Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2021 r. w Kaliszu

odwołania M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 10 grudnia 2020 r. Nr (...)

w sprawie M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość świadczenia

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 10 grudnia 2020 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje M. G. prawo do rekompensaty przy emeryturze.

2.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz M. G. kwotę 180zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Ewa Nowakowska

Sygn. akt VU 155/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.12.2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał M. G. emeryturę, ale odmówił prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, gdyż nie udowodnił stosownym świadectwem 15 letniego okresu wykonywania takiej pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji M. G. domagał się przyznania rekompensaty z tytułu ponad 15 letniej pracy w szczególnych warunkach wraz z okresem służby wojskowej, gdyż został powołany do wojska jako osoba pracująca w szczególnych warunkach.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc, iż nie został właściwie udokumentowany co najmniej 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił, co następuje:

M. G. urodził się w dniu (...)

Odwołujący zatrudniony był od 22.11.1973r. do 23.10.1974r. w Fabryce (...) w B. jako monter zgrzewacz.

W dniu 21.04.2016r. pracodawca wystawił mu co do okresu od 1.10.1974r. do 23.10.1974r. świadectwo pracy w szczególnych warunkach na stanowisku zgrzewacz- prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo-wodorowym – wykaz A dział XIV poz. 12 pkt 13. zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z 30.06.1985r. w sprawie stanowisk pracy na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego. (k 9)

Z zaskarżonej decyzji wynika, że okres od 1.10.1974r. do 23.10.1974r. liczony jest przez ZUS jako okres pracy w szczególnych warunkach.-

( wykaz w pliku akt emerytalnych dotyczących wniosku z 25.11.2015r.)

W okresie od 24.10.1974r. do 09.10.1976r. odwołujący się odbywał zasadniczą służbę wojskową. Tam zdobył uprawnienia zawodowe kierowcy samochodów ciężarowych, później, w 1984r. uprawnienia kierowcy autobusu.

Po odbyciu służby wojskowej od 2.05.1977r. podjął pracę w (...) O., na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Początkowo był to S. (...), później J.. Odkąd miał uprawnienia do prowadzenia autobusów woził też ludzi do pracy, a w pozostałym czasie pracy był kierowcą samochodów ciężarowych, dysponowanym do przewozów według bieżących potrzeb.

W dniu 28.11.1996 r. (...) wystawiła odwołującemu świadectwa pracy w szczególnych warunkach:

1-  na okresy: 02.05.1977 r. do 02.10.1981 r., 01.09.1982 r. do 31.03.1986 r., 18.04.1986 r. do 31.07.1986 r., od 01.11.1986 r. do 31.03.1987 r., od 01.04.1987 r. do 12.09.1988 r., 01.11.1988 r. do 31.03.1989 r., 01.04.1989 r. do 07.08.1989 r. i od 17.11.1989 r. do 28.02.1990 r. na stanowisku kierowcy autobusu i samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony,

2-  na okresy od 21.07.1994 r. do 08.11.1994 r. od 03.12.1994 r. do 22.12.1994 r., od 01.01.1995 r. do 23.02.1995 r., od 11.03.1995 r. do 06.02.1996 r., od 02.03.1996 r. do 22.05.1996 r. i od 12.06.1996 r. do 31.07.1996 r. na stanowisku prace monterskie urządzeń i konstrukcji metalowych na wysokości.

Okresy objęte pierwszym z w/w świadectw czyli do 28.02.1990r. zaliczone są do pracy w szczególnych warunkach.

Od 1.03.1990r. odwołujący się został przesunięty na stanowisko mechanik- kierowca – dział WR i tak określono jego stanowisko w angażach z dnia 13.06.1990 r., 30.10.1990 r., 26.04.1991 r. Następnie w okresie od 11.10.1991 r. do 31.12.1991 r. odwołujący był urlopowany do pracy zagranicą z (...), ale z dniem 01.12.1991 r. powierzono mu ponownie obowiązki w Techmie określając je „bez zmian”, podobnie w angażu z dnia 06.02.1992 r. Z dniem 01.08.1992 r. dokonano przesunięcia odwołującego z warsztatu remontowego do (...) ( Zakład (...)) – zawód kierowca mechanik, stanowisko kierowca, mechanik, ślusarz. W angażu z dnia 26.10.1992r. stanowisko jego określono jako kierowca.

