Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Tczewie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dominika Czarnecka

Protokolant: Marta Antonowicz

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2021 r. w Tczewie

na rozprawie

połączonych do wspólnego rozpoznania spraw:

z powództwa J. S.

przeciwko (...)z siedzibą w W.

o zapłatę (pierowotna sygn. akt I C 846/20),

z powództwa J. S.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę (pierwotna sygn. akt I C 828/20)

w sprawie z powództwa J. S. przeciwko (...) z siedzibą w W. o zapłatę (pierwotna sygn. akt I C 846/20):

I.oddala powództwo;

II. nie obciąża powódki kosztami postępowania.

w sprawie z powództwa J. S. przeciwko (...) w W. o zapłatę (pierwotna sygn. akt I C 828/20)

I.oddala powództwo;

II. nie obciąża powódki kosztami postępowania.

Sygn. akt I C 846/20

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2020 r. powódka J. S. wniosła przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. pozew o zapłatę kwoty 25.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od dnia 18 października 2019 r. do dnia zapłaty tytułem świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu śmierci A. S. (1).

Jednocześnie powódka wniosła o zwolnienie jej w całości od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 1 maja 2015 r. została objęta ochroną ubezpieczeniową Grupowego (...) związanego z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W.. Zgodnie z zawartą umową przedmiotem ubezpieczenia było życie ubezpieczonego oraz jego małżonka, a zakres ubezpieczenia obejmował śmierć ubezpieczonego oraz jego małżonka w czasie trwania umowy głównej. Świadczenie ubezpieczeniowe stanowiło kwotę 50.000 zł z tytułu zgonu małżonka ubezpieczonego w następstwie wypadku.

W dniu 23 czerwca 2019 r. podczas wykonywania prac domowych, małżonka powódki A. S. (1) ukąsiła osa. W rezultacie powyższego poszkodowany stracił przytomność, Obecna przy wypadku J. S. wezwała na miejsce zdarzenia pomoc medyczną oraz przeprowadziła natychmiastową reanimację, która była kontynuowana aż do momentu przyjazdu karetki pogotowia. Ostatecznie mimo hospitalizacji oraz wdrożonego leczenia, w dniu 10 lipca 2019 r. poszkodowany A. S. (1) zmarł w szpitalu w S.. Jako przyczynę zgonu wskazano wstrząs anafilaktyczny, który w konsekwencji doprowadził do zatrzymania krążenia. Powódka podkreśliła, iż A. S. (1) przed śmiercią nie chorował na przewlekłe schorzenia, nie był poddawany jakiemukolwiek leczeniu, ani nie przyjmował na stałe żadnych leków. Nadto dokumentacja medyczna zmarłego również nie wskazuje na wystąpienie wcześniejszych objawów tego rodzaju alergii u zmarłego.

Pozwany po dokonanym przez powódkę zgłoszeniu żądania wypłaty roszczenia z tytułu zgonu małżonka spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem, odmówił wypłaty świadczenia w pełnym zakresie wskazując, że przedmiotowe zdarzenie kwalifikuje się jako naturalna śmierć małżonka ubezpieczonego. Z powyższego tytułu ubezpieczyciel wypłacił powódce kwotę 25.000 zł. Ubezpieczyciel w odpowiedzi na wystosowane przez powódkę wezwanie do zapłaty wskazał, iż zgon małżonka ubezpieczonego miał podłoże alergiczne, tj. podłoże o charakterze chorobowym, a zatem nie może stanowić nieszczęśliwego wypadku.

Postanowieniem z dnia 15 września 2020 r. referendarz sądowy tut. Sądu orzekł o zwolnieniu powódki z kosztów sądowych.

W dniu 2 października 2020 r. w sprawie o sygn. akt I C 846/20 wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym na rzecz powódki przeciwko TU (...) z siedzibą w W..

Pozwany TU (...) z siedzibą w W. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany przyznał, iż powódka była objęta ochroną ubezpieczeniową w ramach Grupowego (...) z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym, potwierdzonej polisą nr (...). W ocenie pozwanego powódka w żaden sposób nie wykazała zasady i wysokości dochodzonego roszczenia. Ubezpieczyciel podniósł, iż z dokumentacji medycznej A. S. (1) wynika, iż zdarzenie na które powołuje się powódka, nie ma cech wypadku w rozumieniu OWU, gdyż miało podłoże o charakterze chorobowym i nie było spowodowane przyczyną zewnętrzną, co w ogóle wyłącza jakąkolwiek odpowiedzialność pozwanego. Według opinii lekarza orzecznika, wstrząs anafilaktyczny jest stanem chorobowym, a warunki ochrony ubezpieczeniowej udzielonej powódce przez pozwanego, nie obejmują chorób o nagłym przebiegu jako zdarzeń będących skutkiem wypadku.

