Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2021r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Katarzyna Rybczyńska

Protokolant: Dorota Krupińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 grudnia 2021r. w R.

sprawy z powództwa I. K.

przeciwko M. K.

o podwyższenie alimentów

1)  zasądza od pozwanego M. K. na rzecz powódki I. K. alimenty w kwocie po 900 zł (dziewięćset złotych) miesięcznie, płatne z góry począwszy od 9 czerwca 2021 roku, do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat, a to w miejsce alimentów zasądzonych na rzecz powódki mocą wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 4 marca 2019 roku w sprawie o sygnaturze akt II RC 532/17;

2)  przyznaje od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. K. wynagrodzenie w kwocie 1 200 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) powiększone o stawkę podatku VAT w wysokości 23%, łącznie wynagrodzenie w kwocie 1476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu;

3)  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Rybniku) kwotę 1876 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt sześć złotych) tytułem kosztów procesu;

4)  wyrokowi w punkcie 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt IV RC 271/21

UZASADNIENIE

Powódka I. K. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu domagała
się zasądzenia od pozwanego M. K. alimentów w kwocie po 900 zł miesięcznie, począwszy od dnia wniesienia powództwa.

W uzasadnieniu wskazała, że wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 4 marca 2019 r. w sprawie sygn. akt II RC 532/17 zasądzono
od pozwanego na rzecz powódki alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie. Pozwany
jest emerytowanym policjantem, a jego świadczenie emerytalne wynosi ok. 4000 zł. Ponadto pozwany pracuje. Płaci alimenty na rzecz córki w kwocie po 700 zł miesięcznie. Powódka obecnie nie pracuje, jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna w Urzędzie Pracy w R., bez prawa do zasiłku.
Jest osobą niepełnosprawną, po przebytej chorobie nowotworowej. Ma na utrzymaniu małoletnią córkę, Ponosi koszty utrzymania domu, który otrzymała w darowiźnie od swoich rodziców. (k. 3-4, 11)

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu wskazał, że pozwana w dacie ustalenia obecnego obowiązku alimentacyjnego nie znajdowała
się w niedostatku, a świadczenie alimentacyjne zostało jej przyznane celem wyrównania stopy życiowej. Z informacji posiadanych przez pozwanego wynika, że od czasu ustalenia obowiązku alimentacyjnego sytuacja finansowa powódki nie uległa pogorszeniu. Powódka nie podjęła próby znalezienia stałego zatrudnienia, pomimo iż jak wskazano w uzasadnieniu wyroku rozwodowego posiadanie lekkiego stopnia niepełnosprawności nie wiąże się z brakiem możliwości podjęcia pracy. Podkreślił również, że powódka nie wskazała w pozwie, że poza małoletnią córką mieszka z nią również pełnoletni syn, który pracuje i partycypuje w kosztach utrzymania domu. Wskazał również, że powódka korzysta z pomocy (...) w zakresie dofinansowania do opału. Posiada również dodatkowe źródło dochodu w postaci zleceń w zakresie maszynowego haftu. Pozwany utrzymuje się ze świadczenia emerytalnego w wysokości ok. 3000 zł oraz dodatkowej pracy, z której osiąga średni miesięczny dochód w kwocie ok. 2300 zł. We wrześniu 2020 roku zaciągnął kredyt w kwoce 150 000 zł na zakup mieszkania. Spłaca również kredyt na zakup mieszkania w kwocie 28 000 zł. Jest także poręczycielem kredytu zaciągniętego przez córkę W. na zakup samochodu w związku z podjęciem przez nią pracy. Pozwany poza przekazywaną kwotą alimentów na rzecz powódki płaci także alimenty na rzecz małoletniej córki D. w kwocie po 700 zł miesięcznie oraz pełnoletniej córki W. w kwocie po 600 zł miesięcznie. Ponosi także koszty utrzymania małoletniej D. w czasie realizowania kontaktów. Kupuje córce ubrania, bowiem małoletnia na każdy kontakt, nawet wakacyjny, przyjeżdża bez odzieży zmiennej. Zakupił także dla córki tablet oraz tornister szkolny.

Sąd ustalił:

Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 4 marca 2019 roku sygn. akt II RC 532/17, z winy pozwanego. Powyższym wyrokiem zasądzono alimenty od pozwanego na rzecz powódki w kwocie po 300 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniej D. w kwocie po 700 zł miesięcznie. Z małżeństwa stron pochodzi trójka dzieci, w tym małoletnia córka D..

