Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2022 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Aleksandra Dumińska

Protokolant: Karolina Langa

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2022 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z pow ództwa K. T.

przeciwko S. K., B. K., R. T., J. T. (1), S. T., A. T. (1)

o uzgodnienie tre ści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki K. T. na rzecz pozwanych S. K. i B. K. solidarnie kwotę 1.834,00 zł (tysiąc osiemset trzydzieści cztery złote) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od czasu uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Powódka K. T. wnios ³a pozew przeciwko S. K. i B. K. o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w ksiêdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez (...) Rejonowy w G. dla nieruchomoœci po ³o¿onej w G. przy ul. (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wykreœlenie z dzia ³u II tej ksiêgi pozwanych jako w ³aœcicieli i wpisanie w ich miejsce: powódki K. T. w udziale 1/8 czêœci, (...) T. w udziale 1/8 czêœci, J. T. (1) w udziale 1/8 czêœci, (...) T. w udziale 1/8 czêœci i A. T. (1) w udziale ½ czêœci.

W uzasadnieniu pozwu powódka podnios ³a, ¿e w dniu 17 sierpnia 1932r. J. D. (1) sprzeda ³ F. K. (1) parcelê budowlan ¹ o powierzchni 300 m2 ujêt ¹ w wykazie nr 177, a nastêpnie wraz z ¿on ¹ w dniu 24 stycznia 1933r. darowa ³ swojemu synowi F. D. pozosta ³¹ czêœæ nieruchomoœci, z wy ³¹czeniem parceli sprzedanej w 1932 roku. W dniu 10 wrzeœnia 1934r. F. K. (1) sprzeda ³a ww. parcelê o powierzchni 300 m2 M. T. (1). Spadek po F. D., naby ³a jego siostra (...) D.. N. prawny (...) D. – I. K. otrzyma ³a w drodze decyzji administracyjnej zwrot dzia ³ki nr 145/25 o powierzchni 1852 m2, któr ¹ darowa ³a swojemu synowi S. K., a ten z kolei darowa ³ udzia ³ w wysokoœci ½ czêœci swojej siostrze B.. Przedmiotowa dzia ³ka obecnie oznaczona jest numerem 686.

Jak wskaza ³a powódka, B. i S. K. nigdy nie byli w ³aœcicielami parceli o powierzchni 300 m2, nabytej przez F. K., albowiem darowizny dokonane przez J. D. (1) na rzecz dzieci zosta ³y dokonane z wy ³¹czeniem tej parceli. Z tego wzglêdu stan ujawniony w ksiêdze wieczystej jest niezgodny ze stanem rzeczywistym. (...) M. T. (1) by ³ jej syn (...) T., natomiast jego spadkobiercami s ¹: A. T. (1) i J. T. (2) w udzia ³ach po ½. Z kolei, spadkobiercami J. T. (2) s ¹: K., (...), J. i (...) T. – ka¿de z nich w udziale po ¼ czêœci.

(pozew k. 3-8).

Pozwani wnieœli o oddalenie powództwa w ca ³oœci, zarzucaj ¹c ¿e powódka nie przedstawi ³a dowodów potwierdzaj ¹cych: fakt nabycia prawa w ³asnoœci spornej nieruchomoœci przez A. T., (...) T. i M. T., a tak¿e przez F. K.. Nie przedstawi ³a dowodu tak¿e na to, ¿e akt notarialny z dnia 10 wrzeœnia 1934r. w ogóle dotyczy ³ przeniesienia w ³asnoœci nieruchomoœci gruntowej opisanej w komparycji pozwu, a tak¿e ¿e na jego mocy dosz ³o do skutecznego przeniesienia prawa w ³asnoœci z F. K. (1) na rzecz M. T. (1). Nadto, podnieœli, ¿e w akcie notarialnym z dnia 10 wrzeœnia 1934r. brak jest dok ³adnej identyfikacji nieruchomoœci gruntowej, stanowi ¹cej przedmiot umowy, a nadto z zapisów wynika, ¿e kontrakt dotyczy ³ gruntu o nieznanych szczegó ³ach po ³o¿enia, a przedmiotowy grunt nie zosta ³ rozparcelowany, mimo i¿ mia ³ podlegaæ parcelacji. Proces wyodrêbniania nieruchomoœci nie zosta ³ zakoñczony w chwili zawarcia umowy, co poddaje w w ¹tpliwoœæ skuteczne przeniesienie w ³asnoœci spornej nieruchomoœci. Pozwani wskazali, ¿e zgodnie z ówczeœnie obowi ¹zuj ¹cym (...) do przeniesienia w ³asnoœci nieruchomoœci niezbêdny by ³ wpis w ksiêdze wieczystej, natomiast nie ma dowodu na to, ¿e M. T. (1) zosta ³a wpisana do rzeczonej ksiêgi wieczystej, co tylko potwierdza, ¿e kontrakt opisany w akcie notarialnym z dnia 10 wrzeœnia 1934r. nie przeniós ³ prawa w ³asnoœci z F. K. (1) na rzecz M. T. (1).

