Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2022 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Bank S.A.

przeciwko M. P. i A. P. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 5 maja 2021 r., sygn. akt I C 1227/19

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Koninie, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

Bogdan Wysocki

Sygn. akt I ACa 578/21

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. z siedzibę w W., wniósł pozew przeciwko pozwanym M. P. i A. P. (1), kierując go do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym, o zapłatę kwoty 159.239,15 zł.

W dniu 18.11.2019r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał postanowienie o przekazaniu sprawy do Sądu Okręgowego w Koninie, podnosząc, iż zgodnie z art. 505 ^29a k.p.c. w elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu, a w przedmiotowej sprawie okres ten został przekroczony.

Pozwana A. P. (1), w odpowiedzi na pozew, pismem z dnia 07.02.2020r. o wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany M. P. nie zajął stanowiska w sprawie, nie podejmował wezwań i zawiadomień Sądu o terminach rozprawy.

Wyrokiem z dnia 5 maja 2021 r. Sąd Okręgowy w Koninie oddalił powództwo, powołując się na następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 21.11.2011r. powód G. (...) Bank zawarł z A. P. (2), prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą „ Zakład (...).-K.. i CO P. A." umowę o kredyt w rachunku bieżącym nr (...) z dnia 18.11.201 Ir., zgodnie z którą powód udzielił kredytobiorcy kredytu do wysokości 100.000zł, na okres od 18.11.2011r. do 17.11.2016r.

Udzielony kredyt był kredytem otwartym odnawialnym tzn. każda spłata całości lub części kredytu powodowała, że odnawiał się on do pierwotnej wysokości i mógł być wielokrotnie wykorzystywany, aż do wygaśnięcia umowy. Środki otrzymane przez kredytobiorcę, według ustaleń stron umowy były przeznaczone na zakup materiałów do realizacji kontraktów i opłacania siły roboczej, (k.22)

Według umowy o kredyt w rachunku bieżącym nr (...) oprocentowanie kredytu było zmienne i zostało ustalone w dniu podpisania umowy w oparciu o stawkę WIBOR 1M powiększoną o stałą marżę Banku w wysokości 3,50%(obniżona o 1,50% z uwagi na otrzymane dofinansowanie ze środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego). Oprocentowanie łączne w stosunku rocznym, na dzień zawarcia umowy wynosiło 8,18%. W umowie ustalono, iż zmiany oprocentowania kredytu następują w trybie miesięcznym (o ile nastąpi zmiana stawki WIBOR IM obliczaną jako średnia wartość stawek WIBOR IM z ostatnich dziesięciu dni roboczych miesiąca poprzedniego a stawka WIBOR IM zaokrąglana jest do dwóch miejsc po przecinku i powiększona o stałą marżę banku - vide k. 22)

Kredytobiorca A. P. (2) zawierając umowę o kredyt w rachunku bieżącym, zobowiązał się do zapłaty składki ubezpieczenia od upadłości kredytobiorcy, płatnej jednorazowo w wysokości 2% tj. 2.000,OOzł oraz prowizji za gotowość kredytową pobieraną w ostatnim dniu miesiąca, za każdy miesiąc kredytowania, w wysokości 0,10% jak również prowizji operacyjnej pobieranej po każdym pełnym roku kalendarzowym trwania umowy, w wysokości 2%- nie mniej niż min. wartość prowizji z aktualnie obowiązującej w (...) Bank S.A. Kredytobiorca zobowiązał się także do przeprowadzenia na rachunku bankowym, średniomiesięcznych obrotów działalności gospodarczej w wysokości 1/3 przyznanego limitu, a niewywiązanie się z tego warunku upoważniało Bank do podwyższenia marży a nawet wypowiedzenia umowy.

