Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 1/22

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

J. Ł.

W listopadzie 2018 r. w C., działając w krótkich odstępach czasu, wykonaniu z góry powziętego zamiaru, celu osiągnięcia korzyści majątkowej, pełniąc funkcję prezesa zarządu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., doprowadził A. W. (1) i D. W. (1), prowadzących działalność gospodarczą pn. Firma Usługowo (...) s.c. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w postaci zrębki leśnej o wartości wynikającej z faktury VAT Nr (...) opiewającej na kwotę 151.181,76 zł i faktury VAT Nr (...) opiewającej na kwotę 74.119,80 zł, poprzez wprowadzenie ich w błąd co do możliwości wywiązania się z umowy, tj. z wykonania obowiązku zapłaty za zamówiony i dostarczony towar tj. popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

J. Ł. był jedynym udziałowcem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., w której pełnił również funkcję Prezesa Zarządu. Przedmiotem działalności Spółki było m.in. pozyskiwanie drewna, produkcja wyrobów tartacznych.

Funkcję Dyrektora Handlowego w Spółce pełniła M. B., do jej obowiązków należała współpraca z dostawcami, koordynacja dostaw, rozliczanie kierowców, dysponowanie dostaw do (...) S.A. Do obowiązków J. Ł. należało prowadzenie spraw finansowych Spółki.

W dniu 03 września 2018r. (...) Sp. z o.o. reprezentowana przez J. Ł. zawarła z Zespołem Elektrowni "P. - A. - K." S.A (dalej (...) S.A) Umowę Wieloletnią na dostawy biomasy.

Dostawcą biomasy do (...) Sp. z o.o., która następnie dostarczana była do (...) S.A. były: firma Usługowo - (...) s.c. A. W., D. W., P.P.H.U., (...) Sp. c. R. K., P. K., (...) s.c. K. M., J. M. z siedzibą w D. i Biuro Handlu (...) M. M..

A. W. (1) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod firmą Firma Usługowo - (...) s.c. A. W., D. W. rozpoczął dostawy zrębki leśnej na rzecz (...) Sp. z o.o. w sierpniu 2018r.

Początkowo współpraca z dostawcami przebiegała prawidłowo, (...) Sp. z o.o. na bieżąco, bądź z niewielkim opóźnieniem regulowała zobowiązania na ich rzecz.

Jednocześnie od początku współpracy z (...) S.A., (...) Sp. z o.o. dostarczała biomasę w ilościach mniejszych niż wynikało to z harmonogramu dostaw, co skutkowało naliczaniem kar umownych za poszczególne miesiące, przy czym pomimo niewywiązania się w umowy (...) S.A. odstąpiła od naliczenia kary umownej za wrzesień 2018r.

Z uwagi na ograniczone ilościowo dostawy, B. S. - kierownik (...) S.A. kilkukrotnie przyjeżdżał na plac przeładunkowy (...) Sp. z o.o., gdzie każdorazowo był zapewniany przez M. B. o podejmowaniu działań mających na celu zwiększenie wolumenu dostaw zgodnie z Umową.

J. Ł., pomimo niemożności terminowego wywiązania się przez (...) Sp. z o.o. z płatności na rzecz dostawców, w celu realizacji dostaw na rzecz (...) S.A., nie informując swoich kontrahentów o faktycznej sytuacji finansowej Spółki, nadal nabywał zrębkę i dostarczał ją do elektrociepłowni. Dodatkowo na przełomie 2018 i 2019r. spotkał się z przedstawicielami (...) S.A., zapewniając, że wywiąże się z warunków Umowy, jednocześnie został poinformowany o tym, że (...) S.A. nie odstąpi od naliczania kary umownych, w związku z czym zaproponował aneksowanie Umowy i zmniejszenie wolumenu dostaw, która to propozycja nie została przyjęta.

W listopadzie 2018r. A. W. (1) w dalszym ciągu dostarczał do (...) Sp. z o.o. zrębkę, przy czym nie został poinformowany przez J. Ł. i M. B. o problemach finansowych Spółki i niemożności dokonania w terminie zapłaty za zakupiony towar. Za dostarczoną w listopadzie 2018r. zrębkę Firma Usługowo - (...) s.c. A. W., D. W. wystawiła na rzecz (...) Sp. z o.o.:

- fakturę VAT nr (...) z dn. 09.11.2018r. na kwotę 151.181,76 zł brutto

- fakturę VAT nr (...) z dn. 16.11.2018r. n kwotę 74.119,80 zł brutto. Z uwagi na niedokonanie płatności, w dniu 14 grudnia 2018r. A. W. (1) w imieniu Firmy Usługowo - (...) s.c. A. W., D. W. skierował do (...) Sp. z o.o. wezwanie do zapłaty za niezapłacone faktury na łączną kwotę 225.301,56 zł. Powyższa kwota nie została zapłacona do chwili obecnej.

