Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2013 roku

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej, Wydział XV Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Filip Wesołowski

Protokolant: Paulina Kałuska

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2013 roku we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy W.

przeciwko R. C.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 24482,01 zł (dwadzieścia cztery tysiące czterysta osiemdziesiąt dwa złote i jeden grosz) z ustawowymi odsetkami od dnia 7 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty;

II.  dalej idące powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 221,04 zł kosztów procesu.

Sygn. akt XV GC 59/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 sierpnia 2011 roku strona powodowa Gmina W. wniosła o zasądzenie od pozwanego R. C., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą L. (...).R., kwoty 68268,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że łączyła ją z pozwanym umowa najmu lokalu użytkowego, położonego we W. przy ul. (...), na podstawie której pozwany zobowiązany był do uiszczania na jej rzecz czynszu najmu (w kwocie 426,73 zł) oraz opłat eksploatacyjnych. Umowa najmu została wypowiedziana, jednak pozwany nie wydał lokalu użytkowego i korzystał z niego bez tytułu prawnego. Dlatego też strona powodowa obciążyła pozwanego kwotą 68268,36 zł z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie oraz opłat eksploatacyjnych, której pozwany nie zapłacił, mimo wezwania do zapłaty.

W dniu 29 września 2011 roku został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądzono kwotę dochodzoną pozwem i 4454 zł kosztów procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. Przyznał, że był stroną umowy najmu, która łączyła go ze stroną powodową. Pozwany jednak przede wszystkim zarzucił, że roszczenia, które powstały przed dniem 5 sierpnia 2008 roku uległy przedawnieniu. Niezależnie od tego pozwany zarzucił, że strona powodowa nie jest właścicielem przedmiotowego lokalu użytkowego, a co za tym idzie, nie ma legitymacji procesowej i nie może domagać się wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy (art. 229 i 230 k.c.). Pozwany zarzucił także, że strona powodowa nie wykazała podstaw żądanego odszkodowania za korzystanie z lokalu bez podstawy prawnej.

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa podtrzymała żądanie pozwu. Wskazała także, że domaga się odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu po ustaniu stosunku najmu (art. 471 k.c. w zw. z art. 675 k.c.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją wojewody (...) z dnia 7 lipca 1992 roku stwierdzono nabycie przez Gminę Miejską W. z mocy prawa, nieodpłatnie, własności między innymi nieruchomości w zarządzie (...) (88,9%) i w użytkowaniu wieczystym B. i M. S. (11,1%), działki nr (...), KM 2 o powierzchni 535 m ², opisanej w księdze wieczystej nr (...), położonej we W. przy ul. (...).

(dowód: decyzja wojewody (...) z dnia 7.07.1992 roku – k. 281-283;

inwentaryzacja lokali – k. 284-296)

W dniu 3 lipca 1997 roku Gmina W. (wynajmujący) zawarła z R. C. (najemcą) umowę najmu lokalu użytkowego o powierzchni 65,65 m ², położonego we W. przy ul. (...). Z tytułu korzystania z przedmiotu najmu najemca miał uiszczać miesięczny czynsz w wysokości 426,73 zł (§3 umowy). Oprócz czynszu najemca zobowiązany był do ponoszenia opłat związanych z korzystaniem z wynajmowanego lokalu (§5). Czynsz najmu oraz inne opłaty miały być płatne z góry do dziesiątego dnia każdego miesiąca (§8 pkt 3).

Strony ustaliły także, że jeżeli najemca dopuści się zwłoki z zapłatą czynszu lub opłat określonych w §3 i 5 umowy co najmniej za dwa pełne okresy płatności, wynajmujący może rozwiązać umowę bez zachowania terminów wypowiedzenia, po uprzednim wyznaczeniu najemcy dodatkowego jednomiesięcznego terminu do zapłaty zaległych należności (§8 pkt 6).

W razie niewydania lokalu po ustaniu stosunku najmu, najemca miał być zobowiązany do zapłaty wynajmującemu kary umownej w wysokości 7% kwoty miesięcznego czynszu za każdy dzień zwłoki w zwrocie lokalu (§8 pkt 12).

(dowód: bezsporne;

umowa najmu z dnia 3.07.1997 roku wraz z aneksem – k. 18-21)

Lokal użytkowy położony we W. przy ul. (...) przeznaczony był do zbycia za cenę 76650 zł.

(dowód: zawiadomienie z dnia 20.09.2000 roku – k. 258-259)

Najemca (R. C.) chciał wykupić lokal użytkowy położony we W. przy ul. (...).

(dowód: wniosek z dnia 20.11.2000 roku – k. 257;

protokół rokowań z dnia 19.06.2001 roku – k. 254-256;

pismo z dnia 26.07.2001 roku – k. 239)

Pismem z dnia 26 listopada 2001 roku wynajmujący wypowiedział najemcy (z dniem 30 listopada 2001 roku) stosunek najmu lokalu użytkowego położonego we W. przy ul. (...) ze skutkiem prawnym na dzień 28 lutego 2002 roku.

(dowód: bezsporne;

wypowiedzenie z dnia 26.11.2001 roku – k. 23)

Pismem z dnia 11 marca 2002 roku, odebranym w dniu 11 kwietnia 2002 roku, Gmina W. poinformowała R. C. o ustaleniu od dnia 1 marca 2002 roku wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego, będącego przedmiotem najmu, na kwotę 961,12 zł brutto miesięcznie oraz opłat eksploatacyjnych zgodnie z wystawianymi fakturami VAT.

(dowód: pismo z dnia 11.03.2002 roku z dowodem odbioru – k. 24-25)

W okresie od kwietnia 2002 roku do maja 2004 roku Gmina W. obciążyła R. C. kwotą 6466,03 zł z tytułu bezumownego korzystania oraz kwotą 282,63 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych.