Ponadto pozwani z ostro¿noœci procesowej zarzucili tak¿e, ¿e powódka nie udowodni ³a, aby J. D. (1) przeniós ³ skutecznie prawo w ³asnoœci parceli na rzecz F. K. (1) (równie¿ z uwagi na brak wpisu w ksiêdze wieczystej), a tym samym zakwestionowali skutecznoœæ rozporz ¹dzenia J. D. (1) z 1932 r. i lat nastêpnych obejmuj ¹cych nieruchomoœæ, w tym równie¿ parcelê o powierzchni 300 m2. Tym samym, pozwani wskazali, ¿e nie powsta ³ stan niezgodnoœci stanu prawnego ujawnionego w ksiêdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

(odpowiedŸ na pozew k. 146-148).

Postanowieniem z dnia 20 maja 2022 roku (...) do udzia ³u w sprawie w charakterze pozwanych: (...) T., J. T. (1), (...) T. i A. T..

(postanowienie z dnia 20 maja 2022r. k. 158).

Pozwana A. T. (2) w odpowiedzi na pozew wskaza ³a, i¿ treœæ pozwu i do ³¹czone do niego dokumenty opisuj ¹ prawdziw ¹ historiê w zakresie przejœcia prawa w ³asnoœci nieruchomoœci przy ul. (...) w G., zaœ pozwani zdaj ¹ siê fakt sprzeda¿y nieruchomoœci ignorowaæ. J.œnie wskaza ³a, i¿ przed tutejszym (...) toczy siê z jej wniosku sprawa o zasiedzenie przedmiotowej nieruchomoœci, która obecnie pozostaje zawieszona do czasu prawomocnego rozstrzygniêcia niniejszej sprawy.

(odpowiedŸ na pozew k. 198).

S¥D USTALI£ (...)¥CY STAN FAKTYCZNY:

Na podstawie kontraktu sporz ¹dzonego w formie aktu notarialnego w dniu 24 stycznia 1933r. przez notariusza H. E. – K. w G. (nr rejestru notarialnego 99) J. D. (1) i jego ¿ona R. darowali:

- córce A. D. parcelê o obszarze oko ³o 1.000 m2, po ³o¿on ¹ przy S. z P. do C., objêt ¹ nieruchomoœci ¹ C., wykaz 177, a zabudowan ¹ jednopiêtrowym domem, przy czym granice parceli mia ³y zostaæ ustalone na podstawie przysz ³ego planu zabudowy Miasta G.;

- córce J. D. (2) parcelê o obszarze oko ³o 7.500 m2 objêt ¹ nieruchomoœci ¹ C., wykaz 177, a po ³o¿on ¹ przy S. z P. do C. na po ³udniu od parceli Skarbu P. (Budowa (...) w G.) dawniejszej w ³asnoœci p. K., w ten sposób, ¿e front parceli bêdzie mia ³ szerokoœæ jednej parceli budowlanej przewidzianej w planie zabudowy Miasta G., najwy¿ej 30 m, a teren uliczny nie bêdzie wliczony w darowany obszar;