W związku z niewywiązaniem się przez (...) Sp. z o.o. z postanowień Umowy dotyczących dostarczania biomasy w ilościach wynikających z harmonogramów dostaw na poszczególne miesiące (...) S.A. naliczyła kary umowne za:

- październik 2018r. w kwocie 122.669,44 zł

- listopad 2018r. w kwocie 112.856,67 zł

- grudzień 2018r. w kwocie 175.380,77 zł

- styczeń 2019r. w kwocie 203.209,02 zł

- luty 2019r. w kwocie 212.785,78 zł

- marzec 2019r.w kwocie 231.080,85 zł tj. łącznie kary umowne w kwocie 1.057.982,53 zł, przy czym kwotę 580.045,41 zł skompensowano z bieżącymi płatnościami, do zapłaty pozostała kwota 477.937,12 zł.

Z uwagi na niezrealizowanie przez (...) Sp. z o.o. dostaw biomasy w okresie od 01 kwietnia 2019r. do 14 kwietnia 2019r. (...) S.A. pismem z dnia 23 kwietnia 2019r. wypowiedziała ze skutkiem natychmiastowym Umowę Wieloletnią na dostawy biomasy, ze skutkiem na dzień 30 kwietnia 2019r.

wyjaśnienia

J. Ł.

k. 236-237, 526v-530, 541-541v

zeznania

A. W. (1)

k. 3, 34, 294, 538v-540

faktury

k. 7, 8

potwierdzenie dostaw

k. 9

wezwanie do zapłaty

k. 16, 18

wyciąg z KRS

k. 26-29

umowa z (...) S.A.

k. 265-281

noty obciążeniowe

k. 260-265

wypowiedzenie umowy

k. 282, 283

zeznania B. S.

k. 305, 535-536v

potwierdzenia przelewów

k. 307-330

zeznania M. B.

k. 336v-337, 532v-534

Każdorazowo dostawca biomasy zobowiązany był do dostarczenia wraz z towarem dokumentów niezbędnych do przyznania świadectwa pochodzenia biomasy, które to dokumenty przekazywane były przez M. B. do (...) S.A., a następnie do Urzędu Regulacji Energetyki, który przyznawał świadectwo pochodzenia. W przypadku niedostarczenia kompletu dokumentów przez (...) Sp. z o.o. (...) S.A. naliczała karę umowną w wysokości 30% kwoty brutto faktury, której dotyczyła dostawa. Kara umowna wystawiana była w postaci noty obciążeniowej, a z chwilą uzupełnienia dokumentów była anulowana poprzez wystawienie noty uznaniowej, po czym w terminie 7 dni kalendarzowych od daty jej wystawienia następowała płatność.

W przypadku Firmy Usługowo - (...) s.c. A. W., D. W. w grudniu 2018r. wystąpiły opóźnienia w dostarczeniu dokumentów niezbędnych do przyznania świadectwa pochodzenia, jednakże zostały one dostarczone i zaakceptowane przez (...) S.A. Również w przypadku innych dostawców w przypadku braków w dokumentacji były one na bieżąco uzupełnianie, a niedostarczenie dokumentacji nigdy nie stanowiło podstawy naliczenia kary umownych przez (...) S.A., które zostałyby potrącone z płatności na rzecz (...) Sp. z o.o.

zeznania B. S.

k. 305, 535-536v

(...) s.c. A. W., D. W., (...) Sp. z o.o. posiadała niezapłacone zobowiązania z tytułu dostaw biomasy od kontrahentów:

- P.P.H.U. (...) Sp. c. R. K., P. K. za okres od dnia 24 sierpnia 2018r do dnia 28 stycznia 2019r. w łącznej kwocie 1.176.014,18 zł,

- Biuro Handlu (...) M. M. w łącznej kwocie około 30.000 zł,

- (...) s.c. K. M., J. M. z siedzibą w D. za okres od 10 grudnia 2018r. do 24 stycznia 2019r. na łączną kwotę 247.897,79 zł.

W dniu 15 maja 2019r. Sąd Rejonowy w Pile, sygn. V GNc 671/19 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym nakazując S. Sp. zo.o. zapłacić na rzecz (...) s.c. K. M., J. M. kwotę 58.346,18 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W dniu 15 maja 2019r. Sąd rejonowy w Pile, sygn. V GNc 669/19 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym nakazując S. Sp. zo.o. zapłacić na rzecz (...) s.c. K. M., J. M. kwotę 74.053,38 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W dniu 15 maja 2019r. Sąd rejonowy w Pile, sygn. V GNc 688/19 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym nakazując S. Sp. zo.o. zapłacić na rzecz (...) s.c. K. M., J. M. kwotę 53.181,51 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W dniu 15 maja 2019r. Sąd rejonowy w Pile, sygn. V GNc 670/19 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym nakazując S. Sp. zo.o. zapłacić na rzecz (...) s.c. K. M., J. M. kwotę 62.316,72 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego nie zostały wyegzekwowane żadne kwoty, a z dniem 21 czerwca 2021r. postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji.

zeznania

K. M.

k. 80, 531v-532v

wezwanie do zapłaty

k. 83, 84

faktury

k. 85-101

nakaz zapłaty

k. 102-103, 110-11, 112-113, 119-120

zeznania

R. K.

k. 135v, 530v-531

faktury

k. 138-157

zeznania M. M.

k. 163, 534-535

pismo od komornika

k. 388

W roku 2015 (...) Sp. z o.o. osiągnęła stratę netto w wysokości 76.398,94 zł.

