dnia (...) r., który miał wpływ na wysokość przyznanej powodowi kwoty.

Z uwagi, iż spór w przedmiotowej sprawie dotyczył również przyczynienia się K. Ś. (3) do powstania szkody, Sąd w pierwszej kolejności odniesie się do tej kwestii.

Stosownie do treści art. 362 k.c jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Poszkodowany przyczynia się do powstania szkody jeżeli jego zachowanie współistnieje od początku z przyczyną, za którą odpowiada dłużnik. Musi tu istnieć adekwatny związek przyczynowy. Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania szkody i następnie zmarł, a odszkodowania dochodzą osoby uprawnione z mocy art. 446 k.c jako poszkodowane pośrednio, przyczynienie się zmarłego powoduje zmniejszenie odszkodowania dla tych osób na podstawie art. 362 kc (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 30.01.2014 roku, I ACa 995/13).

Sąd, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, uznał, że K. Ś. (3) przyczynił się do wypadku, który miał miejsce(...) r. w stopniu 50%. Kluczowa w tym zakresie okazała się dołączona do akt niniejszego postępowania opinia biegłych z zakresu ruchu drogowego sporządzona w postępowaniu przygotowawczym oraz wydana na potrzeby niniejszego postępowania opinia biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych. Z opinii wynika jednoznacznie, że M. R. podczas wykonywania manewru lewoskrętu nie zachował należytej ostrożności oraz źle ocenił odległość i prędkość poruszającego się prawidłowo po swoim pasie ruchu motocykla kierowanego przez K. Ś. (1), wymuszając w ten sposób pierwszeństwo przejazdu, doprowadzając tym samym do wypadku drogowego, zaś K. Ś. (1) do spowodowania stanu zagrożenia i sytuacji wypadkowej przyczynił się tym, że poruszał się z nadmierną prędkością, przekraczając ją o około 35-45 km/h oraz zbliżając się do skrzyżowania nie zachował należytej ostrożności poprzez nie zmniejszenie prędkości do bezpiecznej i nie prowadził obserwacji zmieniającej się sytuacji w obrębie skrzyżowania ( opinia biegłego M. G.).

Powód zgłaszał w niniejszej sprawie dwa żądania, tj. zadośćuczynienie oraz zasądzenie kwoty 14 473 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu.

Roszczenie powoda o zadośćuczynienie znajduje podstawę prawną w art. 446 §4 k.c., z którego wynika, że najbliższym członkom rodziny osoby zmarłej wskutek popełnienia czynu niedozwolonego sąd może przyznać odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Uprawnionymi do żądania kompensaty są wyłącznie członkowie rodziny zmarłego, przy czym muszą być to najbliżsi członkowie tej rodziny. Tym samym zadośćuczynienie ma kompensować nie tyle doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, lecz przedwczesną utratę członka rodziny. Dobrem osobistym, którego naruszenie wymaga rekompensaty, jest zatem prawo do życia w rodzinie. Powód powyższą przesłankę spełnił, ponieważ jako ojciec zmarłego K. Ś. (1) bezsprzecznie należy do kręgu wskazanych wyżej osób.

Podobnie za ziszczony uznać należy kolejny warunek przyznania zadośćuczynienia, tj. doznanie przez powoda szkody niemajątkowej (krzywdy). Istota szkody niemajątkowej wiąże się z naruszeniem czysto subiektywnych przeżyć człowieka. Zadośćuczynienie ma za zadanie wyrównać krzywdę w postaci naruszenia prawa do życia w rodzinie, jak też ból, cierpienie i poczucie osamotnienia spowodowane utratą najbliższej osoby ( wyrok SA w Lublinie z dnia 7 lipca 2009 r., II AKa 44/09, LEX nr 523973). Naruszenie prawa do życia w rodzinie stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego niż w przypadku innych dóbr, a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich. Inaczej mówiąc krzywda to szkoda niemajątkowa, która objawia się przede wszystkim w dotkliwych ujemnych przeżyciach psychicznych, bólu, żalu, poczuciu straty, osamotnieniu, braku oparcia otrzymywanego dotychczas od bliskiej osoby.