Zgodnie z ogólnymi warunkami umów w zakresie kredytowania działalności Gospodarczej G. Banku, spełnienie świadczenia przez klienta z tytułu spłaty kredytu następowało w dniu, w którym środki pieniężne wpłynęły na rachunek wskazany w umowie. Niedotrzymanie przez klienta terminu spłaty zobowiązań wobec Banku wynikających z umowy powodowało przeniesienie wymagalności należności w zakresie niespłaconej kwoty zobowiązania na rachunek należności przeterminowanych Banku, a od niespłaconych w terminie rat kapitału Bank pobiera oprocentowanie według podwyższonej stopy procentowej. Jeżeli klient nie wykona obowiązków wynikających z umowy, a w szczególności nieterminowo reguluje zobowiązania z tytułu spłaty rat kapitału, oprocentowania lub innych należności umownych - Bank jest uprawniony do wypowiedzenia umowy w całości lub w części. Bank dokonuje wypowiedzenia umowy na piśmie i doręcza klientowi listem, faksem lub do rąk własnych.

Strony umowy ustaliły zabezpieczenie spłaty kredytu w formie - oświadczenia kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji, ubezpieczenia od upadłości kredytobiorcy oraz pełnomocnictwa do dysponowania środkami przez Bank na rachunku bieżącym kredytobiorcy prowadzonym w (...) Bank S.A.

Strony ustaliły dodatkowe zabezpieczenie w formie poręczenia. Umowa poręczenia została zawarta dnia 18.11.2011 r., zgodnie z nią A. P. (1) zobowiązała się do wykonania na rzecz Banku zobowiązań wynikających z tytułu zawartej przez A. P. (2) z Bankiem umowy o kredyt w rachunku bieżącym nr (...).

Powód zgodnie z zawartą umową złożył w dniu 22.11.201 Ir. dyspozycję uruchomienia umowy o kredyt w rachunku bieżącym na numer rachunku (...), do kwoty 100.000zł.

Kredytobiorca A. P. (2) zmarł w dniu 18.11.2014r. W dniu 01.12.2014r. został sporządzony przez Notariusza Akt Poświadczenia Dziedziczenia, zgodnie z którym spadek po zmarłym A. P. (2) przyjął w całości syn M. P../

Pozwany M. P., jako następca prawny kredytobiorcy, w dniu 16.04.2015r. złożył wniosek o restrukturyzację zadłużenia wynikającego z zaległości w spłacie kredytu w rachunku bankowym o nr (...) z dnia 18.11.2011r.., wskazując jako przyczynę powstania zaległości - śmierć kredytobiorcy oraz deklarując możliwość spłaty w wysokości 2.000zł miesięcznie.

Z uwagi na powstałe zaległości w spłacie kredytu, powód w dniu 21.03.2016r. wysłał do pozwanych M. P. i A. P. (1) wezwanie do zapłaty kwot: 9.585,72zł. (tytułem odsetek umownych), 2.000zł (opłaty za zmianę warunków kredytowania), 200zł (opłata związana z bieżącą obsługą), łącznie 11.785,72zł.

W dniu 08.06.2016r. powód skierował do pozwanych M. i A. P. (1), oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu (odebrane w dniu 06.07.2016r. przez pozwanego oraz w dniu 21.06.2016r. przez pozwaną), informując pozwanych w treści pisma, iż w związku z nieuregulowaniem zaległości w spłacie kredytu w rachunku bieżącym na podstawie § 13 ogólnych warunków umów w zakresie kredytowania działalności gospodarczej G. Banku wypowiada umowę kredytu w rachunku bieżącym numer (...) z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia licznego od dnia doręczenia wypowiedzenia, a w następnym dniu po upływie okresu wypowiedzenia całość środków kredytowych wraz z odsetkami i kosztami stanie się wymagalna i będzie podlegać natychmiastowemu zwrotowi. Na dzień sporządzenia oświadczenia o wypowiedzeniu, powód ustalił zaległość w wysokości: 11.615,98 zł (tytułem odsetek umownych), 2.000zł (opłaty za zmianę warunków kredytowania), 200zł (opłata związana z bieżącą obsługą) łącznie 13.815,98zł. (k.34)

W dniu 16.09.2016r. powód skierował do pozwanych kolejne pismo, tytułując je jako „ostateczne wezwanie do zapłaty”, w którym oświadczył pozwanym, iż w związku z wypowiedzeniem umowy kredytu w rachunku bieżącym numer (...) i postawieniem całej należności w stan natychmiastowej wymagalności wzywa pozwanych do zapłaty całej należności, którą stanowi: 100.000zł tytułem należności kapitałowej, 13.083,07zł tytułem odsetek umownych, 1.572,61 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie, 2.215zł tytułem opłaty za czynności windykacyjne, łącznie 116.870,68zł.

