Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 11 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący – SSO Urszula Dąbrowska

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2019 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. Ł.

przeciwko (...) S.A. w W.

o uchylenia uchwał

postanawia:

1.  uzupełnić postanowienie z dnia 30 listopada 2018 r. w przedmiocie umorzenia postępowania w ten sposób, że dodać punkt 3 tego postanowienia o treści „zasądzić od powoda na rzecz pozwanego kwotę 4 320,00 (cztery tysiące trzysta dwadzieścia, 00/100) zł tytułem zwrotu kosztów procesu”,

2.  uzupełnić postanowienie z dnia 30 listopada 2018 r. w przedmiocie umorzenia postępowania w ten sposób, że dodać punkt 4 tego postanowienia o treści „oddalić wniosek o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego na podstawie art. 423 § 2 k.s.h. kwoty odpowiadającej dziesięciokrotnej wysokości kosztów sądowych oraz kosztów wynagrodzenia jednego pełnomocnika”.

SSO Urszula Dąbrowska

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2018 r. (k. 436-437) Sąd umorzył w punkcie pierwszym postępowanie w sprawie ze względu na cofnięcie pozwu, a w punkcie drugim postanowił zwrócić powodowi połowę uiszczonej opłaty od pozwu.

Pismem z dnia 11 stycznia 2019 r. (k. 442) pozwany wniósł o uzupełnienie powyższego orzeczenia poprzez: zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych, które to żądanie zostało sformułowane przez pozwanego w punkcie 1 odpowiedzi na pozew, a także poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego na podstawie art. 423 § 2 k.s.h. kwoty odpowiadającej dziesięciokrotnej wysokości kosztów sądowych oraz kosztów wynagrodzenia jednego pełnomocnika, które to żądanie zostało sformułowane w punkcie 2 petitum odpowiedzi na pozew.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 351 § 1 k.p.c. strona może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku, a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu - od jego doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu. Natomiast, jak wynika z treści art. 361 k.p.c. do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej.

Ponieważ Sąd w orzeczeniu w przedmiocie umorzenia postępowania, które było orzeczeniem kończącym postępowanie, nie orzekł o kosztach procesu, orzeczenie w tej części należało uzupełnić.

Tutejszy Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 26 lipca 2012 r. sygn. akt II CZ 73/12, że artykuł 203 § 3 k.p.c. harmonizuje i dopełnia art. 109 § 1 k.p.c., gwarantując pozwanemu dostateczny czas na złożenie wniosku o zwrot kosztów, jeżeli ten nie uczynił tego w trybie art. 109 § 1 zd. 1 k.p.c., a więc w szczególności w odpowiedzi na pozew. Złożenie na podstawie art. 109 § 1 k.p.c. wniosku o zwrot kosztów postępowania jest skuteczne zatem także wtedy, gdy postępowanie to kończy się jego umorzeniem wskutek cofnięcia pozwu. Nie jest w takiej sytuacji wymagany dodatkowy wniosek pozwanego o zwrot kosztów na podstawie art. 203 § 3 k.p.c.. Wskazany przepis ma zastosowanie właśnie w sytuacji, gdy pozwany nie złożył uprzednio wniosku w trybie art. 109 § 1 k.p.c.

Sąd uznał zatem, że skoro pełnomocnik pozwanego w punkcie pierwszym petitum odpowiedzi na pozew (k. 328) złożył wniosek, o którym mowa w art. 109 § 1 k.p.c., nie był wymagany dodatkowy wniosek o zwrot kosztów procesu złożony na podstawie art. 203 § 3 k.p.c., a w konsekwencji orzeczenie w przedmiocie umorzenia postępowania należało uzupełnić w zakresie orzeczenia o kosztach procesu.