- córce (...) D. parcelê o obszarze 5.000 m2 objêt ¹ nieruchomoœci ¹ C., wykaz 177, a po ³o¿on ¹ przy S. z P. do C. na po ³udnie od parceli darowanej J. D. (2) z frontem najwy¿ej 30 m, z tym, ¿e teren uliczny nie bêdzie wliczony w darowany obszar;

- synowi F. D. nieruchomoœæ C. wykaz 177 wraz z zabudowaniami gospodarczymi tak jak stoj ¹ i le¿ ¹, za wyj ¹tkiem jednak parcel darowanych na rzecz A., J. i (...) D. i parceli sprzedanej F. (K.).

J.œnie, darczyñcy na ³o¿yli na F. D. obowi ¹zek przew ³aszczenia wy¿ej wymienionych parcel na rzecz sióstr: A., J. i (...) D., a F. D. udzieli ³ siostrom nieodwo ³alnego pe ³nomocnictwa do przew ³aszczenia sobie otrzymanych pod tytu ³em darmym parcel.

Przy zawarciu aktu darczyñcy oœwiadczyli, ¿e s ¹ w ³aœcicielami nieruchomoœci C. wykaz 177 o obszarze 8.12.60 ha, z której to nieruchomoœci odsprzedali parcelê o powierzchni oko ³o 300 m2 F. K. (1), nie udzielaj ¹c jej przew ³aszczenia.

(dowód: akt notarialny z dnia 24 stycznia 1933r.k. 41-44 akt ksiêgi wieczystej nr (...)).

Na podstawie kontraktu sporz ¹dzonego w formie aktu notarialnego w dniu 10 wrzeœnia 1934r. przez notariusza H. C. w G. (nr rep. (...)) F. K. (1) (za zezwoleniem kuratora dzia ³aj ¹cego w imieniu jej zaginionego mê¿a) sprzeda ³a M. T. (2) z domu N. na wy ³¹czn ¹ i nieograniczon ¹ w ³asnoœæ parcelê budowlan ¹ o obszarze 300 m2, która by ³a po ³o¿ona przy szosie do P. po lewej stronie, ze strony zachodniej przylega ³a do parceli nabytej przez A. G., na pó ³noc do prywatnej drogi, na wschód do parceli pani S., a na po ³udnie do S. Pogórskiej.

W § 1 tego aktu wskazano, ¿e F. K. (1) naby ³a ww. parcelê budowlan ¹ na podstawie kontraktu kupna - sprzeda¿y z dnia 17 sierpnia 1932r., sporz ¹dzonego przed notariuszem W. R. w G. (nr rejestru notarialnego 325) od J. D. (1) (vel D.) z jego nieruchomoœci objêtej ksiêg ¹ gruntow ¹ C., tom VI, wykaz 177.

Zgodnie z § 5 kontraktu sprzedaj ¹ca przela ³a na kupuj ¹c ¹ wszelkie prawa wynikaj ¹ce z kontraktu kupna – sprzeda¿y z dnia 17 sierpnia 1932 roku nr 325 notariusza W. R. w G. i udzieli ³a kupuj ¹cej nieodwo ³alnego i wa¿nego po œmierci pe ³nomocnictwa do przew ³aszczenia sobie samej nabytej parceli z prawem substytucji.

Nadto, stosownie do § 6 aktu stawaj ¹cy upowa¿nili notariusza do wyjednania administracyjnego zezwolenia na przew ³aszczenie nieruchomoœci i wnieœli o zatwierdzenie przez w ³adzê administracyjn ¹. Notariusz zwróci ³ uwagê na skutki wynikaj ¹ce z art. 52 przepisów budowlanych o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli z dnia 16 lutego 1928r., a mimo to strony obstawa ³y przy zawarciu kontraktu i oœwiadczy ³y, ¿e plan parcelacyjny w ³aœciciela nieruchomoœci C., wykaz 177 zosta ³ zatwierdzony, tylko na razie nie mog ¹ podaæ daty i liczby dziennika zatwierdzenia, a tak¿e wskaza ³y, ¿e pomiary zosta ³y przeprowadzone.