Według wyciągu z ksiąg bankowych G. (...) Banku nr (...) z dnia 07.01,2020r., zadłużenie względem Banku z tytułu umowy o kredyt w rachunku bieżącym nr (...), na dzień 26.09.2019r. wynosiło: 100.000zł (należność główna - niespłacony kapitał), 13.083,07 (odsetki umowne za okres korzystania z kapitału od 31.01.2015r. do 09.08.2016r.), 43.956,08zł (odsetki karne za opóźnienie naliczane od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 14,00% od 31.08.2016r. do 25.09.2019r.), 2.200zł opłaty i inne prowizje, łącznie 159.239,15zł.

Przechodząc do oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego sąd I instancji stwierdził w pierwszej kolejności, że powód dochodzi swego roszczenia na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Prawo bankowe, zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Nadto, z uwagi na treści art. 3 ust. 2 pkt.5 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2019 poz. 1083 ze zm.), w ocenie sądu do przedmiotowej umowy będą miały zastosowanie również przepisy tej ustawy.

Sąd Okręgowy wskazał, że pojęciem kredytu odnawialnego nie posługuje się ani ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, która zawiera definicję kredytu, ani przepisy Kodeksu cywilnego, które regulują umowę pożyczki. Pojęciem tym posługuje się natomiast ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1083). Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 5 tejże ustawy za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę o kredyt odnawialny. Do kredytu odnawialnego odnoszą się też przepisy art. 42,43 i 66 ustawy o kredycie konsumenckim, które jednak nie definiują tego podjęcia, ani nie określają cech takiej umowy. Próbę zdefiniowania takiej umowy podjęto w doktrynie, gdzie przyjęto, że mianem kredytu odnawialnego należy określać umowę, na podstawie której kredytobiorcy udostępniany jest określony limit kredytowy, do wysokości którego może on dokonywać wypłat, zaś każda spłata kredytu powoduje, że kredytobiorca ponownie ma możliwość wypłaty kredytu w wysokości równej dokonanym spłatom, której może zażądać w okresie udostępnienia kredytu. Umowa taka może być ukształtowana zarówno, jako umowa zawierana na czas określony, jak również, jako umowa zawierana na czas nieokreślony. O odnawialności kredytu stanowi powtarzalność świadczeń stron wynikająca z umowy, nie zaś okres, na który została zawarta.

W literaturze przedmiotu wyrażono też stanowisko, że umowę, na podstawie której powstaje stosunek prawny kredytu w rachunku bankowym należy kwalifikować jako umowę kredytu w rozumieniu art. 69 Prawa bankowego. Kwalifikacja umowy kredytu w rachunku bankowym, jako umowy kredytu z art. 69 Prawa bankowego rodzi pytanie o wzajemną relację pomiędzy umową kredytu w rachunku bankowym a umową rachunku bankowego. Umowy te są umowami odrębnymi, ponieważ umowa rachunku bankowego nie przewiduje powstania salda ujemnego, a z kolei umowa kredytu w rachunku bankowym odpowiada treści umowy kredytu z art. 69 Prawa bankowego, specyficzny jest tylko sposób udostępnienia środków pieniężnych. Pomimo tożsamości stron tych stosunków prawnych oraz okoliczności zawarcia umowy, w szczególności czasu lub zamieszczenia postanowień umownych w jednym dokumencie, inny jest cel gospodarczy tych kontraktów niepozwalający przyjąć, że mamy do czynienia z jedną umową. Z uwagi na odrębności tych umów, w literaturze wskazano, że umowę kredytu w rachunku bankowym i umowę rachunku bankowego należy zakwalifikować, jako zespół umów, gdzie umową nadrzędną jest umowa rachunku bankowego. Umowa kredytu w rachunku bankowym ma rację bytu tylko, gdy istnieje umowa rachunku bankowego. Brak tej drugiej powoduje niemożliwość powstania stosunku kredytu w rachunku bankowym. Wskazuje się też, że w sytuacji jednoczesnego zawarcia umowy rachunku bankowego oraz umowy kredytu w rachunku bankowym nieważność pierwszej czynności ma taki skutek, że umowa kredytu w rachunku bankowym nie zostanie dotknięta sankcję nieważności, ponieważ inna jest jej treść, podlegająca odrębnemu reżimowi prawnemu; to jednak nie wywołuje skutków prawnych, ponieważ z powodu braku rachunku bankowego nie będzie możliwe udostępnienie środków pieniężnych w sposób przewidziany w umowie. W konsekwencji, z uwagi na następczą niemożliwość świadczenia, umowa kredytu w rachunku bankowym wygaśnie.