Dodatkowo wskazać należy, że nawet gdyby założyć ciążącą na pozwanym konieczność złożenia wniosku, o którym mowa w art. 203 § 3 k.p.c., to obowiązek ten został spełniony. Bieg dwutygodniowego terminu, o którym mowa w art. 203 § 3 k.p.c. na złożenie przez pozwanego wniosku o przyznanie kosztów po cofnięciu pozwu, rozpoczął się od chwili powiadomienia przez przewodniczącego o cofnięciu pozwu. Pozwany powziął informację od Sądu o cofnięciu pozwu dopiero w chwili otrzymania odpisu postanowienia w przedmiocie umorzenia postępowania, które zostało mu doręczone w dniu 28 grudnia 2018 r. (k. 441). W konsekwencji, wyartykułowany we wniosku o uzupełnieniu orzeczenia, wniosek o zasądzenie kosztów procesu został złożony z zachowaniem dwutygodniowego terminu, o którym mówi art. 203 § 3 k.p.c. tj. w dniu 11 stycznia 2019 r. (k. 442).

Nie wpływa na powyższe fakt, że pozwany w swoim wniosku przywołuje art. 351 § 1 k.p.c. i art. 361 k.p.c., a nie art. 203 § 3 k.p.c. Ponieważ Sąd poinformował pozwanego o cofnięciu pozwu dopiero w uzasadnieniu postanowienia w przedmiocie umorzenia postępowania, a w tym właśnie orzeczeniu powinno być zawarte rozstrzygnięcie o kosztach (art. 108 § 1 k.p.c.), to właściwym do rozstrzygnięcia żądania o kosztach jest orzeczenie w przedmiocie uzupełnienia postanowienia i pozwany zasadnie przywołał art. 351 § 1 k.p.c. i art. 361 k.p.c. jako procesową podstawę swojego wniosku.

Przechodząc do merytorycznej oceny żądania zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kwoty 4 320 zł tytułem kosztów procesu, należało stwierdzić, że wniosek zasługiwał na uwzględnienie.

Powód jako strona cofająca pozew jest uznawany za stronę przegrywającą i w związku z tym jest zobowiązany zwrócić pozwanemu na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (art. 98 § 1 k.p.c.).

Zgodzić się należy ze stanowiskiem pozwanego, że w niniejszej sprawie miała miejsce kumulacja roszczeń w trybie art. 191 k.p.c., ponieważ jednym pozwem powód objął dwanaście roszczeń o uchylenie uchwał walnego zgromadzenia, z których każde mogło być przedmiotem odrębnego powództwa.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa kumulacja powództw, od których pobiera się wpis stały uzasadnia pobranie od pozwu dotyczącego skumulowanych powództw odpowiedniej wielokrotności wpisu (opłaty) stałego lub kilku różnych wpisów (opłat) stałych (por. B. Czech, komentarz do art. 191 k.p.c. [w:] K. Piasecki (red), Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz. Art. 1-366, Wyd. 7, Warszawa 2016; por. też orzecznictwo tamże przywołane). Takie też stanowisko zajął Sąd w niniejszej sprawie, ustalając jako wysokość opłaty od pozwu po 2 000 zł od każdej z zaskarżonych uchwał (k. 1).

Trafnie zauważył pozwany, że według analogicznych reguł należy też ustalić wysokość kosztów zastępstwa procesowego. Zgodnie z § 8 pkt 22 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265) stawka minimalna w sprawie o uchylenie uchwały akcjonariuszy wynosi 1 080 zł. W niniejszej sprawie powód objął pozwem pierwotnie dwanaście uchwał, następnie ograniczając powództwo do czterech z nich (k. 318-318v). W konsekwencji żądanie zasądzenia zwrotu kosztów procesu należało ograniczyć do czterech uchwał, co do których pozwany wdał się w spór przed cofnięciem pozwu. Finalnie, należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego kwotę 4 320 zł tytułem kosztów procesu (4 x 1 080 zł).

Mając na uwadze powyższe, na podstawie przywołanych wyżej przepisów, orzeczono jak w punkcie pierwszym sentencji postanowienia.

Wniosek o uzupełnienie orzeczenia w zakresie rozstrzygnięcia opartego o art. 423 § 2 k.s.h. nie zasługiwał na uwzględnienie. Powód żądanie powyższe zawarł w punkcie drugim petitum odpowiedzi na pozew (k. 328), a Sąd w orzeczeniu kończącym nie orzekł o tym żądaniu, zatem postanowienie z dnia 30 listopada 2018 r. we wskazanym zakresie należało uzupełnić.

Przechodząc do merytorycznej oceny żądania zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kwoty odpowiadającej dziesięciokrotnej wysokości kosztów sądowych oraz kosztów wynagrodzenia jednego pełnomocnika, stwierdzić należy, że zasługiwało ono na oddalenie.

Zgodnie z art. 423 § 2 k.s.h. w przypadku wniesienia oczywiście bezzasadnego powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia sąd, na wniosek pozwanej spółki, może zasądzić od powoda kwotę do dziesięciokrotnej wysokości kosztów sądowych oraz wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego. Nie wyłącza to możliwości dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych.

Powództwo należy kwalifikować jako „oczywiście bezzasadne” wówczas, gdy dla każdego prawnika jest widoczne z samego sformułowania pozwu, iż powództwo jest niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami prawa (tak post. SN z 18.1.1966 r., I CZ 124/65, Legalis; por. też K. Bilewska, Odszkodowanie, s. 17; A. Zieliński, Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Komentarz, Warszawa 2007, s. 383; K. Gonera, Komentarz do ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Warszawa 2006, s. 401; T. Demendecki, w: A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Kraków 2005, s. 187). Powództwo złożone w przedmiotowej sprawie nie spełnia tak zdefiniowanego kryterium oczywistej bezzasadności.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, samo cofnięcie pozwu nie jest równoznaczne z oczywistą bezzasadnością powództwa, do cofnięcia pozwu może dojść z różnych przyczyn, w tym niezależnych od przewidywanych szans na uwzględnienie roszczenia przez Sąd.

Twierdzenia strony powodowej zawarte w pozwie są tego rodzaju, że do oceny ich zasadności konieczne byłoby przeprowadzenie szczegółowego postępowania dowodowego i analizy prawnej ustalonego stanu faktycznego. Analiza treści pozwu nie ujawniła uchybień lub niedorzeczności, które pozwalałyby na przyjęcie a priori, że powództwo jest oczywiście bezzasadne.

Natomiast argumenty, które wskazuje pozwany jako wykazujące oczywistą bezzasadność powództwa w piśmie z dnia 11 stycznia 2019 r. są elementem złożonego sporu prawnego między stronami i żaden z tych argumentów nie czyni powództwa „na pierwszy rzut oka” bezzasadnym.

Zasługuje na aprobatę stanowisko doktryny, iż powództwo może być oczywiście bezzasadne pod względem faktycznym i prawnym. Pod względem prawnym zachodzi wówczas, gdy dla każdego prawnika, bez głębszej analizy prawnej stanu faktycznego, oczywiste jest, że powództwo nie może być uwzględnione (np. wniesienie pozwu nastąpiło z oczywistym uchybieniem terminowi z art. 424 k.s.h.). Pod względem faktycznym oczywista bezzasadność powództwa ma miejsce wtedy, gdy wnioski wysnute przez powoda z podanych przez niego faktów są rażąco sprzeczne z przyjętymi powszechnie zasadami logiki (tak na gruncie art. 116 § 2 k.p.c. np. H. Ciepła, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, red. K. Piasecki, 1996, s. 423; J. Gudowski. w: T. Erecinsk Jędrzejewska, Komentarz do kodeksu..., red T. Ereciński, t. I, 1997. s. 221-222. wraz z powołanym orzecznictwem SN; K. Bilewska, Odszkodowanie..., s. 17)." (R. Potrzeszcz. T. Siemiątkowski, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, LEX 2012). W ocenie Sądu żadna z wymienionych okoliczności nie zaistniała w przedmiotowej sprawie.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych wyżej przepisów, orzeczono jak w punkcie drugim sentencji postanowienia.

SSO Urszula Dąbrowska

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSO Urszula Dąbrowska