(dowód: akt notarialny z dnia 10 wrzeœnia 1934r. k. 84-85).

F. K. (1), a nastêpnie M. T. (1) nie zosta ³y wpisane jako w ³aœcicielki parceli o powierzchni 300 m2 w ksiêdze wieczystej. Akty notarialne obejmuj ¹ce czynnoœci prawne z dnia 17 sierpnia 1932 roku i 10 wrzeœnia 1934 roku nie zosta ³y z ³o¿one do akt ksiêgi wieczystej C., wykaz 177, a nastêpnie do akt ksiêgi wieczystej nr (...).

(dowód: dzia ³ II ksiêgi wieczystej k. 404 akt ksiêgi wieczystej nr (...)).

Postanowieniem z dnia 17 marca 1972r. (...) Rejonowy w G. stwierdzi ³, ¿e ca ³y spadek po F. D., zmar ³ym w dniu 28 grudnia 1971r., dziedziczy jego siostra (...) D..

(dowód: postanowienie (...) Rejonowego w G. z dnia 17 marca 1972r. k. 39).

Na podstawie umowy z dnia 29 kwietnia 1986 roku zawartej przed notariuszem (...) w G. (rep. A 2593/1986) (...) D. darowa ³a swojej siostrzenicy I. E.¿biecie K. nieruchomoœæ stanowi ¹c ¹ dzia ³ki nr 186/25 obszaru 0.56.10 ha, nr 69/11 obszaru 0.31.36 ha, nr 61/25 obszaru 0.08.39 ha i nr 138/25 obszaru 0.06.87 ha, po ³o¿on ¹ w G. przy ul. (...), objêt ¹ ksiêg ¹ wieczyst ¹ nr (...).

(dowód: umowa darowizny z dnia 29 kwietnia 1986 roku k. 40-42, a tak¿e k. 231-232 akt ksiêgi wieczystej nr (...)).

(...) z dnia 28 czerwca 1993r. kierownik U. Rejonowego w G. orzek ³ o zwrocie na rzecz I. K. wyw ³aszczonej nieruchomoœci po ³o¿onej w G. przy ul. (...) oznaczonej na KM 16 jako parcela 145/25 o powierzchni 1852 m2, zapisanej w ksiêdze wieczystej nr (...).

(dowód: decyzja z dnia 28 czerwca 1993r. k. 43, a tak¿e k. 254 akt ksiêgi wieczystej nr (...)).

Na podstawie umowy z dnia 31 maja 1996r. zawartej przed notariuszem (...) w G. (rep. A 6204/96) I. K. darowa ³a prawo w ³asnoœci nieruchomoœci objêtej ksiêg ¹ wieczyst ¹ nr (...) synowi S. K.. Natomiast, na podstawie umowy z dnia 15 czerwca 1999r. zawartej przed notariuszem (...) (rep. A 3024/1999) i przyjêcia oferty darowizny z dnia 10 maja 2000r. (rep. A 2741/2000) S. K. darowa ³ udzia ³ w prawe w ³asnoœci w wysokoœci ½ czêœci wskazanej nieruchomoœci na rzecz swojej siostry B. K..

(dowód: dzia ³ II ksiêgi wieczystej k. 404 akt ksiêgi wieczystej nr (...)).

(...) z dnia 16 czerwca 2005r. Prezydent Miasta G. zatwierdzi ³ projekt podzia ³u dzia ³ek nr 145/25 o powierzchni 1852 m2 i 186/25 o powierzchni 5610 m2 (zapisanych w KW nr (...)) i przekszta ³ceniu ich w dzia ³ki nr 259/25 o powierzchni 4263 m2 i nr 260/25 o powierzchni 3199 m2.

(dowód: decyzja Prezydenta Miasta G. z dnia 16 czerwca 2005r. k. 45).

Po od ³¹czeniu z ksiêgi wieczystej nr (...) prowadzonej dla dzia ³ki nr 255/11 o powierzchni 0,0304 ha po ³o¿onej w G. przy ul. (...) zosta ³a za ³o¿ona ksiêga wieczysta nr (...), w której jako wspó ³w ³aœciciele zostali wpisani pozwani S. K. i B. K. - ka¿de z nich w udziale po ½ czêœci.

