Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 maja 2022 roku.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący Sędzia Katarzyna Powalska

po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko Skarbowi Państwa – (...) Zarządowi (...) w B.

o odszkodowanie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 24 lutego 2022 roku, sygn. akt I C 1598/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki M. S. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. 1800 ( jeden tysiąc osiemset ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia następnego po upływie tygodnia od doręczenia powódce odpisu wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 169/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 24 lutego 2022 r. wydanym w sprawie I C 1598/18 zasądzono od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda M. S. kwotę 41.800,00 zł tytułem odszkodowania z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 13 marca 2018 r. do dnia zapłaty (pkt 1. wyroku) oraz oddalono powództwo w pozostałym zakresie (pkt. 2). Ponadto, zasądzono od pozwanego na rzecz powoda 2.506,00 zł zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (pkt 3.), obciążono i nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku 1.285,00 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa (pkt. 4) a także nie obciążono powoda kosztami sądowymi od nieuwzględnionej części powództwa.

Tak ukształtowane orzeczenie Sąd Rejonowy wydał przyjmując, iż zgodnie z opinią biegłego sądowego A. D. powołanego do sprawy, spadek wartości rynkowej nieruchomości należącej do powódki kształtuje się na poziomie 41.800,00 zł. Spadek ten związany jest z wprowadzeniem uchwałą Sejmiku Województwa (...) obszaru ograniczonego użytkowania w związku z funkcjonowaniem lotniska wojskowego w Ł.. (...) powódki położone są zaś w strefie (...) tegoż obszaru, zaś uciążliwości wynikające z usytuowanej miejscowości powódki w tej strefie powodują spadek wartości jej nieruchomości.

Sąd I instancji nie miał zastrzeżeń co do rzetelności opinii wydanej przez biegłego sądowego. Uznał, iż w opinii uzupełniającej biegły ten odniósł się do wszystkich zarzutów strony powodowej i nie było konieczności zasięgnięcia opinii kolejnego biegłego. Sąd I instancji podzielił tym samym wnioski płynące z opinii, zauważając, iż z uwagi na brak na rynku transakcji domów o tak dużej powierzchni jak dom powódki, przyjęto kryteria najbardziej zbliżone.

Apelację od tego orzeczenia wywiódł pełnomocnik powódki, zaskarżając je w części, tj.

1) punktu 2. sentencji wyroku w całości, to jest w zakresie oddalonego powództwa w punkcie 1 wyroku o zasądzenie kwoty 32.240 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 marca 2018 roku do dnia zapłaty;

2) punktu 3. sentencji wyroku w całości, dotyczących rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Zaskarżonemu orzeczeniu pełnomocnik powoda zarzucił:

I. Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, to jest:

1.  art. 286 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i pominięcie wniosku dowodowego strony powodowej sformułowanego w sposób alternatywny poprzez dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego A. D. i zobowiązanie biegłego do udzielenia odpowiedzi merytorycznej na pytania strony powodowej ewentualnie zlecenie wykonania opinii innemu biegłemu, z uwagi na fakt, iż opinia biegłego A. D. zawiera liczne błędy i uchybiania, a w opinii uzupełniającej biegły nie udzielił odpowiedzi na pytania strony powodowej, co miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie;

2.  art. 278 § 1 k.p.c. i 227 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ds. szacowania wartości nieruchomości, podczas gdy opinia biegłego A. D. zawiera poważne błędy i uchybiania, w tym błędy merytoryczne i budzi szereg wątpliwości, a w odpowiedzi na zarzuty strony powodowej, w opinii uzupełniającej biegły A. D. nie odniósł się w sposób merytoryczny do wielu zarzutów strony powodowej stwierdzając lakonicznie jedynie, iż podtrzymuje dotychczas wydaną opinię w sprawie i wskazał, że „zarzuty podane w piśmie strony powodowej nie mają uzasadnienia, a ubytek wartości i należne odszkodowanie określone w opinii jest zgodny ze stanem nieruchomości wycenianej", co skutkowało brakiem ustalenia przez Sąd okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy;