Pracując w okresie od 01.03.1990 r. do 31.07.1992 r. w (...)na warsztacie remontowym odwołujący się wykonywał przez część dnia pracy pracę kierowcy autobusu dowożąc ludzi do pracy, a przez część dnia pracę mechanika samochodowego w kanałach, prace przy lakierowaniu ręcznym i natryskowym nie hermetyzowanym W warsztacie remontowano samochody ciężarowe i ciężkie maszyny budowlane. Było 6 kanałów i remontowano około 170 jednostek sprzętu. odwołujący wykonywał prace przy piaskowaniu, malowaniu podwozi, skrzyń i nadwozi. Malowanie odbywało się pistoletem i pędzlem. Malowano minią, biteksem i innymi farbami.

Dowód zeznania świadków R. P. i Ł. S., z dnia 18.10.2016r złożone w sprawie VU789/16 - k 98, akta osobowe odwołującego kserokopie angaży w aktach ZUS, zeznania odwołującego się k 85)

Następnie od lipca 1994r. odwołujący się jako pracownik (...) wyjechał do pracy w Niemczech formalnie na stanowisko montera. Zajmowano się tam stawianiem konstrukcji stalowych, rusztowań na użytek prowadzonych potem prac remontowych budynków czy obiekcie. Były to budynki przemysłowe, kościoły czy bloki mieszkalne. Pracowano w podzespołach 3 osobowych, przy czym w skład zespołu wchodził też kierowca, który poza pracą montera dowoził samochodem ciężarowym materiał jak i ludzi na miejsce pracy. W razie potrzeby w ciągu dnia także dowoził brakujące materiały. Odwołujący się mający odpowiednie uprawienia przed i po godzinach pracy montera był kierowcą samochodu ciężarowego M. o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton. Praca montera była pracą na wysokości, gdyż rusztowania i konstrukcje stawiano na wysokości wielu metrów nad ziemią.

Pracodawca co do tej pracy wystawił drugie ze wspomnianych wyżej świadectw pracy w szczególnych warunkach z 28.11.1996r. wyszczególniając okresy faktycznego świadczenia pracy. Są to okresy od 21.07. do 8.11.941994 22.12.1994r, od 07.01. do 23.02.1995r. od 11.03.1995r. do 06.02.1996r., od 02.03.do 22.05.1996r. i od 12.06.do 31.07.1996r. Pracę w w/w okresach pracodawca zakwalifikował jako prace wymienione w dziale I poz. 5 pkt.1 wspomnianego zarządzenia zawierającego przepisy resortowe w przemyśle maszynowym pomijając pracę kierowcy. W rzeczywistości odwołujący się podczas w/w okresów wykonując prace monterskie urządzeń konstrukcji metalowych na wysokości, przez część dnia pracy poza pracą montera wykonywał też prace kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 ton.

Dowód: zeznania świadka F. K. [00:03:16-00:09:30], zeznania odwołującego się k 85

Poza sporem jest, że odwołujący się w 2015r. występował o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach ale prawa do tego świadczenia nie uzyskał gdyż nie wykazał ani 25 letniego stażu ubezpieczeniowego ani 15 lat pracy w szczególnych warunkach..

W tym przedmiocie przed tutejszym sądem w sprawie o sygn. akt VU 789/16 toczyło się postępowanie odwoławcze od decyzji ZUS z dnia 25.11.2015r. Odwołanie zostało oddalone gdyż nie uwzględniono mu pracy w charakterze domownika na przestrzeni od 29.09.1971r. do 20.09.1973r. z uwagi na równoległą naukę w szkole ponadpodstawowej odbywaną w miejscowości odległej o 30 km od gospodarstwa. Z uzasadnienia wyroku wynika jednak, że zbadanie przebiegu aktywności zawodowej odwołującego się pozwoliło na ustalenie, że legitymuje się 15 latami pracy szczególnych warunkach na dzień 01.01.1999r. Stwierdzenia zawarte w uzasadnieniu Sądu w tamtej sprawie nie są wiążące w niniejszej i Sąd zobowiązany był poczynić własne ustalenia.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z definicją ustawową z art. 2 pkt. 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. 2017 poz. 664 t. j. ze zm.) rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Przesłanki przedmiotowego świadczenia są sprecyzowane w art. 21, art. 22 i art. 23 ust. 2 ustawy pomostowej. Zgodnie z powołanymi przepisami rekompensata przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r., który ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008r. Jednocześnie ust. 2 art. 21 precyzuje przesłankę negatywną, stanowiąc, iż rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Powyższe oznacza, iż dla ustalenia prawa do rekompensaty konieczne jest wykazanie określonego charakteru pracy ubezpieczonego pracownika wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy o ustawy o emeryturach i rentach z FUS w wymiarze co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008r.