Odnosząc te teoretyczne rozważania do realiów rozpoznawanej sprawy sąd stwierdził, że istotne znaczenie miał fakt, iż w dniu 18 listopada 2014r. zmarł A. P. (2) - strona umowy (kredytobiorca). Następstwem śmierci było przyjęcie w całości spadku po zmarłym przez jego syna M. P.. Zgodnie zatem z art. 922 §1 k.c. M. P. stał się osobą zobowiązaną do spłaty należności wynikającej z umowy o kredyt w rachunku bieżącym nr (...) z dnia 18.11.2011r. zawartej pomiędzy (...) Bank S.A. z/s w W. a kredytobiorcą A. P. (2).

Pozwany M. P. w dniu 16.04.2015r. złożył wniosek o restrukturyzacje zadłużenia. Pomimo tego jednak w dniu 21.03.2016r. powód wysłał pozwanym M. P. oraz A. P. (1) wezwanie do zapłaty. Pozwani nie zastosowali się do wezwania, więc w dniu 08.06.2016r. powód wysłał do pozwanych „oświadczenie o wypowiedzeniu umowy”- odebrane przez pozwanego w dniu 06.07.2016r. Zatem z zachowaniem 30 -to dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia odebrania wypowiedzenia, w dniu następnym po ostatnim dniu okresu wypowiedzenia całości należności względem banku została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności tj. 06.08.2016r.(odebrane - 06.07.2016r.., ostatni dzień okresu wypowiedzenia - 05.08.2016r, wymagalność 06.08.2016r.)

Odwołując się do stanowiska wyrażanego w orzecznictwie Sąd Okręgowy przyjął, że wymagalność roszczenia należy łączyć z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania, a dzień tak rozumianej wymagalności może być utożsamiany z terminem spełnienia świadczenia także w zakresie zobowiązań bezterminowych.

Przy tym jednak, w ocenie sądu, ustalając datę postawienia całości zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności na dzień 06.08.2016r., należy wziąć pod uwagę art. 117§2’ k.c. z którego wynika, że po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Odnośnie roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania, ale dla powstania skutku przedawnienia nie jest wymagane podniesienie zarzutu. Norma z art. 117 § 2 ¹ kc stanowi bowiem lex specialis wobec normy wyrażonej w art. 117 § 2 kc., co oznacza że sąd z urzędu bada kwestie związaną z przedawnieniem roszczenia.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z dwiema umowami: umową rachunku bankowego i umową kredytu odnawialnego w rachunku bankowym, które choć są powiązane, to jednak stanowią odrębne umowy i tworzą dwa stosunki prawne.

W konsekwencji przedawnienie roszczeń wywodzonych z tych umów należy oceniać oddzielnie dla każdej z tych umów. Roszczenia z umowy rachunku bankowego przedawniają się z upływem dwóch lat, zaś roszczenia z umowy kredytu odnawialnego z upływem trzech lat, zgodnie z art. 118 k.c., jako roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez bank. Wskazany trzyletni termin przedawnienia dla roszczenia banku z umowy kredytu odnawialnego udzielonego w rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowym przyjął także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 października 2008 r. w sprawie II CSK212/08, (M.Praw. (...)-673).

