Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tut. Sądu 11 października 2018 r. U. 3 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie do A. O. 70.223,38 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, z ograniczeniem jego odpowiedzialności do kwoty złożonej na rachunku Ministra Finansów w związku z przeprowadzeniem postępowania egzekucyjnego z nieruchomości, dla której prowadzona jest KW nr (...), na której ustanowiona była hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 450.000 zł zabezpieczająca spłatę wierzytelności wynikającej z umowy o kredyt na rachunku bieżącym nr (...) z dnia 18 lutego 2009 roku zawartej pomiędzy (...) Bankiem S.A. a M. O., a które to postępowania egzekucyjne prowadzone było przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gliwicach M. K. pod sygn. akt KM 5021/12, KM 5831/13, KM 1228/14, KM 1909/14 i nadzorowane przez Sąd Rejonowy w Gliwicach w postępowaniu pod sygn. akt II Co 5249/12. Nadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że nabył wierzytelność od (...) Banku S.A., który jest następcą kredytodawcy. Między kredytodawcą a M. O. doszło w dniu 18 lutego 2009 roku do zawarcia umowy kredytu na rachunku bieżącym nr (...). Na podstawie oświadczenia o ustanowieniu hipoteki wpisanej do KW nr (...), pozwany stał się dłużnikiem hipotecznym do kwoty 450.000 zł i odpowiadał rzeczowo za spłatę zobowiązania z tytułu umowy kredytu. Kredytobiorczyni nie wywiązała się z umowy i nie spłacała kredytu. Bank wypowiedział umowę, co doprowadziło do jej rozwiązania. W sprawach egzekucyjnych, prowadzonych przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gliwicach M. K. pod sygn. akt KM 5021/12, KM 5831/13, KM 1228/14, KM 1909/14, KM 1988/14 i KM 3910/15 doszło do licytacyjnej sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, a Sąd Rejonowy w Gliwicach w sprawie II Co 5249/12 wydał postanowienie o przysądzeniu własności. Hipoteka wygasła, a w jej miejsce powstało prawo wierzyciela hipotecznego do zaspokojenia z ceny nabycia z pierwszeństwem przewidzianym w przepisach o podziale sumy uzyskanej z egzekucji. W dniu 27 kwietnia 2015 roku, po wygaśnięciu hipoteki na skutek uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności, bank zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności wynikającej z umowy łączącej dłużnika osobistego z bankiem. Tym samym powód wszedł w prawa zbywcy wierzytelności, a tym samym nabył prawo do środków złożonych na rachunku depozytowym na skutek licytacyjnej sprzedaży wierzytelności.

Postanowieniem z dnia 4 czerwca 2020 roku ustanowiono dla pozwanego – nieznanego z miejsca pobytu – kuratora w osobie adw. A. M..

W odpowiedzi na pozew kurator pozwanego wniósł o oddalenie powództwa i przyznanie wynagrodzenia kuratorowi. Zakwestionował skuteczność wypowiedzenia umowy kredytu dłużniczce osobistej. Podniósł również zarzut przedawnienia roszczenia. Wskazał ponadto, że powód nie jest wierzycielem hipotecznym, wobec braku wpisu hipoteki powoda do księgi wieczystej. To skutkuje brakiem możliwości uznania, że doszło do przeniesienia hipoteki. Art. 1036 § 2 k.p.c. nie stanowi materialnoprawnej podstawy powództwa. Powód nie uczestniczy w postępowaniu egzekucyjnym, bowiem nie dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko właścicielowi nieruchomości, ani nie jest ujawniony jako wierzyciel hipoteczny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 lutego 2009 roku pomiędzy (...) Bankiem S.A. w K. a M. O. doszło do zawarcia umowy o kredyt na rachunku bieżącym nr (...). Na jej podstawie bank udzielił kredytobiorczyni kredytu do wysokości 300.000 zł. Jako zabezpieczenie kredytu została ustanowiona hipoteka kaucyjna do kwoty 450.000 zł na nieruchomości gruntowej, dla której prowadzona jest KW nr (...), której właścicielem jest A. O.. Hipotekę wpisano do KW nr (...).