Powódka w odpowiedzi na sprzeciw pozwanego wskazała, iż fakt braku stwierdzenia u zmarłego wcześniejszych ostrych reakcji na jad owadów, które wskazywałyby na występujący stan chorobowy w postaci alergii, został potwierdzony w dokumentacji medycznej w postaci zaświadczenia lek. prowadzącego M. L.. Natomiast informacja wskazana przez ordynatora wynika wyłącznie z wywiadu przeprowadzonego z powódką, niepopartego dokumentacją medyczną. Powódka informowała lekarza, iż mąż kiedyś był użądlony, ale oprócz miejscowej opuchlizny, nie wykazywał żadnych szczególnych poważnych objawów. Po użądleniu w 2018 r. lekarz przepisał pacjentowi jedynie antybiotyk na odczyn zapalny rany. Nie zauważono wówczas żadnych objawów świadczących o uczuleniu. Powódka zakwestionowała także zasadność zastosowanej przez ubezpieczyciela kwalifikacji, iż wstrząs anafilaktyczny był stanem chorobowym. Powódka podkreśliła, iż medycyna kwalifikuje jednoznacznie wstrząs anafilaktyczny jako gwałtowną reakcję organizmu na czynnik zewnętrzny.

W dniu 18 sierpnia 2020 r. J. S. wniosła przeciwko (...) z siedzibą w W. pozew o zapłatę kwoty 55.020 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od dnia 9 listopada 2019 r. do dnia zapłaty tytułem świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu śmierci A. S. (1). Jednocześnie powódka wniosła o zwolnienie jej od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.

W uzasadnieniu pozwu J. S. wskazała, iż w dniu 1 lutego 2016 r. A. S. (1) został objęty ochroną ubezpieczeniową dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego spowodowanej nieszczęśliwym wypadkiem w (...) (...). z siedzibą w W.. Zgodnie z zawartą umową przedmiotem ubezpieczenia było życie ubezpieczonego, a zakres ubezpieczenia obejmował śmierć ubezpieczonego w czasie trwania umowy głównej. Świadczenie ubezpieczeniowe, do otrzymania którego została uprawniona powódka, stanowiło kwotę 110.040 zł. Powódka dokonując opisu zdarzenia stojącego u podstaw wysuniętego roszczenia wskazała na okoliczności opisane w treści pozwu wystosowanego przeciwko TU (...)

Postanowieniem z dnia 9 września 2020 r. wydanym przez referendarza sądowego tut. Sądu orzeczono o zwolnieniu J. S. od kosztów sądowych w całości.

W dniu 2 października 2020 r. w sprawie o sygn. akt I C 828/20 wydano nakaz zapłaty na rzecz powódki przeciwko (...) (...). z siedzibą w W..

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Pozwany przyznał fakt objęcia A. S. (1) umową dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem i grupowego ubezpieczenia pracowniczego typ (...). Ubezpieczyciel podnosił, iż do zgonu ubezpieczonego nie doszło w wyniku nieszczęśliwego wypadku, bowiem przyczyną wyjściową zgonu był wstrząs anafilaktyczny, czyli reakcja uczuleniowa organizmu na jad owada. W ocenie pozwanego wstrząs anafilaktyczny to reakcja alergiczna, a przez to stan chorobowy. Jako podstawę odmowy przyjęcia odpowiedzialności za zgon ubezpieczyciel wskazał brak normalnego związku przyczynowo- skutkowego pomiędzy zdarzeniem a śmiercią ubezpieczonego. Pozwany przyjął, iż do zgonu ubezpieczonego przyczyniły się dwa elementy: jad osy i nadwrażliwość organizmu na jad tego owada, co oznacza, iż jad nie był jedyną i wyłączną przyczyną zdarzenia, tj. zgonu. Zgon był wynikiem zarówno działania czynnika związanego z organizmem ubezpieczonego, jak też ukąszenia owada- czyli oba te elementy były warunkami koniecznymi dla zaistnienia zgonu w przedmiotowej sprawie.

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. S. w okresie od 1 maja 2015 r. do 30 kwietnia 2020 r. objęta była ochroną ubezpieczeniową Grupowego (...) związanego z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W., potwierdzoną polisą nr (...).

(okoliczno ści bezsporne)

Treścią warunków umowy ubezpieczenia zawartej przez powódkę z TU (...) S.A. ustalono, iż wysokość świadczenia przysługującego z tytułu zgonu współmałżonka ubezpieczonego stanowi kwotę 25.000 zł, zaś z tytułu zgonu małżonka ubezpieczonego w następstwie wypadku przysługuje kwota 50.000 zł.

Zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczenia przez wypadek należy rozumieć nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną wyłącznie zewnętrzną, zaistniałe niezależnie od woli ubezpieczonego, które wystąpiło w czasie udzielania mu ochrony ubezpieczeniowej z tytułu ubezpieczenia dodatkowego w zakresie wskazanym w umowie ubezpieczenia, przy czym za wypadek nie są uważane choroby, wliczając w to zawał serca, udar mózgu oraz inne choroby o nagłym przebiegu.

(dow ód: potwierdzenie ubezpieczenia- k. 95, ogólne warunki umowy- k. 15-40, 113-126v, certyfikat uczestnictwa- k. 41-42, program grupowego ubezpieczenia na życie- k. 43-43v, polisa nr (...) wraz z aneksami- k. 96-112v)

A. S. (1) był objęty umową dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem i grupowego ubezpieczenia pracowniczego typ (...), zawartą z (...) S.A.

W treści umowy ubezpieczenia zawarto definicję nieszczęśliwego wypadku, przez który należy rozumieć niezależne od woli i stanu zdrowia osoby, gwałtowne zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną.

