Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt IV Ka 653/22

1.

2.WYROK

2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 sierpnia 2022 r.

4.Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

1.Przewodnicząca:

1.SSO Agnieszka Połyniak

1.Protokolant:

1. Ewa Ślemp

przy udziale Julity Podlewskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 18 sierpnia 2022 r.

6.sprawy S. K.

7.syna M. i Z. z domu G.

8.urodzonego (...) w T.

9.oskarżonego z art. 209 § 1 a kk

10.na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

11.od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

12.z dnia 8 czerwca 2022 r. sygnatura akt III K 435/22

14.uchyla zaskarżony wyroku i sprawę przekazuje Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 653/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z 8 czerwca 2022r. sygn. akt III K 435/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

S. K.

uprzednia karalność oskarżonego

karta karna

206

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

karta karna

dokument niekwestionowany w zakresie treści, wydany przez uprawniony podmiot

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Prokuratora zarzuciła na podstawie art. 439 pkt 5 k.p.k. i art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazę przepisów postępowania, mająca istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 343§7 k.p.k. polegająca na zmodyfikowaniu wniosku prokuratora skierowanego w trybie art. 335§1 k.p.k., który zawierał uprzednio uzgodniony z oskarżonym wniosek o wymierzenie kary 7 miesięcy pozbawienia wolności o dodatkową karę orku ograniczenia wolności, co doprowadziło do orzeczenia kary nieznanej ustawie

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Prokuratora ma oczywiście rację, iż Sąd Rejonowy procedując w niniejszej sprawie choć postanowił uwzględnić wniosek prokuratora i wydać wyrok skazujący zgodnie z ustaleniami poczynionymi przez prokuratora z oskarżonym, to w istocie wymierzył S. K.karę inną aniżeli ta ustalona, a także nieznaną ustawie. Jak wynika z treści zaskarżonego wyroku wymierzył oskarżonemu karę roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 7 miesięcy pozbawienia wolności. Nie jest to więc żadna z kar zasadniczych przewidziana w art. 32 pkt 1 - 5 k.k., czy nawet kara tzw. sekwencyjna (art. 37b k.k.). Już tylko z tego powodu zgodzić się należy, iż wniesienie apelacji było konieczne, a Sąd meriti faktycznie dopuścił się obrazy art. 343§7 k.p.k.(jeżeli wniosku z jakiś powodów nie zamierzał uwzględnić), bądź też art. 343§3 k.p.k.(o ile jego wolą było orzeczenia kary innej aniżeli ustalona), w konsekwencji czego wymierzył S. K.karę nieznaną ustawie, której w obowiązującym systemie prawnym nie sposób wykonać.

Niemniej kontrola instancyjna ujawniła kolejne uchybienia Sądu Rejonowego, które także obligowały do uchylenia wyroku, gdyż:

- S. K.na przesłuchanie w toku postępowania przygotowawczego doprowadzony został z Zakładu Karnego w K., gdzie przebywa od 9 października 2020r. (przewidywany koniec kary to 9 lipca 2022r. - k. 59) i podając swoje dane jako, w miejsce aktualnego pobytu oraz adres dla korespondencji wskazał właśnie Zakład Karny w K. (k. 62). Prokurator, choć w akcie oskarżenia zawarł informację, że oskarżony jest osadzony w ZK K.(k.72), to w załączniku adresowym wskazał jako adres dla doręczeń S. K. W. ul. (...) i to na ten adres kierowana była cała korespondencja sądowa, w tym zawiadomienie o terminie posiedzenia (k. 83).Wobec powyższego w żadnym razie nie można zgodzić się, że oskarżony został prawidłowo zawiadomiony o terminie posiedzenia, bowiem korespondencja wysłana na adres w W. nie została (bo nie mogła być) podjęta, pomimo dwukrotnego awizo. Już tylko z tego powodu przeprowadzenie posiedzenia i wydanie wyroku nastąpiło z rażącym pogwałceniem prawa do obrony S. K..