(...) Sp. z o.o. posiadała zaległości podatkowe w podatku CIT za grudzień 2018r. w wysokości 1.312 zł, na dzień 31 października 2018r. posiadała zaległości podatkowe w podatku PIT za sierpień i wrzesień 2018r. w wysokości 1.718,60 zł.

W roku 2018 (...) Sp. z o.o. nie miała zaległości z tytułu podatku VAT.

rachunek zysków i strat

k. 44,

informacja z US

k. 59, 60

deklaracje VAT

k. 62-75

J. Ł. ma 37 lat, ma wykształcenie wyższe, jest rozwodnikiem, nie ma nikogo na utrzymaniu, nie pracuje, pozostaje na utrzymaniu rodziny.

J. Ł. nie był dotychczas karany.

karta karna

k. 487, 543

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

wyjaśnienia J. Ł.

Wyjaśnienia wiarygodne w zakresie, w jakim oskarżony potwierdził fakt współpracy z (...) s.c., dokonywanie płatności w początkowym okresie współpracy oraz niedokonanie zapłaty za zrębkę dostarczoną w listopadzie 2018r. Znalazły one, bowiem potwierdzenie w zeznaniach A. W. (1), dokumentach w postaci faktur, wezwań do zapłaty i jako takie pozostawały bezsporne.

Na przymiot wiarygodności zasługiwały również wyjaśnienia J. Ł., w których wskazywał, że nie planował i nie zamawiał towaru w (...) s.c. w celu ich oszukania, przy czym kwestia ta omówiona zostanie w dalszej części rozważań.

zeznania A. W. (1)

Zeznania wiarygodne w części, w jakim świadek opisał okoliczności nawiązania współpracy z S. Sp. o.o., jej przebieg oraz niedokonanie płatności za część dostarczonego towaru, jak również potwierdził fakt niedostarczenia w terminie wszystkich dokumentów pochodzenia biomasy odnośnie dostaw z listopada 2018r. Zeznania te korespondowały z wyjaśnieniami J. Ł., zeznaniami M. B., znalazły potwierdzenie w dokumentach i jako takie stanowiły podstawę ustaleń faktycznych.

zeznania K. M.

Zeznania w pełni wiarygodne, znajdujące potwierdzenie w dokumentach w postaci faktur, niekwestionowane przez oskarżonego i jako takie stanowiące podstawę ustaleń faktycznych.

zeznania R. K.

Zeznania w pełni wiarygodne, znajdujące potwierdzenie w dokumentach w postaci faktur, niekwestionowane przez oskarżonego i jako takie stanowiące podstawę ustaleń faktycznych.

zeznania M. M.

Zeznania w pełni wiarygodne, niekwestionowane przez oskarżonego i jako takie stanowiące podstawę ustaleń faktycznych.

zeznania B. S.

Zeznania w pełni wiarygodne, rzeczowe i konsekwentne, znajdujące potwierdzenie w dokumentach, tworzące spójną i logiczną całość i jako takie wysoce przydatne dla poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie. Wskazać należy, że zeznania świadka dotyczące powodów naliczenia kary umownych pozostawały w częściowej sprzeczności z wyjaśnieniami J. Ł., jednakże w świetle przedłożonych przez (...) S.A. dokumentów, w szczególności not obciążeniowych brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania ich rzetelności.

zeznania M. B.

Zeznania wiarygodne w części, w jakiej świadek opisała okoliczności nawiązania współpracy przez S. Sp. o.o., z (...) s.c., jej przebieg, potwierdziła fakt niedostarczenia przez (...) s.c. w terminie wszystkich dokumentów pochodzenia biomasy, przedstawiła zasady współpracy z (...) S.A. Zeznania te korespondowały z wyjaśnieniami J. Ł., zeznaniami A. W. (1) i B. S., znalazły potwierdzenie w dokumentach i jako takie stanowiły podstawę ustaleń faktycznych.

Jako wiarygodne Sąd ocenił również zeznania świadka, w zakresie, w jakim przedstawiła zakres swoich obowiązków w (...) Sp. z o.o., w szczególności wskazała, że nie była odpowiedzialna za prowadzenie spraw finansowych Spółki, płatności, nie miała dostępu do rachunku bankowego, jak również, że każdorazowo złożenie zamówienia konsultowała z oskarżonym, albowiem jedynie on orientował się co do możliwości płatniczych. Zeznaniom tym w żaden sposób nie przeczył J. Ł., a co za tym idzie Sąd nie miał podstaw do kwestionowania ich prawdziwości.

dokumenty

W pełni wiarygodnymi były w ocenie Sądu zgromadzone w toku całego postępowania dokumenty. Ich autentyczność, wiarygodność ani wartość dowodowa nie budziły wątpliwości Sądu, bowiem dokumenty te sporządzone zostały przez właściwe organy, w granicach ich kompetencji i w przewidzianej przepisami formie, dowodów tych nie kwestionowały także strony w toku procesu, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

wyjaśnienia J. Ł.