(dow ód: indywidualne potwierdzenie objęcia grupowym ubezpieczeniem typ P (...) k. 184-185, ogólne warunki dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego spowodowanej nieszczęśliwym wypadkiem- k. 186-186v, program grupowego ubezpieczenia na życie- k. 187-188, ogólne warunki grupowego ubezpieczenia typ p plus- k. 189-193v)

W dniu 4 lipca 2018 r. A. S. (1) użądliła pszczoła. Poszkodowany wobec słabego samopoczucia, mrowienia kończyn oraz wystąpienia pokrzywki zgłosił się na SOR szpitala w T..

W sierpniu 2018 r. poszkodowany będąc w przychodni celem odbioru leków dla żony, skonsultował z lekarzem pierwszego kontaktu powstałą na ramieniu opuchliznę po ponownym użądleniu przez owada. Lekarz podjął decyzję o przepisaniu antybiotyku i maści. A. S. (1) nie zlecono wykonania badań diagnozujących alergie i uczulenia. Wówczas poszkodowany nie przebywał na zwolnieniu lekarskim, w sposób nieprzerwany świadczył pracę w firmie (...), był osobą w pełni sprawną fizycznie. Uprzednie użądlenia owadów nie wywoływały u A. S. (1) niepożądanych, dotkliwych reakcji organizmu, nie wymagały one konsultacji lekarskiej. A. S. (1) nie był poddany leczeniu alergicznemu związanemu z uczuleniem na jad owadów.

W dniu 23 czerwca 2019r. A. S. (1) podczas wykonywania prac domowych na zewnątrz został użądlony przez owada błonkoskrzydłowego w głowę. Wchodząc do domu poinformował żonę, iż został użądlony przez osę, następnie zaczął się dusić, posiniały mu usta i opadły ręce. Wobec utraty przytomności, powódka podjęła reanimację poszkodowanego oraz wezwała pogotowie ratunkowe. A. S. (1) helikopterem lotniczego pogotowia ratunkowego został przetransportowany na SOR szpitala w S., następnie wobec braku wolnych łóżek w tamtejszych OIT pacjenta przewieziono do OIT szpitala w S.. Przeprowadzony przez zespół medyczny wywiad wskazywał na uczulenie A. S. (1) na jad owadów.

Powódka w dacie przyjęcia A. S. (1) do szpitala poinformowała lekarza, iż rok wcześniej poszkodowany był użądlony przez owada, co spowodowało wystąpienie opuchlizny na ramieniu.

(dow ód: karta świadczenia medycznego- k. 258, dokumentacja medyczna- k. 269, 273-275, 278, zestawienie dotyczące okres i miejsca udzielenia świadczeń- k. 164, karta leczenia szpitalnego- k. 50, 198, oświadczenie J. S.- k. 50, 200, zeznania świadka E. S. z dnia 10 marca 2021 r.- k. 150v przedział czasowy 00:07:37- 00:14:28, zeznania świadka T. S. z dnia 10 marca 2021 r.- k. 150v-151 przedział czasowy 00:14:38- 00:18:45, zeznania świadka E. S. z dnia 14 kwietnia 2021 r.- k. 247v- 248 przedział czasowy 00:11:08- 00:16:34, zeznania świadka T. S. z dnia 14 kwietnia 2021 r.- k. 248-248v przedział czasowy 00:16:34-00:21:13, zeznania świadka D. K. z dnia 21 kwietnia 2021 r.- k. 254-254v przedział czasowy 00:01:45-00:15:19, zeznania powódki z dnia 24 listopada 2021 r.-k. 314 przedział czasowy 00:23:17- 00:28:34)

W okresie od dnia 24 czerwca 2019 r. do 10 lipca 2019 r. A. S. (1) poddany był hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii szpitala w S..

A. S. (1) zmarł w dniu 10 lipca 2019 r. Bezpośrednią przyczyną zgonu było zatrzymanie krążenia, wtórną przyczyną była niewydolność krążeniowo- oddechowa, wyjściową przyczynę zgonu stanowił wstrząs anafilaktyczny.

(dow ód: odpis skrócony aktu zgonu- k. 44, 85, 194, karta zgonu- k. 45-46, 83-83v, 195-196, zaświadczenie- k. 48, 199)

A. S. (1) nie był leczony przewlekle z powodu alergii. W dniu 7 sierpnia 2018 r. po ukąszeniu przez osę otrzymał antybiotyk ze względu na odczyn zapalny rany. W tym czasie nie obserwowano objawów wstrząsu anafilaktycznego, na inne choroby przewlekłe A. S. (1) leczony nie był.

W okresie sprzed dnia 23 czerwca 2019 r. (cztery konsultacje zrealizowane w 2014 r. i trzy w 2018 r.) w stosunku do A. S. (1) nie udokumentowano wywiadu uczulenia na jad owadów, ani nie zrealizowano żadnego związanego z ww. świadczenia medycznego.

Krótkotrwałe leczenie alergiczne A. S. (1) podjął w związku z wystąpieniem wysypki na łydkach, wynikającej z wykonywania pracy w obszarze stosowania środków chemicznych (farb).

(dow ód: zaświadczenie lekarskie- k. 47, 197, dane pacjenta- k. 144, dane pacjenta- k. 159, zeznania powódki z dnia 24 listopada 2021 r.-k. 314 przedział czasowy 00:23:17- 00:28:34)

W dniu 12 lipca 2019 r. J. S. skierowała do TU (...) S.A. wniosek o wypłatę świadczenia z tytułu zgonu/ zgonu w wyniku wypadku męża A. S. (1). W dniu 17 lipca 2019 r. ubezpieczyciel w oparciu o zawartą polisę nr (...), wobec zgonu małżonka, przyznał J. S. świadczenie w kwocie 25.000 zł.

