Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 lipca 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Robert Pelewicz

Protokolant: Natasza Żak

przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej w Krakowie Ewy Rogali

po rozpoznaniu zażalenia wniesionego przez skazanego M. C. (1) na postanowienie Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 7 czerwca 2022 r., sygn. akt III Kow 819/22, o uchyleniu zgody na wykonywanie kary 1 roku pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego,

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia

1) utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie;

2) zwolnić skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 23 listopada 2021 r., sygn. V Kow 2079/21, Sąd Okręgowy w Krakowie zezwolił skazanemu M. C. (1) na wykonywanie w systemie dozoru elektronicznego kary 1 roku pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Bochni z dnia 30 grudnia 2019 r., sygn. akt II K 508/19. Na skazanego nałożono obowiązki, aby w okresie odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego wykonywał stałą pracę zarobkową oraz powstrzymywał się od używania alkoholu. Skazany rozpoczął odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego w dniu 25 listopada 2021 r. (jej koniec obliczono na dzień 23 lipca 2022 r.). Natomiast już grudniu 2021 roku wszczęto postępowanie o uchylenie dozoru elektronicznego wobec skazanego M. C. (1) z uwagi na spożywanie przez niego alkoholu, a więc naruszenie obowiązku nałożonego przez Sąd Okręgowy w Krakowie. Jednakże postanowieniem z dnia 21 grudnia 2021 r., sygn. akt III Kow 1895/21, Sąd Okręgowy w Tarnowie nie uchylił dozoru elektronicznego wobec M. C. (1), uznając zdarzenie ze spożyciem alkoholu przez skazanego jako zdarzenie jednorazowe.

Wobec dalszego nadużywania alkoholu przez M. C. (1) z urzędu ponownie zostało wszczęte postępowanie przez Sąd Okręgowy w Tarnowie, już po zdarzeniu z 29 maja 2022 r. o uchylenie dozoru elektronicznego wobec skazanego. W konsekwencji postanowieniem z dnia 7 czerwca 2022 r., sygn. akt III Kow 654/22, Sąd |Okręgowy w Tarnowie uchylił wobec skazanego M.zezwolenie na odbywanie poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego kary 1 roku pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Bochni z dnia 30.12.2019 roku, sygn. akt II K 508/19 - udzielone postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 23 listopada 2021 r., sygn. V Kow 2079/21. Jednocześnie uznał karę 1 roku pozbawienia wolności za wykonaną w systemie dozoru elektronicznego w okresie od dnia 25 listopada 2021 r., godz. 08:16, do dnia 29 maja 2022 r., godz. 07:09.

Na to postanowienie zażalenie wniósł skazany, podnosząc, że teraz ma stałą pracę, to pozwala mu na zarabianie pieniędzy, a poza tym pracodawca nie gwarantuje mu pracy po odbyciu reszty kary pozbawienia wolności. W konkluzji zażalenia wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia i zezwolenie skazanemu na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Sąd Apelacyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zażalenie skazanego M. C. (1) nie jest zasadne.

Nie kwestionując okoliczności podniesionych przez skazanego w zażaleniu, to w pierwszej kolejności przypomnieć trzeba, że w kontekście realizacji przez skazanego M. C. (1) celów kary pozbawienia wolności wynikających z treści art.  67 §  1 k.k.w. w zw. z art. 43la §  1 pkt  2 k.k.w., kluczowe znaczenie ma to, iż zezwolenie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 23.11.2021 r., sygn. V Kow 2079/21, na wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, zostało obwarowane nie tylko obowiązkiem wykonywania przez skazanego stałej pracy zarobkowej (który skazany realizował), ale także obowiązkiem powstrzymywania się od używania alkoholu (którego skazany nie realizował).

Dlatego nie budzi wątpliwości Sądu Apelacyjnego ocena wywiadu środowiskowego sądowego kuratora zawodowego, dokonana przez Sąd Okręgowy, o braku zaangażowaniu skazanego w procesy resocjalizacyjne, która pozostaje w zgodzie z treścią art.  7 k.p.k., bowiem jego wymowę Sąd Okręgowy racjonalizuje poprzez odwoływanie się do zachowania skazanego, wskazując, iż „Po przeprowadzeniu jednak kontroli przez kuratora sądowego okazało się, że skazany pojechał w tym dniu do pracy, bo się pomylił co do dnia tygodnia, ale jednocześnie ujawniono, że skazany nadużywa alkoholu, kieruje wulgaryzmy wobec swojej żony M. C. (2) (przypomina Sąd Okręgowy, że skazany odbywa karę pozbawienia wolności za przestępstwo znęcania), a sam skazany przyznał, że w dniu 28.05.2022 r. spożywał alkohol w postaci piwa, rano dnia następnego pojechał do pracy chociaż była to niedziela. Podczas kolejnej kontroli skazanego w dniu 02.06.2022 r. znowu skazany został zastany przez kuratora po spożyciu alkoholu w postaci piwa do czego się przyznał.” (s. 2 postanowienia).