Skoro w sprawie ustalono, że cała należność powoda względem pozwanych została postawiona w stan natychmiastowej wykonalności w dniu 06.08.2016r., to od tej daty należało liczyć trzyletni okres przedawnienia roszczeń z tytułu umowy o kredyt w rachunku bieżącym nr (...) udzielony A. P. (2).

Tak więc przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczenia nie mogło nastąpić z dniem wniesienia powództwa do sądu (03.10.2019r.) albowiem 3-leni okres przedawnienia minął z dniem 06.08.2019r.

Zgodnie z art. 118k.c. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Jednak ustawa z dnia 13.04.2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1104) wprowadziła trzy istotne normy intertemporalne, jedną z nich jest norma określona w art. 5 ust. 2 - jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia wżycie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia wżycie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy to stwierdzić należy, iż roszczenie powoda względem pozwanych nie mogło być dochodzone po dacie 08.08.2019r„ gdyż przy uwzględnieniu art. 5 ust. 2 zd. 2 Ustawy z dnia 13.04.2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1104) miało ono już charakter roszczenia przedawnionego. Powód wystąpił z powództwem w dniu 03.10.2019r. a zatem po terminie okresu przedawnienia, w związku z czym powództwo należało oddalić jako bezzasadne.

Wyrok ten zaskarżył powód w całości, zarzucając w apelacji:

1)  „naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 kwietnia 2018 r. w związku z art. 118 kc poprzez przyjęcie, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu jako roszczenie związane z działalnością gospodarczą w terminie 3 lat od dnia wymagalności roszczenia, podczas gdy, zgodnie z prawidłową wykładnią art. 118 kc koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego i tym samym roszczenie powoda mogłoby ulec przedawnieniu dopiero z dniem 31 grudnia 2019 r., jednakże termin przedawnienia uległ przerwaniu w związku z wytoczonym powództwem o zapłatę;

2)  naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 117 § 2 ¹ kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że powód nie może domagać się zaspokojenia roszczenia, z uwagi na jego przedawnienie ,podczas gdy roszczenie powoda nie jest przedawnione i tym samym art. 117 § 2 ¹ kc w ogóle nie powinien mieć zastosowania w przedmiotowej sprawie”.

Skarżący wniósł o :

1)  „uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji z powodu nie rozpoznania istoty sprawy;

2)  ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości;

3)  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje wg norm przepisanych”.

Pozwani nie odnieśli się do apelacji

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona.

Zgodzić należy się bowiem ze skarżącym, że przy ferowaniu zaskarżonego wyroku doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 118 kc oraz art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018.1104., dalej: „ustawa nowelizująca”) przez ich błędna wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w sprawie.

Prawidłowo ustalił sąd I instancji, iż roszczenie powodowego Banku w stosunku do pozwanych o zwrot kwoty kredytu stało się wymagalne w dniu 6 sierpnia 2016 r., co oznacza, że od dnia następnego rozpoczął się bieg trzyletniego terminu przedawnienia, o jakim mowa w art. 118 zd. 1 kc., obowiązujący dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Błędne jest natomiast stanowisko Sądu Okręgowego, zgodnie z którym termin ten upływał z dniem 6 sierpnia 2019 r., czyli po upływie trzech lat bieżących (art. 112 zd. 1 kc).

Niewątpliwie termin przedawnienia nie minął w momencie wejścia ustawy nowelizującej, czyli w dniu 9 lipca 2018 r.

Zastosowanie zatem znajdowała norma intertemporalna wyrażona w przepisie art. 5 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którą do roszczeń powstałych przed dniem jej wejścia w życie i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od tego dnia przepisy w nadanym nią brzmieniu.

W związku z tym słusznie zwraca skarżący uwagę, że na skutek wymienionej nowelizacji do przepisu art. 118 kc dodano nową normę, zwerbalizowaną w zdaniu drugim, zgodnie z którą koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

To nowe rozwiązanie znajdowało w pełni zastosowanie w realiach rozpoznawanej sprawy, co oznacza, że termin przedawnienia dochodzonego przez powoda roszczenia mijał dopiero z dniem 31 grudnia 2019 r. i został wcześniej skutecznie przerwany przez wniesienie w dniu 3 października 2019 r. pozwu (art. 123 § 1 pkt. 1 kc), a po przerwaniu przedawnienie nie mogło rozpocząć na nowo biegu aż do czasu prawomocnego zakończenia postępowania sądowego (art. 124 § 2 kc).