TU (...) S.A. po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego odmówił przyjęcia odpowiedzialności i wypłaty J. S. świadczenia z tytułu zgonu małżonka w wyniku wypadku. Lekarz orzecznik jako przyczynę zgonu ustalił wstrzał anafilaktyczny, zatem w ocenie ubezpieczyciel stan chorobowy.

W treści pisma z dnia 15 października 2018 r. powódka zawarła kierowane do TU (...) wezwanie do zapłaty na jej rzecz świadczenia w związku ze śmiercią ubezpieczonego A. S. (1) wskutek nieszczęśliwego wypadku. Ubezpieczyciel odmówił uwzględnienia wysuniętego przez powódkę roszczenia.

(dow ód: wniosek o wypłatę świadczenia- k. 86-87v, załącznik do wniosku o wypłatę świadczenia- k. 88-88v, pismo z dnia 17 lipca 2019 r.- k. 79, pismo z dnia 17 lipca 2019 r.- k. 51, 80, odwołanie- k. 90-91, wezwanie do zapłaty- 52-53, 93-94, pismo z dnia 21 sierpnia 2019 r.- k. 81, -81v, pismo z dnia 17 października 2019 r.- k. 54-54v, 82-82, opinia lekarza orzecznika- k. 78,89)

W dniu 15 lipca 2019 r. J. S. dokonała względem (...) S.A. zgłoszenia zgonu ubezpieczonego, żądając w oparciu o zawartą umowę grupowego ubezpieczenia wypłaty świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem. Pozwany (...) S.A. odmówił wypłaty świadczenia, wskazując, iż zdarzenie, którego skutkiem był zgon ubezpieczonego nie wyczerpuje definicji zgonu ubezpieczonego w wyniku nieszczęśliwego wypadku zgodnie z warunkami ubezpieczenia. Złożone przez J. S. odwołanie i skierowane do ubezpieczyciela wezwanie do zapłaty, nie przyniosło oczekiwanego przez powódkę rezultatu.

(dow ód: druk zgłoszenia zgonu- akta ubezpieczyciela (...), k. 205-207, pismo z dnia 18 lipca 2019 r.- k. 208-208v, pismo z dnia 4 września 2019 r.- k. 209-209v, pismo z dnia 18 lipca 2019 r.- akta ubezpieczyciela (...), wezwanie do zap łaty- k. 201-202, pismo z dnia 8 listopada 2019 r.- k. 204-204v, )

Zdarzenie z dnia 23 czerwca 2019 r. spowodowane było przyczyną zewnętrzną, gwałtowną (użądlenie owada błonkoskrzydłego) zależną od stanu zdrowia A. S. (1) (udokumentowana alergia na jad owadów- k. 258). Wielokrotne zapewnienia powódki o braku alergii na jakiekolwiek alergeny, szczególnie na jad owadów błonkoskrzydłych poparte zaświadczeniem wydanym przez lek. med. rodzinnej M. L., dotyczącym braku objawów świadczących o uczulenia na jad owada, nie są zgodne ze stanem faktycznym, ponieważ informacje zawarte na k. 257 i 258 akt potwierdzają istnienie choroby alergicznej u A. S. (1) wywołanej ukąszeniem przez owada błonkoskrzydłego.

W dniu 4 lipca 2018 r. A. S. (1) w trakcie udzielanej ambulatoryjnej opieki nocnej świątecznej (...) szpitala w T., zgłosił użądlenie przez pszczołę w lewe ramię, odczuwanie mrowienia kończyn, osłabienie organizmu oraz wystąpienie zmian skórnych w postaci pokrzywki. Zgodnie z wiedzą medyczną w dokumentacji medycznej powinna się znaleźć informacja o pouczeniu A. S. (2) o chorobie alergicznej i grożącym niebezpieczeństwie przy powtórnym kontakcie z alergenem jadu owadów błonkoskrzydłych. Zalecenie powinno zawierać także informację dla lekarza POZ o alergii na jad owadów skutkujące wydaniem przez niego skierowania do Kliniki (...) w celu przeprowadzenia diagnostyki i odczulania na jad owadów błonkoskrzydłych.

Po kolejnym ukąszeniu w dniu 7 sierpnia 2018 r. u poszkodowanego wystąpił jedynie obrzęk miejscowy bez objawów ogólnych. Związane to było prawdopodobnie z alergią (brakiem reakcji ogólnej) po pierwszym nieodległym (4 tygodnie) ukąszeniu z objawami anafilaksji ogólnej 4 lipca 2018 r. To zjawisko jest opisywane w literaturze i znane z obserwacji klinicznej. Ukąszenie owada wywołujące objawy anafilaksji chroni w krótkim okresie- kilku tygodni prze powtórnym wystąpieniem objawów ogólnych.

W dniu 23 czerwca 2019 r. doszło do trzeciego wstrząsu anafilaktycznego wywołanego ukąszeniem poszkodowanego przez owada. Wówczas doszło do zatrzymania krążenia po ukąszeniu w głowę, prawdopodobnie przez osę. Powyższe skutkowało zgonem A. S. (1), który nastąpił w dniu 10 lipca 2019 r. w szpitalu w S..