W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U 1983r. poz 43) Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z tego punktu widzenia, ma zatem możliwość zakwalifikowania jego pracy pod którąś z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów.

Także co do zaliczania okresu zasadniczej służby wojskowej do pracy w szczególnych warunkach ukształtowało się już jednolite stanowisko Sądu Najwyższego pozwalające na uwzględnianie tej służby niezależnie od tego czy służba ta poprzedzała wykonywanie pracy w szczególnych warunkach czy następowała po niej, oczywiście przy zachowaniu związku czasowego 30 dni między zakończeniem służby wojskowej, a podjęciem pracy w szczególnych warunkach. Warunkiem jest jedynie istnienie określonego związku czasowego między wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach, a odbywałbym zasadniczej służby wojskowej.

Według uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 16.10.2013r.(sygn. akt. IIUZP 6/13) osoba zatrudniona w szczególnych warunkach przed skierowaniem do odbycia służby ma prawo do zaliczenia okresu służby wojskowej do szczególnych warunków jeżeli powróciła w ciągu 30 dni po jej odbyciu do tego samego zakładu pracy lub do tej samej gałęzi pracy.

Natomiast stosownie do wyroku Sądu Najwyższego z 5.08.2014r. w sprawie IUK 442/13 czas zasadniczej służby wojskowej zalicza się do okresu wymaganego do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym także gdy żołnierz przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej nie był zatrudniony, ale po zwolnieniu z tej służby w ciągu 30 dni podjął zatrudnienie i pracował w szczególnych warunkach.

W niniejszej sprawie nie został zachowany w/w 30 dniowy okres w jakim odwołujący się po zakończeniu służby wojskowej powinien podjąć pracę, zatem nie podlega doliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach jego okres zasadniczej służby wojskowej mimo, że bezpośrednio przez jej odbywaniem odwołujący się pracował w szczególnych warunkach w (...).

Mimo pominięcia okresu służby wojskowej odwołujący się wykazał ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach po dodaniu okresu od 1.03.1990r do 31.07.1992r., który wynosi 2 lata 4 miesiące i okresów wskazanych przez pracodawcę na przestrzeni od 21.07.1994r. do 31.07.1996r. łącznie wynoszących 1 rok 9 miesięcy i 10 dni. Wcześniej organ rentowy uznał jako pracą w szczególnych warunkach okres łącznie 11 lat 3 miesiące i 11 dni przypadający we wskazanych okresach na przestrzeni od 1.10.1974r. do 28.02.1990r.

W okresie od 01.03.1990 r. do 31.07.1992 r. odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach jako mechanik w kanałach, osoba wykonująca lakierowanie ręczne i natryskowe nie zhermetyzowane oraz kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony - Wykaz A Dział XIV poz. 16 i 17 oraz Dział VIII poz. 2 przepisów ogólnych tj. rozp. RM z 07.02.1983r.)

Z kolei na przestrzeni od 21.07.1994r do 31.07.1996r. w okresach wskazanych w świadectwie z 28.11.1996r. pracował w szczególnych warunkach jako monter konstrukcji metalowych na wysokości (Wykaz A dział V poz 5 w/w przepisów ogólnych) i kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony - Dział VIII poz. 2 w/w przepisów ogólnych)

W sumie uznać należy odwołujący się spełnia warunki do przyznania mu rekompensaty przy emeryturze.

Zaskarżona decyzja podlegała więc zmianie i zgodnie z art.477 ¹⁴ § 2 kpc orzeczono jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt 2 na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.). Zgodnie z wyżej powołanym rozporządzeniem stawka minimalna adwokata w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosi 180 zł.