Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Jaśle z 12.10.2020 r.

Powód M. M. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Kokos Inkaso z siedzibą w S. domagał się zasądzenia od J. R. kwoty 1.638,29 zł, w tym kwoty 1.248,29 zł wraz z odsetkami umownymi oraz kwoty 390 zł wraz z odsetkami ustawowymi, szczegółowo opisanymi w pozwie. Jednocześnie wnosił o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

Uzasadniając powyższe żądanie powód wskazał, że w dniu 06.09.2018 r. – za pośrednictwem portalu (...) zawarł trzy umowy cesji wierzytelności, a to
z pożyczkodawcą M. G., Ł. N. i J. S., na mocy których nabył wierzytelność wobec pozwanego J. R. z tytułu niespłaconych pożyczek, zawartych przez pozwanego również za pośrednictwem serwisu (...) W ten sposób powód uzyskał legitymację do ich sądowego dochodzenia. Z obowiązku spłaty zadłużenia pozwany nie wywiązał się.

Pozwany J. R. nie zajął stanowiska ustnie ani na piśmie, nie stawił się na rozprawie i nie wnosił o jej przeprowadzenie pod jego nieobecność.

W tych warunkach, stosownie do treści art. 339 § 1 k.p.c., Sąd zobligowany był do wydania w przedmiotowej sprawie wyroku zaocznego. Przytoczone w pozwie twierdzenia budziły jednak poważne wątpliwości Sądu, wobec czego uznano za konieczne przeprowadzenie postępowania dowodowego, co ograniczyło się
w zasadzie do dopuszczenia dowodu z dokumentów złożonych
i zawnioskowanych przez stronę powodową.

Na zaoferowany przez powoda materiał dowodowy składają się: wydruk umowy pożyczki nr (...) (k. 8 - 9), wydruk umowy przelewu wierzytelności z 06.09.2018 r. (k. 10 - 11), wydruk pożyczki nr (...)/2016-11-09 (k. 13 - 14), wydruk umowy przelewu wierzytelności z 06.09.2018 r. (k. 15 - 16), wydruk umowy pożyczki nr (...) (k. 18 - 19), wydruk umowy przelewu wierzytelności z 06.09.2018 r. (k. 20 - 21), trzykrotnie wydruk potwierdzenia tej samej operacji bankowej z rachunku powoda na rachunek spółki (...) S.A. z 06.09.2018 r. na kwotę 307 zł (k. 12, 17, 22).

Z powyższych dokumentów nie wynika, aby pozwany złożył jakiekolwiek oświadczenie woli w przedmiocie związania pożyczkami opisanymi w pozwie. Sam fakt, że w wydruku posłużono się danymi personalnymi pozwanego nie dowodzi, że pozwany faktycznie zawarł wskazane w pozwie umowy. Przedstawione do akt rzekome umowy pożyczki stanowią w istocie wygenerowane z nieznanego źródła wydruki, nie opatrzone podpisami wymienionych w nim stron, nie zawierające też żadnych innych cech pozwalających uznać je za miarodajny „inny środek dowodowy” w rozumieniu art. 309 k.p.c. Wprawdzie ich treść wskazuje na warunki umowy, jednakże
w braku oświadczeń stron zamieszczonych pod tekstem umowy mogą one być jedynie projektem umowy i nie wywołują skutków prawnych. W świetle art. 245 k.p.c. za dokument uważa się oświadczenie podpisane przez osobę, stąd też wydruk umowy nie zawierający niczyjego podpisu nie jest w ogóle dokumentem i tym samym nie może on stanowić dowodu z dokumentu. Powód jednocześnie nie przedstawił żadnych innych dowodów, z których wynikałoby, że strony umowy złożyły oświadczenia woli w innej formie, aniżeli pisemna, np. formie elektronicznej.

Należy też zauważyć, że wraz z przedmiotowymi wydrukami powód nie przedłożył bankowego potwierdzenia wypłaty środków na rzecz pozwanego, które pozwoliłoby wnioskować, że pozwany uzyskał środki pieniężne z rzekomej pożyczki.