(dowód: wyciągi z konta – k. 210-213)

Pismem z dnia 1 września 2003 roku Gmina W. poinformowała R. C. o ustaleniu od dnia 1 września 2003 roku odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego, będącego przedmiotem najmu, na kwotę 546,65 zł netto miesięcznie oraz opłat eksploatacyjnych w wysokości zgodnej z wystawianymi fakturami VAT.

Pismo powyższe zostało podpisane przez przedstawiciela R. C. (I. C.).

(dowód: bezsporne;

pismo z dnia 1.09.2003 roku – k. 26)

Pismem z dnia 4 września 2003 roku Urząd Miasta W. poinformował Zarząd Zasobu Komunalnego we W., że lokal użytkowy położony w piwnicy nieruchomości przy ul. (...) we W., którego najemcą jest R. C., jest lokalem samodzielnym, stanowiącym w latach sześćdziesiątych oraz na początku lat siedemdziesiątych dwa odrębne lokale mieszkalne, usytuowane w suterenie.

(dowód: pismo z dnia 4.09.2003 roku – k. 297)

Zarząd Zasobu Komunalnego we W. zwracał się do Urzędu Miejskiego W. o rozpatrzenie wątpliwości dotyczących stosunków własnościowych w nieruchomości położonej we W. przy ul. (...), w tym o określenie zarówno powierzchni lokalu użytkowego, który użytkował R. C., jak również wykluczenie, iż część lokalu użytkowego powstała z części wspólnych budynku.

(dowód: pismo z dnia 3.03.2004 roku – k. 240;

pismo z dnia 31.03.2004 roku – k. 241)

Pismem z dnia 24 marca 2004 roku R. C. zwrócił się do Zarządu Zasobu Komunalnego we W. z zapytaniem, czy zostanie z nim podpisana umowa najmu lokalu, a jeśli tak, to czy zostanie mu ten lokal sprzedany.

(dowód: pismo z dnia 24.03.2004 roku – k. 242-243)

R. C. domagał się od Gminy W. przedstawienia dokumentów poświadczających jej własność do lokalu użytkowego, położonego we W. przy ul. (...).

(dowód: pismo z dnia 23.03.2005 roku – k. 244;

pismo z dnia 12.04.2005 roku – k. 245;

pismo z dnia 17.04.2005 roku – k. 246;

pismo z dnia 12.09.2005 roku – k. 247;

pismo z dnia 17.10.2005 roku – k. 248)

W okresie od czerwca 2004 roku do kwietnia 2011 roku Gmina W. obciążyła R. C. następującymi kwotami:

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w czerwcu 2004 roku oraz 237,64 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 czerwca 2004 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lipcu 2004 roku oraz 237,64 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lipca 2004 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w sierpniu 2004 roku oraz 237,64 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 sierpnia 2004 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu we wrześniu 2004 roku oraz 237,64 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 września 2004 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w październiku 2004 roku oraz 237,64 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 października 2004 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w listopadzie 2004 roku oraz 237,64 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 listopada 2004 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w grudniu 2004 roku oraz 237,64 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 grudnia 2004 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w styczniu 2005 roku oraz 229,10 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 stycznia 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lutym 2005 roku oraz 229,10 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lutego 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w marcu 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 marca 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w kwietniu 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 kwietnia 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w maju 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 maja 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w czerwcu 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 czerwca 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lipcu 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lipca 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w sierpniu 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 sierpnia 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu we wrześniu 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 września 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w październiku 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 października 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w listopadzie 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 listopada 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w grudniu 2005 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 grudnia 2005 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w styczniu 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 stycznia 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lutym 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lutego 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w marcu 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 marca 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w kwietniu 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 kwietnia 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w maju 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 maja 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w czerwcu 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 czerwca 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lipcu 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lipca 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w sierpniu 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 sierpnia 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu we wrześniu 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 września 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w październiku 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 października 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w listopadzie 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 listopada 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w grudniu 2006 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 grudnia 2006 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w styczniu 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 stycznia 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lutym 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lutego 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w marcu 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 marca 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w kwietniu 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 kwietnia 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w maju 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 maja 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w czerwcu 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 czerwca 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lipcu 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lipca 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w sierpniu 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 sierpnia 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu we wrześniu 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 września 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w październiku 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 października 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w listopadzie 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 listopada 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w grudniu 2007 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 grudnia 2007 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w styczniu 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 stycznia 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lutym 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lutego 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w marcu 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 marca 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w kwietniu 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 kwietnia 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w maju 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 maja 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w czerwcu 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 czerwca 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lipcu 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lipca 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w sierpniu 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 sierpnia 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu we wrześniu 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 września 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w październiku 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 października 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w listopadzie 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 listopada 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w grudniu 2008 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 grudnia 2008 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w styczniu 2009 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 stycznia 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lutym 2009 roku oraz 228,84 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lutego 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w marcu 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 marca 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w kwietniu 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 kwietnia 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w maju 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 maja 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w czerwcu 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 czerwca 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lipcu 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lipca 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w sierpniu 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 sierpnia 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu we wrześniu 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 września 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w październiku 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 października 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w listopadzie 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 listopada 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w grudniu 2009 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 grudnia 2009 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w styczniu 2010 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 stycznia 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lutym 2010 roku oraz 229,91 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lutego 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w marcu 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 marca 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w kwietniu 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 kwietnia 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w maju 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 maja 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w czerwcu 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 czerwca 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lipcu 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lipca 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w sierpniu 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 sierpnia 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu we wrześniu 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 września 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w październiku 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 października 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w grudniu 2010 roku oraz 230,85 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 grudnia 2010 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w styczniu 2011 roku oraz 232,76 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 stycznia 2011 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w lutym 2011 roku oraz 232,76 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 lutego 2011 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w marcu 2011 roku oraz 234,14 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 marca 2011 roku;

-

546,65 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu w kwietniu 2011 roku oraz 234,14 zł z tytułu opłat eksploatacyjnych z terminem płatności w dniu 10 kwietnia 2011 roku.

