Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Kazimierz Kostrzewa

Protokolant: stażysta Marta Bartusiak

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania I. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 października 2013 roku nr (...)

w sprawie I. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej się I. J. emeryturę od dnia 01 października 2013 roku.

Sygn. akt IVU 1836/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22 kwietnia 2014 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił I. J. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu swej decyzji organ rentowy wskazał, iż odwołująca nie spełnia przesłanek przyznania świadczenia emerytalnego określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z póź. zm.), bowiem nie udokumentowała 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wymienionej w wykazie A bądź B stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.), a tylko 9 lat, 3 miesiące i 3 dni. Organ rentowy nie uwzględnił okresu od 01.08.1975 r. do 30.04.1982 r. i od 01.11.1983 r. do 22.04.1987 r. jako okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ nie można jednoznacznie stwierdzić charakteru wykonywanej pracy a zakład pracy nie istnieje.

I. J. w odwołaniu od decyzji domagała się jej zmiany i przyznania emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ponieważ w spornym okresie była zatrudniony w (...) w warunkach szkodliwych co chce udowodnić za pomocą zeznań świadków. Po uwzględnieniu tego okresu legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie w związku z niespełnieniem przez odwołującego przesłanek z art. 184 i 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z przyczyn podanych w uzasadnieniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

I. J. urodzona ur. (...) w dniu (...) osiągnęła 55 lata życia. Na dzień 01.01.1999 r. legitymuje się okresem zatrudnienia wynoszącym 23 lata, 5 miesięcy i 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy uznał jej 9 lat, 3 miesiące i 3 dni okresu pracy w szczególnych warunkach tj. z zatrudnienia w Poczcie Polskiej Centrum w K.. W dniu 07.10.2013 r. odwołująca wystąpiła z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. Pobiera świadczenie przedemerytalne.

/okoliczności bezsporne/

Odwołująca w okresie od 01.08.1975 r. do 31.01.1989 r. była zatrudniona w Zakładzie (...) w T., na stanowisku kaletnik. Pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kaletnik w dziale kaletniczym, w który produkowano torebki ze skóry i ze skaju. Jej praca polegała na klejeniu wyrobów, których wykroje otrzymywała od krojczych, wklejaniu podszewki. Wykrojone półprodukty trzeba było albo podkleić albo znitować – to jest przygotować do szycia. Wszystko to odbywało się w dziale kaletniczym, ale był podział pracowników na tych co przygotowywali wyroby do szycia i tych co szyli. Po uszyciu wyrobów kaletnicy obcinali jeszcze pozostałe po szyciu nici i wyrób był przekazywany do magazynu. Przez cały czas była narażona na działanie oparów trujących klejów, ponieważ praca odbywała się w jednej hali i były tam ciągle wykonywane czynności z klejami i rozpuszczalnikami i wszyscy pracownicy byli narażeni na działanie trujących oparów klejów. Innych prac nie wykonywała. W okresie od 01.05.1982 r. do 31.10.1983 r. i od 23.04.1987 r. do 22.04.1989 r. przebywała na urlopie wychowawczym.

Współpracownicy odwołującej pracujący u tego samego pracodawcy na stanowisku kaletnik- montażysta tj. W. C. i A. R. mają świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez zlikwidowane przedsiębiorstwo (...), z których wynika, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywali prace związaną ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego na stanowisku kaletnik-montażysta wymienionym w wykazie A, dział VII poz. 14 pkt. 8 stanowiącego załącznik nr 1 do Uchwały Nr (...)Zarządu (...) z dnia (...) r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych Spółdzielczości Pracy i oboje uzyskali prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

/dowód: zaświadczenie z dnia 23.03.2001 r. –k. 4 ar czI,

angaż –k. 11 ar czIII,

pismo organu rentowego z dnia 06.03.2014 r. z załącznikami –k. 20-22 as,

zeznania świadka W. C. –k. 18-19 as,

zeznania świadka A. R. –k. 19 as,

zeznania odwołującej –k. 20 as/.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na zeznaniach świadków W. C. i A. R., zeznaniach odwołującej słuchanej w charakterze strony oraz dowodach z dokumentów, w szczególności świadectwach pracy w szczególnych warunkach wystawionych dla W. C. i A. R.. Wspomniane dowody pozwoliły ustalić rzeczywisty charakter świadczonej przez odwołującą pracy w trakcie zatrudnienia w Zakładzie (...) w T.. Odwołująca przez cały okres zatrudnienia wykonywała pracę polegające na wyklejaniu i wycinaniu przygotowywanego wyrobu ze skóry bądź ze skaju. Przez cały czas była narażona na działanie oparów trujących klejów. Pracę te wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie: od 01.08.1975 r. do 30.04.1982 r. i od 01.11.1983 r. do 22.04.1987 r. .