/okoliczności bezsporne, a nadto: umowa o kredyt (k. 8-15), zaświadczenia (k.16-17), oświadczenia (k. 18-19), odpis KW nr (...) (k. 20-30)/

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gliwicach M. K. pod sygn. akt KM 5021/12, KM 5831/13, KM 1228/14 i KM 1909/14 prowadził egzekucję z nieruchomości dla której prowadzona jest KW nr (...). W postępowaniach tych następca prawny kredytodawcy (...) Bank S.A. w W. brał udział jako uczestnik będący wierzycielem hipotecznym nie dysponującym tytułem wykonawczym. Postępowania te nadzorowane były przez Sąd Rejonowy w Gliwicach w postępowaniu pod sygn. akt II Co 5249/12.

/bezsporne, a nadto dowody: projekt planu podziału (k. 36-38), postanowienie (k. 39)/

W dniu 16 kwietnia 2015 roku, w sprawie prowadzonej pod sygn. akt II Co 5249/12, wydano postanowienie przysądzeniu własności nieruchomości, dla której prowadzona jest KW nr (...). Postanowienie to uprawomocniło się w dniu 2 lipca 2015 roku.

/wiedza z urzędu – k. 199-199v./

W dniu 27 kwietnia 2015 roku pomiędzy (...) Bank S.A. w W. a powodem doszło do zawarcia umowy cesji wierzytelności wynikającej z umowy kredytu nr (...) z dnia 18 lutego 2009 roku zawartej pomiędzy (...) Bankiem S.A. a M. O.. W § 2 pkt 2 umowy cesji wskazano, że zbywca zbywa na rzecz nabywcy ową wierzytelność wraz z zabezpieczeniami.

/dowód: umowa cesji (k.41-57)/

Powód przed dniem 2 lipca 2015 roku nie złożył wniosku o wpis hipoteki na jego rzecz do księgi wieczystej nr (...).

/bezsporne, a nadto dowód: odpis KW nr (...) (k.20-30)/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, wiadomości z urzędu, a także w oparciu o przedłożone przez stronę powodową dokumenty, których treść ani autentyczność nie była kwestionowana przez strony postępowania, a i Sąd nie znalazł podstaw by czynić to z urzędu.

Sąd oddalił wnioski powoda zgłoszone w pozwie o dopuszczenie dowodów z akt postępowań egzekucyjnych i dokumentów z akt II Co 5249/15 i z akt KW nr (...), gdyż wszelkie istotne dla tego postępowania kwestie znane były Sądowi z urzędu, na co Sąd zwrócił uwagę stronom na rozprawie w dniu 16 grudnia 2020 roku. Nie było więc potrzeby gromadzenia dalszego materiału dowodowego, zgromadzonego we wskazanych w pozwie aktach.

Sąd zważył, co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że mimo wielu czynności podjętych przez kuratora jak również przez Sąd, nie udało się ustalić miejsca pobytu pozwanego. Tym samym aż do wydania wyroku pozwanego reprezentował kurator dla nieznanego z miejsca pobytu.

Powództwo było niezasadne, wobec braku legitymacji czynnej po stronie powoda.

Strona powodowa twierdziła, iż wobec cesji wierzytelności zabezpieczonej hipoteką wraz z owym zabezpieczeniem, weszła w prawa zbywcy wierzytelności do podziału środków znajdujących się na rachunku depozytowym na skutek sprzedaży nieruchomości obciążonej hipoteką w postępowaniu egzekucyjnym. Takich twierdzeń powoda nie sposób podzielić.

Zgodnie z art. 510 § 1 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Zgodnie z art. 245 ¹ k.c. do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym a nabywcą oraz - jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej - wpis do tej księgi, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2204) – dalej u.k.w.h. - w razie przelewu wierzytelności hipotecznej na nabywcę przechodzi także hipoteka, chyba że ustawa stanowi inaczej. Do przelewu wierzytelności hipotecznej niezbędny jest wpis w księdze wieczystej.