(dowód: rachunki i faktury VAT – k. 27-207)

Pismem z dnia 24 maja 2011 roku Gmina W. wezwała R. C. do zapłaty kwoty 68268,36 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Jednocześnie wezwała do terminowego regulowania bieżących należności z tytułu zajmowanego lokalu.

(dowód: wezwanie z dnia 24.05.2011 roku z dowodem odbioru – k. 208-209)

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty R. C. wskazał, że nie zostały mu przedstawione dokumenty potwierdzające tytuł prawny Gminy W. do lokalu przy ul. (...) we W..

(dowód: pismo z dnia 15.04.2011 roku – k. 251;

pismo z dnia 3.06.2011 r. – k. 252;

pismo z dnia 12.09.2011 roku – k. 249-250)

Kwota 546,65 zł za korzystanie z lokalu użytkowego, położonego we W. przy ul. (...), była stawką rynkową i funkcjonowała w umowach podobnego rodzaju.

(dowód: umowa najmu z dnia 4.01.1999 roku – k. 299-302;

umowa najmu z dnia 17.09.1997 roku – k. 303-306;

pismo z dnia 6.11.2006 roku – k. 307)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

W niniejszej sprawie bezsporny był fakt zawarcia przez strony umowy najmu lokalu użytkowego. Bezsporne było także to, że strona powodowa wypowiedziała powyższą umowę najmu, a pozwany nie zwrócił jej przedmiotu najmu. Bezsporna była wreszcie wysokość (i konieczność uiszczania) żądanych przez stronę powodową opłat eksploatacyjnych za korzystanie z lokalu. Istota niniejszego sporu sprowadzała się natomiast do tego, czy pozwany był zobowiązany do zapłaty na rzecz strony powodowej odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu w wysokości dochodzonej pozwem.

Strona powodowa dochodziła należności z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oraz opłat eksploatacyjnych, których pozwany nie zapłacił. Pozwany zarzucił brak legitymacji procesowej czynnej z uwagi na fakt, że strona powodowa nie wykazała prawa własności do przedmiotowego lokalu. W związku z powyższym w ocenie pozwanego strona powodowa nie mogła domagać się wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Niezależnie od tego pozwany podniósł zarzut częściowego przedawnienia roszczeń strony powodowej (w zakresie roszczeń powstałych przed dniem 5 sierpnia 2008 roku).

Biorąc pod uwagę zarzuty pozwanego należało w pierwszej kolejności rozstrzygnąć kwestię braku legitymacji procesowej (czynnej). Należy w tym miejscu podkreślić, że kwestię legitymacji procesowej Sąd bierze pod uwagę z urzędu.

Legitymacja należy do kategorii materialnych przesłanek procesowych, a jej brak skutkuje oddaleniem powództwa. Jej źródła należy poszukiwać w cywilnym prawie materialnym, w szczególności zaś odnosi się ona do konkretnego stosunku zobowiązaniowego. Ponadto legitymacja procesowa, pozostając w związku z przedmiotem rozstrzygnięcia sądowego, stanowi konieczną przesłankę merytorycznego zakończenia postępowania. O istnieniu legitymacji, zarówno czynnej, jak i biernej, decyduje prawo materialne na podstawie podanego w pozwie stanu faktycznego.

W prawie procesowym nie została określona expressis verbis legitymacja procesowa. Pozostaje ona jednakże w związku z przedmiotem rozstrzygnięcia sądowego co do istoty sprawy. O istnieniu czy braku legitymacji procesowej decyduje finalnie prawo materialne związane z konkretną sytuacją będącą przedmiotem sporu między stronami. Występujący w procesie cywilnym spór o prawo zakłada istnienie dwóch przeciwstawnych stron procesowych, z których jedna jest powodem, to jest podmiotem, który we własnym imieniu występuje do sądu z żądaniem udzielenia ochrony prawnej, a druga pozwanym, to jest podmiotem, przeciwko któremu żądanie tej ochrony jest skierowane. Aby dany podmiot mógł skutecznie występować w procesie cywilnym w charakterze strony i osiągnąć zamierzony przez siebie cel posiadać musi zdolność sądową, zdolność procesową i zdolność postulacyjną. Należy od nich odróżnić legitymację procesową opartą na przepisach prawa materialnego, która nie pozostając co prawda w związku z samym pojęciem strony procesowej, ma decydujące znaczenie dla treści rozstrzygnięcia sądowego, jakie w stosunku do stron ma być wydane.

O legitymacji procesowej strony mówimy wówczas, gdy na podstawie przepisów prawa materialnego strona uprawniona jest do występowania w konkretnym postępowaniu w charakterze powoda lub pozwanego, to jest gdy z wiążącego strony procesowego stosunku prawnego wynika zarówno uprawnienie powoda do zgłoszenia konkretnego żądania, jak również obowiązek pozwanego do jego spełnienia. Zajmowanie przez podmiot stanowiska strony w procesie, to jest powoda lub pozwanego, niesie za sobą określone konsekwencje procesowe co do sposobu zachowania się, kolejności dokonywanych czynności procesowych i ich treści.

Powód występując ze swoim roszczeniem powinien wykazać jego zasadność celem uzyskania zgodnego z nim wyroku sądowego, pozwany zaś, chcąc temu przeciwdziałać, musi podjąć obronę wytaczając zarzuty procesowe. Legitymacja procesowa to zatem nic innego jak uprawnienie do występowania w procesie w charakterze strony w konkretnej sprawie, czyli na podstawie konkretnego stosunku prawnego.

