Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 18 maja 2022 r. powódka E. Ł. wniosła pozew przeciwko P. Ł., wnosząc o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego kwoty 30000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 września 2015 r. do dnia zapłaty. Wnosiła ponadto o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany P. Ł. wnosił o oddalenie powództwa. Wnosił ponadto o zasądzenie na swoją rzecz od powódki E. Ł. zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. Ł. i P. Ł. są rodzeństwem ( bezsporne ).

W dniu 1 września 2015 r. G. W. ( matka E. Ł. i P. Ł. ) i jej mąż J. W. zawarli z P. Ł. umowę darowizny:

- gospodarstwa rolnego położonego w S. gmina R., składającego się z działek oznaczonych numerami (...), dla którego Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadził księgę wieczystą KW (...) - w zakresie przysługującego małżonkom W. udziału we współwłasności nieruchomości w wysokości 39/48 części;

- gospodarstwa rolnego położonego w S. gmina R., stanowiącego działkę oznaczoną numerem (...), dla którego Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadził księgę wieczystą KW (...);

- gospodarstwa rolnego położonego w S. gmina R., składającego się z działek oznaczonych numerami (...), dla którego Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadził księgę wieczystą KW (...);

- gospodarstwa rolnego położonego w S. gmina R., składającego się z działek oznaczonych numerami (...), dla którego Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadził księgę wieczystą KW (...);

wraz z zasiewami, zapasami, maszynami rolniczymi, pojazdami rolniczymi, w tym ciągnikiem marki W. oraz ciągnikiem marki Białoruś, sprzętami współpracującymi z ciągnikiem oraz prawami i obowiązkami wynikającymi z prowadzenia gospodarstwa. Ponadto P. Ł. ustanowił na rzecz matki i ojczyma G. i J. małż. W. nieodpłatną służebność osobistą mieszkania, korzystania z działki o powierzchni 0,30 ha oraz dwóch pomieszczeń gospodarczych. P. Ł. zobowiązał się również do dokonania w okresie najbliższych 10 lat spłaty na rzecz sióstr E. Ł., K. Ł. oraz M. W. w wysokości po 30000,00 zł ( równowartość wówczas 7500,00 EUR ) w złotych lub euro według wyboru uprawnionych ( umowa darowizny k. 8 – 11 ).

W dniu 2 września 2010 r. P. Ł. zawarł z siostrami E. Ł., K. Ł. i M. W. umowę darowizny w udziałach po 1/3 części każdej z nich, działki położone w S. gmina R. oznaczone numerami 430, 470/1, 470/2 oraz 459/4. Ponadto P. Ł. darował na rzecz siostry M. W. działki położone w S. gmina R. oznaczone numerami 26, 42, 66, 83, 429, 466, 499 i 451/5 oraz ciągnik marki Białoruś wraz ze sprzętami współpracującymi z ciągnikiem. Jednocześnie P. Ł. i M. W. zgodnie oświadczyli, że dokonane darowizny na rzecz M. W. wyczerpują obowiązek dokonania spłaty wynikający z umowy darowizny z dnia 1 września 2005 r. zawartej pomiędzy G. i J. małż. W. a P. Ł. ( umowa darowizny k. 35 - 37 ).

P. Ł. dotychczas nie dokonał spłaty na rzecz E. Ł. zgodnie z umową darowizny z dnia 1 września 2005 r. zawartą pomiędzy G. i J. małż. W. a P. Ł. ( bezsporne ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych w sprawie dokumentów, a w szczególności umów darowizn z dnia 1 września 2005 r. oraz z dnia 2 września 2010 r., jak również zeznań świadków K. S. ( k. 72 – 73 ) i G. W. ( k. 73 – 74 ) oraz zeznań powódki E. Ł. ( k. 74 – 75 ) i częściowo zeznań pozwanego P. Ł. ( k. 75 – 76 ) tj. za wyjątkiem wykonania przez niego obowiązku spłaty na rzecz powódki. Wskazać należy, ze powyższe dowody są wiarygodne, żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej. W istocie, stan faktyczny w sprawie jest bezsporny, a strony reprezentują jedynie odmienną ocenę prawną tego stanu faktycznego.

Podkreślić należy, że szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy mają wskazane powyżej umowy darowizny, zarówno umowa z dnia 1 września 2005 r., jak i z dnia 2 września 2010 r. Brak jest podstaw, aby treść tych umów ustalać bądź oceniać w kontekście intencji stron zawierających umowy, tym bardziej, że – jak wynika z treści zeznań stron – mają odmienne przekonania co do treści zawartych umów. Podkreślić należy, że twierdzeniom pozwanego P. Ł., iż zawierając przedmiotową umowę, dokonał spłaty sióstr E. Ł., K. Ł. ( obecnie S. ) i M. W. zgodnie z umową zawartą z G. i J. małż. W. z dnia 1 września 2005 r., przeczy treść zapisu § 6 umowy darowizny z dnia 2 września 2010 r., w którym to tylko M. W. przyznała, że dokonanie darowizny z dnia 2 września 2010 r. wyczerpuje obowiązek dokonania na jej rzecz spłaty przez P. Ł. wynikający z umowy darowizny z dnia 1 września 2005 r. zawartej pomiędzy pozwanym a matką i ojczymem.