Jak wiadomo, powód jako podstawę dochodzonego roszczenia wskazywał na umowy pożyczki, zawarte w trybie tzw. umowy na odległość, tj. bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość. Niemniej jednak, jak każda umowa, tak i umowa zawarta na odległość, dla swego istnienia wymaga jednak wymiany zgodnych oświadczeń woli obu stron, co w przypadku umowy pożyczki oznacza, oświadczenie dającego pożyczkę, że zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, oraz oświadczenie biorącego, że zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub rzeczy. Skoro więc powód w pozwie oświadczył, że źródłem zobowiązania pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem jest umowa pożyczki, a następnie wywiódł, że na pozwanym spoczywał obowiązek zwrotu kwoty wskazanej w pozwie, to winien w oparciu o treść art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. okoliczność powyższą wykazać, czemu w ocenie Sądu nie zdołał sprostać.

Ostatecznie stwierdzić należy, że choć powód wykazał, że firma (...) S.A. jako operator serwisu (...).pl dysponowała danymi osobowymi pozwanego, sama ta okoliczność nie pozwala na ustalenie, że pozwany złożył jakiekolwiek oświadczenie woli, na skutek którego zawarł – za pośrednictwem wskazanego serwisu – umowę pożyczki.

Nie budzi wątpliwości, że zawieranie umów za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość jest dozwolone w obrocie prawnym. Nie jest ono wyłączone przez art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim i art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23.04.2008 r.
w sprawie umów o kredyt konsumencki. Jednakże strona będąca profesjonalistą, obowiązanym do podwyższonej staranności w obrocie prawnym, powinna być świadoma ograniczeń dowodowych wiążących się z taką formą zawarcia umowy i uzyskać, a następnie przedstawić dowody złożenia oświadczenia woli przez pożyczkobiorcę. Powód, który powołuje się na nabycie wierzytelności w wyniku cesji powinien bowiem wykazać wszelkie okoliczności, które obciążałyby pierwotnego wierzyciela, gdyby to on wytaczał powództwo. Temu obowiązkowi powód nie sprostał.

Niezależnie od powyższego, wątpliwości Sądu związane są również z samą skutecznością dokonanego przelewu wierzytelności. Na tę okoliczność powód zaoferował również same wydruki umów przelewu wierzytelności. W § 3 tych umów wskazuje się, że zostały one zawarte w elektronicznie wygenerowanej formie, ale brak jakichkolwiek dowodów, pozwalających ustalić, że strony złożyły oświadczenia woli w przedmiocie tych umów. Takich informacji nie dostarcza ani treść regulaminu serwisu (...)(k. 67 - 69), ani potwierdzenie wykonania przez powoda przelewu na kwotę 307 zł. Nie wiadomo z jakiego tytułu powód dokonał takiej zapłaty na rzecz (...) S.A. i nie sposób snuć w tym przedmiocie jakiekolwiek przypuszczenia.

Należy natomiast podkreślić, że nabycia wierzytelności w drodze cesji nie można domniemywać i okoliczność ta powinna wynikać wprost z dokumentów.

W zaistniałych warunkach podstawa faktyczna powództwa jest niepełna,
a wobec wskazanych wątpliwości, rozstrzygnięcie sprawy nie może zostać oparte na samych twierdzeniach powoda, lecz wymaga odwołania się do ogólnych reguł dotyczących ciężaru dowodu w procesie. Zważając, że przelewy wierzytelności są obecnie zjawiskiem powszechnym, a część wierzytelności wobec konsumentów jest przedmiotem czasem nawet wielkokrotnych umów cesji i to
w bliskich odstępach czasowych, Sąd zobligowany był do wnikliwego rozważenia sprawy, mając na względzie, że wykazanie faktu cesji wierzytelności przysługującej przedsiębiorcy wobec konsumenta, nie może budzić żadnych wątpliwości.

Z naprowadzonych względów, na podstawie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. oraz 509 i 720 k.c. powództwo podlegało oddaleniu.