W ocenie Sądu strona powodowa miała czynną legitymację procesową, ponieważ była ona stroną umowy najmu zawartej z pozwanym.

Zgodnie z art. 659 §1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Nie ulega przy tym wątpliwości, że najem wywołuje wyłącznie skutki obligacyjne, a tym samym wynajmujący nie musi być właścicielem przedmiotu najmu (stanowisko takie zajął także na przykład Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 kwietnia 1961 roku, III CR 806/60, OSNC 1962, nr 3, poz. 101). Na ważność umowy najmu z tych samych powodów nie wpływa również brak uprawnień wynajmującego do przedmiotu najmu. Wystarczy bowiem, że wynajmujący może faktycznie zapewnić najemcy realizację jego uprawnień, to znaczy oddać rzecz do używania w uzgodnionym okresie trwania umowy (tak również między innymi J. Jezioro [w:] E. Gniewek (red.) Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2008, s. 1115). Sytuacja taka wpływa natomiast niewątpliwie na odpowiedzialność wynajmującego względem najemcy, w szczególności wynajmujący będzie w zwłoce, jeżeli nie będzie mógł wydać przedmiotu najmu, a jeżeli nastąpi utrata przedmiotu najmu na rzecz uprawnionego w trakcie trwania najmu powstanie odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady prawne (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 marca 1999 roku, III CKN 198/98, OSNC 1999, nr 10, poz. 175). Powyższe założenie działa zresztą także w drugą stronę, ponieważ na podstawie umowy najmu powstaje stosunek o charakterze obligacyjnym i z tego stosunku wynika także status najemcy lokalu i w konsekwencji uprawnienie do władania rzeczą (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 lipca 2001 roku, II CKN 976/00, LEX nr 52615).

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty zarzucił, że strona powodowa nie jest właścicielem lokalu użytkowego, który został mu wynajęty. Okoliczność ta miałaby jednak znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy dopiero wówczas, gdyby skorzystał on z uprawnienia do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu (art. 88 §1 k.c.) albo gdyby dochodził roszczeń z tytułu rękojmi za wady prawne przedmiotu najmu (art. 664 §2 k.c.). W niniejszej sprawie jednak pozwany nie podnosił takich okoliczności.

Niezależnie od tego na marginesie można zauważyć (choć okoliczność ta nie miała wpływu na treść rozstrzygnięcia), że w niniejszej sprawie w ocenie Sądu strona powodowa wykazała, że jest właścicielem lokalu użytkowego, położonego we W. przy ul. (...) (a przynajmniej większej jego części) oraz władała faktycznie tym lokalem, czego potwierdzeniem była decyzja wojewody (...) z dnia 7 lipca 1992 roku oraz inwentaryzacja lokali.

Trzeba także w tym miejscu wskazać, że zarówno w piśmiennictwie, jak i w judykaturze zgodnie przyjmuje się, że konstrukcja podstawy prawnej rozstrzygnięcia należy do Sądu (tak na przykład M. Jędrzejewska [w:] Komentarz do k.p.c. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, t. I, Warszawa 2001, s. 365 oraz Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 2 maja 1957 roku, 2 CR 305/57, OSN 1958, nr 3, poz. 72 i z dnia 23 lutego 1999 roku, I CKN 252/98, OSNC 1999, nr 9, poz. 152). Wynika to z obowiązującej w polskim procesie cywilnym zasady da mihi factum, dabo tibi ius, czyli nałożenia na powoda jedynie obowiązku przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie (art. 187 §1 pkt 2 k.p.c.).

Należy przy tym podkreślić, że przytoczone przez stronę powodową w pozwie okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie niewątpliwie mogły być podstawą roszczenia odszkodowawczego z tytułu bezumownego korzystania z lokalu po ustaniu stosunku najmu (art. 471 k.c. w zw. z art. 675 k.c.). Z istoty najmu jako stosunku, który zmierza do zapewnienia tylko czasowego używania rzeczy oraz którego skutkiem nie jest zupełne wyzbycie się uprawnień do rzeczy ze strony wynajmującego, wynika bowiem, że wynajmujący musi mieć możność odzyskania pełnego władztwa nad najętą rzeczą z chwilą, gdy stosunek najmu ustaje. Wychodząc między innymi z tego założenia ustawodawca w art. 675 §1 k.c. nałożył na najemcę obowiązek zwrotu rzeczy po zakończeniu najmu.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że niezwrócenie przedmiotu najmu przez najemcę w umówionym terminie lub po rozwiązaniu umowy najmu w wyniku wypowiedzenia narusza przepis art. 675 §1 k.c. i stanowi nienależyte wykonanie umowy. Stan taki stwarza obowiązek naprawienia wynikłej stąd szkody na podstawie art. 471 k.c. Zakres należnego odszkodowania określa przepis art. 361 §2 k.c. Stosowanie przepisu art. 471 k.c. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego przeciwko byłemu najemcy może jednak okazać się nieskuteczne w sytuacji, gdy osoba zajmująca lokal bez podstawy prawnej wykaże, że nie może go opuścić na skutek okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi. Trudności te nie zachodzą w sytuacji, gdy dochodzenie należności za bezumowne zajmowanie lokalu jest oparte na przepisach o ochronie własności, a ściślej na przepisach art. 224, 225 i 230 k.c. W większości przypadków bezumownego zajmowania lokali roszczenia o należności z tego tytułu znajdują podstawę w przepisach o ochronie własności, nie jest jednak wyłączone występowanie w tego rodzaju sprawach z roszczeniami odszkodowawczymi według przepisów o czynach niedozwolonych lub przepisów o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu umowy, jeżeli spełnione będą warunki uzasadniające tego typu roszczenia. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 10 lipca 1984 roku, III CZP 20/84, OSNCP 1984, nr 12, poz. 209 oraz w wyroku z dnia 7 lutego 2006 roku, IV CK 400/05, LEX nr 192044. Skutki prawne zdarzenia, jakim jest niezwrócenie przedmiotu najmu, muszą być bowiem oceniane z różnych punktów widzenia, w tym z punktu widzenia obowiązków wynikających ze stosunku obligacyjnego, a w takim przypadku kumulacja norm prawnych jest nieunikniona. Tym samym przepisy o wynagrodzeniu za bezumowne korzystanie na podstawie prawa własności ( art. 224, 225 i 230 k.c.) nie są przepisami szczególnymi w stosunku do przepisów o odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu bezumownego korzystania po ustaniu stosunku najmu ( art. 471 k.c. w zw. z art. 675 k.c.) i z tej przyczyny kumulacja tych norm nie jest wyłączona. Nie ulega przy tym wątpliwości, że wybór jednego ze zbiegających się roszczeń pozostawiony został uprawnionemu (stronie powodowej), który (dokonując wyboru) musi jednak wybrać całość skutków prawnych danej normy. Do powstania odpowiedzialności kontraktowej nie wystarczy bowiem tylko niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania z przyczyn, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, ale konieczne jest ponadto powstanie szkody będącej normalnym następstwem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania ( art. 471 k.c. w zw. z art. 361 k.c.). W odniesieniu do wynajmującego, wobec którego najemca nie wykonał obowiązku przewidzianego w art. 675 §1 k.c., oznacza to, że musi on wykazać, że na skutek niezwrócenia mu w terminie przedmiotu najmu poniósł określony uszczerbek w swym majątku.