Jako niewiarygodne Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w jakim wskazał, że powodem niedokonania zapłaty na rzecz firmy Usługowo - (...) s.c. A. W., D. W., był fakt niedostarczenia pełnego kompletu dokumentów pochodzenia biomasy, co skutkowało wstrzymaniem płatności ze strony (...) S.A., a następnie naliczeniem kar umownych (k. 237). Po pierwsze z zeznań B. S. wynika, że dokumentacja dotycząca zrealizowanych przez S. Sp. zo.o. dostaw biomasy została dostarczona w pełnym zakresie, a powyższa okoliczność nie stanowiła nigdy podstawy naliczenia kar umownych, zaś opóźnienia w płatnościach w przypadku niedostarczenia dokumentów powodowały czasowe wstrzymanie części płatności, a które po uzupełnieniu były niezwłocznie realizowane. Po drugie ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności zeznań B. S. oraz dokumentów dotyczących współpracy S. Sp. zo.o. z (...) S.A. wynika, że jedynym powodem naliczenia kar umownych było niewywiązywanie się przez (...) Sp. z o.o. z harmonogramu dostaw, który nie był realizowany od samego początku rozpoczęcia współpracy. Po trzecie, zakładając nawet, że powodem opóźnienia w płatnościach ze strony (...) S.A. było niedostarczenie przez (...) s.c. w terminie dokumentów potwierdzających pochodzenie biomasy to biorąc pod uwagę, że sytuacja ta mogła dotyczyć wyłącznie dostaw mających miejsce w listopadzie 2018r., a nadto, że finalnie (...) S.A. dokonała płatności na rzecz (...) Sp. z o.o. za cały dostarczony towar, nie można przyjąć, że okoliczność ta spowodowała utratę płynności finansowej Spółki, a finalnie niemożność zaspokojenia swoich kontrahentów. Pamiętać należy, bowiem, że (...) Sp. z o.o. miała kilku dostawców od których kupowała biomasę aż do stycznia 2019r., a zatem do tego czasu winna dysponować środkami na zapłatę swoich należności, a ich brak spowodowany był naliczeniem kary umownych za niedostarczenie biomasy w ilościach przewidzianych umową i ich skompensowanie z bieżącymi płatnościami, co faktycznie doprowadziło do utraty płynności finansowej (...) Sp. z o.o. Wskazać należy również, że z zeznań A. W. (1) wynika, iż ilość, a tym samym wartość biomasy dostarczonej do (...) Sp. z o.o., co do której wystąpiły opóźnienia w dostarczeniu dokumentów była mniejsza niż wartość niezapłaconych na rzecz (...) s.c. faktur, co dodatkowo wyklucza twierdzenia oskarżonego, że powodem braku zapłaty było wstrzymanie płatności przez (...) S.A., tym bardziej, że zgodnie z postanowieniami umowy wstrzymanie płatności i wystawienie noty obciążającej następowało w wysokości 30% kwoty brutto faktury, której dotyczyła dostawa, a to jeśliby przyjąć za wiarygodne twierdzenia oskarżonego pozwalałoby na zapłatę na rzecz (...) s.c. 70 % kwoty brutto na którą opiewała faktura.

Niewiarygodne były również wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w jakim wskazywał, że dostawcy biomasy mieli świadomość, że zapłata przez S. Sp. z o. za dostarczoną biomasę jest uzależniona od dokonania płatności przez ZE PAK. S.A. Na taką okoliczność nie wskazywał ani A. W. (1), ani pozostali dostawcy tj. K. M., R. K. i M. M., nadto z ich zeznań wynika, że w początkowym okresie współpracy płatności ze strony (...) Sp. z o.o. następowały terminowo, bądź z niewielkim opóźnieniem, przy czym terminy płatności nigdy nie przekraczały 14 dni. Zestawiając to z wyjaśnieniami J. Ł., który wskazał, że okres od momentu dostawy biomasy do ZE PAK do czasu zapłaty wynosił 3 do 4 tygodni wprost wskazuje na brak jakiejkolwiek zbieżności czasowej i wyklucza możliwość zapłaty za towar dostawcom środkami pieniężnymi pochodzącymi od finalnego odbiorcy. Również M. B. zeznała, że początkowe dostawy od (...) s.c. następowały na przedpłatę, albo płatne były w dniu dostawy, a nadto terminy płatności były ustalane przez nią odnośnie każdej dostawy i ustalony termin widniał następnie na fakturze, co wprost przeczy twierdzeniom oskarżonego o tzw. "łańcuszku płatności". Wskazać należy również, że J. Ł. w wyjaśnieniach wprost przyznał, że dostawcy bali się dostarczać biomasę, zanim nie otrzymali płatności za tę już dostarczoną (k. 528). To natomiast wprost potwierdza tezę, że nie mieli świadomości, co do tego, że ich płatności uzależnione są od płatności ze strony (...) S.A., albowiem co oczywiste na takie warunki współpracy nie wyraziliby zgody, a co potwierdza fakt zaprzestania dostaw w momencie zaprzestania płatności ze strony S.. Sp. o.o.

Reasumując, w powyższym zakresie Sąd uznał wyjaśnienia J. Ł. za przyjętą przez niego linię obrony, której celem było wykazanie, iż niedokonanie zapłaty na rzecz (...) s.c. wynikało z przyczyn od oskarżonego niezależnych, a częściowo nawet zawinionych przez pokrzywdzonego, co finalnie miało podważyć zasadność stawianego mu zarzutu oszustwa.

zeznania

D. W. (1)

Zeznania nieprzydatne dla poczynienia ustaleń faktycznych.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

1

J. Ł.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Przestępstwo z art. 286 §1 k.k. jest przestępstwem powszechnym. Zachowanie sprawcy polega na wprowadzeniu w błąd innej osoby w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przy czym z jednej strony jest ono nakierowane na osobę, która dokonuje niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem, z drugiej zaś strony na mienie, które sprawca uzyskuje w wyniku rozporządzenia. Z powyższego wynika, że przestępstwo opisane w art. 286 § 1 k.k. jest przestępstwem materialnym, którego skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem, przy czym nie jest koniecznym osiągnięcie przez sprawcę korzyści majątkowej z niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Wprowadzenie w błąd należy rozumieć natomiast jako zachowanie prowadzące do wywołania (powstania) u danej osoby błędu, a więc fałszywego odzwierciedlenia rzeczywistości w świadomości tej osoby, przy czym przed podjęciem działania przez sprawcę, pokrzywdzony nie ma błędnego wyobrażenia o rzeczywistości. Nieprawidłowe odzwierciedlenie rzeczywistości w świadomości rozporządzającego mieniem ma być, więc rezultatem postępowania sprawcy. Ujęcie takie, zgodne jest z interpretacją Sądu Najwyższego (vide:OSNPG 1987, z. 7, poz. 80). Ustawa nie zawiera przy tym jakichkolwiek ograniczeń, co do sposobów w wyniku zastosowania, których następuje wprowadzenie w błąd, jednocześnie nie jest wymagane, by sprawca podejmował szczególne czynności polegające na działaniu podstępnym, istotnym jest bowiem tylko to, by sposób ten miał wywołać w konkretnym podmiocie wyobrażenia o stanie rzeczy, który nie odpowiada prawdzie.

Od strony podmiotowej przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym kierunkowym, ponieważ przepis wymaga, by sprawca działał „w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”. Przypisując sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. wykazać zatem należy, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę (względnie wyzyskuje błąd), ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że J. Ł. działający w imieniu (...) Sp. z o.o. po rozpoczęciu dostaw biomasy do elektrociepłowni, za zakupioną zrębkę miał dokonywać płatności na rzecz dostawców, w tym (...) s.c. w terminach krótszych niż terminy, w których płatności na rzecz (...) Sp. z o.o. dokonywała (...) S.A. Jednocześnie od samego początku realizacji (...) Sp. z o.o. nie wywiązywała się z harmonogramu dostaw, dostarczając do (...) S.A. mniejsze niż ustalone ilości biomasy, co stanowić mogło podstawę naliczenia kar umownych, a które zgodnie z Umową mogły zostać skompensowane z bieżącymi należnościami, co wprost rzutować mogło na zdolności płatnicze Spółki. Pomimo takiej sytuacji J. Ł. nadal nabywał zrębkę od swoich dostawców, w tym od A. W. (1), nie informując ich o faktycznej sytuacji finansowej (...) Sp. z o.o. pozostawiając ich jednocześnie w przeświadczeniu, że płatności na ich rzecz będą realizowane. Co więcej (...) Sp. z o.o. podpisując umowę na dostawy biomasy do (...) S.A. nie dysponowała środkami pieniężnymi, które pozwoliłyby jej na zakup odpowiedniej ilości surowca, nadto środki pieniężne na finansowanie kolejnych zakupów miały pochodzić z płatności dokonywanych przez (...) S.A., co z uwagi na różną długość terminów płatności, nie pozwalało co do zasady na terminowe regulowanie należności na rzecz dostawców. Wbrew twierdzeniom oskarżonego dostawcy, w tym A. W. (1) nie zostali poinformowani o przyjętym przez J. Ł. modelu finansowania prowadzonej działalności gospodarczej, w szczególności o tym, że zapłata należności za faktury jest uzależniona od powodzenia innego przedsięwzięcia, a tym bardziej nie wyrazili na to zgody, czego przejawem było wstrzymanie dostaw w momencie braku zapłaty. Takie działanie wypełnia, zatem znamię wprowadzenia w błąd, które następuje nie tylko wtedy, gdy sprawca zaciągając zobowiązanie wie, że nie dokona za nie płatności, ale także gdy uzależnia spłatę zobowiązania od zdarzenia przyszłego i niepewnego, bądź też zamierza dokonać zapłaty z przekroczeniem ustalonego terminu płatności, o czym przed zawarciem umowy nie informuje kontrahenta, a która to informacja spowodowałaby, że kontrahent nie zdecydowałby się na współpracę ze sprawcą.

