Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2022 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku K. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o świadczenie uzupełniające

na skutek odwołania K. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 2 września 2021 r. sygn.: (...)

oddala odwołanie;

V U 841/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 września 2021 roku ( znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawczyni K. R. prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, gdyż Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 23 sierpnia 2021 roku orzekła, że nie jest ona niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Od powyższej decyzji wnioskodawczyni złożyła odwołanie, podnosząc że kwestionuje ustalenia Komisji Lekarskiej ZUS, stwierdzające, że nie jest ona niezdolna do samodzielnej egzystencji i wniosła o przyznanie K. R. prawa do świadczenia uzupełniającego.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, powielając argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni K. R. urodziła się dnia (...). Odwołująca jest emerytką, a w okresie od 1 października 2019 roku do 31 marca 2021 roku była uprawniona do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.,

(dowód: okoliczności bezsporne )

W dniu 27 maja 2021 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

(dowód: wniosek k. 39- 40 – odwrót w aktach ZUS)

Orzeczeniem z dnia 3 sierpnia 2021 roku lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. W opinii lekarskiej wskazał, że ubezpieczona cierpi na cukrzycę insulinozależną stopnia I , nadciśnienie tętnicze, zwyrodnienie wielostawowe, otyłość, chorobę wieńcową, zaburzenia lipidowe oraz niedomykalność zastawki dwudzielnej. W ocenie lekarza orzecznika ZUS wnioskodawczyni uzyskała 90 punktów w skali B. i nie niezdolna do samodzielnej egzystencji.

(dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS k. 43 – w aktach ZUS; opinia lekarska k. 82-83- odwrót dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej ZUS)

Od powyższego orzeczenia wnioskodawczyni złożyła sprzeciw.

( dowód: sprzeciw k. 86 dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej ZUS)

W wyniku rozpatrzenia sprzeciwu Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 23 sierpnia 2021 roku nie stwierdziła niezdolności wnioskodawczyni do samodzielnej egzystencji. W swojej opinii wskazała, że rozpoznała u ubezpieczonej cukrzycę typu 2 insulinozależną powikłaną retinopatią i polineuropatią, zmiany zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa z zespołem bólowym i upośledzeniem sprawności, dnę moczanową, przewlekłą chorobę niedokrwienną serca z utrwalonym blokiem lewej odnogi pęczka H. w okresie (...), nadciśnienie tętnicze i otyłość. Ze względu na brak nowych okoliczności w sprawie Komisja nie stwierdziła u wnioskodawczyni niezdolności do samodzielnej egzystencji.

(dowód: orzeczenie komisji lekarskiej ZUS k. 45– w aktach ZUS; opinia lekarska k. 88 akt dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej)

Aktualnie u wnioskodawczyni występują następujące schorzenia:

- nasilone zmiany zwyrodnieniowo- dyskopatyczne w obrębie całego kręgosłupa z objawowym zespołem korzeniowo- bólowym,

- polineuropatia cukrzycowa,

- obustronny zespół cieśni nadgarstka,

- przewlekła choroba niedokrwienna serca,

- nadciśnienie tętnicze,

- stabilna, przewlekle źle wyrównana cukrzyca typu 2 w trakcie terapii skojarzonej mieszankami insuliny ludzkiej oraz metforminą powikłana polineuropatią cukrzycową,

- blok lewej odnogi pęczka H.,

- dna moczanowa,

- otyłość brzuszna,

- dyslipidemia ,

- przewlekła niewydolność krążenia (...),

- choroba zwyrodnieniowa wielostawowa z objawowym zespołem korzeniowo- bólowym i wielomiejscowym,

- dysfunkcja bólowo-ruchowa prawego stawu barkowego w przebiegu uszkodzenie stożka rotatorów,

- zmiany zwyrodnieniowe uogólnione głównie stawów kolanowych, kolana prawego i kręgosłupa odcinków szyjnego i lędźwiowo- krzyżowego,

- zespół bólowy wielostawowy.

Powyższe schorzenia nie powodują u wnioskodawczyni niezdolności do samodzielnej egzystencji.