Trzeba w tym miejscu przypomnieć, że postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły zawartej w art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Podkreślić przy tym należy, że zasady art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Dopuszczenie dowodów z urzędu jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem Sądu, z którego to prawa powinien on szczególnie ostrożnie korzystać, tak by swym działaniem nie wspierać żadnej ze stron procesu. Faktycznie działanie Sądu z urzędu powinno ograniczać się tylko do sytuacji, gdy strona działa bez fachowego pełnomocnika i dodatkowo jest nieporadna. Z zasady nie dotyczy to więc przedsiębiorcy, którego profesjonalizm powinien obejmować także sferę funkcjonowania w obrocie prawnym.

Nadto w postępowaniu w sprawach gospodarczych reguły powyższe zostały zaostrzone z uwagi na treść przepisów art. 479 ¹² §1 k.p.c. oraz art. 479 ¹⁴ §2 k.p.c. Stosownie do pierwszego z powołanych przepisów w pozwie powód jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania, chyba że wykaże, iż ich powołanie w pozwie nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania. Natomiast zgodnie z treścią art. 479 ¹⁴ §2 k.p.c. w zw. z art. 479 ^14a k.p.c. w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia, zarzuty oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania, chyba że wykaże, iż ich powołanie w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie było możliwe, albo że potrzeba powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub powstała potrzeba ich powołania. W postępowaniu w sprawach gospodarczych obie strony procesu tracą zatem prawo powoływania twierdzeń, zarzutów oraz dowodów na ich poparcie, nie powołanych w pozwie oraz sprzeciwie od nakazu zapłaty, bez względu na ich znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że wykażą, iż ich powołanie w pozwie albo w sprzeciwie nie było możliwe, albo że potrzeba powołania wynikła później. Funkcją tych przepisów jest zdyscyplinowanie stron procesu poprzez zagrożenie prekluzją dowodową.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że zgodnie z ogólną regułą, wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wskazana zasada oznacza, że powód składając pozew powinien udowodnić fakty, które w jego ocenie świadczą o zasadności powództwa. Udowodnienie faktów może nastąpić przy pomocy wszelkich środków dowodowych przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego. Nie ulega także wątpliwości, że co do zasady to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia twierdzeń zawartych w pozwie, bowiem to on domaga się określonego świadczenia (zachowania) od pozwanego i powinien udowodnić zasadność swojego roszczenia. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być jednak pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie. W zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii faktycznych i prawnych ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei – na pozwanym.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że co do zasady w niniejszej sprawie to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia istnienia dochodzonego pozwem roszczenia.

Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Do przesłanek odpowiedzialności kontraktowej dłużnika należy zatem w pierwszej kolejności powstanie szkody majątkowej po stronie wierzyciela. Po wtóre szkoda ta musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania przez dłużnika. Po trzecie wreszcie pomiędzy powstałą szkodą a jej niewykonaniem (lub nienależytym wykonaniem) musi zaistnieć adekwatny związek przyczynowy (art. 361 §1 k.c.). Trzeba przy tym podkreślić, że w świetle art. 471 k.c. spełnienie się powyższych przesłanek nie przesądza jeszcze o powstaniu po stronie wierzyciela roszczenia o naprawienie szkody, bowiem niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.

Pod pojęciem szkody, stanowiącej podstawową przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej, należy rozumieć powstałą wbrew woli poszkodowanego różnicę między jego obecnym stanem majątkowym, a takim stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Wszelka szkoda, rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć w świetle przepisów kodeksu cywilnego (art. 361 §2 k.c.) postać dwojaką. Może ona bowiem obejmować zarówno stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego, wskutek czego poszkodowany staje się uboższy ( damnum emergens czyli szkoda rzeczywista), jak również utratę korzyści, jakiej spodziewać mógł się poszkodowany, gdyby mu nie wyrządzono szkody, wskutek czego poszkodowany nie staje się bogatszy ( lucrum cessans). Podstawę obliczenia wysokości szkody stanowić powinno uchwycenie różnicy między stanem majątku osoby poszkodowanej, który rzeczywiście istnieje po nastąpieniu zdarzenia wywołującego szkodę, a stanem majątku hipotetycznym, pomyślanym jako stan, który urzeczywistniłby się, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

W ocenie Sądu strona powodowa wykazała istnienie szkody w swoim majątku.

