Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2021 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Sędzia Angelika Kurkiewicz

Protokolant st.sekr.sądowy Wojciech Rydzio

bez udziału prokuratora, po rozpoznaniu dnia 9 listopada 2021 r. sprawy

S. O., s. D. i D. z domu P.,

ur. (...) w T.

oskarżonego o to, że:

w dniu 8 sierpnia 2021 r., przy ul. (...) w T., działając w sposób umyślny dokonał zniszczenia mienia w postaci szyby zainstalowanej w konstrukcji wiaty przystankowej, znajdującej się na terenie przystanku (...) (...) w ten sposób, że kopiąc w nią dokonał jej całkowitego rozbicia, czym spowodował straty w wysokości 750 zł na szkodę Miejskiego Zarządu Dróg w T., przy czym opisanego czynu dopuścił się publicznie i bez uzasadnionego powodu, okazując przez to lekceważenie dla obowiązującego porządku prawnego,

tj. o czyn z art. 288§1 kk w zw. z art. 57a§1 kk

orzeka:

I.  uznaje oskarżonej S. O. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu aktem oskarżenia, tj. przestępstwa z art. 288§1 kk w zw. z art. 57a§1 kk i za to na podstawie art. 288§1 kk w zw. z art. 57a §1 kk po zastosowaniu art. 37a§1 kk w zw. z art. 34§1 i §1a pkt. 1 kk oraz art. 35§1 kk wymierza mu karę 1 (jednego) roku ograniczenia wolności zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

II.  na podstawie art. 63§1 kk na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności zalicza oskarżonemu okres zatrzymania od dnia 8 sierpnia 2021 roku od godziny 7:20 do dnia 9 sierpnia 2021 roku do godziny 10:40, przyjmując iż jeden dzień zatrzymania jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności;

III.  na podstawie art. 46§1 kk zobowiązuje oskarżonego do naprawienia szkody poprzez uiszczenie kwoty 1525,20 zł (tysiąc pięćset dwadzieścia pięć złotych dwadzieścia groszy) na rzecz Miejskiego Zarządu Dróg w T.;

IV.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Toruniu) kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) złotych tytułem opłaty sądowej oraz 70 zł (siedemdziesiąt złotych) kwotę złotych tytułem wydatków postępowania.

Sygn. akt VIII K 917/21

(poprzednia sygnatura II K 1464/21)

UZASADNIENIE

Uwaga : Uzasadnienie zostało sporządzone w poprzedniej formie z powodu kłopotów technicznych z użyciem programu ZEUS.

Na podstawie art. 423 § 1a kpk zakres uzasadnienia został ograniczony do zawartych w wyroku rozstrzygnięć o karze i innych konsekwencjach prawnych przypisanego w nim czynu zgodnie z wnioskiem Prokuratury Rejonowej T. - Wschód.

Wydanym w niniejszej sprawie w dniu 9 listopada 2021 roku wyrokiem, Sąd uznał S. O. za winnego tego, że w dniu 8 sierpnia 2021 r., przy ul. (...) w T., działając w sposób umyślny dokonał zniszczenia mienia w postaci szyby zainstalowanej w konstrukcji wiaty przystankowej, znajdującej się na terenie przystanku (...) (...) (...) w ten sposób, że kopiąc w nią dokonał jej całkowitego rozbicia, czym spowodował straty w wysokości 1525,20 zł na szkodę Miejskiego Zarządu Dróg w T., przy czym opisanego czynu dopuścił się publicznie i bez uzasadnionego powodu, okazując przez to lekceważenie dla obowiązującego porządku prawnego, to jest przestępstwa z art. 288 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk.

W art. 288§1 kk ujęto czyn zabroniony polegający na zniszczeniu cudzej rzeczy, uszkodzeniu lub uczynieniu niezdatnym do użytku. Specyfiką tego przestępstwa zasadniczo jest zamach na strukturę fizyczną danej rzeczy. Stąd też trafnie wskazuje się w doktrynie, że art. 288 § 1 kk chroni integralność i nienaruszalność cudzej rzeczy oraz związaną z daną rzeczą zdolność do niezakłóconego użytkowania jej zgodnie z przeznaczeniem. Możliwość niezakłóconego korzystania z rzeczy jest bowiem oczywistym atrybutem prawa własności lub innego prawa rzeczonego czy też prawa obligacyjnego do danej rzeczy (tak M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas, Przestępstwa przeciwko mieniu, Kraków 1999, s. 226).

