Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lipca 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Jarząbek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 lipca 2022 r. w Warszawie

sprawy M. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o wyrównanie emerytury

na skutek odwołania M. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

z dnia 27 września 2021 r. znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 1646/21

UZASADNIENIE

M. P. w dniu 29 października 2021 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 27 września 2021 r. znak (...) i wniósł o wypłatę zaległego wyrównania emerytury.

W uzasadnieniu swojego odwołania ubezpieczony wskazał, że w 2015 r. przeszedł na wcześniejszą emeryturę z tytułu wykonywania pracy w warunkach szkodliwych, w 2017 r. należała mu się emerytura powszechna. Odwołujący co roku składał wnioski o przeliczenie emerytury, ponieważ jeszcze pracował, a organ rentowy dokonywał przeliczenia emerytury wcześniejszej. W sierpniu 2021r. odwołujący złożył kolejny wniosek o przeliczenie emerytury, został wówczas poinformowany przez pracownika organu rentowego, że przez cały czas ma wypłacaną emeryturę wcześniejszą, która wynosiła 2.095,82 zł, a w chwili obecnej emerytura powszechna wynosi 2.827,22 zł, a więc więcej o kwotę 731,40 zł. W związku z powyższym odwołujący czuje się pokrzywdzony, że nie otrzymał wyrównania za okres 4 lat i wniósł o przyznanie mu wyrównania emerytury za okres 4 lat (odwołanie, k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, że odwołujący w dniu 11 sierpnia 2021 r. złożył wniosek o emeryturę powszechną. Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Zgodnie natomiast z art. 116 ust. 1 ustawy postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. W świetle powyższego emerytura powszechna została prawidłowo wypłacona od 1 sierpnia 2021 r. (odpowiedź na odwołanie, k. 4 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony M. P., urodzony (...), w dniu 30 kwietnia 2015 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym. M. P. kontynuował zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia. Decyzją z dnia 3 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. przyznał ubezpieczonemu zaliczkę na poczet emerytury od dnia 1 kwietnia 2015 r. (decyzja ZUS z 3 sierpnia 2016 r., k. 267 tom I a.r.).

Kolejną decyzją, z dnia 14 października 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał ubezpieczonemu emeryturę wcześniejszą od dnia 1 kwietnia 2015 r. w kwocie 1.844,99 zł (decyzja ZUS z 14 października 2016 r., k. 285 tom I a.r.).

W dniu 7 lutego 2017 r. M. P. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury (wniosek z 7 lutego 2017 r., k. 291 tom I a.r.).

Decyzją z dnia 22 marca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przeliczył emeryturę od dnia 1 lutego 2017 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o przeliczenie i ustalił jej wysokość na kwotę 2.106,63 zł (decyzja ZUS z 22 marca 2017 r., k. 319 tom I a.r.).

W dniu 26 lutego 2018 r. M. P. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury (wniosek z 26 lutego 2018 r., k. 353 tom I a.r.).

Decyzją z dnia 28 lutego 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. przeliczył emeryturę od dnia 1 lutego 2018 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek i ustalił jej wysokość na kwotę 2.197,13 zł (decyzja ZUS z 28 lutego 2018 r., k. 355 tom I a.r.).

W dniu 20 lutego 2019 r. M. P. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury (wniosek z 20 lutego 2019 r., k. 363 tom I a.r.).

Decyzją z dnia 27 lutego 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przeliczył emeryturę od dnia 1 lutego 2019 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek i ustalił jej wysokość na kwotę 2.295,73 zł (decyzja ZUS z 27 lutego 2019 r., k. 365 tom I a.r.).

W dniu 14 stycznia 2020 r. M. P. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury (wniosek z 14 stycznia 2020 r., k. 371 tom I a.r.).

Decyzją z dnia 27 stycznia 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. przeliczył emeryturę od dnia 1 stycznia 2020 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek i ustalił jej wysokość na kwotę 2.324,85zł (decyzja ZUS z 27 stycznia 2020 r., k. 375 tom I a.r.).