Podstawowym celem wykonywania kary pozbawienia wolności - co pomija skarżący w zażaleniu, a co w realiach rozpoznawanej sprawy ma kapitalne znaczenie przy ocenie realizacji przesłanki z art. 43la §  1 pkt 2 k.k.w., w kontekście zasadności wniosku skazanego, zwłaszcza wobec spełnienia przez niego wszystkich pozostałych przesłanek z art. 43la §  1 k.k.w., jest cel zapobiegawczy i wychowawczy, a więc to, co jest nazywane prewencją szczególną. Został on jednoznacznie wyartykułowany w art.  67 k.k.w. jako wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności realnego (a nie ukierunkowanego tylko ze względu na taktykę procesową) poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego, a zatem powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. Jest to cel niejako perspektywiczny, dalekosiężny, mający szansę realizacji w przyszłości, po odbyciu kary (zob. K. Postulski, Kodeks karny wykonawczy, LEX el., komentarz do art.  43la).

Dlatego z dobrodziejstwa odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie powinny korzystać osoby, które lekceważą porządek prawny (zob. postanowienie SA w Krakowie z 8.01.2018., II AKzw 1076/17, LEX 2566965). Skoro zaś M. C. (1) w dalszym ciągu nadużywa alkoholu i wulgarnie odnosi się do swojej żony M. C. (2), to słusznie przyjmuje Sąd Okręgowy konstatuje: „Nie sposób w dalszym ciągu tolerować takiego postępowania skazanego, który miał określone jasne obowiązki, a przypomina Sąd, że problem alkoholowy u skazanego jest wieloletni i przestępstwo którego się dopuścił, a odbywa w SDE miało miejsce wtedy kiedy skazany był pod wpływem alkoholu. Jeśli dodać do powyższego, iż skazany nie tylko w zakresie alkoholu powraca do swoich wcześniejszych zachowań to jasno widać, że cele kary wykonywanej przez niego w SDE nie są spełniane i dalsze odbywanie przez skazanego kary w tym systemie nie znajduje uzasadnienia.” (s. 3 postanowienia) i słusznie ocenia, że zachowanie skazanego M. C. (1) świadczy o nieskuteczności stosowanych wobec niego środków probacyjnych i w ramach wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Wskazane okoliczności nie pozwalają uwierzyć w deklarowane przez skazanego przewartościowanie postawy i uznania zasadności stanowiska zażalenia, iż M. C. (1) będzie respektował porządek prawny, a tym samym daje gwarancję należytego wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (por. postanowienie SA w Krakowie z 10.12.2018., II AKzw 1005/18, LEX 2692651).

Skazany w powyższym kontekście musi pamiętać, że efektywna realizacja normatywnego celu kary pozbawienia wolności w ramach systemu dozoru elektronicznego (art. 43la § 1 pkt 2 k.k.w. w zw. z art. 67 § 1 k.k.w.), nie tylko uzasadnia, ale wręcz nakazuje organom prowadzącym postępowania karne wykonawcze taką interpretację przepisów, która umożliwi pełne wykorzystanie możliwości w zakresie wzbudzenia w skazanym woli kształtowania jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego, nawet wówczas, gdy brak jest należytych unormowań formalno-procesowych (postanowienie SA w Szczecinie z 10.05.2017., II AKzw 544/17, OSASz 2017/3/19-27). Dlatego też nieprawidłowe (niezgodne z jurydycznie skonkretyzowaną treścią normatywu) wykonywanie przez skazanego M. C. (1) kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jest szkodliwe nie tylko dla samego skazanego, lecz także dla wymiaru sprawiedliwości. Deprecjacji ulegają bowiem cele, którym służył prawomocnie zakończony proces karny, prawda poznana w tymże postępowaniu, co rodzi także poczucie, że środki finansowe wykorzystane w procesie karnym zostały w istocie zmarnowane (K. Rymarz, Zasada bezzwłoczności w postępowaniu wykonawczym, Przegląd Więziennictwa Polskiego 2004, nr 44-45, s. 43).

Ponieważ na M. C. (1) ciążą liczne zobowiązania finansowe i po osadzeniu w zakładzie karnym nie będzie pracował zarobkowo, to Sąd Apelacyjny uznał, iż uiszczenie przez niego wydatków związanych z postępowaniem odwoławczym byłoby zbyt uciążliwe. Dlatego też, na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. zwolnił skazanego od ich zapłaty.

W tych warunkach Sąd Apelacyjny orzekł jak w dyspozytywnej części postanowienia.