(okolicznoϾ bezsporna)

Powódka K. T. zamieszkuje w budynku (...)¿onym na dzia ³ce nr 686 przy ul. (...) w G. od urodzenia. Nieruchomoœæ tê u¿ytkowali najpierw jej prababcia M. T. (1), nastêpnie dziadek (...) T. i ojciec J. T. (2). Rodzina T. p ³aci ³a podatek od nieruchomoœci, natomiast nie op ³aca ³a czynszu najmu. Kilka lat temu (...) i B. K. odwiedzili pozwan ¹ A. T. i poinformowali j ¹, ¿e s ¹ wspó ³w ³aœcicielami przedmiotowej nieruchomoœci i za¿ ¹dali op ³at za u¿ytkowanie dzia ³ki. A. T. (1) odmówi ³a zap ³aty. N., pe ³nomocnik pozwanych - K. S. zwróci ³ siê do rodziny T. o zap ³atê nale¿noœci za korzystanie z nieruchomoœci pozwanych.

(dowód: przes ³uchanie powódki K. T. - p ³yta CD k. 213, przes ³uchanie pozwanej B. K.- p ³yta CD k. 213, przes ³uchanie pozwanego S. K.- p ³yta CD k. 213).

Spadek po P. T. nabyli jego ¿ona A. T. (1) i syn J. T. (2) – ka¿de w udziale po ½ czêœci. Natomiast, spadek po J. T. (2) naby ³y jego dzieci: K. T., (...) T., J. T. (1) i (...) T. – ka¿de z nich po ¼ czêœci spadku.

(dowód: akt poœwiadczenia dziedziczenia z dnia 4 paŸdziernika 2021r. notariusz A. K.¿elewskiej w G., Rep. A 2989/2021- k. 46-47, akt poœwiadczenia dziedziczenia z dnia 4 paŸdziernika 2021r., notariusz A. K.¿elewskiej w G., rep. A 2963/2021, k. 48-49).

S¥ (...)¯Y£, (...):

P.¿szy stan faktyczny (...) na podstawie dowodów z dokumentów, a tak¿e dowodu z przes ³uchania stron, ograniczaj ¹c go do przes ³uchania powódki K. T. oraz pozwanych (...) i B. K..

(...) zebrany w niniejszej sprawie materia ³ dowodowy (...) nie dopatrzy ³ siê ¿adnych podstaw do kwestionowania prawdziwoœci i wiarygodnoœci dowodów z dokumentów urzêdowych powo ³anych w ustaleniach stanu faktycznego. Zgodnie z art. 244 k.p.c. wymienione dokumenty w postaci aktów notarialnych, orzeczeñ s ¹dów powszechnych, decyzji administracyjnych czy aktów poœwiadczenia dziedziczenia korzystaj ¹ z domniemania autentycznoœci i zgodnoœci z prawd ¹ wyra¿onych w nich oœwiadczeñ. Równie¿ w toku niniejszego postêpowania ¿adna ze stron nie wzruszy ³a tych¿e domniemañ w trybie art. 252 k.p.c.