Z powyżej cytowanych przepisów wynika, że przelew wierzytelności hipotecznej jest czynnością prawną rozporządzającą, która dochodzi do skutku w wyniku umowy i wpisu do księgi wieczystej. Tym samym dla jej skuteczności nie wystarczy zawarcie umowy przelewu wierzytelności, gdyż przepisy szczególne nakazują dla jej skuteczności dokonanie wpisu do księgi wieczystej. Wpis ma charakter konstytutywny, toteż dopóki wpis nie nastąpi, dopóty wierzytelność nie przechodzi na nabywcę. Wskazać jednak należy, że ponieważ wpis ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o jego dokonanie (art. 29 u.k.w.h.), tzn. od chwili jego wpływu do sądu prowadzącego księgę wieczystą (art. 626 ⁶ k.p.c.), przeto wierzytelność i hipoteka przechodzą na nabywcę w tej właśnie chwili (por. S. Rudnicki [w:] Komentarz do ustawy o księgach wieczystych i hipotece [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece, przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz, wyd. VI, Warszawa 2009, art. 79).

Tymczasem w niniejszej sprawie oczywistym jest, iż powód nie złożył wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej o przelewie wierzytelności hipotecznej na jego rzecz. Nie ma przy tym pewności, czy wpis taki by nastąpił, wobec lakoniczności § 2 pkt 2 umowy przelewu wierzytelności, z której wynika jedynie, iż wierzytelności są zbywane wraz z zabezpieczeniami. To jednak Sąd wskazuje jedynie na marginesie, gdyż podstawową okolicznością jest, iż powód nie zwrócił się o dokonanie wpisu w księdze wieczystej, a tym samym nie doszło skutecznie do przelewu na jego rzecz wierzytelności hipotecznej, przysługującej (...) Bank S.A. w W. w stosunku do pozwanego. Powód miał natomiast taką możliwość, gdyż postanowienie o przysądzeniu własności uprawomocniło się dopiero 2 lipca 2015 roku, a tym samym do tej daty hipoteka obciążała nieruchomość pozwanego i mogła zostać przeniesiona na powoda (umowę przelewu zawarto 27 kwietnia 2015 roku).

Zgodnie bowiem z art. 1000 § 1 k.p.c. z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia praw i roszczeń osobistych ciążące na nieruchomości. Na miejsce tych praw powstaje prawo do zaspokojenia z ceny nabycia z pierwszeństwem przewidzianym w przepisach o podziale ceny uzyskanej z egzekucji.

Tymczasem zgodnie z art. 1036 § 2 k.p.c. jeżeli wierzytelność hipoteczna nie jest stwierdzona tytułem wykonawczym, należność przypadającą wierzycielowi hipotecznemu pozostawia się na rachunku depozytowym Ministra Finansów.

Gdyby więc powód złożył wniosek o wpis w księdze wieczystej hipoteki na jego rzecz, jako nabywcy wierzytelności hipotecznej, przed dniem 2 lipca 2015 roku i uzyskał wpis tejże hipoteki na swoją rzecz, mógłby obecnie, jako wierzyciel hipoteczny, żądać wydania tytułu egzekucyjnego, a następnie wykonawczego, obejmującego wierzytelność hipoteczną, w celu zaspokojenia się z sumy uzyskanej z ceny nabycia tejże nieruchomości w drodze sprzedaży licytacyjnej w trakcie egzekucji z nieruchomości. Natomiast brak wpisu do księgi wieczystej oznacza brak uprawnień powoda do żądania wydania mu takiego tytułu egzekucyjnego, jako podmiotowi nie będącemu wierzycielem rzeczowym pozwanego.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 245 ¹ k.c. i art. 79 ust. 1 u.k.w.h. a contrario powództwo oddalono w całości.

Sąd przyznał kuratorowi pozwanego wynagrodzenie w wysokości 2.160 zł zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. poz. 536) w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.).

Sędzia Barbara Glenc – Poślednik

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień,

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczył pełn. powoda, z pominięciem portalu informacyjnego,

3.  K.. 14 dni lub z apelacją

G., 8 lipca 2021 r.

Sędzia Barbara Glenc - Poślednik