Wobec stwierdzenia, iż powód należy do kręgu uprawnionych do żądania kompensaty (zadośćuczynienia), jak też, że doznał krzywdy, w dalszej kolejności rzeczą Sądu było wyznaczenie właściwej, adekwatnej do rozmiaru tejże krzywdy kwoty.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z przesłuchania powoda i zeznań świadków, którym Sąd dał wiarę wynika, że powód pozostawał w silnej więzi emocjonalnej ze zmarłym, natomiast zerwanie tej więzi stanowi niewątpliwie naruszenie jego dobra osobistego. Istnienie silnej więzi emocjonalnej wyrażało się tym, że powód wraz z synem prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, mieli plany na przyszłość, chcieli razem rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, mieli podobne upodobania i pasje, pracowali w jednej firmie, byli dla siebie wsparciem w trudnych chwilach.

Natomiast po śmierci syna życie powoda bardzo się zmieniło. W początkowym okresie powodowi towarzyszyła zupełna rozpacz, ból i załamanie. Pojawiły się u niego stany depresyjne, przez co musiał zacząć zażywać leki. Wsparciem w tych trudnych chwilach była dla niego jego żona – Z. Ś., która jednakże na skutek choroby nowotworowej zmarła pół roku po śmierci syna powoda. Wówczas powód całkowicie się załamał i postanowił wyprowadzić się z obecnego miejsca zamieszkania. Powyższa strata kolejnej bliskiej osoby w życiu powoda spotęgowała jego cierpienie i poczucie pustki. Powód obecnie zamieszkuje wraz z kolejną żoną w K.. Do tej pory miewa koszmary nocne, stale powraca do wspomnień o synu, przegląda jego fotografie, świadectwa szkolne, dyplom ukończenia studiów. Ponadto nadal przechowuje rzeczy tragicznie zmarłego tj. jego kombinezon na motor, buty, a nawet kosmetyki.

Powyższe, zdaniem Sądu, pozwala na uznanie, iż przyznana dotychczas powodowi przez pozwanego w drodze postępowania likwidacyjnego kwota 20 050 zł tytułem zadośćuczynienia jest niewystarczająca.

Przechodząc do kolejnego żądania powoda należy mieć na uwadze, że obowiązek pokrycia kosztów pogrzebu na podstawie przepisów o odpowiedzialności cywilnej deliktowej (art. 446 § 1 k.c.) stanowi świadczenie o charakterze typowo odszkodowawczym, mające na celu zwrot poniesionych kosztów pogrzebu osobie, która je poniosła. Chodzi tutaj o wyrównanie szeroko pojętych wydatków związanych z pochówkiem poszkodowanego.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 6 styczna 1982 r. (sygn. akt II CR 556/81), uznano, iż obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu obejmuje zwrot kosztów bezpośrednio związanych z pogrzebem (jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu i in.), jak również zwrot wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były znaczne, np. z uwagi na materiał lub wystrój nagrobka), wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej i inne. Ponadto do tych wydatków należy zaliczyć także wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, skoro jest to zwyczaj w zasadzie powszechnie przyjęty, a zwłaszcza jeżeli jest w danym środowisku stosowany, i dotyczy przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób bliżej związanych ze zmarłym związanych, np. najbliższych współpracowników. Koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych, stosownie do okoliczności, granicach, podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu zgodnie z art. 446 § 1 k.c.

Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd uznał, że dochodzona przez powoda kwota 200 000 zł tytułem zadośćuczynienia jest zasadna w części, tj. do kwoty 150 000 zł, natomiast żądanie zwrotu poniesionych kosztów pogrzebu syna w kwocie 14 473 zł w ocenie Sądu zostało uwzględnione jako zasadne w całości. Podsumowując powyższe oraz biorąc pod uwagę stopień przyczynienia się poszkodowanego do zaistniałej szkody, kwotę wypłaconą w toku postepowania likwidacyjnego oraz kwotę zasądzoną w postępowaniu karnym, żądaną kwotę należało odpowiednio pomniejszyć. I tak przyjmując za zasadną kwotę 150 000 zł, przy jednoczesnym uwzględnieniu 50% stopnia przyczynienia się K. Ś. (1) oraz sumę już wypłaconą 25 050 zł oraz 5 000 zł, należało przyznać powodowi dalszą kwotę 49 950 zł, (w zaokrągleniu Sąd przyznał 50 000 zł). Analogicznie odnośnie zwrotu kosztów pogrzebu żądaną kwotę 14 473 zł przy jednoczesnym uwzględnieniu 50% stopnia przyczynienia się K. Ś. (1) należało odpowiednio pomniejszyć do kwoty 7 236,59 zł.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd w pkt I wyroku przyznał łącznie tytułem zadośćuczynienia i tytułem zwrotu poniesionych kosztów pogrzebu kwotę 57 236,50 zł.

Jednocześnie należy stwierdzić, iż kwota 200.000 zł jakiej żądał powód jest w ocenie Sądu zbyt wygórowana, gdy weźmie się pod uwagę wszystkie przytoczone powyżej okoliczności. Sąd ma świadomość, iż żadna kwota nie zrekompensuje powodowi straty po tragicznie zmarłym synu, ale jednocześnie zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, iż kwota jakiej żądała powód przekracza przeciętną stopę życiową społeczeństwa polskiego co i mogłaby wywołać w społeczeństwie poczucie, iż powód wzbogacił się otrzymując tak wysokie, jak na polskie realia, zadośćuczynienie. Należy także wskazać, że powód rozpoczął nowy etap w swoim życiu zawierając kolejny związek małżeński. Sąd uwzględnił również czas jaki upłynął od daty wypadku (6 lat), co nie pozostaje bez znaczenia dla odczuwania bólu po stracie osoby bliskiej. Ustawodawca nie sprecyzował kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia, pozostawiając w tym zakresie swobodę sądowi orzekającemu.

W piśmiennictwie i praktyce sądowej utrwalił się pogląd, że zadośćuczynienie jest roszczeniem o charakterze ściśle niemajątkowym, mającym za zadanie kompensatę doznanej krzywdy, a zatem nie powinno ono mieć na celu wyrównania strat poniesionych przez członków najbliższej rodziny zmarłego, lecz ma pomóc dostosować się do nowej rzeczywistości. Ma także na celu złagodzenie cierpienia wywołanego utratą osoby bliskiej. Okoliczności wpływające na wysokość tego świadczenia, to między innymi: dramatyzm doznań osób bliskich zmarłego, poczucie osamotnienia, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rola jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, charakter i rodzaj zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu pozostałych członków rodziny, stopień w jakim pozostali członkowie będą umieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości i na ile zdolni są zaakceptować obecny stan rzeczy, skorzystanie z pomocy fachowej w czasie radzenia sobie w tej trudnej sytuacji, proces leczenia doznanej traumy mający na celu pomoc w odbudowie struktury rodziny i przywrócenie znaczenia każdego z jej członków.

Biorąc zatem pod uwagę omówione okoliczności powództwo ponad zasądzoną kwotę należało oddalić ( pkt. II wyroku).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Odnośnie kosztów procesu poniesionych przez powoda to wyniosły one: 10 800 zł kosztów zastępstwa procesowego i 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa to jest 10 817 zł oraz 10 700 zł opłaty od pozwu, łącznie 21 519 zł. Powód wygrał proces w 26 %, bowiem dochodził zapłaty kwoty 214 473 zł, a zasądzona została mu kwota 57 237 zł. Natomiast na koszty poniesione przez stronę pozwaną składają się: 10.800 zł kosztów zastępstwa procesowego i 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa czyli łączna suma 10 817 zł oraz 1 000 zł zaliczki na biegłego sądowego x 74%, bowiem w takim zakresie strona pozwana wygrała proces, to jest 8 078 zł. Wobec powyższego Sąd zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej różnicę pomiędzy tymi kosztami to jest 8 078 zł (koszty strony pozwanej) – 5 594,42 zł (koszty powoda) = 2 483 zł, co znalazło wyraz w punkcie III wyroku.