Nadto, brak by ³o podstaw do kwestionowania zeznañ stron. Zdaniem (...), zarówno powódka, jak te¿ pozwani zeznawali szczerze, zgodnie ze swoj ¹ najlepsz ¹ wiedz ¹, nadto ich zeznania czêœciowo znalaz ³y potwierdzenie w treœci z ³o¿onych dokumentów urzêdowych. Powódka przyzna ³a, ¿e nie dysponuje dokumentami, które potwierdza ³yby wpis prawa w ³asnoœci na rzecz jej poprzedniczki prawnej w ksiêdze gruntowej lub w ksiêdze wieczystej. W œwietle zasad doœwiadczenia ¿yciowego nie budz ¹ tak¿e w ¹tpliwoœci zeznania powódki dotycz ¹ce braku œwiadomoœci rodziny T. odnoœnie uprawnieñ w ³aœcicielskich pozwanych. Jest bowiem faktem notoryjnym, ¿e w wyniku zaniechañ ze strony kupuj ¹cych, a tak¿e wskutek zmian prawnych dokonanych podczas II W. Œwiatowej, a nastêpnie zmian ustrojowych po 1945 roku na P., a zw ³aszcza w T.œcie, stan faktyczny wielu nieruchomoœci nie odpowiada stanowi prawnemu ujawnionemu w ksiêdze wieczystej, a aktualni u¿ytkownicy nie maj ¹ œwiadomoœci takiego stanu rzeczy. (...) tak¿e da ³ wiarê zeznaniom pozwanych odnoœnie okolicznoœci nabycia prawa w ³asnoœci zarówno przez nich, jak te¿ przez ich poprzedników prawnych, albowiem kolejne zmiany w ³asnoœciowe znajduj ¹ potwierdzenie w treœci dokumentów przed ³o¿onych przez strony i znajduj ¹cych siê w aktach ksiêgi wieczystej.

Natomiast, na podstawie art. 2352 § 1 pkt 2 k.p.c. (...) dowód z opinii (...) s ¹dowego, albowiem okolicznoœci, jakie mia ³y zostaæ ustalone przy pomocy tego dowodu tj. dotycz ¹ce to¿samoœci nieruchomoœci objêtej ksiêg ¹ wieczyst ¹ nr (...) z nieruchomoœci ¹ bêd ¹c ¹ przedmiotem kontraktów z 1932 roku i 1934 roku, nie mia ³y istotnego znaczenia dla rozstrzygniêcia niniejszej sprawy. W pierwszej kolejnoœci wskazaæ nale¿y, i¿ o zasadnoœci lub bezzasadnoœci powództwa przes ¹dzi ³y przepisy prawa materialnego obowi ¹zuj ¹ce na dzieñ dokonanych czynnoœci prawnych, na mocy których mia ³o dojœæ do przeniesienia prawa w ³asnoœci nieruchomoœci. Dopiero pozytywna weryfikacja skutku rozporz ¹dzaj ¹cego rzeczonych czynnoœci dawa ³aby asumpt do badania to¿samoœci nieruchomoœci opisanej w aktach notarialnych z nieruchomoœci ¹ wskazan ¹ w pozwie, bowiem dopiero na tym etapie istotne by ³oby dok ³adne okreœlenie dzia ³ki, której prawo w ³asnoœci zosta ³o przeniesione na inn ¹ osobê.

Natomiast, je¿eli nie zosta ³y spe ³nione przes ³anki skutecznego przeniesienia prawa w ³asnoœci nieruchomoœci wskazane w prawie materialnym – nie ma zatem istotnego znaczenia, czy brak tego skutku dotyczy nieruchomoœci opisanej w pozwie czy te¿ innej nieruchomoœci. N. bowiem od oznaczenia nieruchomoœci, tj. to¿samoœci dzia ³ki wskazanej w pozwie, z dzia ³k ¹ wskazan ¹ w przywo ³anych aktach notarialnych, czy te¿ braku ich to¿samoœci – w obu przypadkach skutek jest identyczny, tj. brak przeniesienia prawa w ³asnoœci przy braku skutku rozporz ¹dzaj ¹cego. (...) zatem na uwadze ocenê prawa materialnego obowi ¹zuj ¹cego wówczas, (...) do przekonania, i¿ dowód ten nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygniêcia niniejszej sprawy, a jedynie doprowadzi ³by do przed ³u¿enia postêpowania i generowania dodatkowych kosztów.

P. prawn ¹ powództwa stanowi ³ art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o ksiêgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 1728), zgodnie z treœci ¹ którego w razie niezgodnoœci miêdzy stanem prawnym nieruchomoœci ujawnionym w ksiêdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane b ³êdnie albo jest dotkniête wpisem nieistniej ¹cego obci ¹¿enia lub ograniczenia, mo¿e ¿ ¹daæ usuniêcia niezgodnoœci.

W ocenie S ¹du powództwo nie zas ³ugiwa ³o na uwzglêdnienie.