3.  art. 278 § 1 k.p.c. i 227 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ds. szacowania wartości nieruchomości, podczas gdy opinia biegłego A. D. jest wewnętrznie sprzeczna z uwagi na fakt, iż biegły przyjął do porównania nieruchomości powódki z budynkami mieszkalnym o powierzchniach od 130 m2 do 220 m2, podczas gdy powierzchnia użytkowa domu powódki wynosi 393 m2, zatem przyjęte przez biegłego budynki mieszkalne porównawcze są nieadekwatne do budynku mieszkalnego należącego do powódki;

4.  art. 278 § 1 k.p.c. i 227 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ds. szacowania wartości nieruchomości, podczas gdy opinia biegłego A. D. jest wewnętrznie sprzeczna z uwagi na fakt, iż biegły w wydanej opinii obliczył wartość budynku mieszkalnego powódki na podstawie cen transakcyjnych tzw. nieruchomości podobnych, a przyjęte przez biegłego ceny transakcyjne nieruchomości podobnych nie mogą znaleźć zastosowania z uwagi na fakt, iż biegły do porównania przyjął m.in. dom o powierzchni 150 m2 sprzedany za 400.000 złotych oraz dom o powierzchni 130 m2 sprzedany za 600.000 złotych, podczas gdy dom powódki ma powierzchnię użytkową 393 m2 i kubaturę 2.200 m3 , w związki z tym nieruchomości przyjęte do porównania są odpowiednio 3 i 4 — krotnie mniejsze niż szacowany budynek mieszkalny, wobec czego opierając się na wyliczeniach przyjętych przez biegłego, średnia cena za 1 m2 nieruchomości tzw. podobnych wyniosła 4.615 złotych, co w konsekwencji powoduje, że dom powódki - przy przyjęciu tej samej metody obliczeniowej winien mieć wartość 1.813.846 złotych, podczas gdy z opinii biegłego, który oszacował wartość domu powódki bez uciążliwości na kwotę 575.077 złotych, wynika że wartość 1 m2 budynku powódki wynosi 1.462 złotych i jest adekwatna dla garaży i budynków gospodarczych typu obora, stodoła;

5.  art. 278 § 1 k.p.c. i 227 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ds. szacowania wartości nieruchomości, podczas gdy opinia biegłego A. D. jest nierzetelna z uwagi na fakt, że biegły w sposób nieprawidłowy określił liczbę pomieszczeń w budynku mieszkalnym powódki pomijając trzy pomieszczenia oraz popełnił liczne błędy w opisie danych technicznych budynku, określając niepoprawnie poszczególne elementy domu powódki, m.in. biegły pominął w opisie fakt, że dom powódki wyposażony jest w instalację fotowoltaiczną 6,6 kwp, wskazując jedynie na instalację elektryczną i wodno-kanalizacyjną, biegły nie doprecyzował także, iż okna PCV powódki to okna trzyszybowe jak również źle określił nazwę posadzki zamontowanej u powódki, tj. wskazał na podłogę wykonaną z glazury, podczas gdy posadzka powódki jest wykonana z żywicy poliuretanowej, wskazane natomiast przez biegłego betonowe fundamenty w rzeczywistości składają się z płyty fundamentowej, tak liczne błędy popełnione przez biegłego wskazują na nierzetelność dokonanych przez niego oględzin budynku mieszkalnego powódki i tym samym nierzetelnie sporządzoną opinię, ilość błędów i nieścisłości jakie pojawiły się w opinii biegłego jest bardzo znaczna, co powoduje iż opinia nie może mieć waloru rzetelnej;

6.  art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 3271 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego polegający na pominięciu zastrzeżeń strony powodowej do opinii biegłego i wskazanie w treści uzasadnienia wyroku, iż opinia biegłego jest przekonywująca, podczas gdy strona powodowa wykazała listę błędnych ustaleń biegłego a biegły nie odniósł się do nich w sposób merytoryczny;

7.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę dowodów polegającą na przyjęciu, iż opinia biegłego A. D. nie budzi wątpliwości, podczas gdy opinia biegłego zawiera rażące błędy i pozostaje w sprzeczności z wnioskami opinii wydanych przez tego samego biegłego oraz innych biegłych w analogicznych sprawach.