W dacie zasądzenia tych alimentów, pozwany pracował i osiągał dochód w wysokości 4500 zł. Koszty utrzymania pozwanego stanowiły wydatek rzędu 2600-3000 zł, a składały się na nie m.in.: wynajem mieszkania 1400 zł, raty kredytów ok. 500 zł oraz pozostałe koszty takie jak wyżywienie, odzież itp. 700 zł. Pozwany na utrzymanie córki W. przekazywał miesięcznie kwotę 600 zł.

Powódka wówczas mieszkała wraz z trójką dzieci stron. Koszty mieszkaniowe wynosiły
ok. 800 zł i składały się na nie: podatek 20 zł, prąd 170 zł, opał ponad 200 zł (2800 zł rocznie), gaz 50 zł, telewizja i (...) 150 zł, woda 150 zł, wywóz śmieci 55 zł.

Pozostałe koszty utrzymania powódki przedstawiały się następująco: wyżywienie 300 zł, odzież 100 zł, kosmetyki 60 zł, leki 120-130 zł, wizyty lekarskie ok. 100 zł. Łącznie ok. 800 zł.

Powódka nie pracowała, nie posiadała żadnych środków własnych utrzymania. Zakończył się jej okres otrzymywania zasiłku rehabilitacyjnego, została zaliczona do osób z niepełnosprawnością stopnia lekkiego.

Dowód: akta SO Gliwice sygn. akt II RC 532/17, w szczególności wyrok k. 708-709, transkrypcja k. 719-723

Powódka ma obecnie 49 lat, z zawodu jest projektantką ubrań. Posiada orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności wydanie do 28 lutego 2022 roku. Stwierdzono u niej długotrwałe naruszenie sprawności organizmu powodujące w istotny sposób obniżenie zdolności do wykonywania pracy, będące wynikiem przebytej choroby nowotworowej. Pozostaje pod stałą kontrolą onkologiczną. Leczy się sporadycznie na depresję. Orzeczenie o niepełnosprawności uzyskała z powodu choroby onkologicznej, niedowładu ręki oraz depresji.

Powódka była zarejestrowana jako bezrobotna, bez prawa do zasiłku. W okresie od 1 października 2021 roku do końca grudnia 2021 r. odbywa staż w ramach projektu „3R – Rodzina, Rozwój, R.. Staż odbywa na stanowisku pomocy biurowej w Zarządzie Zieleni Miejskiej, do jej zadań należy prowadzenie ewidencji zmarłych, zdjęć nagrobkowych, uzyskuje z tego tytułu stypendium w kwocie 1500 zł miesięcznie.

Powódka mieszka wraz z najmłodsza córką stron D. w domu stanowiącym własność powódki. Koszty mieszkaniowe przedstawiają się następująco:

- podatek 20,66 zł (62 zł na kwartał) ;

- prąd 380 zł;

- gaz 37, 50 zł (75 zł co drugi miesiąc);

- woda 150 zł;

- wywóz nieczystości 25 zł (ok. 150 zł za jeden wywóz);

- śmieci 48 zł;

- opał 287,50 zł ( 3 tony rocznie - 1150 zł za tonę);

Łącznie: 948,66 zł.

Pozostałe koszty utrzymania powódki kształtują się następująco:

- wyżywienie 500 zł (1000 zł wraz z córką)

- odzież i obuwie 50 zł;

- środki czystości 100 zł;

- kosmetyki 100 zł;

- telefon 55 zł;

- leki 20 zł;

Łącznie: 825 zł.

Powódka z uwagi na swoją sytuację finansową nie zrealizowała przysługującego jej na małoletnią D. bonu turystycznego. Obecna sytuacja finansowa nie pozwala jej na wyjazdy wakacyjne czy też weekendowe, wizyty u fryzjera, jakąkolwiek rozrywkę oraz wyjścia do restauracji.

Pozwany ma obecnie 47 lat, jest emerytem. Świadczenie emerytalne pozwanego wynosi 4100 zł, a w jego skład wchodzi renta przyznana przez komisję. Ponadto pozwany pracuje na podstawie umowy zlecenie w centrum operacyjnym w monitoringu. Umowa zlecenie została zawarta do końca roku 2021, a miesięczne wynagrodzenie pozwanego z jej tytułu kształtuje się na poziomie 2000-2500 zł.

Pozwany poza przekazywaną na rzecz powódki ratą alimentacyjną płaci również alimenty na rzecz małoletniej D. w kwocie po 700 zł miesięcznie oraz pełnoletniej W. w kwocie po 600 zł miesięcznie. Córka stron W. podjęła pracę zarobkową, pozwany w związku z tym zaciągnął kredyt na zakup samochodu dla córki, którego miesięczna rata wynosi 340 zł. Pozwany od przekazywanej na rzecz córki kwoty odlicza kwotę raty kredytu.

Pozwany wraz z partnerką jest współwłaścicielem mieszkania. Mieszkanie zakupił za kwotę 200 tys. zł, a jego zakup sfinansował częściowo z odprawy, którą otrzymał przechodząc na emeryturę w kwocie 40 tys. zł, a w pozostałym zakresie z zaciągniętego kredytu w kwocie 150 tys. zł. Miesięczna rata kredytu wynosi 845 zł. Partnerka pozwanego nie partycypowała w kosztach zakupu mieszkania. W mieszkaniu poza pozwanym i jego partnerką mieszka 15 letni syn partnerki. Koszty mieszkaniowe kształtują się następująco:

- czynsz 850 zł ( w którego skład wchodzi woda oraz ogrzewanie);

- prąd 130 zł;

Łącznie: 980 zł

Pozostałe koszty utrzymania pozwanego to:

- wyżywienie 300-400 zł,

- leki 100 zł;

- paliwo 600 zł;

- kosmetyki 50 zł;

- telefon 100 zł;

Łącznie : 1250 zł.

Pozwany w lipcu 2021 roku sprzedał samochód za kwotę 22 tys. zł, a część kwoty uzyskanej ze sprzedaży w wysokości 19 tys. zł przeznaczył na zakup samochodu marki B.. Nadal spłaca kredyt zaciągnięty na zakup poprzedniego samochodu, którego miesięczna rata wynosi 500 zł.

Pozwany zakupił dla małoletniej córki łóżko na raty, miesięczna rata 80 zł oraz tablet, miesięczna rata 30 zł.

Pozwany spędził w okresie wakacji spędził z małoletnią córką D. oraz partnerką 10 dni w T.. Koszt wyjazdu pozwanego i córki wyniósł 2000 zł.

Dowód: rachunki k. 5-8,39-43,65-80, 90,103,108-109, 161-177, zaświadczenie lekarskie k. 9, zaświadczenie PUP k. 10, decyzja o wysokości emerytury k.32, 110 , zaświadczenie o zatrudnieniu k. 33, wydruk bankowych operacji k. 34-38,149-160, orzeczenie o niepełnosprawności k. 81, historia choroby k. 82-89,106, 111-120, PIT-37 k. 91-95, umowa stażu k. 96-102, rachunki za wykonane prace k. 121-148, zeznania stron k. 178-180

Stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o wyżej powołane dowody, w postaci dokumentów i zeznań stron. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd uznał za logiczny, spójny, wzajemnie się uzupełniający i wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy

Sąd zważył:

Podstawę prawną powództwa stanowi art. 60 § 2 k.r.o. i art. 138 k.r.o.

Zgodnie z art. 60 § 2 k.r.o. jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Przepis art. 135 § 1 k.r.o. stanowi, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zakres świadczenia zależy od „usprawiedliwionych potrzeb" uprawnionego. Ponieważ nie jest to równoznaczne z zapewnieniem uprawnionemu poziomu życia na stopie równej z tą, jaką miałby w przypadku istnienia małżeństwa, to kryterium równej stopy życiowej stanowi tylko jedno z kryteriów, jakie należy brać pod uwagę przy ustalaniu zakresu omawianego obowiązku. Ponadto należy uwzględniać możliwości zarobkowe i majątkowe uprawnionego. Różnica między ilością środków potrzebnych do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego a możliwościami zarobkowymi i majątkowymi zobowiązanego stanowi właśnie „odpowiedni zakres", w jakim małżonek ponoszący wyłączną winę rozkładu pożycia powinien przyczyniać się do zaspokajania potrzeb małżonka niewinnego.

Przepis z art. 138 k.r.o. pozwala na zmianę orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, w razie zmiany stosunków. Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków, o których mowa powyżej następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi poprzednio podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem chodzi tu o zmianę istotną bądź to w obszarze usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź też możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego, czy też na obu tych płaszczyznach (tak uchwała SN z dnia 16.12.1987r. III CZP 91/86).