Świadkowie W. C. i A. R., którym Sąd w całości dał wiarę, pracowali z odwołującą na przestrzeni całego spornego okresu i dzięki temu posiadali wiedzę na ten temat. Zeznania świadków korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym i pozwalały w sposób wiarygodny ustalić rzeczywisty charakter pracy odwołującej we wskazanych okresach. Sąd w całości dał wiarę zeznaniom odwołującej, ponieważ były spójne konsekwentne i nie zawierały wewnętrznych sprzeczności. Depozycje te potwierdzały pozostałe dowody.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów zalegających w aktach rentowych odwołującej, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości Sądu, zarówno treść jak i forma dokumentów nie były kwestionowane prze strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich jakie należałoby uwzględnić urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego w tym wynikającego z art. 244 i art.245 kpc. Sąd poczynił ustalenia także w oparciu o pismo organu rentowego z dnia 06.03.2014 r., z którego wynika, że współpracownicy odwołującej pracujący u tego samego pracodawcy na stanowisku kaletnik- montażysta tj. W. C. i A. R. mają świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez zlikwidowane przedsiębiorstwo (...), z których wynika, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywali prace związaną ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego na stanowisku kaletnik-montażysta wymienionym w wykazie A, dział VII poz. 14 pkt. 8 stanowiącego załącznik nr 1 do Uchwały Nr (...) Zarządu (...) z dnia (...) r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych Spółdzielczości Pracy i oboje uzyskali prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Okoliczność, ze odwołująca nie dysponuje takim świadectwem nie przesądza że nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych.

Sąd rozważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie czy I. J. przysługuje prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Z kolei art. 32 ust.4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, to jest na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.). Z §1 Rozporządzenia wynika, że jego treść stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze , wymienione w §4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. § 2 ust.1 rozporządzenia ustala, ze za okresy uzasadniające nabycie prawa do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. §4 pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną pomiędzy stronami było ustalenie, czy I. J. była zatrudniona w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w okresie od 01.08.1975 r. do 30.04.1982 r. i od 01.11.1983 r. do 22.04.1987 r. tj. wykonywała pracę związaną ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego skoro nie przedłożyła świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach a z zaświadczenia z dnia 23.03.2001 r. wynika, że jej stanowisko było określone kaletnik w oparciu o te dokumenty, angaż oraz zeznania świadków, jej zeznania oraz świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych świadków i pismo organu rentowego z dnia 06.03.2014 r.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) w § 2 ust. 2 zobowiązuje zakłady pracy do stwierdzenia okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącznie na podstawie posiadanej dokumentacji. Natomiast w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49) określone zostały środki dowodowe, które powinny być dołączone do wniosku, stwierdzające okoliczności uzasadniające przyznanie tego świadczenia (§ 4 ust. 3). W myśl § 21 ust. 1, 4 i 5 powołanego rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów, oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. W przypadku zaś ubiegania się pracownika o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty. Wyjątek od zasady ustalonej w powołanym przepisie jest zawarty w § 22 wymienionego rozporządzenia, który przewiduje, że okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 wyjaśnił, że w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Pogląd ten został rozwinięty w znowelizowanym art. 473 kpc, który stanowi, że w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania stron. W postępowaniu przed tymi sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń mogą być udowadniane wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi (por. wyr. SN z dnia 02.02.1996 r. II URN 3/95 OSNP 1996/16/239). Skoro więc w niniejszej sprawie odwołująca nie dysponowała świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a pracodawca nie istnieje zasadnym stało się ustalenie okoliczności w jakich odwołująca świadczył pracę na podstawie zeznań świadków jej zeznań oraz dowodów z dokumentów. W oparciu o nie Sąd ustalił, iż odwołująca była zatrudniony w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę związaną ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego na stanowisku kaletnik wymienionym w wykazie A, dział VII poz. 14 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Jej praca polegała na wyklejeniu, a następnie wycięciu przygotowywanego wyrobu ze skóry bądź skaju, wklejała też podszewkę, wykańczała gotowy wyrób. Przez cały czas była narażona na działanie oparów trujących klejów. Po uwzględnieniu tych okresów tj. od 01.08.1975 r. do 30.04.1982 r. i od 01.11.1983 r. do 22.04.1987 r. w łącznym wymiarze 10 lat, 2 miesiące i 22 dni oraz już wcześniej uznanego okresu w wymiarze 9 lat, 3 miesiące i 3 dni odwołująca legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szkodliwych określonych w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę odwołująca spełnia przesłanki do przyznania tzw. wcześniejszej emerytury, wynikające z treści art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. 1983 r. nr 8, poz. 43 z póź. zm.) ponieważ osiągnęła wiek 55 lat ((...) r.), oraz na dzień 01.01.1999 r. posiada wymagany okres zatrudnienia (ponad 23 letni okres składkowy i nieskładkowy), a przede wszystkim spełnia kwestionowaną dotąd przez organ rentowy przesłankę w postaci co najmniej 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ po uznaniu jej spornego okresu pracy w warunkach szczególnych tj. od 01.08.1975 r. do 30.04.1982 r. i od 01.11.1983 r. do 22.04.1987 r. i doliczeniu do już uznanego okresu pracy w szczególnych warunkach legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Dlatego też mając na uwadze powyższe rozważania Sąd działając na mocy wskazanych wyżej przepisów prawa zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał odwołującej prawo do emerytury od dnia 01.10.2013 roku, to jest od miesiąca zgłoszenia wniosku o emeryturę na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego i na podstawie art.477 ¹⁴ §2 kpc.