Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie XII Wydział Gospodarczy – Odwoławczy
w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Bożena Cincio - Podbiera

Protokolant: sekretarz sądowy Wioleta Batko

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2021 r. w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. D. (1)

przeciwko (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez stronę pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Sączu

z dnia 16 grudnia 2019 r., sygn. akt V GC 147/18,

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

XII Ga 331/20

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2019 roku Sąd Rejonowy w Nowym Sączu uwzględnił w całości powództwa W. D. (1) skierowane przeciwko(...) w W. o zapłatę części kosztów naprawy pojazdu uszkodzonego w zdarzeniu drogowym zaistniałym w dniu 21 lutego 2017 roku, w wysokości 4600 zł oraz kosztów prywatnej kalkulacji naprawy w kwocie 300 zł. Sąd Rejonowy ustalił, iż strona pozwana jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej sprawcy kolizji odmówiła wypłaty odszkodowania, uznając, iż do kolizji tej w opisanych w notatce policyjnej okolicznościach dojść nie mogło. Ustalili też Sąd Rejonowy, że pomiędzy poszkodowanym właścicielem pojazdu a powodem doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności, a także, na podstawie opinii biegłego, iż rynkowy koszt naprawy uszkodzeń wynikających z tego zdarzenia zamknął się kwotą 18 650,40 zł. Wskazał też Sąd Rejonowy, że strona pozwana nie sprecyzowała czy kwestionuje sam fakt zaistnienia kolizji czy też niektóre uszkodzenia, a jeśli tak, to jakie,. W oparciu o opinię rzeczoznawcy oraz zeznania świadków ustalił także Sąd Rejonowy, że kolizja w okolicznościach opisanych przez świadków miała miejsce oraz, iż powstałe odkształcenia m.in. nadkola lewego przedniego przy zbiegu z drzwiami kierowcy oraz odkształcenia wzmocnienia czołowego nastąpiły na skutek przedmiotowego zdarzenia, przy tym z uwagi na niemożność otwarcia drzwi przez kierowcę wykluczona była możliwość korzystania z pojazdu. Wskazał też Sąd Rejonowy, że pozwany ubezpieczyciel nie kwestionował oceny biegłego odnośnie mechanizmu, w jakim powstały uszkodzenia, natomiast sformułował nową tezę jakoby naprawa pojazdu była ekonomicznie nieuzasadniona. Twierdzenie to sąd pierwszej instancji ocenił jako spóźnione i je pominął na podstawie art. 207 KPC.

Zarzut nieważności umowy przelewu podniesiony przez stronę pozwaną Sąd Rejonowy uznał za nietrafny. W tym zakresie wskazał, że tego typu wierzytelności pozostają zbywalne, a brak określenia w dokumencie przelewu wysokości wynagrodzenia za przelaną wierzytelność nie świadczy o braku istotnego elementu umownego. Sąd Rejonowy podkreślił, iż wyniki postępowania dowodowego prowadzą do wniosku o niezasadności zarzutu strony pozwanej dotyczącego niemożności zaistnienia zdarzenia w przedstawionych przez powoda okolicznościach albowiem opinia biegłego takie twierdzenie wyklucza. Na podstawie art. 822 k.c. przyjął też Sąd Rejonowy, że rynkowy koszt naprawy uszkodzeń wyznacza granice należnego odszkodowania, którego strona powodowa dochodzi jedynie w części. Odnośnie kosztów prywatnej kalkulacji Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że skoro zgodnie z art. 187 § 1 pkt 1 KPC strona ma obowiązek precyzyjnego określenia wysokości dochodzonego roszczenia to wykonanie prywatnego kosztorysu było w tych okolicznościach usprawiedliwione, a powstały stąd koszt pozostaje elementem szkody. W ocenie Sądu Rejonowego powód zatem nabywająca roszczenia odszkodowawcze nabył z mocy art. 509 § 2 KC wszelkie związane z tym prawa, co także dotyczy kosztów wykonania opinii prywatnej. Zaznaczył Sąd Rejonowy, iż ubezpieczyciel nie twierdził też by w wyniku postępowania likwidacyjnego oszacował wysokość szkody zatem poniesienie wydatku było ekonomicznie uzasadnione.