Nadto Sąd odwoławczy stwierdził, iż poza uwagą nie tylko prokuratora, ale przede wszystkim Sądu I instancji pozostała informacja, iż oskarżony od 9 października 2020r. jest pozbawiony wolności (k. 59), zaś zarzucono mu, że w okresie od 20 lutego 2021r. do 16 lipca 2021r. uchylał się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego, powodując powstanie zaległości odpowiadającej co najmniej 3 świadczeniom okresowym. Prawdą przy tym jest, że oskarżony przyznał ten fakt, lecz nie skorzystał z prawa do złożenia wyjaśnień. Ani prokurator, ani Sąd meriti nie analizowali sytuacji oskarżonego oraz tego, czy obiektywnie w zaistniałych okolicznościach miał możliwość spełnić obowiązek alimentacyjny. Nie ulega przecież wątpliwości, że "uchylanie się od obowiązku łożenia na utrzymanie osoby uprawnionej do alimentacji" - w ujęciu art. 209 § 1 k.k. - zachodzi wtedy, gdy zobowiązany, mając obiektywną możliwość wykonania tego obowiązku, nie dopełnia go ze złej woli. W pojęciu tym zawarty jest zawsze negatywny stosunek psychiczny osoby zobowiązanej do świadczenia - sprawca obowiązku tego nie wypełnia, gdyż go wypełnić nie chce lub lekceważy ten obowiązek. Musi to więc być zachowanie umyślne, w którym wyraża się szczególne nastawienie psychiczne sprawcy (element subiektywny), a z drugiej strony - stan uchylania się trwający przez określony dłuższy czas (element obiektywny). Dowodów, której by uprawniały do ustaleń w tym zakresie w aktach sprawy próżno szukać.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn wskazanych powyżej w żadnym razie nie można zgodzić się z Sądem Rejonowym, że prawidłowo rozpoznał wniosek prokuratora złożony w trybie art. 335§2 k.p.k. (a nie jak błędnie wskazała autorka apelacji - art. 335§1 k.p.k.) oraz, że wydał wyrok zgodnie z ustaleniami poczynionymi pomiędzy prokuratorem a oskarżonym, pod uwagę należy wziąć również to, że w toku rozpoznania tego wniosku doszło do oczywistego naruszenia prawa do obrony oskarżonego, którego w ogóle nie powiadomiono o wniesieniu wniosku i aktu oskarżenia, ani też o terminie rozpoznania tego wniosku. Kiedy nadto uwzględni się jawiące się wątpliwości odnośnie kompletności materiału dowodowego oraz wniosków, jaki można na tej podstawie wyprowadzić, to o uchylenie wyroku jest jedynie dopuszczalną decyzją.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

wymierzona została kara nieznana ustawie

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd wymierzył oskarżonemu karę roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 7 miesięcy pozbawienia wolności, a w sytuacji kiedy nadto doszło do rażącego naruszenia prawa do obrony oskarżonego, którego nie zawiadomiono ani o wniesieniu aktu oskarżenia i wniosku, ani też o terminie posiedzenia, na którym ów wniosek został rozpoznany, jak też bez głębszej analizy akt sprawy i podstaw uzasadniających zarzut oraz wniosek o skazanie, uchylenie wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania jawi się jako jedynie dopuszczalne.

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Rzeczą Sądu Rejonowego przy ponownym rozpoznaniu sprawy (wniosek o skazanie dołączony został do aktu oskarżenia - art. 335§2 k.p.k.) zgodnie z wymogami art. 343§7 k.p.k. będzie zagwarantowanie, by S. K.został prawidłowo zawiadomiony o skierowaniu przeciwko niemu aktu oskarżenia, jak też o terminie rozprawy, a następnie - uwzględniając z jednej strony treść zarzutu, z drugiej zaś fakt, że oskarżony od 9 października 2020r. (k. 59 i 70) przebywa w Zakładzie Karnym w K., dokonanie oceny, czy wyczerpał swoim zachowaniem ustawowe znamiona zarzucanego mu występku, tj. "uchylał się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego", bo to, że żadnych kwot nie przekazywał, jest poza sporem i tego on sam nie neguje.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

SSO Agnieszka Połyniak

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Wałbrzychu

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

zmodyfikowanie wniosku prokuratora skierowanego w trybie art. 335§1 k.p.k. i wymierzenie kary innej aniżeli uzgodniona

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana