Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 23 lutego 2012r. do Sądu Rejonowego w Siedlcach powodowie A. R. i J. R. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) s.c., domagali się zasądzenia solidarnie od pozwanej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. kwoty 16 292,27 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 17 grudnia 2011r. oraz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Dochodzona kwota stanowi podatek VAT od należności wynikającej z wystawionej w dniu 9 grudnia 2011 r. faktury za naprawę samochodu marki R. (...) o nr rejestracyjnym (...). Powodowie wskazali, że pozwanemu zlecili naprawę powypadkową przedmiotowego samochodu. W umowie zlecenia naprawy z dnia 30 listopada 2011 r. strony umówiły się na wynagrodzenie „kosztorysowe” zgodnie z systemem A., które miało być rozliczone bezgotówkowo, gdyż wynagrodzenie powodów pochodzić miało z odszkodowania wypłaconego przez ubezpieczyciela. Z uwagi na fakt, iż szkoda miała miejsce z OC sprawcy, a pozwany jest podatnikiem podatku VAT zgodnie z zawarta umową pozwany był zobowiązany do zapłaty jedynie kwoty stanowiącej wartość należnego podatku VAT. Kwota dochodzonego roszczenia jest właśnie tym podatkiem.

W odpowiedzi na pozew pozwana podniosła zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu Rejonowego w Siedlcach wnosząc o przekazanie sprawy do Sądu Rejonowego Bydgoszczy. Pozwana domagała się oddalenia powództwa ponad kwotę 11 121,07 zł. i zasądzenia od powodów solidarnie kosztów procesu. Pozwana przyznała, że między stronami została zawarta umowa o naprawę samochodu marki R. (...), strony umówiły się na wynagrodzenie kosztorysowe, przy czym naprawa miała zostać rozliczona bezgotówkowo. Powodowie wystawił fakturę VAT obejmującą podatek VAT w wysokości 16 292,27 zł. Pozwana oświadczyła, że nie akceptuje faktury VAT, gdyż nie uczyniło tego Towarzystwo Ubezpieczeniowe. Postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy.

Wyrokiem z dnia 18 stycznia 2013r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 15 542,48 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 17 grudnia 2011r., oddalając powództwo w pozostałej części. Sąd oddalił wniosek powodów o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności co do kwoty 11 121,07zł. oraz zasądził od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 2 910zł. tytułem zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż zarzut pozwanej związany z brakiem akceptacji faktury powodów przez ubezpieczyciela był bezzasadny. W umowie zlecenia z dnia 30 listopada 2011r. strony porozumiały się, że należne za naprawę samochodu wynagrodzenie powodów zostanie ustalone przy pomocy systemu informatycznego A. z zastrzeżeniem określonej w umowie stawki godzinowej na prace mechaniczne, blacharskie i lakiernicze. Wynikające stąd skutki nie zostały uzależnione od zachowania osób trzecich, w szczególności nie doszło do zastrzeżenia warunku, a zawartą przez strony mieszaną umowę należy oceniać przy zastosowaniu przepisów umowy o dzieło albowiem zgodnie z przepisem art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Postanowienie przewidujące zapłatę wynagrodzenia w kwocie netto przez ubezpieczyciela pozwanych stanowiło natomiast przyrzeczenie spełnienia tego świadczenia przez osobę trzecią, (art. 391 k.c.), przyrzeczenie to nie zwalnia jednak zamawiającego z długu, rodzi tylko jego odpowiedzialność za szkodę poniesioną przez powoda przez odmowę spełnienia świadczenia przez osobę trzecią. Strony zastrzegły zresztą w samej umowie, że pozwani zapłacą podatek VAT naliczony od kosztów naprawy, także wszelkie „koszty” w wypadku odmowy wypłaty świadczenia przez ubezpieczyciela i to – bez względu na spełnienie świadczenia przez ubezpieczyciela na podstawie odrębnego stosunku łączącego go ze stronami. W tej sytuacji zdaniem Sądu istotne dla rozstrzygnięcia było ustalenie prawidłowości obliczenia wynikającego z kwestionowanej kalkulacji nr 028/11/ROK. Koszty naprawy Sąd Rejonowy ustalił na podstawie opinii biegłego sądowego powołanego w niniejszej sprawie. Z opinii tej wynikało, że wysokość kosztów naprawy przy zastosowaniu umówionej przez strony stawki (120 zł) wynosi 67 576 zł netto (9212+4236+1694+52430), co wobec obowiązującej stawki podatku VAT (23 %) prowadzi do obliczenia kwoty 15542,48 zł jako należnej powodowi. Sąd Rejonowy zasądził właśnie tą kwotę dodając przy tym, że zgodnie z zasadą swobody umów strony mogły porozumieć się co do ustalonej stawki, której zresztą wysokość mieściła się w granicach wynagrodzenia rynkowego. W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy powództwo oddalił. O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z art. 481 k.c. wskazując, że pozwany nie płacąc należności w ustalonym w fakturze terminie (16 grudnia 2011 r.) popadł wobec powodów w zwłokę.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wniosła pozwana, zaskarżając wyrok w części a mianowicie co do punktu I zasadzającego od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwoty 15.542,48 zł. z odsetkami ustawowymi od dnia 17 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty ponad kwotę 11.121,07 zł.

W apelacji pozwana wskazała na naruszenie prawa materialnego postaci art. 627 k.c. poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, iż w przypadku zawarcia umowy naprawy samochodu w zamian za wynagrodzenie nie jest możliwe odwoływanie się do przyczyn braku spełnienia świadczenia przez osobę trzecią, w tym przypadku zakład ubezpieczeń. Dodatkowo pozwana wskazała na naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Na podstawie art. 386 k.p.c. powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 11 121,07 zł. oraz zasądzenie od pozwanych solidarnie zwrotu kosztów procesu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Powodowie wnieśli odpowiedź na apelację pozwanej wnosząc o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kosztów zastępstwa procesowego drugiej instancji według norm przepisanych. Powodowie wskazali, że pozwana nie wykazała, iż koszt naprawy samochodu został zawyżony, a stanowisko ubezpieczyciela nie ma żadnego wpływu na wysokość wynagrodzenia należnego powodom. Pozwana nie kwestionowała także opinii biegłego sporządzonej w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej jest bezzasadna i jako taka podlega w całości oddaleniu.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i wyczerpujący przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie materiału przedstawionego przez strony. Sąd Okręgowy podziela ustalenia Sądu Rejonowego, co do materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Dowody z dokumentów przedstawione i niekwestionowane przez strony oraz opinia biegłego z dziedziny techniki samochodowej, ruchu drogowego, rekonstrukcji zdarzeń drogowych, kosztów oraz jakości naprawy pojazdów samochodowych, zostały uznane za przekonujące. Dokonana zaś przez Sąd Rejonowy ocena materiału dowodowego nie naruszała zasady określonej w art. 233 § 1 k.p.c. i pokrywa się z oceną dokonaną przez Sąd Okręgowy w postępowaniu apelacyjnym.

Podstawowe znaczenie miały prawidłowe ustalenia dotyczące postanowień łączącej strony umowy zawartej w dniu 30 listopada 2011r., na mocy której powodowie zobowiązali się do naprawy uszkodzonego wyniku kolizji samochodu pozwanej, a pozwana do zapłaty wynagrodzenia. Na podstawie § 3.2 przedmiotowej umowy naprawa miała zostać rozliczona bezgotówkowo z ubezpieczycielem wskazanym w umowie. Ponieważ pozwana była płatnikiem podatku VAT, zobowiązała się w umowie, że zapłaci powodom wartość podatku VAT naliczonego od kosztów naprawy. Koszty naprawy zdefiniowane zostały na podstawie kalkulacji sporządzonej w systemie A. przy stawce za roboczogodzinę 120 zł. Zobowiązanie zostało wykonane jedynie częściowo przez pozwaną poprzez zawarcie z powodami umowy cesji, ale odmowę zapłaty podatku VAT w wysokości wynikającej z kalkulacji naprawy. Należy przyjąć, że zgodnie z wyrokiem SN z dnia 25 listopada 2004r. (V CK 235/04) łącząca strony umowa o naprawę samochodu ma charakter mieszany, do której należy stosować przepisy umowy o dzieło i umowy przechowania.

Należy uznać zarzut apelacyjny naruszenia prawa materialnego w postaci błędnej wykładni art. 627 k.c. za bezzasadny. Stronami umowy o dzieło są ten, czyim wysiłkiem, staraniem i pracą dzieło ma zostać wykonane – przyjmujący zamówienie oraz ten, dla kogo dzieło ma być wykonane – zamawiający. Zobowiązanie pozwanej wynika wprost z łączącej strony umowy i jego realizacja nie została uzależniona od zachowania osoby trzeciej (zakładu ubezpieczeń), w szczególności nie doszło do zastrzeżenia warunku. Strony określiły należne wynagrodzenie w umowie, nie przekazując tym samym prawa do ustalenia wynagrodzenia innemu podmiotowi. Postanowienie przewidujące zapłatę wynagrodzenia w kwocie netto przez ubezpieczyciela pozwanej stanowiło jedynie przyrzeczenie spełnienia tego świadczenia przez osobę trzecią na podstawie art. 391 k.c., które jednak nie zwalnia zamawiającego z długu, a rodzi tylko odpowiedzialność za szkodę poniesioną przez powodów przez odmowę spełnienia świadczenia przez osobę trzecią. Strony zastrzegły w umowie w § 3.3, że pozwana zapłaci powodom kwotę odpowiadającą wysokości podatkowi VAT naliczonemu od kosztów naprawy. Koszty naprawy były przedmiotem opinii biegłego mgr inż. J. M., którą Sąd uznał za prawidłową oraz na podstawie, której Sąd ustalił, iż przy zastosowaniu umówionej przez strony stawki (120zł.) wynagrodzenie za prace naprawcze wynosi 67 576 zł. netto, co wobec obowiązującej stawki podatku VAT (23%) prowadzi do obliczenia kwoty 15 542,48 zł. jako należnej powodom. Należy dodać, że zgodnie z obowiązującą zasadą swobody umów (art. 353 ¹ k.c.) strony mogły porozumieć się co do wysokości stawki wynagrodzenia za prace naprawcze w tej stawce (120zł.), nawet jeśli odbiega ona od przeciętnej (100zł.)

Zarzut apelacyjny podniesiony przez pozwaną dotyczący naruszenia prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 k.p.c. należy uznać za bezzasadny. Wypada tu przytoczyć m.in. pogląd Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wyrażony w wyroku z dnia 12 września 2013r. (III AUa 49/13), wskazujący iż, naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów nie można upatrywać w takiej ocenie materiału dowodowego, która jest logiczna, zgodna ze wskazaniami doświadczenia życiowego, poziomem aktualnej wiedzy w danej dziedzinie oraz została dokonana w sposób wszechstronny. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w tym przepisie sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału" (a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności - por. wyrok SN z dnia 17 listopada 1966 r., II CR 423/66, OSNPG 1967, nr 5-6, poz. 21; uzasadnienie wyroku SN z dnia 24 marca 1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 382; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, LEX nr 80266; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00, LEX nr 80267).

Pozwana w apelacji wskazała nowy zarzut nieprawidłowego wykonania zobowiązania przez powodów. Należy wskazać, iż na etapie postępowania w pierwszej instancji pozwana nie podnosiła zarzutu nieprawidłowego wykonania zobowiązania, polegającego na niewykonaniu przez powodów wszystkich prac, które są uwzględnione w fakturze. Pozwana w żadnym momencie postępowania nie wniosła o przeprowadzenie dowodu na tę okoliczność, w związku z tym należy uznać wskazane twierdzenie za nieudowodnione. W związku z powyższym, na podstawie art. 381 k.p.c. sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Pozwana w apelacji nie wskazuje na okoliczności uzasadniające brak powołania dowodów na okoliczność faktu nieprawidłowego wykonania umowy przez powodów w trakcie postępowania w pierwszej instancji.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy nie tylko prawidłowo ustalił stan faktyczny, ale i trafnie dokonał jego subsumcji a dokonanej oceny nie wzruszają zarzuty podniesione w apelacji. W konsekwencji uznać należy, iż zaskarżony wyrok w całości odpowiada prawu.

W tym stanie rzeczy, na podstawie przepisu art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c.