W niniejszej sprawie powódka K. T. domaga ³a siê uzgodnienia stanu prawnego ujawnionego w ksiêdze wieczystej nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie w dziale II tej ksiêgi jako w ³aœcicieli: powódki, (...) T., J. T. (1) i (...) T. w udzia ³ach 1/8 czêœci oraz A. T. (1) w udziale ½ czêœci w miejsce pozwanych S. K. i B. K.. Powódka wywodzi ³a, ¿e jej poprzedniczka prawna M. T. (1) (vel T.) naby ³a prawo w ³asnoœci przedmiotowej nieruchomoœci na podstawie aktu notarialnego z dnia 10 wrzeœnia 1934 roku od F. K. (1), która z kolei naby ³a to prawo od J. D. (1) na mocy kontraktu z dnia 17 sierpnia 1932 roku.

Z.¿yæ nale¿y, i¿ w procesie o uzgodnienie treœci ksiêgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym ciê¿ar dowodu istnienia niezgodnoœci miêdzy stanem jawnym z ksiêgi wieczystej, a stanem materialnoprawnym obci ¹¿a powoda (art. 6 k.c.), przy czym w tym zakresie nie wystêpuj ¹ ograniczenia dowodowe charakterystyczne dla postêpowania wieczystoksiêgowego wynikaj ¹ce z ograniczonej kognicji s ¹du prowadz ¹cego ksiêgê (por. K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Ustawa o ksiêgach wieczystych i hipotece. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2022).

Zdaniem (...) strona powodowa nie zdo ³a ³a w niniejszym postêpowaniu wykazaæ – stosownie do treœci art. 6 k.c. – ¿e pomiêdzy stanem prawnym ujawnionym w ksiêdze wieczystej, a stanem rzeczywistym zachodzi jakakolwiek niezgodnoœæ. Wobec podniesionych w pozwie (...) oceny wa¿noœci i skutecznoœci nabycia przez poprzedniczkê prawn ¹ powódki - M. T. przedmiotowej nieruchomoœci po ³o¿onej w G. przy ul. (...) w œwietle prawa materialnego. Na wstêpie, nale¿y zwróciæ uwagê, ¿e do akt niniejszej sprawy powódka przed ³o¿y ³a wy ³¹cznie kopiê kontraktu z dnia 10 wrzeœnia 1934 roku, natomiast nie przed ³o¿y ³a odpisu umowy z dnia 17 sierpnia 1932 roku. O dokonaniu tej czynnoœci prawnej mo¿na wywodziæ jedynie na podstawie póŸniejszego aktu notarialnego z 1934 roku.

Z.¿yæ nale¿y, i¿ zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 roku o prawie w ³aœciwem dla stosunków prywatnych wewnêtrznych (Dz.U. 1926 nr 101 poz. 580) nabycie, zmiana lub umorzenie praw rzeczowych na nieruchomoœci, jak równie¿ zobowi ¹zania z czynnoœci prawnych wynikaj ¹ce, na podstawie których prawa takie maj ¹ byæ nabyte, zmienione lub umorzone, podlegaj ¹ co do formy, jak i innych warunków wa¿noœci, wy ³¹cznie prawu miejsca, gdzie nieruchomoœæ jest po ³o¿ona. Nie tyczy siê to jednak obowi ¹zków, wynikaj ¹cych ze stosunków familijnych lub praw spadkowych.