Skarżący nadto wskazał, iż Sąd błędnie ustalił fakt utraty wartości rynkowej nieruchomości powódki w wysokości 41.800 złotych, na podstawie błędnej opinii biegłego A. D., który nie ustosunkował się do zarzutów strony powodowej, podczas gdy nie zostały ustalone istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty dotyczące utraty wartości nieruchomości.

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 135 ust. 1 oraz art. 129 ust. 2 ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz art. 361 § 2 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uchybieniu zasadzie pełnej kompensacji szkody oraz pominięcie wpływu lotniska wojskowego w Ł. na wartość nieruchomości powódki poprzez pryzmat ograniczenia wiązki uprawnień w prawie własności nieruchomości należącej do powódki.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, skarżący wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z uwagi na nie rozpoznanie istoty sprawy ewentualnie, o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ds. szacowania nieruchomości oraz o:

1)  zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki w punkcie 1. wyroku kwoty 74.040 zł tytułem częściowego odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

2)  zmianę postanowienia o kosztach procesu z punktu 3. sentencji wyroku i rozliczenie kosztów procesu z uwzględnieniem wyniku postępowania apelacyjnego,

3)  zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego pełnomocnika będącego radcą prawnym według norm przepisanych za postępowanie odwoławcze.

W odpowiedzi na apelację, pełnomocnik pozwanego wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od strony powodowej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy zgromadził w sprawie materiał dowodowy, a następnie w sposób niewadliwy dokonał jego oceny. W konsekwencji ustalił stan faktyczny, odpowiadający treści tych dowodów, który to Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własny w myśl art. 387 § 2 ¹ pkt 1 i 2 k.p.c.

Jak jednolicie wskazuje się w judykaturze, obowiązek rozpoznania sprawy w granicach apelacji (art. 378 § 1 k.p.c.), oznacza co do zasady związanie sądu odwoławczego zarzutami naruszenia prawa procesowego (tak Sąd Najwyższy m. in. w uchwale z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07), za wyjątkiem oczywiście tego rodzaju naruszeń, które skutkują nieważnością postępowania. Sąd Okręgowy nie dostrzegł ich wystąpienia w niniejszej sprawie.