Z kolei zgodnie z definicją zawartą w art. 115 § 21 kk występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, wolność, cześć lub nietykalność cielesną, bezpieczeństwo powszechne, działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

Z użytego w omawianym przepisie określenia "zamach" wynika, że czyn chuligański z zasady ma charakter agresywny, gwałtowny, choć nie jest to cecha niezbędna i można sobie wyobrazić formy chuligańskiego zamachu bez użycia siły fizycznej przez sprawcę (np. wpuszczenie gazu łzawiącego do gmachu publicznego, podpalenie, uszkodzenie rzeczy w sposób uniemożliwiający jej funkcjonowanie).

Publiczny charakter czynu oznacza natomiast, że ze względu na miejsce, okoliczności lub sposób działania sprawcy jego zachowanie jest lub może być dostępne (postrzegane) przez większą, bliżej nieokreśloną liczbę osób (tak trafnie wyr. SN z 3 VIII 1972 r., Rw 743/72, Biul. Inf. SN 1972, poz. 10; Uchwała 7 sędziów SN z 20.09.1973r., VI KLZP 26/73,OSNKW 1973,nr 11,poz.132). Najczęściej jest to działanie w miejscu publicznym (np. na placu, stadionie sportowym, ulicy, lokalu publicznym), przez które należy rozumieć miejsce dostępne bez specjalnego zezwolenia bliżej nieokreślonemu kręgowi osób. Jednakże w doktrynie wskazuje się , że w grę może wchodzić także inne miejsce, jeżeli okoliczności lub sposób działania nadają mu cechę publiczności (np. rzucanie w przechodniów przedmiotami przez okno prywatnego mieszkania). W doktrynie wskazuje się, ze publiczności działania nie wyklucza fakt, że sprawca działał wobec grupy osób dających się w pełni zidentyfikować, jeżeli działanie odbywa się w miejscu publicznym (J. Giezek (red.), N. Kłączyńska, G. Łabuda, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, LEX, 2007.)

Przesłanka działania bez powodu lub z oczywiście błahego powodu odnosi się z kolei do motywacji (pobudek) podjętego działania. Oznacza to, że w świetle ocen społecznych agresywne zachowanie sprawcy nie da się niczym wytłumaczyć, jest bez powodu (np. atakuje przypadkowo spotkanego przechodnia, bezmyślnie niszczy cudzą rzecz), albo że powód tego zachowania jest błahy, rażąco nieadekwatny do przyczyny, która go wywołała (np. bije człowieka za to, że zwrócił mu uwagę na zbyt głośne zachowanie się w miejscu publicznym.). W każdym razie nieadekwatność agresywnego zachowania określa porównanie obiektywnych cech tego zachowania z bodźcem (powodem), który je wywołał (por. wyr. SN z 25 X 1974 r., Rw 496/74 z glosą A. Spotowskiego, PiP 1975, nr 8-9).

Jak stanowi art. 57 a§1 kk skazując za występek o charakterze chuligańskim, Sąd wymierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

W realiach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości Sądu, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu, zwłaszcza w świetle złożonych przezeń wyjaśnień, jak również zeznań M. G., M. W. oraz dowodów z dokumentów w postaci dowodów z oględzin wiaty przystankowej. Zdarzenia w postaci umyślnego zniszczenia cudzego mienia objęte zarzutem w niniejszej sprawie miał charakter agresywny i gwałtowny. Oskarżony działając w sposób umyślny dokonał zniszczenia mienia w postaci szyby zainstalowanej w konstrukcji wiaty przystankowej znajdującej się na terenie przystanku (...) (...) (...). Nie zważał, że zniszczy cudze mienie. Nie ulega również wątpliwości, iż S. O. działał bez powodu, bowiem, jak sam przyznał dopuścił się opisanego aktem oskarżenia występku znajdując się pod wpływem alkoholu i zdenerwowania. Sąd uznał także, iż powyższym działaniem oskarżony okazał rażące lekceważenie dla porządku prawnego, nie licząc się z konsekwencjami swojego zachowania w postaci zniszczenia mienia.