Wskazać w tym miejscu należy dodatkowo, że generalnie kontrahent w transakcji dwustronnej nie ma obowiązku ujawnienia sytuacji materialnej swojej firmy, niemniej jednak tylko wówczas nie będzie to miało charakteru wprowadzenia w błąd w rozumieniu przepisu art. 286 § 1 k.k., gdy podmiot taki przy zachowaniu reguł kupieckich, którym druga ze stron umowy ma prawo ufać, będzie miał faktyczną możliwość realizacji przyjętego na siebie umownie zobowiązania w dacie jego powstania, bez świadomego powodowania szkody w majątku swego wierzyciela. W przeciwnym razie tworzenie fikcji poprzez zatajanie faktycznej sytuacji finansowej firmy jest kreowaniem mylnego wyobrażenia o możliwościach spłaty zadłużenia w umówionym terminie, prowadzące w rezultacie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i jako takie stanowi przestępstwo oszustwa (vide: wyrok S.A. w Katowicach z dn. 12.01.1995r., II AKa 71/00).

J. Ł. podejmując się wysoce ryzykownego przedsięwzięcia gospodarczego winien lojalnie poinformować swoich kontrahentów o faktycznych warunkach współpracy i ryzyku z tym związanym, co dawałoby dostawcom możliwość podjęcia świadomej decyzji w tym zakresie, tym bardziej, że dotyczyła ona transakcji pomiędzy przedsiębiorcami, które powinny odbywać się zgodnie z zasadami uczciwości kupieckiej i oparte być na wzajemnym zaufaniu, a którym to zasadom oskarżony się sprzeniewierzył. Nieuczynienie tego, przy jednoczesnym zapewnieniu dostawców, w tym A. W. (1) o zamiarze dokonania płatności stanowiło wprowadzenie w błąd. A. W. (1) wskazał bowiem wprost, że dostarczał zrębkę pomimo zaległości w płatnościach, przy czym robił to, bo „jak mam z kimś umowę, że dostarczam, a mi mówi, że jest opóźnienie, ale mi zapłaci, to myślę, że jest to poważna rozmowa, tym bardziej, że z początku były te płatności” (k. 538v), a co jednoznacznie wskazuje na powody podjęcia decyzji o realizacji kolejnych dostaw pomimo opóźnień w płatnościach i przekonaniu, że S. Sp. o.o. wywiąże się ze swoich zobowiązań.

Wskazać należy również, że w momencie dokonywania kolejnych zakupów zrębki w (...) s.c. w listopadzie 2018r., (...) Sp. z o.o. zalegała z płatnościami wobec innych kontrahentów, w szczególności pozostałych dostawców i to na niebagatelne kwoty, miała również problemy z realizacją bieżących płatności o czym J. Ł. nigdy nie poinformował A. W. (1), a jednocześnie zamawiał u niego kolejne partie towaru.

Skutkiem wprowadzenia A. W. (1) w błąd, co do możliwości zapłaty za dostarczony do S. S.. z o.o. towar było niekorzystne rozporządzenie mieniem, co pozwala uznać, że od strony przedmiotowej J. Ł. wypełnił znamiona przestępstwa oszustwa.

Dla przypisania oskarżonemu wypełnienia znamion przestępstwa oszustwa poza koniecznością wykazania, iż dopuścił się on wprowadzenia w błąd wspólników (...) s.c., co do sytuacji finansowej (...) Sp. z o.o. i możliwości realizacji zaciąganych przez nią zobowiązań, którego skutkiem było doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia przez nią własnym mieniem konieczne jest również wykazanie, iż oskarżony miał zamiar wypełnienia powyższych znamion.

Za powyższym przemawia zdaniem Sądu fakt, iż zła sytuacja finansowa reprezentowanej przez J. Ł. Spółki nie była spowodowana wystąpieniem obiektywnych niekorzystnych okoliczności wpływających na jej kondycję finansową, które nie istniały i nie można ich było przewidzieć w chwili pobierania towaru. W szczególności za taką okoliczność – na którą powoływał się oskarżony – nie można uznać nieterminowego dostarczania przez dostawców dokumentów potwierdzających pochodzenie zrębki. J. Ł. jako przedsiębiorca zajmując się od lat dostarczaniem biomasy i znając warunki podpisanej z (...) S.A. umowy musiał mieć, bowiem świadomość możliwości wstrzymania płatności do czasu przedłożenia kompletu dokumentów pochodzenia i chcąc uzależnić płatności od wywiązania się przez dostawców, w tym (...) s.c. z tego obowiązku winien zawrzeć z nimi odpowiednie umowy regulujące powyższą kwestię, bądź też zapewnić odpowiednie środki pieniężne gwarantujące utrzymanie płynności finansowej pomimo opóźnień w płatnościach przez (...) S.A. Zaznaczyć należy również, że z zeznań A. W. (1) wynika, że nigdy nie został poinformowany, że otrzyma niepełną płatność z uwagi na niedostarczenie dokumentów niezbędnych do wydania świadectwa pochodzenia, bądź, że z tego powodu on i inni kontrahenci nie otrzymają płatności, co dodatkowo wskazuje, że nieterminowe dostarczanie dokumentów nie było kwestią kluczową dla realizacji płatności, tym bardziej, że nie spowodowało nigdy naliczenia kar umownych bądź niedokonania zapłaty przez (...) S.A.