W dokumentacji nie ma informacji o zabezpieczeniu ciała owadów w trakcie zdarzeń zarówno z 4 lipca 2018 r., 7 sierpnia 2018 r. jak i 23 czerwca 2019 r., dlatego w przypadkach gdzie nie udaje się ustalić, który z owadów (osa czy pszczoła) użądlił chorego. powinno się używać opisu „owad błonkoskrzydły”.

Reakcja alergiczna może wystąpić natychmiast po użądleniu lub po upływie minut, czy nawet godzin od chwili użądlenia. Reakcja objawia się pokrzywką, swędzeniem i obrzękiem w miejscu użądlenia, osłabieniem i uczuciem lęku, może ona wyprzedzić następujące objawy: duszność, zawroty głowy, spadek ciśnienia krwi, nudności, drętwienie kończyn aż do utraty przytomności i zatrzymania akcji serca. Pacjent, który przeszedł ogólną reakcję alergiczną, nawet bez wstrząsu: pokrzywkę, osłabienie, drętwienie kończyn w wyniku użądlenia, w przypadku ponownego użądlenia ma 60% szans na rozwinięcie reakcji podobnej (lub silniejszej). Normalna reakcja charakteryzuje się bólem, obrzękiem i zaczerwieniem ograniczającym się jednak do miejsca użądlenia. Rozległe reakcje miejscowe mogą swym zasięgiem wykraczać poza to miejsce. Najniebezpieczniejsze są reakcje ogólne o podłożu alergicznym, które wymagają natychmiastowej pomocy medycznej to: pokrzywka, swędzenie, uogólniony obrzęk Quinke`go, czucie ciężaru w klatce piersiowej i trudności w oddychaniu, chrypka i obrzęk języka, zawroty głowy i nagły spadek ciśnienia krwi, utrata przytomności lub zatrzymanie akcji serca.

Zgon A. S. (1) miał podłoże w chorobie alergicznej, tj. alergia na jad owadów błonkoskrzydłych. Przy braku objawów nie można nikogo z góry traktować jako osobę chorą na chorobę alergiczną. W świetle informacji zawartych w aktach sprawy (k. 258) A. S. (1) powinien być leczony z powodu alergii na jad owadów błonkoskrzydłych- był chory na chorobę alergiczną - reagował: osłabieniem, drętwieniem kończyn, uogólnioną pokrzywką. Powinien być poinformowany o grożącym mu niebezpieczeństwie łącznie ze śmiercią w wyniku wstrząsu anafilaktycznego przy następnych ukąszeniach. Powinien być wyposażony w leki ratujące życie w razie ukąszenia: ampułkostrzykawka z adrenaliną, kortykosteroidy, leki p- histaminowe, β2 mimetyk. Powinien być skierowany do Kliniki Alergologii w celu diagnostyki alergii na jad owadów błonkoskrzydłych, po potwierdzeniu alergii powinien być poddany immunoterapii na jad owadów. Stwierdzenie alergii na jad owadów błonkoskrzydłych jest bezwzględnym wskazaniem do podjęcia immunoterapii (odczulania).

Zdarzenie z dnia 23 czerwca 2018 r. było niewątpliwie związane z wcześniejszym uczuleniem na jad owadów opisanym na k. 258 akt, w związku z powyższym nie spełnia kryteriów nieszczęśliwego wypadku. Wstrząs anafilaktyczny po ukąszeniu przez owada o nagłym przebiegu u osoby o udokumentowanym uczuleniu na jad owadów (k. 258) jest manifestacją choroby alergicznej i nie jest nieszczęśliwym wypadkiem.

A. S. (1) mógł się spodziewać, że jest uczulony na jad owadów błonkoskrzydłych. Z dokumentacji medycznej co prawda nie wynika poinformowanie poszkodowanego o grożącym mu niebezpieczeństwie i konieczności podjęcia leczenia alergicznego oraz konieczności posiadania przy sobie adrenaliny, jednakże A. S. zgłosił się w dniu 4 lipca 2018 r. do nocnej i świątecznej ambulatoryjnej opieki lekarskiej po ugryzieniu przez pszczołę w lewe ramię, po którym reagował objawowo - odczuwał mrowienie kończyn, zrobiło mu się słabo, a na skórze miał zmiany o charakterze pokrzywki. Możliwe jest, by uczulenie na jad owadów błonkoskrzydłych pojawiło się dopiero w momencie ukąszeń z 2018 r.

(opinia s ądowo- lekarska biegłego sądowego dr hab. n. med. G. M.- k. 284-288, ustne wyjaśnienia biegłego sądowego dr hab. n. med. G. M. z dnia 24 listopada 2021 r.- k. 313-313v przedział czasowy 00:01:24-00:22:18)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie, w szczególności na podstawie złożonych przez strony dokumentów. Sąd miał na uwadze, że żaden z wymienionych dokumentów nie był przez strony kwestionowany, ich autentyczność nie była podważana, a również Sąd nie powziął żadnych wątpliwości w tym zakresie. W tej sytuacji Sąd uznał, że dokumenty te mogły stanowią podstawę ustaleń w sprawie, tym bardziej, że okoliczności przez nie stwierdzane, jak w szczególności treść samej umowy ubezpieczenia, a także fakt i okoliczności zgonu nie były kwestiami spornymi.