( dowód: opinia biegłych z zakresu: neurologii B. B. (2) k.13-14, kardiologii M. M. k. 32-35, diabetologii D. K. k. 59-61, ortopedii R. E. k. 91-92 )

Sąd Okręgowy zauważył co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Na wstępie wskazać należy, że rozpoznanie sprawy nastąpiło na posiedzeniu niejawnym. Taką możliwość daje art. 148 ¹ § 1 k.p.c., który przewiduje, że sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, zaś strony nie wniosły o przeprowadzenie rozprawy. W tych okolicznościach, Sąd na podstawie powołanego przepisu ocenił, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy i wydanie rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 1-2 ustawy z dnia 31.07.2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. z 2021 r. poz. 1842) świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji, zwanym dalej „osobami uprawnionymi”. Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansów ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 roku ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 291) zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 1.750 zł miesięcznie.

Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie zawarł w obowiązujących przepisach definicji pojęcia „niezdolności do samodzielnej egzystencji”, jednakże zgodnie z art. 7 w.w. ustawy, w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie, dotyczących postępowania w sprawie świadczenia uzupełniającego, wypłaty tego świadczenia oraz wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy m.in. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem art. 136 ustawy.

W myśl art. 13 ust. 5 powołanej ustawy przyjmuje się, że niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza spowodowaną naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Pojęcie to ma szeroki zakres przedmiotowy. Obejmuje opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. oraz pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 października 2013 r. III AUa 230/13). Do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję człowieka należą więc czynności samoobsługi, jak mycie się, ubieranie, samodzielne jedzenie posiłków, a także pomoc w załatwianiu podstawowych spraw życia codziennego tj. nabywanie żywności, przyniesienie jej do domu, podstawowe prace porządkowe niewymagające wysiłku fizycznego ( tak por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 kwietnia 2000 roku, III AUa 190/2000, OSA 2001/12/44).

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność czy aktualny stan zdrowia czyni wnioskodawczynię niezdolną do samodzielnej egzystencji. Koniecznym zatem było ustalenie, czy stan zdrowia wnioskodawczyni narusza sprawność jej organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

W celu ustalenia, czy K. R. jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, Sąd na podstawie art. 278 k.p.c . dopuścił dowód z łącznej opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii, kardiologii, diabetologii oraz ortopedii tj. biegłych z tych dziedzin medycyny, w ramach których specjalności mieszczą się rozpoznane u wnioskodawczyni schorzenia.

W przedmiotowej sprawie z jednoznacznych opinii wszystkich wskazanych powyżej biegłych wynika, że wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Biegła z zakresu neurologii B. B. (2) po analizie dokumentacji medycznej ubezpieczonej i przeprowadzeniu jej osobistego badania rozpoznała u skarżącej następujące schorzenia: nasilone zmiany zwyrodnieniowo- dyskopatyczne w obrębie całego kręgosłupa z objawowym zespołem korzeniowo- bólowym, polineuropatię cukrzycową, obustronny zespół cieśni nadgarstka. Biegła stwierdziła, że wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu opinii biegła podała, że skarżąca mieszka sama i nie wymaga stałej pomocy w zaspokajaniu podstawowych czynności życiowych.

Także biegła kardiolog M. M. po analizie dokumentacji medycznej wnioskodawczyni uznała, że schorzenia kardiologiczne ( przewlekła choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, blok lewej odnogi pęczka H. ) nie czynią odwołującej osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Biegła wskazała, iż z kardiologicznego punktu widzenia ubezpieczona jest całkowicie, trwale niezdolna do pracy, jednak schorzenia kardiologiczne nie skutkują naruszeniem sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