Wskazać należy również, że kwestia dotycząca braku dokumentów pochodzenia i jego wpływu na kondycję finansową (...) Sp. z o.o. omówiona została szczegółowo w części dotyczącej oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonego, a przedstawiona tam argumentacja pozostaje w pełni aktualna, przy czym nie jest konieczne jej powielanie w tym miejscu.

Zatem, przy braku obiektywnych niekorzystnych uwarunkowań gospodarczych mogących mieć wpływ na stabilność finansową, uznać należało, że powodem niewywiązywania się przez S. Sp. o.o. ze swych zobowiązań wobec wszystkich swoich dostawców, a jednocześnie wobec (...) S.A, był brak płynności finansowej wywołany decyzjami podejmowanymi przez oskarżonego, co powodowało ciągły wzrost zadłużenia, a pomimo tego J. Ł. nadal prowadził działalność i zamawiał towar mając pełną świadomość braku możliwości dokonania terminowych płatności wynikających m.in. z nałożenia kar umownych.

Jednocześnie Sąd uznał, że oskarżony nie działał z zamiarem niewywiązania się z umowy, tj. niewykonania obowiązku zapłaty za zamówiony i dostarczony towar. Z poczynionych ustaleń faktycznych wynika, bowiem że J. Ł. w początkowym okresie współpracy z (...) s.c., jak również pozostałymi dostawcami dokonywał płatności za dostarczoną zrębkę i zamierzał kontynuować współpracę w celu wywiązania się z umowy na dostarczanie biomasy do (...) S.A. Oskarżony nie posiadając odpowiedniego zaplecza finansowego podjął się jednak obarczonego dużym ryzykiem przedsięwzięcia, które finansować chciał środkami pochodzącymi z bieżącej sprzedaży biomasy do (...) S.A. licząc jednocześnie na bieżące dostawy zrębki od dostawców pomimo niedotrzymywania ustalonych z nimi terminów płatności, jak również odstąpienie przez (...) S.A. od naliczania kar umownych. Błędne założenia w tym zakresie, wstrzymanie dostaw przez dostawców z powodu niedokonywania płatności, skutkujące niewywiązaniem się przez S. S.. o.o. z harmonogramu dostaw i w konsekwencji naliczeniem kar umownych dodatkowo skompensowanych z należnościami z bieżących dostaw skutkowało utratą płynności finansowej S. Sp. o.o., a finalnie uniemożliwiło zapłatę za dostarczony towar. Takie wnioski wspierają zeznania B. S., który wskazał, że J. Ł. pozostawał w stałym kontakcie z pracownikami (...) S.A., starał się realizować dostawy zgodnie z harmonogramem, jak również pomimo płynących z tego dla S. S.. zo.o. korzyści, nie wypowiedział Umowy Wieloletniej na dostawy biomasy, pomimo nałożenia na Spółkę kar umownych. W ocenie Sądu zamiarem oskarżonego nie było zakupienie zrębki i niedokonanie za nią zapłaty, natomiast zamiarem bezpośrednim objęte było działanie mające na celu kontynuowanie współpracy z dostawcami, w tym (...) s.c., bez poinformowania swoich kontrahentów o faktycznej sytuacji finansowej Spółki, ryzyku związanym z realizowanym przedsięwzięciem oraz faktycznych możliwościach realizacji zaciągniętych zobowiązań. Powyższe skutkowało zmianą opisu przypisanego oskarżonemu czyny poprzez wyeliminowanie, iż J. Ł. wprowadził pokrzywdzonych w błąd, co do zamiaru wywiązania się z umowy.

Tym samym Sąd uznał, że zachowanie oskarżonego J. Ł. zarówno od strony przedmiotowej, jak i podmiotowej wyczerpało znamiona przestępstwa oszustwa opisanego w art. 286 § 1 k.k.

Jednocześnie biorąc pod uwagę, że wartość biomasy, a którą (...) s.c. nie otrzymała zapłaty wynosiła 225.301,56 zł, Sąd przyjął że niekorzystne rozporządzenie mieniem dotyczyło mienia znacznej wartości, zgodnie z definicja zawartą w art. 115 k.k., która za takie mienie uznaje mienie o wartości ponad 200.000 zł.

W ocenie Sądu zachowanie oskarżonego stanowiło czyn ciągły opisany w art. 12 § 1 k.k. Mianowicie spełniona została przesłanka wielości zachowań podejmowanych przez oskarżonego oraz krótkich odstępów czasu pomiędzy tymi zachowaniami (działania podejmowane w listopadzie 2018r.), jak również zamiar kontynuowania współpracy z (...) s.c., która przerwana została dopiero decyzją A. W. (1) w związku z brakiem płatności i powzięciem informacji o skali niezapłaconych przez (...) Sp. z o.o. należności na rzecz pozostałych dostawców.