Strona pozwana w apelacji zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie art. 233 § 1 KPC przez brak wszechstronnego rozważenia dowodów i błędne uznanie, że po stronie powoda zachodzi legitymacja procesowa czynna. Podniosła też skarżąca zarzut naruszenia art. 233 § 1 KPC w związku z art. 278 KPC i art. 286 KPC przez przyjęcie, że rynkowy koszt naprawy wyznacza wysokość należnego odszkodowania, co uchybia zasadom logiki i doświadczenia życiowego albowiem współczynnik kosztów naprawy pojazdu względem jego wartości rynkowej wyniósł 0,98, zaś Sąd Rejonowy nie ustalił czy pojazd nadawał się do naprawy. Naruszenia art. 227 w związku z art. 232 § 1 KPC w związku z art. 316 KPC upatrywała strona pozwana w oddaleniu wniosku dowodowego o uzupełnienie opinii w celu ustalenia wartości pozostałości pojazdu, co miało na celu ustalenie czy naprawa była opłacalna. W tym zakresie podniesiono, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy bowiem nie ustalił wysokości szkody oraz wadliwie uznał, że koszt sporządzenia prywatnej kalkulacji pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym. W zakresie prawa materialnego podniesiono zarzut naruszenia art. 734 KC w związku z art. 750 KC i w związku z art. 6 KC przez ich niezastosowanie, skutkujące niezbadaniem treści umowy przelewu, zwłaszcza nie ustaleniem czy zawierała ona essentialia negotii, w sytuacji, gdy umowa nie zawierała postanowień przedmiotowo istotnych. Wskazywała strona skarżąca na naruszenie art. 509 § 1 KC w związku z art. 510 par. 1i 2 KC w związku z art. 734 KC i art. 750 KC na skutek przyjęcia, że brak określenia w umowie przelewu wysokości wynagrodzenia za przelaną wierzytelność nie świadczy o braku istotnego postanowienia umownego pomiędzy stronami. Podniesiono również zarzut naruszenia art. 826 § 1 KC w związku z art. 8241 § 1 KC i art. 405 KC poprzez bezzasadne zobowiązanie ubezpieczyciela do wypłacenia odszkodowania w kwocie przewyższającej wysokość szkody, a także zarzut naruszenia art. 361 § 1 KC w związku z art. 822 KC poprzez uznanie, że normalnym następstwem działania szkodzącego jest zaistnienie kosztu prywatnej kalkulacji w sytuacji, gdy powód nie udowodnił aby takie koszty poniósł. Zdaniem strony skarżącej Sąd Rejonowy naruszył też art. 363 § 1 zdanie 2 KC w związku z art. 824 paragraf 1 KC przez nieustalenie czy pojazd nadaje się do naprawy, gdy współczynnik kosztów naprawy względem wartości rynkowej wyniósł 0,98. Domagając się zmiany wyroku i oddalenia powództwa w całości oraz rozpoznania postanowienia Sądu Rejonowego w przedmiocie oddalenia wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej i dopuszczenia tego dowodu skarżąca wywodziła, iż przelew wierzytelności nastąpił bez causy skoro nie wynikała ona ani z treści umowy, ani z żadnych innych, dorozumianych okoliczności. Okoliczność ta miała naruszać zasady kauzalności jako normy bezwzględnie obowiązującej i prowadzić do bezwzględnej nieważności umowy przelewu. Podnosiła strona pozwana, iż koszt naprawy uszkodzonego pojazdu wyliczony przez biegłego zbliżony był do wartości pojazdu przed szkodą, co obligowało Sąd Rejonowy do ustalenia czy pojazd nadaje się do naprawy. Podnosiła też apelantka, iż wierzytelność została nabyta wcześniej niż wykonano kalkulację naprawy w związku z czym pomiędzy tym kosztem. a kolizją komunikacyjną brak jest adekwatnego związku przyczynowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest nieuzasadniona.

Odnośnie zarzutu braku elementów istotnych przelewu należy uznać go za niesłuszny. Zgodnie z art. 509 par. 1i 2 KC przelew pozostaje dopuszczalny, poza przypadkiem gdy sprzeciwia się on ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Nie budzi wątpliwości okoliczność, że wierzytelność pozostająca przedmiotem przelewu musi być zindywidualizowana poprzez wskazanie stron umowy przelewu, świadczenia i przedmiotu świadczenia. Te elementy istotne znajdują się w umowie cesji zawartej między poszkodowanymi a powodem w 13 października 2017 roku. Wskazano tam, że przedmiotem przelewu pozostają wszelkie prawa do odszkodowania jakie służą poszkodowanym względem ubezpieczyciela i sprawcy skonkretyzowanej szkody. Natomiast cena nabywanej wierzytelności stanowi tzw. element wewnętrzny umowy przelewu i nie zachodzi obowiązek jego ujawnienia. O ile bowiem kauza musi być uzgodniona wyraźnie lub w sposób dorozumiany, o tyle w zakresie zewnętrznym, czyli względem dłużnika, może pozostać niejawna /wyrok Sądu Najwyższego: IV CSK 403/15.Okoliczność zatem, że w § 2 tej umowy zakryto wysokość wynagrodzenia oraz, że określono je procentowo w odniesieniu do wysokości odszkodowania i w różnych wariantach, w sposób dostateczny dowodzi istnienia kauzy. Natomiast § 1 umowy wyczerpująco określa przedmiot umowy i odnosi się wprost do określonej szkody, pojazdu i ubezpieczyciela. Stąd też ten zarzut apelacyjny nie może odnieść skutku.