Okoliczności podnoszone przez strony dotyczące wykonywania służebności osobistej mieszkania przez G. W. czy też sprawowania nad nią opieki i świadczenia na jej rzecz pomocy, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Podobnie ocenić należy kwestię dokonanej przez powódkę E. Ł. i siostry stron K. S. i M. W. sprzedaży w dniu 10 listopada 2021 r. na rzecz P. i M. małż. Ł. nieruchomości położonej w S. gmina R., składającej się z działek oznaczonych numerami (...), w tym ceny przedmiotowej nieruchomości. Wbrew przekonaniu pozwanego P. Ł. okoliczność, że strony tejże umowy uzgodniły cenę nieruchomości na poziomie wyższym niż wartość nieruchomości wskazana w umowie darowizny z dnia 2 września 2010 r., pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie w sprawie niniejszej.

Odnosząc się do zeznań świadka K. T. ( k. 71 ) ocenić należy je jako wiarygodne. Nie mogą jednak stanowić podstawy rozstrzygnięcia niniejszej sprawy; świadek zna sprawę jedynie z relacji pozwanego P. Ł.. Natomiast zeznania świadka B. W. ( k. 71 – 72 ) nie są w pełni wiarygodne; świadek powołuje się na swoją znajomość sprawy z rozmów z bratem J. W.. Nadto części jego zeznań nie potwierdzają zarówno powódka E. Ł., jak i świadek K. S., które to zeznania stanowią relację świadka z rozmów z powódką i K. S..

Sąd zważył, co następuje:

Powódka E. Ł. swoje roszczenie wywodzi z zawartej w dniu 1 września 2005 r. umowy darowizny. Stronami umowy byli G. i J. małż. W. oraz syn G. W. – pozwany P. Ł.. Przedmiotem darowizny było gospodarstwo rolne położone w S. gmina R.. W umowie darczyńcy G. i J. małż. W. zastrzegli obowiązek dokonania przez pozwanego P. Ł. spłaty na rzecz sióstr E. Ł., K. Ł. ( obecnie S. ) i M. W. w kwotach po 30000,00 zł stanowiącej ówcześnie równowartość 7500,00 EUR w terminie 10 lat od zawarcia umowy w złotówkach lub euro według wyboru uprawnionych.

Pozwany P. Ł. nie wykonał dotychczas obowiązku spłaty na rzecz E. Ł.. Wbrew jego przekonaniu zawarcie umowy darowizny z E. Ł. udziału we współwłasności gospodarstwa rolnego z dnia 2 września 2010 r., nie stanowi wykonania obowiązku dokonania spłaty wynikającego z umowy darowizny z dnia 1 września 2005 r. zawartej pomiędzy G. i J. małż. W. a P. Ł.. Zapis tej treści dotyczy zgodnych oświadczeń w tym zakresie jedynie M. W. i P. Ł.. Rozważania pozwanego P. Ł. co do rozliczeń w zakresie gospodarstwa rolnego w zależności, kto i na jakiej podstawie był przed dniem 1 września 2005 r. właścicielem poszczególnych działek, pozostają bez związku z niniejszym procesem i jego rozstrzygnięciem.

Z tych względów, Sąd uznając powództwo za zasadne, zasądził od pozwanego P. Ł. na rzecz powódki E. Ł. kwotę 30000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 września 2015 r. do dnia zapłaty. Wskazać należy, że pozwany P. Ł. zgodnie z umową darowizny z dnia 1 września 2005 r. miał obowiązek dokonania spłaty w terminie 10 lat, a zatem do dnia 1 września 2015 r.

Odnosząc się do podniesionego przez pozwanego P. Ł. zarzutu przedawnienia roszczenia, wskazać należy, że zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie.

Niewątpliwie, ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 9 lipca 2018 r., zmieniła dotychczasowy termin przedawnienia wynikający z art. 118 kc z dziesięciu na sześć lat ( art. 1 ust. 3 cyt. ustawy ). Zgodnie z art. 5 cyt. ustawy zasadą jest, że do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Stosownie jednak do ust. 2 cyt. artykułu, jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Dla porządku wskazać również należy, że zgodnie z art. 118 in fine kc, w brzmieniu obowiązującym od dnia 9 lipca 2018 r., koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Zasadą jest zatem stosowanie nowych unormowań do roszczeń istniejących w dniu wejścia w życie nowelizacji kodeksu cywilnego z dnia 13 kwietnia 2018 r. i jeszcze nieprzedawnionych. Jeżeli nowy termin przedawnienia jest krótszy niż liczony według przepisów dotychczasowych, jak ma to miejsce w sprawie niniejszej, to termin ten rozpoczyna bieg od dnia wejścia w życie nowelizacji tj. od dnia 9 lipca 2018 r. Należy jednocześnie uwzględnić, że sześcioletnie terminy, które rozpoczynają bieg dnia 9 lipca 2018 r., upłyną dopiero 31 grudnia 2024 r. Termin ten upływa zatem wcześniej niż termin dziesięcioletni liczony od dnia wymagalności roszczenia tj. od dnia 1 września 2015 r. ( termin upływa dnia 1 września 2025 r. ). Roszczenie nie jest więc przedawnione jak twierdzi pozwany P. Ł., gdyż termin sześcioletni według nowelizacji należy liczyć od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, a nie od dnia wymagalności roszczenia tj. od dnia 1 września 2015 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z art. 98 kpc, obciążając nimi w całości pozwanego P. Ł. stosownie do wyniku procesu. Sąd zasądził zatem od pozwanego P. Ł. na rzecz powódki E. Ł. kwotę 5117,00 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 3617,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, ustalonych stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie przy uwzględnieniu wskazanej wartości przedmiotu sporu.