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

J. Ł.

1, 2

Uznając winę oskarżonego za udowodnioną, kierując się zasadami sądowego wymiaru kary, a zwłaszcza prewencji indywidualnej, pojmowanej jako cele zapobiegawcze i wychowawcze kary w stosunku do oskarżonego i prewencji generalnej, mającej na celu kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa oraz stopniem szkodliwości społecznej czynu Sąd zdecydował wymierzyć oskarżonemu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz karę 350 stawek dziennych grzywny przy ustaleniu wysokości stawki na kwotę 10 zł.

Okoliczności łagodzące:

- ustabilizowany tryb życia oskarżonego,

- dotychczasowa niekaralność

Okoliczności obciążające:

- działanie umyślne z zamiarem bezpośrednim kierunkowym, w ramach czynu ciągłego,

- nadużycie zaufania i złamanie zasad uczciwości, które winny stanowić podstawę relacji w stosunkach gospodarczych pomiędzy kontrahentami.

Wymierzając oskarżonemu obok kary pozbawienia wolności, karę grzywny Sąd kierował się potrzebą kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a w tym zakresie zwłaszcza zapobieżeniu społecznemu poczuciu bezkarności sprawcy i braku odpowiedniej reakcji organów wymiaru sprawiedliwości na popełnienie przestępstw. Ustalona ilość stawek dziennych w ocenie Sądu jest adekwatna do stopnia zawinienia oskarżonego i społecznej szkodliwości jego czynu – wyrażająca się w wyżej przywołanych okolicznościach łagodzących i obciążających, natomiast wysokość stawki dziennej odpowiada stosunkom majątkowym i możliwościom zarobkowym oskarżonego.

W tym miejscu wskazać należy, że orzekając karę pozbawienia wolności, w myśl art. 4 §1 k.k., Sąd zastosował ustawę obowiązującą w chwili popełnienia czynu jako względniejszą dla sprawcy, albowiem obowiązująca od dnia 24.06.2020r. regulacja art. 57 b k.k. w przypadku skazania za przestępstwo określone w art. 12 § 1 k.k. nakazuje wymierzenie kary przewidzianej za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia do podwójnej wysokości górnej granicy ustawowego zagrożenia.

Sąd uznał przy tym, że w niniejszej sprawie wystąpiły przesłanki do zastosowania wobec J. Ł. dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Oskarżonego nie sposób zasadnie zaliczyć do sprawców niepoprawnych, w przypadku których tylko bezwzględna i najsurowsza rodzajowo kara może wdrożyć go do przestrzegania norm porządku prawnego. Oskarżony nie był dotychczas karany, co wskazuje na incydentalny charakter popełnionego przez niego czynu. Sąd stanął na stanowisku, iż należy dać oskarżonemu szansę na naprawienie swoich błędów, mając również nadzieję, że wymierzenie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania będzie dla niego wystarczającą przestrogą przed ponownym wchodzeniem w konflikt z prawem. Określając przy tym trzyletni okres próby, Sąd doszedł do przekonania, że jest on konieczny dla osiągnięcia względem oskarżonego celów kary, jednocześnie pozwoli na ewentualną odpowiednią reakcję wymiaru sprawiedliwości w przypadku kolejnego naruszenia porządku prawnego lub nierealizowania nałożonych na oskarżonego przez Sąd obowiązków.

Orzekając o warunkowym zawieszeniu wobec J. Ł. kary pozbawienia wolności, Sąd miał na uwadze również interes pokrzywdzonego, który w realiach niniejszej sprawy jawi się przede wszystkim w realizacji przez oskarżonego nałożonego na niego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem.

Reasumując, zdaniem Sądu wymierzona J. Ł. kara oddaje stopień winy, uwzględnia stopień szkodliwości społecznej przypisanego mu czynu. Sąd uznał, że taka kara będzie dla oskarżonego bodźcem do przemyślenia swego postępowania, a z drugiej strony spełni swoje cele tak zapobiegawcze, jak i wychowawcze oraz spowoduje, że nie będzie miał poczucia bezkarności.

J. Ł.

3

Na podstawie art. 72 §1 pkt 1 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonego obowiązek informowania kuratora sądowego o przebiegu okresu próby na piśmie z częstotliwością jeden raz na 6 (sześć) miesięcy, co w sposób skuteczniejszy pozwoli na weryfikację jego prawidłowości, nie tylko w zakresie przestrzegania przez J. Ł. porządku prawnego, lecz również realizacji nałożonego na niego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem.

J. Ł.

4

Na podstawie art. 46 § 1 k.k. Sąd orzekł wobec J. Ł. obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz Firmy Usługowo – (...) Spółka Cywilna A. W. (1), D. W. (1) z siedzibą w A. kwoty 225.301,56 zł.

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

5

Mając na uwadze fakt, iż wobec J. Ł. orzeczono obowiązek naprawienia szkody w kwocie 225.301,56 zł, a oskarżony obecnie nie pracuje i nie posiada majątku, Sąd zwolnił go w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, w tym nie wymierzył mu opłaty uznając, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

7.  Podpis

Poznań, dnia 01 marca 2023r.

sędzia Izabela Dehmel