W dniu 11 sierpnia 2021 r. M. P. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę powszechną (wniosek z 11 sierpnia 2021 r., k. 1-7 tom II a.r.).

Decyzją z dnia 23 sierpnia 2021 r. znak:(...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał M. P. emeryturę powszechną od 1 sierpnia 2021 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wysokość emerytury powszechnej wyniosła 3.404,64 zł brutto (decyzja ZUS z 23 sierpnia 2021 r., k. 8 tom II a.r.).

W dniu 10 września 2021 r. M. P. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wyrównanie emerytury od 2017 r. (wniosek z 10 września 2021 r., k. 11 tom II a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 27 września 2021 r. znak: (...) odmówił ubezpieczonemu przyznania emerytury powszechnej od 18 marca 2017 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że wniosek o emeryturę powszechną został złożony w dniu 11 sierpnia 2021 r., wobec czego prawo do świadczenia ustalono na 1 sierpnia 2021 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek (decyzja ZUS z dnia 27 września 2021 r., k. 13 tom II a.r.).

Od decyzji z dnia 27 września 2021 r. M. P. złożył odwołanie (odwołanie, k. 3 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego. Ich autentyczność, jak również zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy, nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu, dlatego Sąd uznał je za pełnowartościowy materiał dowodowy mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z dnia 27 września 2021 r. znak: (...), było bezzasadne i jako takie podlegało oddaleniu.

Spór w rozpatrywanej sprawie dotyczył oceny prawnej i wynikającej z niej możliwości wyrównania emerytury M. P. za okres od marca 2017r. do dnia 31 lipca 2021r. Ubezpieczony dla uzasadnienia swego stanowiska wskazującego na możliwość wyrównania świadczenia emerytalnego powoływał się na fakt, że w 2017 r. nabył on prawo do emerytury powszechnej w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego 65 lat. W toku postępowania ubezpieczony twierdził, że wyrównanie emerytury powinno mieć miejsce od chwili osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego w marcu 2017r.

Sąd nie podzielił stanowiska ubezpieczonego. Chronologia zdarzeń w rozpatrywanej sprawie wskazuje, że ubezpieczony skorzystał w pierwszej kolejności z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę, jaką przewiduje art. 46 w związku z art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W marcu 2017r. ubezpieczony osiągnął powszechny wiek emerytalny i wówczas nie złożył w organie rentowym wniosku o przyznanie praw do emerytury powszechnej, a wyłącznie wniosek o przeliczenie dotychczas pobieranej emerytury wcześniejszej. Na podstawie kolejnych wniosków organ rentowy przeliczał świadczenie najpierw na podstawie decyzji z dnia 22 marca 2017 r., 28 lutego 2018 r., 27 lutego 2019 r., a następnie na podstawie decyzji z dnia 27 stycznia 2020 r. Nie ulega przy tym wątpliwości, że w okresie od marca 2017r. do lipca 2021r. ubezpieczony nie złożył w organie rentowym wniosku o przyznanie prawa i podjęcie wypłaty emerytury powszechnej. Z kolei generalną zasadą obowiązującą w postępowaniu przed organem rentowym jest działanie organu na wniosek osoby uprawnionej, choć istnieją od niej nieliczne wyjątki.