Łącząca strony umowa z dnia 3 lipca 1997 roku była umową najmu. Zgodnie z art. 659 §1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

W niniejszej sprawie strona powodowa na podstawie §8 łączącej strony umowy wypowiedziała pozwanemu stosunek prawny najmu (z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia) ze skutkiem na dzień 28 lutego 2001 roku. Konsekwencją zakończenia najmu było powstanie po stronie najemcy obowiązku zwrócenia wynajmującemu przedmiotu najmu (art. 675 §1 k.c.), zresztą niezależnie od tego, czy prawo własności przedmiotu najmu wynajmującemu przysługiwało. Niewykonanie tego obowiązku rodziło po stronie byłego wynajmującego uprawnienie do żądania od byłego najemcy naprawienia szkody wywołanej nienależytym wykonaniem zobowiązania. Tym samym wykazanie przez wynajmującego szkody wynikłej z niewykonania obowiązku przewidzianego w art. 675 §1 k.c. zakładało przede wszystkim stwierdzenie prawnej możliwości dysponowania rzeczą przez wynajmującego w okresie po nadejściu dnia, w którym rzecz powinna być mu zwrócona. Nie ulega przy tym wątpliwości, że pozwany, pomimo rozwiązania umowy i wyznaczenia mu przez stronę powodową terminu protokolarnego zwrotu przedmiotu najmu, lokalu nie wydał, do czego był zobowiązany na podstawie §8 łączącej strony umowy (oraz art. 675 §1 k.c.).

Jak już wyżej wspomniano wynajmujący, wobec którego najemca nie wykonał obowiązku przewidzianego w art. 675 §1 k.c., musi wykazać, iż na skutek niezwrócenia mu w terminie przedmiotu najmu poniósł on określony uszczerbek w swym majątku. Praktycznie rzecz biorąc, uszczerbek taki polega zasadniczo na utracie korzyści, wskutek niemożliwości wynajmowania wspomnianego przedmiotu, lub poniesieniu strat na skutek konieczności wynajmowania innego obiektu. W takich przypadkach szkoda i odpowiadające jej roszczenie odszkodowawcze są z reguły równe sumie czynszu za okres, w którym wynajmujący nie mógł dysponować daną rzeczą. Tym samym o wysokości należnego wynajmującemu odszkodowania za bezumowne korzystanie decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego lokalu w określonych warunkach i czas bezumownego korzystania (tak w szczególności Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 10 lipca 1984 roku, III CZP 20/84, OSNCP 1984, z. 12, poz. 209 oraz w wyrokach z dnia 7 kwietnia 2000 roku, IV CKN 5/00, LEX nr 52680, z dnia 4 lipca 2012 roku, I CSK 641/11, LEX nr 1218577 czy z dnia 23 maja 1975 roku, II CR 208/75, LEX nr 7707).

Nie ulega także wątpliwości, że ciężar dowodu w zakresie wysokości stawek za korzystanie z rzeczy spoczywał na stronie powodowej. Wynika z tego, że strona powodowa twierdząc, że należne jej odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego winno wynosić 546,65 zł za miesiąc, winna była okoliczność tę udowodnić (stosownie do treści art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.), a więc wykazać, że w miejscowych warunkach wynajmując ten lokal uzyskałaby taką kwotę lub że takie stawki istnieją w umowach tego samego rodzaju (stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 2000 roku, IV CKN 5/00, LEX nr 52680).

W ocenie Sądu strona powodowa w niniejszym postępowaniu wykazała, że powyższa stawka (546,65 zł) funkcjonowała w umowach tego samego (podobnego) rodzaju.

Przede wszystkim strona powodowa do odpowiedzi na sprzeciw dołączyła dwie umowy najmu lokali użytkowych (położonych w tym samym rejonie miasta), z których wynikały stawki wyższe niż dochodzone od pozwanego odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego. W ocenie Sądu wnioski dowodowe z tych dokumentów nie były spóźnione w rozumieniu art. 479 ¹² §1 k.p.c. Trzeba przy tym dodać, że pozwany treści przedłożonych umów w żaden sposób nie zakwestionował.

Po wtóre strony w umowie zawartej w dniu 3 lipca 1997 roku ustaliły czynsz najmu na poziomie 426,73 zł. Tymczasem Sądowi także z urzędu wiadomo, że od roku 1997 stawki czynszu najmu lokali użytkowych wzrosły wielokrotnie więcej niż niecałe 30% (o które strona powodowa zwiększyła odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu w stosunku do stawki czynszu z umowy najmu), a co za tym idzie, żądana przez stronę powodową stawka była co najmniej stawką rynkową.

Po trzecie wreszcie trzeba zauważyć, że pozwany właściwie zaakceptował ustaloną przez stronę powodową wysokość miesięcznego odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego poprzez złożenie przez swojego przedstawiciela (I. C.) podpisu pod pismem z dnia 1 września 2003 roku z ustaleniem wysokości tego odszkodowania na kwotę 546,65 zł. Trzeba przy tym podkreślić, że pozwany na żadnym etapie (ani w toku procesu, ani przed jego wszczęciem) nie kwestionował prawdziwości tego dokumentu (oraz faktu jego podpisania przez swojego przedstawiciela).