Całość zarzutów apelacyjnych sformułowanych przez stronę skarżącą sprowadza się w istocie do kwestionowania opinii biegłego ds. szacowania nieruchomości A. D., która to opinia stała się podstawą do ustalenia przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego, w szczególności co do wartości nieruchomości powódki oraz utraty tejże wartości na skutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania. Tożsame zarzuty względem opinii biegłego strona powodowa formułowała już na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego i zarzuty te nie doprowadziły do dopuszczenia kolejnej opinii uzupełniającej tego biegłego lub dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego. W ocenie Sądu Okręgowego takie postępowanie Sądu Rejonowego było właściwe. Okoliczności, na które zwraca uwagę skarżący nie mają bowiem wpływu na trafność orzeczenia zapadłego w sprawie. Istotnie, biegły A. D. dokonując oszacowania wartości nieruchomości powódki dokonał porównania z cenami nieruchomości znacznie mniejszych, aniżeli nieruchomość zabudowana powódki, której dom ma powierzchnię 393 m ². Biegły sam wskazał na tę kwestię, sygnalizując tym samym problem w oszacowaniu wartości tej nieruchomości metodą porównawczą, z uwagi na małą ilość transakcji, przedmiotem których są tak duże nieruchomości mieszkalne. Biegły wskazał jednak, że tego typu domy właśnie ze względu na dużą powierzchnie nie cieszą się zainteresowaniem na rynku nieruchomości. W ocenie Sądu jest to zresztą wiedza granicząca z wiedzą o charakterze notoryjnym, tzn. niewymagającą wiadomości specjalnych. Proponowane zatem przez skarżącego przekładania „jeden do jednego” ceny za metr nieruchomości o powierzchni użytkowej od 130 do 200 m ² do nieruchomości powódki o powierzchni użytkowej 393 m ² jest oczywiście błędne. Samo to, że biegły oznacza owe mniejsze nieruchomości jako „podobne” do nieruchomości powódki nie świadczy jeszcze o wewnętrznej sprzeczności jego opinii. Podobieństwo, na które wskazał biegły odnosi się bowiem do charakteru, standardu oraz usytuowania nieruchomości, jednakże – co oczywiste, i na co zwraca uwagę sam biegły – nie do powierzchni użytkowej, której nie sposób porównywać. Nawet sam ustawodawca w art. 4 pkt 16 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami definiuje (co oczywiste, na potrzeby tejże ustawy) „nieruchomość podobną” jako taką, która jest porównywalna z nieruchomością stanowiącą przedmiot wyceny, ze względu na położenie, stan prawny, przeznaczenie, sposób korzystania oraz inne cechy wpływające na jej wartość. W niniejszej sprawie jasno uznać trzeba, że powierzchnia użytkowa i kubatura nieruchomości powódki jest cechą zdecydowanie odróżniającą ją od innych, podobnych nieruchomości, a odróżnienie to wpływa wyraźnie na jej (mniejszą) wartość rynkową. Słusznie zauważa pozwany w odpowiedzi na apelację, że gdyby nawet przyjąć proponowaną przez powoda wersję „niesprzeczności” i przełożenie „jeden do jednego” ceny za 1 m ² wskazanych przez biegłego nieruchomości podobnych, do nieruchomości powódki, to ze zbioru transakcji wynika chociażby, iż nieruchomość o powierzchni 220 m ² została sprzedana za 512.000,00 zł, co oznacza, że cena za 1 m ² takiej nieruchomości kształtowała się już tylko w okolicach 2.327 zł za m ². Jak już bowiem wskazano, zarówno z opinii biegłego, jak i wiedzy powszechnej wynika, że tak duże jak na polskie realia nieruchomości o powierzchni użytkowej 393 m ² nie cieszą się dużym zainteresowaniem kupujących, w konsekwencji czego ich wartość rynkowa za m ² jest zdecydowanie niższa aniżeli domów o powierzchni 130-200 m ^2..

Odnosząc się do zarzutów skarżącego co do rzetelności opinii biegłego A. D. przejawiającego się pominięciem niektórych pomieszczeń oraz niewłaściwego nazwania materiałów, z których wykonany jest dom powódki, to również te okoliczności nie mogły wpłynąć na trafność wydanej opinii, ergo – wyroku Sądu I instancji. Zastrzeżenia te były znane już biegłemu w toku postępowania przed Sądem Rejonowym. W dopuszczonej wówczas opinii uzupełniającej biegły odniósł się do nich i wyczerpująco wyjaśnił, dlaczego zawarł takie, a nie inne sformułowania, końcowo podtrzymując wnioski z opinii pierwotnej. W ocenie Sądu Okręgowego, wobec braku sprzeczności co do wielkości nieruchomości, uwagi te nie mają wpływu na niewadliwie określoną wartość rynkową nieruchomości. Również z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego zawarty w punkcie II. 2. apelacji, jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania. Dopuszczenie kolejnej opinii uzupełniającej lub opinii innego biegłego podyktowane byłoby bowiem nie tyle wewnętrzną sprzecznością, nielogicznością czy nierzetelnością dotychczasowej opinii, lecz wyłącznie próbą uzyskania korzystniejszego dla strony rozstrzygnięcia.

Biorąc powyższe pod uwagę, apelację jako niezasadną oddalono na podstawie art. 385 k.p.c., o czym orzeczono w punkcie 1. wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego, należnych od powódki na rzecz pozwanego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2. wyroku, na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, którą powódka przegrała w instancji odwoławczej w całości. Sąd zasądził więc od powódki na rzecz pozwanego 1.800,00 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Wysokość kosztów profesjonalnego zastępstwa procesowego po stronie pozwanego Sąd ustalił w oparciu o § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, o czym orzeczono w punkcie 2. wyroku.