Natomiast nie do przyjęcia jest stanowisko sądu orzekającego, zgodnie z który w sprawie znajdował zastosowanie przepis art. 5 ust. 2 zd. 2 ustawy nowelizującej.

W przepisie art. 5 ust. 2 w/w ustawy zawarto dwie normy intertemporalne (wyrażone w zdaniach pierwszym i drugim), które, jako umieszczone w tej samej podjednostce redakcyjnej, muszą być wykładane we wzajemnym powiązaniu funkcjonalnym.

Oczywiste jest w związku z tym, że norma wymieniona w zdaniu drugim, na którą powołał się sąd I instancji, stanowi wyjątek, ale wyłącznie od reguły wymienionej w zdaniu pierwszym omawianego przepisu.

Znajduje zatem zastosowanie jedynie do przypadków, w których ustawą nowelizującą skrócono dotychczas obowiązujące terminy przedawnienia (por. np. M. K., „Problematyka międzyczasowa zmiany przepisów o przedawnieniu z 2018 r.”, Przegląd Prawa Handlowego, z. 8 z 2018 r., str. 42 – 50).

W innym przypadku tego rodzaju norma szczególna zostałaby dodana do reguły wyrażonej w art. 5 ust. 1 ustawy nowelizującej.

Błędne przyjęcie przez sąd I instancji iż doszło do przedawnienia dochodzonych pozwem roszczeń czyni zbędnym przesądzanie czy w realiach sprawy znajdował zastosowanie przepis art. 117 § 2 ¹ kc.

Niemniej budzi poważne zastrzeżenia przyjęcie przez sąd, że oboje pozwani mają status konsumentów, a przedmiotowy kredyt był kredytem konsumenckim.

Przede wszystkim dla oceny w tym zakresie nie miały zastosowania powołane przez Sąd Okręgowy przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Ustawa ta weszła bowiem w życie w dniu 18 grudnia 2011 r. i, zgodnie z intertemporalnym przepisem art. 68 ust. 1, nie znajdowała zastosowania do umów zawartych przed tą datą.

Rozważać zatem możnaby zastosowanie w sprawie przepisów poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2001.100.1081 ze zm.).

Wymaga jednak podkreślenia, że w obu wymienionych aktach prawnych (por. art. 2 ust. 1 ustawy z 2001 r. oraz art. 3 ust. 1 ustawy z 2011 r.) kredyt konsumencki definiowany jest jako kredyt którego kredytodawca udziela lub przyrzeka udzielić konsumentowi.

Z kolei, zgodnie z art. 22 ¹ kc za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą.

Tymczasem z dokumentacji kredytowej (por. wniosek o kredyt, k. 19 oraz umowa o kredyt, k. 22 – 23) wynika, że kredytobiorca A. P. (2) występował w relacjach z bankiem jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą a kredyt miał służyć finansowaniu tej działalności.

Przyjmując bezpodstawnie że doszło do przedawnienia i oddalając powództwo wyłącznie na tej podstawie, sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy.

Nie odniósł się bowiem w żaden sposób do materialnoprawnej podstawy dochodzonego roszczenia, w tym w szczególności co do przysługiwania go powodowi w rozmiarach wskazanych w pozwie (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie I CZ 86/21, LEX nr 3271063).

Z tych przyczyn na podstawie art. 386 § 4 kpc oraz art. 108 § 2 kpc Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

Bogdan Wysocki

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu własnoręcznego na podstawie § 21 ust. 4 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym

Starszy sekretarz sądowy

Sylwia Stefańska

Niniejsze pismo nie wymaga podpisu własnoręcznego na podstawie § 21 ust. 4 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym

Starszy sekretarz sądowy

Sylwia Stefańska