Również biegła diabetolog D. K. po analizie dokumentacji medycznej wnioskodawczyni i po przeprowadzeniu jej osobistego badania nie stwierdziła niezdolności K. R. do samodzielnej egzystencji z powodów diabetologicznych tj. rozpoznanej przez biegłą stabilnej, przewlekłej źle wyrównanej cukrzycy typu 2 w trakcie terapii skojarzonej mieszankami insuliny ludzkiej oraz metforminą powikłana polineuropatią cukrzycową oraz dyslipidemii. Biegła wskazała, że z powodu wielochorobowości ubezpieczona jest osobą trwale niezdolną do pracy, jednak schorzenia diabetologiczne nie czynią jej osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu opinii biegła podała , że K. R. samodzielnie wykonuje pomiary glikemii i skorygowane wstrzyknięcia insuliny, a także samodzielnie przyjmuje tabletki. Zdaniem biegłej wnioskodawczyni jest samodzielna w planowaniu, przygotowywaniu posiłków, spożywaniu ich oraz samoobsłudze. Aktualnie wymaga ona czasowej i częściowej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu potrzeb życiowych , jednak jest to spowodowane schorzeniami i ograniczeniami w obrębie narządu ruchu.

Powyższe potwierdza także opinia biegłego z zakresu ortopedii R. E., który po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej odwołującej i przeprowadzeniu jej osobistego badania rozpoznał u niej zmiany zwyrodnieniowe uogólnione głównie stawów kolanowych, kolana prawego i kręgosłupa odcinków szyjnego i lędźwiowo- krzyżowego, a także zespół bólowy wielostawowy. Biegły stwierdził, że wnioskodawczyni nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, nie wymaga obecnie trwałej bądź długotrwałej pomocy drugiej osoby w wykonywaniu codziennych czynności życiowych. W ocenie biegłego stan narządu ruchu skarżącej jest niesprawny i wymaga systematycznego, trwałego leczenia specjalistycznego, a ubezpieczona może potrzebować okresowej pomocy w wykonywaniu codziennych czynności , które wymagają dłuższego chodzenia, stania jak np. wykonywanie zakupów z dźwiganiem ciężarów powyżej 5 kg, odbywanie wizyt lekarskich w odległych zakładach opieki zdrowotnej, jednak proste czynności w ramach samodzielnej egzystencji ubezpieczona może wykonywać sama.

Zastrzeżenia skarżącej do opinii biegłych z zakresu neurologii ( k. 25-27), kardiologii ( k. 45), diabetologii ( k. 66-69 ) oraz ortopedii ( k. 103-105) sprowadzają się w istocie do gołosłownej polemiki z wnioskami końcowymi z nich płynącymi, z uwagi na fakt, iż skarżąca odmiennie ocenia swój stan zdrowia i jako takie nie mogły odnieść zamierzonego skutku i prowadzić do podważenia opinii sporządzonych przez specjalistów o niekwestionowanym poziomie wiedzy, specjalistów praktyków z doświadczeniem klinicznym. W ocenie Sądu skarżąca nie wniosła żadnych merytorycznych czy formalnych zarzutów do powyższych opinii. Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy (por. wyr. SN z 25.9.1997 r., II UKN 271/97, OSNP 1998, Nr 14, poz. 430).

W ocenie Sądu Okręgowego powyższe opinie biegłych z zakresu neurologii, kardiologii, diabetologii i ortopedii wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Opinie sporządzone przez biegłych Sąd ocenia jako: jasne, pełne, logiczne i należycie uzasadnione. Wskazani powyżej biegli wydali opinie po przeprowadzeniu analizy dostępnej dokumentacji lekarskiej, a także biegli z zakresu neurologii, diabetologii i ortopedii także po przeprowadzeniu osobistego badania wnioskodawczyni. Określili schorzenia występujące u ubezpieczonej oraz ocenili ich znaczenie przez pryzmat jej niezdolności do samodzielnej egzystencji. Jak wskazał Sąd Najwyższy Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, co do stanu zdrowia ubezpieczonego, na podstawie jego własnej oceny stanu faktycznego, innej niż wyrażona w opiniach biegłych sądowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 r., II URN 228/87, PiZS 1988/7/62).

Reasumując, Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne opinie wskazanych powyżej biegłych, przychylił się do poczynionych przez nich ustaleń oraz do wywiedzionych wniosków końcowych i uznał, że K. R. nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.