Stan faktyczny oparto także o zeznania świadków E. S., T. S. oraz D. K..

Dokonując oceny złożonych przez E. i T. S. zeznań Sąd przyjął, iż są one zgodne z prawdą w zakresie stanu zdrowia poszkodowanego w okresie zamieszkiwania razem z rodzicami, jego sprawności fizycznej oraz powiadomienia ich o zaistnieniu tragicznego w skutkach zdarzenia z dnia 23 czerwca 2019 r. W powyższym zakresie zeznania świadków były logiczne, spójne i zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie. Należy jednocześnie zauważyć, iż do użądleń A. S. (1) w 2018 r. doszło w momencie, kiedy to poszkodowany nie zamieszkiwał już z rodzicami, prowadził z żoną i dziećmi własne gospodarstwo domowe, a zatem zrozumiałe jest, że nie informował rodziców o każdym zdarzeniu z jego życia. Złożone przez świadka lekarza D. K. zeznania Sąd ocenił jako w pełni zgodne z prawdą. Świadek powołując się m. in. na treść sporządzonej dokumentacji oraz przyjęte procedury obowiązujące w zakresie udzielanej pomocy medycznej, w sposób niebudzący wątpliwości opisał okoliczności dotyczące udzielonej poszkodowanemu pomocy, przebiegu leczenia oraz sposobu pozyskiwania informacji na temat stanu zdrowia pacjenta.

Nadto ustalenia stanu faktycznego oparto o zeznania powódki J. S., która opisywała okoliczności dotyczące użądlenia poszkodowanego w sierpniu 2018 r. i czerwcu 2019 r. oraz ogólnego jego stanu zdrowia. Nadto powódka zeznawała na okoliczności z zakresu udzielonej lekarzowi informacji w dacie zdarzenia z dnia 23 czerwca 2019 r. Zeznania powódki w tym zakresie, jako logiczne są wiarygodne. Powódka wskazywała, iż nie pamięta, by do użądlenia doszło w lipcu 2018 r. oraz by mąż informował ją o udaniu się wówczas na SOR szpitala w T.. Zeznania te są wiarygodne, gdyż były spontaniczne i rzeczowe. A. S. mógł nie mówić o wskazanym użądleniu i jego skutkach, choćby z tego względu, by nie martwić żony.

Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawie miała opinia biegłego z zakresu alergologii dr hab. n. med. G. M.. W sprawie zachodziła bowiem konieczność oceny przyczyny zgonu A. S. (1), a w szczególności ustalenia, czy miała ona związek z alergią, na którą ewentualnie cierpiał zmarły, czy też nie miała takiego związku. Jeżeli zaś tak, to czy choroba ta była zdiagnozowana, ewentualnie w jakim zakresie, a także, czy kontakt z alergenem w dniu 23 czerwca 2019 r. mógł wywołać tego rodzaju skutek w organizmie zmarłego oraz czy tego rodzaju skutki są możliwe do przewidzenia. Ustalenie powyższego miało przesądzić, czy do zgonu doszło w wyniku nagłego zdarzenia - nieszczęśliwego wypadku, aktualizującego odpowiedzialność ubezpieczycieli.

Biegły sporządził w sprawie pisemną opinię oraz odpowiadając na podniesione zarzuty i dodatkowe pytania, na rozprawie w dniu 24 listopada 2021 r. złożył ustne wyjaśnienia do opinii. Sąd opinie złożone przez biegłego uznał za w pełni profesjonalne i rzetelne, mając na uwadze, że sporządził je specjalista w dziedzinie alergologii o dużym doświadczeniu zawodowym, odpowiednim wykształceniu, zgodnie z obowiązującymi standardami i aktualnym stanem wiedzy. Biegły przy ich wydawaniu uwzględnił całość informacji uzyskanych z akt sprawy i dokonał pełnej oceny stanu zdrowia A. S. (1) w zakresie występowania u niego alergii czy objawów sugerujących jej występowanie, jak również kompleksowo odpowiedział na pytania zadane przez Sąd i strony postępowania. Biegły w sposób bardzo przystępny dla osób nieposiadających wiedzy z zakresu medycyny, wyjaśniał również sam mechanizm powstawania wstrząsu anafilaktycznego, jego podłoże, scharakteryzował też możliwe reakcje organizmu na jad owadów błonkoskrzydłych, w tym reakcje alergiczne i toksyczne, a swoje wnioski odniósł do okoliczności niniejszej sprawy i zebranej w niej dokumentacji medycznej.

S ąd zważył co następuje:

Powództwa nie zasługiwały na uwzględnienie.

Wysunięte przez powódkę powództwa oparto o zawarte przez nią i jej zmarłego męża umowy ubezpieczeń, które w swej treści przewidywały wypłatę świadczenia w sytuacji nastąpienia zgonu ubezpieczonego i męża ubezpieczonej w wyniku nieszczęśliwego wypadku.

Zgodnie z treścią art. 805 kc przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Powódka niezmiennie przez cały proces utrzymywała, iż do zgonu A. S. (1) doszło w wyniku nieszczęśliwego wypadku, który polegał na użądleniu przez owada błonkoskrzydłego, w wyniku czego doszło do nagłej i negatywnej reakcji organizmu w rezultacie skutkującej zgonem poszkodowanego. Powódka opierając się na twierdzeniu braku wiedzy o uczuleniu męża na jad owadów błonkoskrzydłych oraz nieprowadzenia w tym zakresie leczenia, utrzymywała, iż śmierć poszkodowanego nie wynika ze stanu chorobowego. Pozwani natomiast powołując się na zawartą w umowach ubezpieczenia definicję wypadku oraz wskazując na przebieg leczenia i poprzednie negatywne reakcje organizmu poszkodowanego na użądlenia owadów, podnosili, iż do śmierci A. S. (1) nie doszło w wyniku nieszczęśliwego wypadku, bowiem drastyczna reakcja organizmu wynika ze stanu chorobowego, tj. uczulenia na jad owadów błonkoskrzydłych.

Sąd opierając się o informacje przekazane przez biegłego sądowego, podzielił stanowisko pozwanych, przyjmując, iż do śmierci A. S. (1) nie doszło w wyniku nieszczęśliwego wypadku, bowiem silnej relacji organizmu na jad owada błonkoskrzydłego należało upatrywać w stanie chorobowym poszkodowanego, tj. uczulenia na jad owadów. W związku z powyższym wyłączona jest odpowiedzialność pozwanych ubezpieczycieli z tytułu obowiązku wypłaty świadczenia związanego ze zgonem w wyniku nieszczęśliwego wypadku.

Zgodnie z § 1 pkt 24 Ogólnych Warunków Grupowego Ubezpieczenia (...) Związanego z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (k. 17) przez wypadek należy rozumieć nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną wyłącznie zewnętrzną, zaistniałe niezależnie od woli ubezpieczonego, które wystąpiło w czasie udzielania mu ochrony ubezpieczeniowej z tytułu ubezpieczenia dodatkowego w zakresie wskazanym w umowie ubezpieczenia, przy czym za wypadek nie są uważane choroby, wliczając w to zawał serca, udar mózgu oraz inne choroby o nagłym przebiegu.

Drugi z ubezpieczycieli ( (...)) wskazywał, iż w § 2 ust. 1 pkt 5 Ogólnych Warunków Grupowego (...) P (...) (k. 190) zawarto definicję nieszczęśliwego wypadku, przez który należy rozumieć niezależne od woli i stanu zdrowia osoby, gwałtowne zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, będącą wyłączną oraz bezpośrednią przyczyną zdarzenia objętego odpowiedzialnością ubezpieczyciela.

Odnosząc powyższe do okoliczności niniejszej sprawy wskazać trzeba, ocena zebranego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że przyczyną zgonu A. S. był stan chorobowy. Innymi słowy reakcja organizmu prowadząca do zgonu, nie była skutkiem li tylko użądlenia, ale miała swoje podłoże w stanie zdrowia poszkodowanego. Biegły sądowy alergolog w sposób precyzyjny wyjaśnił przyczyny różnego rodzaju reakcji organizmu poszkodowanego na poszczególne użądlenia, do których w ciągu roku doszło trzykrotnie. Ukąszenie owada było przyczyną wystąpienia późniejszego skutku w postaci wstrząsu anafilaktycznego, który doprowadził ostatecznie do zgonu męża powódki. Wstrząs ten był jednak manifestacją choroby alergicznej a nie nieszczęśliwym wypadkiem w rozumieniu w/w postanowień umownych.

W tym miejscu należy zauważyć, iż do pierwszego wstrząsu anafilaktycznego u A. S. (1) doszło po użądleniu, które miało miejsce w lipcu 2018 r. Wówczas poszkodowany odczuwając wyraźnie osłabienie organizmu, drętwienie kończyn oraz zauważając opuchliznę na ciele i zmiany skórne w postaci pokrzywki udał się niezwłocznie na SOR szpitala w T. celem uzyskania pomocy i zapobiegnięcia dalszym negatywnym skutkom reakcji organizmu na użądlenie. Powyższe bez wątpienia nie stanowiło „normalnej, standardowej” reakcji organizmu na użądlenie, które z reguły ogranicza się do niewielkiej opuchlizny w miejscu użądlenia. W związku z powyższym, nawet jeśli poszkodowany nie został prawidłowo poinformowany przez lekarza o wysoce prawdopodobnym uczuleniu organizmu na jad owadów i konieczności zdiagnozowania alergii, winien uświadamiać sobie istnienie niebezpieczeństwa w sytuacji kolejnego użądlenia. Kolejnym ostrzeżeniem, a zarazem sygnałem o istnieniu alergii była reakcja organizmu na użądlenie, do którego doszło miesiąc później, tj. w sierpniu 2018 r. Wówczas u A. S. (1) w miejscu użądlenia wystąpiła opuchlizna, stwardnienie i trudno gojąca się rana. Słabsza reakcja organizmu na kolejne użądlenie wynikała z nieodległego w czasie poprzedniego użądlenia, po którym organizm wytworzył przeciwciała, dzięki czemu uruchomiony został mechanizm obronny przed dalszymi i głębszymi skutkami użądlenia. Jednakże była to druga w krótkim odstępie czasu sytuacja, która powinna zaniepokoić A. S. (1), bowiem ponownie jego organizm w sposób niestandardowy zareagował na jad owada błonkoskrzydłego.

Biegły alergolog wyjaśnił, iż brak negatywnych reakcji organizmu poszkodowanego na użądlenia występujące np. w okresie dzieciństwa, nie przesądza o niemożliwości zachorowania alergicznego. W związku z czym podnoszone przez najbliższych członków rodziny poszkodowanego twierdzenia o niewystępowaniu reakcji alergicznych u A. S. (1) w okresie dzieciństwa i wczesnej młodości zapewne są prawdziwe, jednakże nie przesądzają o niemożliwości wystąpienia stanu chorobowego w okresie późniejszym.

Wiedza o stanie chorobowym, tj. uczuleniu A. S. (1) na jad owadów błonkoskrzydłych, zarówno samego poszkodowanego jak i jego najbliższych, nie ma wpływu na zakres odpowiedzialności ponoszonej przez ubezpieczyciela w ramach zawartych przez powódkę i jej męża umów. Powyższa odpowiedzialność- z tytułu zgonu w wyniku nieszczęśliwego wypadku, została każdorazowo wyłączona w sytuacji ustalenia, iż do zgonu doszło w związku ze stanem chorobowym. Niewątpliwie niejednokrotnie dochodzi do nagłego zgonu powodowanego chorobą, o której zmarły nie wiedział. Trudne jest stałe i na wskroś szczegółowe kontrolowanie stanu organizmu celem ustalenia możliwości wystąpienia jakiegokolwiek stanu chorobowego, jednakże wysyłane przez organizm sygnały nieprawidłowej reakcji na określone zdarzenia winny wzbudzić niepokój danej osoby i prowadzić do ustalenia ich przyczyn. U A. S. (1) tego rodzaju sygnały były wysyłane przez organizm, który na poszczególne użądlenia reagował w sposób nieprawidłowy, nie broniąc się w taki sposób, jak ma to miejsce w organizmie osoby nieuczulonej. Tym samym należało przyjąć, iż wstrząsy anafilaktyczne, które występowały u poszkodowanego od 2018 r. były wynikiem choroby. Przekazana przez powódkę lekarzom informacja o poprzednim użądleniu i nieprawidłowej reakcji organizmu, w ocenie Sądu nasuwa przypuszczenie, iż zarówno powódka jak i jej mąż mieli przynajmniej podejrzenie o uczuleniu A. S. (1) na jad owadów.

W konsekwencji powyższego należało przyjąć, iż nie doszło do spełnienia przesłanek odpowiedzialności pozwanych z tytułu zaistnienia zgonu w wyniku nieszczęśliwego wypadku, bowiem zgon A. S. (1) miał podłoże chorobowe.

Reasumując, nie zostały spełnione przesłanki odpowiedzialności ubezpieczycieli; nie nastąpił bowiem przewidziany w ogólnych warunkach ubezpieczenia wypadek, to jest śmierć ubezpieczonego/ męża ubezpieczonej wskutek nieszczęśliwego wypadku, bowiem zachodziła okoliczność wyłączająca odpowiedzialność ubezpieczyciela polegająca na ustalonym stanie chorobowym, z którego wynikała reakcja organizmu na użądlenie przez owada, ostatecznie doprowadzająca do zgonu poszkodowanego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł o oddaleniu powództwa w stosunku do obu pozwanych.

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o treść art. 102 kpc, który stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Jak słusznie podnosi się w doktrynie i orzecznictwie sądowym zastosowanie art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1974 roku, sygn. akt II CZ 223/73, niepubl., źródło SIP Legalis). W odniesieniu do zasady słuszności w art. 102 k.p.c. określone zostały przesłanki, których zaistnienie warunkuje możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążania jej w ogóle tymi kosztami. Obejmują one wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Zalicza się do tych "wypadków" okoliczności związane z przebiegiem postępowania, jak charakter dochodzonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, przedawnienie roszczenia, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia wsparte na obiektywnych podstawach, które jednak doznaje osłabienia w postępowaniu apelacyjnym. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 lipca 2016 roku wydany w sprawie o sygn. akt I ACa 1380/15). Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 października 2015 roku, wydany w sprawie o sygn. akt I ACa 2058/14)

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać, że Sąd odstępując od obciążania powódki kosztami procesu dopatrzył się istnienia szczególnych okoliczności uzasadniających orzekanie o kosztach w oparciu o art. 102 k.p.c. Sąd miał na uwadze, że powódka działała z pełnym subiektywnie usprawiedliwionym przekonaniem, że należne jest jej świadczenie z tytułu śmierci męża, która w jej ocenie nastąpić miała w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Sąd nie dopatrzył się w postępowaniu strony powodowej nieuzasadnionego okolicznościami sprawy zachowania, czy też postępowania mającego na celu przedłużanie postępowania. Nadto zauważenia wymaga, iż powódka w młodym wieku straciła męża i została sama z trojgiem małoletnich dzieci, uzyskując niewielkie dochody i w z tej przyczyny znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Powyższe stało także u podstaw uwzględnienia wniosku J. S. o zwolnienie jej od kosztów sądowych. Zgodnie z wcześniej wskazanymi wytycznymi zastosowania art. 102 k.p.c., orzekanie o kosztach w oparciu powyższy przepis ustawodawca pozostawił swobodnej ocenie sądu, co też Sąd w niniejszej sprawie uczynił, jednocześnie dokonując całościowej oceny okoliczności przedmiotowej sprawy.

Mając powyższe rozważania na uwadze Sąd doszedł do przekonania, że istnieje uzasadniona podstawa, aby odstąpić od obciążania powódki kosztami procesu na rzecz pozwanych.