Niezależnie od powyższego trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że strony w umowie z dnia 3 lipca 1997 roku (w §8 pkt 12) zastrzegły, że w razie niewydania lokalu po ustaniu stosunku najmu, najemca (pozwany) będzie zobowiązany do zapłaty wynajmującemu (stronie powodowej) kary umownej w wysokości 7% kwoty miesięcznego czynszu za każdy dzień zwłoki w zwrocie lokalu. Tym samym strona powodowa była uprawniona do żądania z tytułu odszkodowania co najmniej kwoty przekraczającej dwukrotność stawki czynszu, jaki obowiązywał przed zakończeniem umowy (choć w pozwie żądała kwoty niższej).

Na marginesie jedynie można także zauważyć, że (niezależnie od wszystkich innych okoliczności, w tym ewentualnego sporu o prawo własności lokalu) sytuacja, w której pozwany od ponad dziesięciu lat nie ponosi żadnych opłat za korzystanie z lokalu użytkowego (w którym prowadzi przecież działalność gospodarczą z założenia przynoszącą zysk), nie może w ocenie Sądu zasługiwać na akceptację.

Trzeba także dodać, że zgodnie z art. 471 k.c. pozwany mógł w niniejszym postępowaniu bronić się zarzutem, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania było następstwem okoliczności, za które nie ponosił odpowiedzialności, jednak pozwany takiej próby nawet nie podjął (nie mówiąc o wykazaniu takich faktów).

Biorąc zatem powyższe okoliczności pod uwagę, w ocenie Sądu stronie powodowej co do zasady przysługiwało wobec pozwanego roszczenie o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego (po rozwiązaniu umowy najmu) w wysokości 546,65 zł miesięcznie (co strona powodowa wykazała) oraz roszczenie o zapłatę opłat eksploatacyjnych za korzystanie z tego lokalu (których pozwany w żaden sposób nie zakwestionował).

Pozwany podniósł jednak zarzut przedawnienia części roszczenia strony powodowej (co do roszczeń powstałych przed dniem 5 sierpnia 2008 roku).

Zgodnie z przepisem art. 117 §1 i 2 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Ustawowym skutkiem przedawnienia jest zatem powstanie po stronie tego, przeciw komu przysługuje roszczenie, uprawnienia do uchylenia się od jego zaspokojenia, a wykonanie tegoż uprawnienia powoduje, że roszczenie już nie może być skutecznie dochodzone. Skorzystanie zatem przez dłużnika z przysługującego mu prawa i uchylenie się od zaspokojenia roszczenia obliguje Sąd do oddalenia żądania pozwu obejmującego przedawnione roszczenie.

Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Co do zasady więc, roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, przedawniają się z upływem lat trzech. Przepisem szczególnym, o jakim mowa w art. 118, wyłączającym stosowanie trzyletniego przedawnienia, jest – w stosunku do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – każdy przepis ustawy, w tym także kodeksu cywilnego, przewidujący krótszy niż trzyletni termin przedawnienia (tak też uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1994 roku, III CZP 136/94, OSNC 1995, nr 2, poz. 38). Ponieważ dla roszczeń odszkodowawczych z tytułu bezumownego korzystania z lokalu użytkowego po ustaniu stosunku najmu nie przewidziano szczególnych (krótszych) terminów przedawnienia, nie ulega wątpliwości, że roszczenia te przedawniają się z upływem terminów wskazanych w art. 118 k.c.

W niniejszej sprawie na dochodzone pozwem roszczenie składał się szereg pojedynczych roszczeń o zapłatę odszkodowania, z których każde powstało odrębnie, z chwilą bezumownego korzystania z lokalu użytkowego za każdy kolejny miesiąc.

Zgodnie z art. 120 §1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Roszczenie staje się więc wymagalne w ostatnim dniu przewidzianego dla zobowiązanego terminu do spełnienia świadczenia (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2006 roku, I CSK 17/05, LEX nr 183057), a sama wymagalność roszczenia oznacza stan, w którym uprawniony może skutecznie domagać się realizacji roszczenia (jego powództwo w takiej sytuacji nie będzie przedwczesne).

Zagadnienie wymagalności roszczenia ma znaczenie dla określenia początku biegu terminu przedawnienia ( art. 120 §1 k.c.). Uwzględnienie uregulowania przyjętego w art. 120 §1 k.c. prowadzi do wniosku, że pierwszy dzień następnego miesiąca (po miesiącu, w którym pozwany bezumownie korzystał z lokalu), był jednocześnie najwcześniej możliwym terminem, w którym strona powodowa mogła wezwać pozwanego do zapłaty. Przyjmując zatem standardowy (przyjęty w stosunkach między przedsiębiorcami) siedmiodniowy termin płatności należało uznać, że wymagalność każdego z miesięcznych roszczeń o odszkodowanie za bezumowne korzystanie następowała w ósmym dniu każdego miesiąca następującego po miesiącu bezumownego korzystania. Od tych dni zatem rozpoczynał się bieg przedawnienia dochodzonych roszczeń.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia w zakresie roszczeń powstałych przed dniem 5 sierpnia 2008 roku.

Biorąc zatem pod uwagę, że roszczenia strony powodowej podlegały trzyletniemu przedawnieniu, uznać należało, że podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia był uzasadniony i zasługiwał na uwzględnienie (poza kwotą 775,49 zł, od której strona powodowa domagała się odsetek ustawowych od dnia 11 lipca 2008 roku). Najwcześniejszym możliwym terminem, w którym strona powodowa mogła wezwać pozwanego do zapłaty tej kwoty, był bowiem (w zakresie odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu w lipcu 2008 roku) dzień 1 sierpnia 2008 roku. Przyjmując siedmiodniowy termin płatności od dnia 8 sierpnia 2008 roku zatem rozpoczął się bieg przedawnienia tego roszczenia. Skoro więc roszczenie o zapłatę powyższej kwoty stało się wymagalne w dniu 8 sierpnia 2008 roku, to termin przedawnienia upłynąłby dopiero w dniu 8 sierpnia 2011 roku. Tymczasem pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 5 sierpnia 2011 roku, a tym samym roszczenie o zapłatę kwoty 775,49 zł (wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lipca 2008 roku) nie uległo przedawnieniu. Nie ulega natomiast wątpliwości, że wszystkie powstałe wcześniej roszczenia strony powodowej (z tytułu bezumownego korzystania z lokalu za okres od kwietnia 2002 roku do czerwca 2008 roku) uległy trzyletniemu przedawnieniu, co skutecznie zarzucił pozwany.