Czyn z art. 288§1 kk zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Za przypisany podsądnemu czyn, Sąd wymierzył po zastosowaniu art. 37a§1 kk, karę 1 roku ograniczenia wolności zobowiązując oskarżonego do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym.

W pierwszej kolejności w ocenie Sądu należy wskazać, że art. 37a kk może znaleźć zastosowanie do sprawcy występku o charakterze chuligańskim (zob. E. Hryniewicz-Lach [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz pod redakcją M. Królikowskiego i R. Zawłockiego, Warszawa 2017). U jego podstaw leży stwierdzenie, że „art. 37a kk jest regulacją uzupełniającą ustawowe zagrożenie karą pozbawienia wolności zawartą w większości typów zabronionych jako przestępstwo, o kary alternatywne, czyli stawowi tzw. przednawiasowy modyfikator sankcji, który poszerza abstrakcyjny (niezwiązany z żadnymi kierunkowymi wytycznymi) luz decyzyjny sądu” (E. Hryniewicz-Lach, op. cit.).

W podobny sposób normatywna funkcja art. 37a k przedstawiana jest przez innych autorów. Wskazują oni, że: przepis art. 37a kk współokreśla ustawowe zagrożenie w tych wszystkich wypadkach, w których przepisy określające dany typ przestępstwa lub inne przepisy wyznaczające elementy ustawowego zagrożenia za ów typ przestępstwa przewidują zagrożenie karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat, a nie wprowadzają jednocześnie alternatywnego zagrożenia obiema karami nieizolacyjnymi, to jest grzywną i karą ograniczenia wolności ( tak wprost J. Majewski. Art. 37(a). W: Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 1-52, wyd. V. Wolters Kluwer, 2016), że uzupełnia on granice ustawowego zagrożenia karą określone w przepisach typizujących czyny zabronione w obrębie Kodeksu karnego oraz przepisów pozakodeksowych, a przewidujące sankcje jednorodzajowe w postaci kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 8 lat, o kary nieizolacyjne, tj. grzywnę oraz karę ograniczenia wolności, co oznacza, że każdy czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat jest zarazem zagrożony alternatywnie grzywną oraz karą ograniczenia wolności (zob. Kary i inne środki reakcji prawnokarnej. System Prawa Karnego, tom 6 pod red. M. Melezini. Wydanie 2 z 2016 r.; tak też A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2019). W postanowieniu z dnia 31 marca 2016 roku, sygn. akt II KK 361/15, także Sąd Najwyższy opowiedział się za takim rozumieniem funkcji normatywnej przepisu art. 37a kk, stwierdzając, że „każdy typ czynu zabronionego zagrożony jednorodzajową sankcją w postaci kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 8 lat jest typem z alternatywnym zagrożeniem karą; norma sankcjonująca tworzona jest zatem z co najmniej dwóch przepisów - art. 37a k.k. i przepisu stanowiącego podstawę wymiaru kary” (OSNKW z 2016 r. z. 6 poz. 39).

Podkreślić trzeba, że przepis art. 57a § 1 kk nie obliguje do wymierzenia wyłącznie kary pozbawienia wolności, tak jak inne przepisy – art. 64 § 2 kk, art. 65 § 1 kk czy art. 178 § 1 kk. W tych więc wypadkach, gdy orzeczenie kary pozbawienia wolności jest koniecznością, art. 37a kk nie będzie mógł mieć zastosowania (art. 64 § 2 kk, art. 65 § 1 kk, art. 178 § 1 kk). Tam natomiast gdzie brak nakazu wymierzenia jednej tylko kary – pozbawienia wolności (art. 57a § 1 kk, art. 64 § 1 kk) – przepis art. 37a kk może znaleźć zastosowanie (zob. E. Hryniewicz-Lach, op. cit.).