Nie pozostawiało wątpliwości, że pozwany został uznany wyłącznie winnym rozwiązania małżeństwa stron, a na skutek rozwodu nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej powódki, albowiem gdyby strony pozostawały nadal małżeństwem powódka mogłaby korzystać z majątku i możliwości zarobkowych pozwanego.

W niniejszej sprawie przesłanką, od której uzależnione jest powstanie obowiązku alimentacyjnego po stronie pozwanego nie jest zatem stan niedostatku powódki, a istotne pogorszenie jej sytuacji materialnej spowodowanej przez rozwód, co w toku niniejszego postępowania należało wykazać.

Sąd uznał, że wyżej opisana przesłanka w postaci „istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego rozkładowi pożycia małżeńskiego” zachodzi po stronie powódki, bowiem w sytuacji gdyby strony nadal pozostawały w związku małżeńskim to powódka korzystałaby również z wynagrodzenia pozwanego i żyłaby na wyższej stopie życiowej.

Powódka, wnosząc o alimenty, powoływała się na pogorszenie sytuacji finansowej w wyniku rozwodu, co bezsprzecznie zostało potwierdzone przeprowadzonym postępowaniem dowodowym. Powódka mieszka sama z córką w domu stanowiącym jej własność. Posiada orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności z uwagi na przebytą chorobę nowotworową, która spowodowała obniżenie zdolności do wykonywania pracy. Przez długi okres czasu nie pracowała, była zarejestrowana w Urzędzie Pracy jako bezrobotna. Obecnie odbywa staż w ramach projektu „3R – Rodzina Rozwój R.” i osiąga z tego tytułu dochód w wysokości 1500 zł. Staż trwa od 1 października 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. i powódka nie dysponuje informacjami czy zostanie przedłużony. Sytuacja finansowa powódki jest bardzo zła, obecnie nie posiada środków pozwalających na zaspokojenie wszystkich usprawiedliwionych potrzeb. Powódka od czasu rozwodu nie była na wakacjach, w kinie czy restauracji. Nie posiada środków na wizytę u fryzjera czy też zakup kosmetyków.

Odnosząc się natomiast do sytuacji materialnej pozwanego podkreślić należy, że jego sytuacja finansowa od czasu rozwodu polepszyła się. Pozwany przeszedł na emeryturę, a jego świadczenie emerytalne wynosi 4100 zł. Dodatkowo pracuje osiągając z tego tytułu dochód rzędu 2000-2500 zł. Zatem łączny miesięczny dochód pozwanego kształtuje się na poziomie ok. 6500 zł. Pozwany zakupił mieszkanie oraz samochód na kredyt. Mieszka z partnerką oraz jej synem, zatem koszty mieszkaniowe powinny być dzielone na 3 osoby. Partnerka jest współwłaścicielką mieszkania, pomimo iż zostało sfinansowane w całości ze środków pozyskanych przez pozwanego, zatem powinna uczestniczyć w spłacie kredytu. Stopa życiowa pozwanego jest znacznie wyższa niż stopa życiowa powódki. Po odliczeniu kosztów utrzymania oraz raty alimentacyjnej na rzecz małoletniej córki stron oraz pełnoletniej, która podejmuje pracę zarobkową powodowi do dyspozycji pozostaje kwota ok. 2800 zł. Z pozostałych środków pozwany uiszcza również raty zaciągniętych kredytów w kwocie 1455 zł. Niemniej jednak zobowiązania kredytowe nie mogą wyprzedać obowiązku alimentacyjnego.

Bacząc na sytuację finansową pozwanego uznać należy, że może łożyć na utrzymanie powódki kwotę po 900 zł miesięcznie. Trzeba podkreślić, że powódka nie musi znajdować się w niedostatku, aby otrzymywać alimenty od pozwanego – małżonka wyłącznie winnego. Rata alimentacyjna ustalona na 900 zł miesięcznie pozostaje w korelacji z możliwościami majątkowymi i zarobkowymi pozwanego.

Mając na uwadze powyższe na mocy art.60 § 2 kro orzeczono jak w sentencji.

O odsetkach na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 kc. Rygor natychmiastowej wykonalności nadano wyrokowi na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

O kosztach zastępstwa adwokackiego dla powódki orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z § 8 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu podwyższonego o stawkę podatku VAT (Dz. U. 2015 poz. 1801).

Nadto z mocy art. w zw. z 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1876 zł tytułem kosztów sądowych, od uiszczenia których strona powodowa była zwolniona z mocy prawa.