Zgodnie z treścią art. 116 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 504), postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej (ust. 1). Postępowanie o emeryturę wszczyna się z urzędu, jeżeli wiek emerytalny dla uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (ust. 1a). Jak widać ustawodawca przewidział wyjątek od działania organu na wniosek – z przytoczonych przepisów wynika, że organ winien działać z urzędu w przypadku osiągnięcia wieku emerytalnego (w przypadku mężczyzn – 65 lat) przez osobę pobierającą zasiłek/świadczenie przedemerytalne. Wyjątek ten jest wyraźnie przez ustawodawcę unormowany i nie ma powodów, aby stosować go do innych świadczeń (dokonywać wykładni rozszerzającej). Postępowanie o emeryturę z urzędu, o którym mowa powyżej następuje tylko i wyłącznie w odniesieniu do osób pobierających renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 24a i 27a) albo świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny, które osiągnęły wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. W niniejszej sprawie organ rentowy nie wszczął postępowania z urzędu w sprawie dotyczącej emerytury powszechnej ubezpieczonego, ponieważ pobierał on już inne świadczenie w postaci emerytury wcześniejszej, a wniosku o emeryturę powszechną nie złożono wraz z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Stosownie zaś do treści przepisu art. 129 ust. 1 przywołanej ustawy, świadczenia wypłaca się, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy, w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny. To także jest jednak wyjątek wyraźnie unormowany i dotyczący innego świadczenia aniżeli sporne w niniejszym procesie. Z treści powyższych regulacji jasno zatem wynika, że działanie z urzędu w sprawach świadczeń ma charakter wyjątkowy i musi wynikać wprost z ustawy.

Wreszcie, przepis art. 133 ust. 1 pkt. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu. Przytoczone wyżej unormowania wskazują, że ustawodawca wiąże początek wypłaty świadczeń z datą złożenia o nie wniosku. Reguła ta wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, za okres od daty nabycia prawa, a przed złożeniem wniosku. W tym miejscu warto przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 stycznia 2013r. (sygn. akt III AUa 782/12), w którym słusznie wskazano, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później, niż nabyły do niego prawo, jeżeli zwłoka spowodowana została brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw.

W rozpatrywanej sprawie odwołujący nie powoływał się jednak na jakiekolwiek obiektywne przeszkody, które uniemożliwiły mu złożenie wniosku o przyznanie emerytury powszechnej przed dniem 1 marca 2017r. Ponadto zauważyć należy, że hipotetyczne nawet przyjęcie, iż M. P. nie została poinformowany przez pracownika organu rentowego o sposobie wnioskowania o należne mu świadczenie, nie wpływa na okoliczność, że ubezpieczony wniosku o emeryturę z powszechnego wieku emerytalnego w okresie od marca 2017r. do sierpnia 2021r. faktycznie nie złożył. Z kolei postępowanie pracowników organu rentowego, jako osób trzecich pozostaje obojętne dla wyniku niniejszego postępowania. Ubezpieczony miał możliwość skutecznego złożenia wniosku o emeryturę powszechną już w marcu 2017r., choćby po zasięgnięciu stosownej informacji w tym zakresie w siedzibie organu rentowego, czego jednak nie uczynił. Przyczyny takiego postępowania nie wpływają natomiast na jednoznaczne ustalenie, że stosowny wniosek wpłynął do ZUS dopiero w sierpniu 2021r. Samo spełnianie warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczeń nie rodzi obowiązku organu rentowego do jego wypłaty, dopiero złożenie właściwego wniosku przez ubezpieczonego powoduje, że prawo do wypłaty świadczeń przeradza się w obowiązek organu rentowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 lutego 2013r., III AUa 902/12 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 czerwca 2013r. III AUa 1748/12). Ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem później niż nabyły do niego prawo. Jedynym przypadkiem gdyby można było rozważać taką możliwość jest celowe i sprzeczne z prawem działalnie organu wprowadzające w błąd ubezpieczonego. W sprawie niniejszej nie można organowi rentowemu przypisać jakiejkolwiek celowości w opóźnieniu złożenia przez ubezpieczonego wniosku o przyznanie emerytury powszechnej. Brak dbałości odwołującego się o prawidłowe sformułowanie treści wniosku o przeliczenie emerytury wcześniejszej nie może z kolei stanowić podstawy do wypłaty zaległych świadczeń sprzed daty złożenia wniosku o emeryturę powszechną. Niewłaściwy wniosek odwołującego, a nie sprzeczna z prawem i celowa postawa ZUS, skutkowały przyznaniem i podjęciem wypłaty emerytury powszechnej dopiero od dnia 1 sierpnia 2021r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono prawidłowy wniosek. Decyzja organu rentowego jest zatem zgodna z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.