Zdaniem Sądu społeczna szkodliwość przypisanego oskarżonemu czynu nie jest na tyle wysoka, aby koniecznym było wymierzanie mu najsurowszego rodzaju kary, która to przecież ma w istocie charakter izolacyjny. Sąd zdecydował się więc na ograniczenie elementu represyjności sankcji karnej i wymierzył karę o charakterze wolnościowym, kierując się przede wszystkim prymatem kar wolnościowych, tym bardziej, że oskarżony nie był dotychczas karany. W ocenie Sądu kara w postaci obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne pozwoli oskarżonemu na podjęcie refleksji nad popełnionym przez niego czynem. W ocenie Sądu dobrodziejstwo kary wolnościowej stanowić będzie środek dopingujący i dyscyplinujący oskarżonego do przestrzegania porządku prawnego. Zdaniem Sądu ani okoliczności popełnienia czynu, ani sylwetka sprawcy nie nakazują orzeczenia bezwzględniej kary pozbawienia wolności. Należy mieć bowiem na uwadze, że kara nie może przekroczyć stopnia winy. Wykonywanie kary 1 roku ograniczenia wolności poprzez zobowiązanie oskarżonego do nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin w stosunku miesięcznym spełni cele kary i nie będzie nadmiernie uciążliwe dla oskarżonego.

W pkt II wyroku orzeczono zgodnie z dyspozycją art. 63 § 1 kk. W myśl ww. przepisu na poczet orzeczonej kary zalicza się okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, zaokrąglając w górę do pełnego dnia, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności, dwóm dniom kary ograniczenia wolności lub dwóm dziennym stawkom grzywny.

Wobec powyższego Sąd na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania od dnia 8 sierpnia 2021 roku od godziny 7:20 do dnia 9 sierpnia 2021 roku do godziny 10:40, przyjmując iż jeden dzień zatrzymania jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności.

Na podstawie art. 46 § 1 kk Sąd nałożył na oskarżonego obowiązek zapłaty na rzecz pokrzywdzonego kwoty 1525,20 zł tytułem obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem. Zgodnie z przytoczona wyżej normą prawną, w razie skazania Sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Na gruncie niniejszej sprawy orzeczenie obowiązku naprawienia szkody było obligatoryjne z uwagi na wniosek oskarżyciela publicznego. Sąd zmodyfikował jednak przyjętą przez oskarżyciela publicznego wysokość obowiązku naprawienia szkody, albowiem prokurator wnioskował o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę wartości uszkodzonego mienia –wartości wybitej szyby, co nie było właściwe. Podkreśla się bowiem w judykaturze, że „w ramach zasądzonego obowiązku naprawienia szkody w oparciu o art. 46 § 1 kk zwrotowi podlegają, także uzasadnione wydatki, poniesione po dokonaniu przestępstwa, jeżeli nie zostały już zwrócone osobie uprawnionej w innej drodze" (wyr. SA w Łodzi z 30.6.2009 r., II AKa 83/09, Prok. i Pr. 2012, Nr 1, poz. 12). Chodzi nie tylko o szkodę majątkową, ale i niemajątkową (Z. Gostyński, Obowiązek…, s. 34; B. Kolasiński, Szkoda w rozumieniu art. 46 § 1 KK, Prok. i Pr. 2001, Nr 4, s. 65). Z przyczyn wskazanych wyżej konieczne było zmodyfikowanie przyjętej przez oskarżyciela publicznego kwoty o poniesione wydatki związane z naprawy zniszczonej przez oskarżonego wiaty przystankowej.

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 627 kpk. W niniejszej sprawie nie zachodziły zaś podstawy do zwolnienia od owych kosztów na podstawie art. 624 § 1 kpk. S. O. pracuje i uzyskuje stałe dochody wynoszące 4000 tysięcy złotych netto miesięcznie. Wobec tego, poniesienie przez podsądnego powstałych w sprawie kosztów nie będzie stanowiło nadmiernego uszczerbku ze względu na jego sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów. Z kolei wysokość opłaty, Sąd ustalił w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. Nr 49, poz. 223).