Odnośnie zarzutu pominięcia wniosku w zakresie opinii uzupełniającej celem ustalenia opłacalności naprawy wskazać trzeba, że doręczając opinię Sąd Rejonowy zakreślił termin 2 tygodnie do złożenia ewentualnych zarzutów, pod rygorem pominięcia późniejszych jako spóźnionych. W zarzutach do tej opinii datowanych na 4 października 2019 r. strona pozwana podała, iż jej zdaniem naprawa pojazdu jest ekonomicznie nie usprawiedliwiona. W konsekwencji uznawała za konieczne wykonanie opinii uzupełniającej. Zarzut nieekonomiczności naprawy nie był jednak w procesie uprzednio podnoszony. Strona pozwana bowiem koncentrowała się na kwestionowaniu umowy cesji oraz podnosiła jakoby szkoda w opisanych okolicznościach nie mogła nastąpić. Następnie, już po terminie do wniesienia zarzutów, strona pozwana domagała się dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego. W tych okolicznościach Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że sformułowana w piśmie z dnia 4 października 2019 roku teza dowodowa jest tezą nową dla sprawy i pozostaje spóźniona w rozumieniu art. 207 KPC. Stąd też i to twierdzenie apelacji pozostaje niezasadne. Nadmienić należy, że z okoliczności nie wynika aby strona pozwana jako ubezpieczyciel w tym przypadku wykonała własną kalkulację naprawy. Nie oznacza to jednak aby zarzut nieekonomiczności naprawy pojazdu postawiony z opóźnieniem winien prowadzić do uwzględnienia wniosku o wykonanie opinii uzupełniającej. Strona pozwana bowiem mogła wykonać własną kalkulację i zarzut taki sformułować najdalej w sprzeciwie. Nadto, w tych okolicznościach uznać należy za nietrafny zarzut bezpodstawnego przyjęcia za ekonomicznie uzasadniony i pozostający w związku przyczynowym ze szkodą koszt wydatku na opinię prywatną. Skoro strona pozwana nie zajęła w tym zakresie stanowiska, a powód skierował sprawę na drogę sądową to oczywiste jest, iż musiał dysponować stosowną kalkulacją skoro inna nie była dostępna, a sporne pozostawało czy szkoda mogła powstać w okolicznościach przedstawionych przez poszkodowanych. Konieczność poniesienia takiego wydatku w celu dochodzenia odszkodowania pozostaje więc oczywista. Z kolei, doświadczenie życiowe przemawia za przyjęciem, że koszt ten został faktycznie przez powoda pokryty ponieważ przedstawiono fakturę wykonawcy kalkulacji prywatnej. Istniała zatem wierzytelność po stronie powoda względem spółki, która opinię prywatną sporządziła. Tym samym zaistniał uszczerbek w majątku powoda w wysokości wskazanej w tej fakturze. Podkreślić przy tym należy, że w niniejszym stanie faktycznym z uwagi na stanowisko ubezpieczyciela zajęte w postępowaniu likwidacyjnym sporządzenie prywatnej opinii było konieczne.

Dalsze zarzuty apelacji również nie są zasadne. Wprawdzie, koszt naprawy pojazdu zbliża się do wartości samochodu sprzed szkody niemniej nie jest tej wartości równy, ani jej nie przewyższa. W utrwalonym orzecznictwie sądowym /postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2018 roku, III CZP 51/18/ przyjmuje się, że roszczenie odszkodowawcze powstaje z chwilą wystąpienia w majątku poszkodowanego pierwszych negatywnych konsekwencji zdarzenia będącego przyczyną szkody. Przyjmuje się też, że powstanie roszczenia z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar. Szkodą bowiem w rozumieniu art. 361 § 2 KC pozostaje bowiem różnica między stanem majątku poszkodowanego jaki istniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem tego majątku, jaki istniałby, gdyby nie nastąpiło to zdarzenie. Uszczerbek majątkowy zatem równa się kosztom niezbędnym do doprowadzenia pojazdu do stanu sprzed szkody. Taki też koszt został przez biegłego wyliczony, zaś strona pozwana nie kwestionowała wysokości uwzględnionych w tym wyliczeniu składników cenotwórczych. Nie można więc przyjąć by z uwagi na wysokość wyliczonych kosztów naprawy, w sytuacji gdy nie przewyższają one wartości pojazdu, naprawa była ekonomicznie nieuzasadniona. Spóźniony zaś zarzut nieopłacalności naprawy czyli szkody całkowitej nie mógł być, z podanych wyżej względów, brany pod uwagę.

Z tych przyczyn apelację oddalono na podstawie art. 385 KPC, orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego po myśli art. 98 KPC w związku z art. 108 § 1 KPC i w oparciu o treść Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

SSO Bożena Cincio - Podbiera