Należy w tym miejscu także podkreślić, że co prawda roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się odrębnie od roszczenia głównego, jednak z tym zastrzeżeniem, że przedawnia się ono najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 26 stycznia 2005 roku, III CZP 42/04, OSNC 2005, nr 9, poz. 149.

Zgodnie z art. 481 §1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Strona powodowa domagała się odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie od jedenastego dnia każdego miesiąca bezumownego korzystania z lokalu, twierdząc, że jej roszczenia stawały się wymagalne w dziesiątym dniu każdego miesiąca, w którym pozwany z lokalu korzystał.

Należy w tym miejscu jednak odróżnić wymagalność roszczenia o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu od terminu spełnienia świadczenia z tego tytułu (czyli dnia, w którym powinna nastąpić zapłata). Pierwsza kwestia ma bowiem znaczenie przy ustaleniu terminu przedawnienia roszczenia, druga zaś wiąże się z zagadnieniem opóźnienia w spełnieniu świadczenia, a więc z uprawnieniem strony powodowej do żądania ustawowych odsetek.

Trzeba zatem zauważyć, że termin wymagalności i termin spełnienia świadczenia jest niewątpliwie tożsamy w przypadku zobowiązań o charakterze terminowym. Wierzytelność jest bowiem wymagalna, jeśli nadszedł termin świadczenia i od tej daty wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia, które dłużnik musi spełnić. Inaczej rzecz się ma ze zobowiązaniami bezterminowymi. W takiej sytuacji nie jest bowiem możliwe utożsamianie terminu wymagalności i terminu spełnienia świadczenia z uwagi na treść art. 455 k.c., określającego termin spełnienia świadczenia jako niezwłoczny po wezwaniu przez wierzyciela.

Należy w tym miejscu przypomnieć, że przepisy regulujące odpowiedzialność odszkodowawczą za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nie określają terminu, w jakim nastąpić ma wykonanie obowiązku zapłaty odszkodowania. Nie można też wyznaczyć tego terminu, odwołując się do natury zobowiązania, z którego świadczenie wynika. Termin ten nie wynikał także z zawartej przez strony umowy (która została rozwiązana, a strony nie określiły w niej terminu zapłaty ewentualnego odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu po ustaniu stosunku najmu). Tym samym trzeba było przyjąć, że zobowiązanie pozwanego do zapłaty powyższego odszkodowania miało charakter bezterminowy. Oznaczało to, że termin spełnienia takiego świadczenia musiał być wyznaczony zgodnie z art. 455 k.c., a więc niezwłocznie po wezwaniu skierowanym przez stronę powodową. Oznaczało to także, że dopiero od bezskutecznego upływu tego terminu stronie powodowej należały się odsetki ustawowe.

Wezwanie do zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu użytkowego zostało skierowane do pozwanego w dniu 24 maja 2011 roku. Na dobrowolne spełnienie świadczenia strona powodowa wyznaczyła pozwanemu siedmiodniowy termin, liczony od daty otrzymania wezwania. Pozwany otrzymał wezwanie w dniu 30 maja 2011 roku, a zatem wyznaczony termin upłynął w dniu 6 czerwca 2011 roku. Tym samym pozwany był w opóźnieniu od dnia 7 czerwca 2011 roku i od tej daty należały się stronie powodowej ustawowe odsetki za opóźnienie. Brak było natomiast podstaw do uwzględnienia żądania strony powodowej w zakresie odsetek za okresy poprzedzające dzień 7 czerwca 2011 roku i w tej części powództwo musiało zostać oddalone.

Reasumując, skoro pozwany bezumownie korzystał z lokalu użytkowego po zakończeniu umowy najmu, to zobowiązany jest on do naprawienia wynikłej stąd szkody (w części nieprzedawnionej) w łącznej kwocie 24482,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 czerwca 2011 roku do dnia zapłaty. Dlatego też na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 675 k.c. oraz art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. orzeczono jak w punkcie I wyroku.

W pozostałym zakresie natomiast (co do kwoty 43786,35 zł z ustawowymi odsetkami) pozwany skutecznie podniósł zarzut przedawnienia, co musiało skutkować oddaleniem powództwa. Powództwo podlegało także oddaleniu w zakresie odsetek ustawowych za okres poprzedzający dzień 7 czerwca 2011 roku. Dlatego też na podstawie art. 118 k.c. w zw. z art. 120 §1 k.c. oraz art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. orzeczono jak w punkcie II wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą stosunkowo rozdzielone. Strona powodowa wygrała w 36% w stosunku do pierwotnego żądania i poniosła koszty opłaty od pozwu w kwocie 3414 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3600 zł, ustalone zgodnie z §2 i §6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1349). Należał się jej zatem zwrot kosztów w kwocie 2525,04 zł. Pozwany natomiast wygrał w 64%, ponosząc koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3600 zł, a zatem należał się mu zwrot kosztów w wysokości 2304 zł. Zważywszy więc na wynik sprawy i poniesione przez strony koszty, należało zasądzić od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 221,04 zł.