Nieruchomoœæ objêta ¿ ¹daniem pozwu po ³o¿ona by ³a we wsi C. (obecnie G.), tj. w obszarze obowi ¹zywania Kodeksu cywilnego niemieckiego z dnia 18 sierpnia 1896 roku obowi ¹zuj ¹cego na Ziemiach Zachodnich Rzeczypospolitej Polskiej (B. G., dalej jako: (...)) (przek ³ad urzêdowy Wydawnictwa (...)œci Ministerstwa by ³ej dzielnicy pruskiej, Tom X, W.-P. 1923). Zgodnie z natomiast z treœci ¹ § 873 ust. 1 (...) do przeniesienia w ³asnoœci gruntu, do obci ¹¿enia gruntu jakiem prawem, jako te¿ do przeniesienia lub obci ¹¿enia takiego prawa, potrzebn ¹ jest, o ile ustawa inaczej nie postanawia, zgoda uprawnionego oraz drugiej strony na to, aby zmiana w prawie nast ¹pi ³a, tudzie¿ aby wpisano tê zmianê w ksiêgê wieczyst ¹. Z kolei, stosownie do treœci § 925 (...) zgodê zbywaj ¹cego i nabywcy wymagan ¹ wedle § 873 do przeniesienia w ³asnoœci gruntu (powzdanie), nale¿y oœwiadczyæ wobec wydzia ³u hipotecznego, przyczem obie strony musz ¹ byæ równoczeœnie obecne. P. dokonane warunkowo lub z oznaczeniem czasu, jest bezskuteczne. P.œliæ nale¿y, i¿ taki stan prawny obowi ¹zywa ³ do dnia 1 stycznia 1947 r. tj. do czasu wejœcia w ¿ycie dekretu z dnia 11 paŸdziernika 1946 r. - Prawo rzeczowe (Dz. U. Nr 57, poz. 319).

Z powy¿szego jednoznacznie wynika, ¿e skuteczne przeniesienie prawa w ³asnoœci nieruchomoœci uzale¿nione by ³o od spe ³nienia ³¹cznie trzech przes ³anek:

1) zawarcia umowy (...) do przeniesienia w ³asnoœci nieruchomoœci,

2) dokonania tzw. "powzdania" (niem. A.), czyli przew ³aszczenia tj.

czynnoœci potwierdzaj ¹cej wyra¿enie zgody zbywcy i nabywcy na zmianê w prawie (co odpowiada dzisiejszej umowie (...) w ³asnoœæ na kupuj ¹cego),

3) ujawnienia nabycia w ksiêdze wieczystej.

Pod rz ¹dami (...) wpis w ³asnoœci mia ³ charakter konstytutywny, tj. z jego dokonaniem ustawa wi ¹za ³a skutek prawny w postaci przejœcia tego prawa na nabywcê.

J.œnie podkreœliæ nale¿y, i¿ umowa przeniesienia w ³asnoœci nieruchomoœci w formie aktu notarialnego lecz bez dokonania przew ³aszczenia (powzdania) i wpisu do ksiêgi gruntowej nie przenosi ³a w ³asnoœci nieruchomoœci ze sprzedaj ¹cego na kupuj ¹cego (por. wyrok SN z dnia 21 marca 1966 r., III CO 3/66, publ. OSPiKA 7-8/67, poz. 178).

W niniejszej sprawie powódka nie wykaza ³a, ¿e dosz ³o do skutecznego przeniesienia prawa w ³asnoœci nieruchomoœci na mocy aktu notarialnego z dnia 10 wrzeœnia 1934 roku. Przedmiotowy akt notarialny obejmuje wy ³¹cznie zobowi ¹zanie do przeniesienia w ³asnoœci nieruchomoœci. Z treœci przed ³o¿onej umowy nie mo¿na natomiast wyinterpretowaæ skutku prawnorzeczowego w postaci przeniesienia w ³asnoœci nieruchomoœci. (...) tego, z treœci § 5 umowy wynika, ¿e nie dokonano powzdania, skoro sprzedaj ¹ca udzieli ³a kupuj ¹cej pe ³nomocnictwa do przew ³aszczenia sobie samej nabytej parceli. Ponadto, nale¿a ³o mieæ na wzglêdzie, ¿e w momencie zawarcia tej umowy nie dosz ³o jeszcze do wydzielenia parceli bêd ¹cej przedmiotem transakcji. Z.¿yæ bowiem nale¿y, i¿ w § 6 kontraktu notariusz zwróci ³ stawaj ¹cym uwagê na skutki wynikaj ¹ce z art. 52 przepisów budowlanych o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli z dnia 16 lutego 1928r. W myœl tego przepisu podzia ³ po ³o¿onych w osiedlach terenów budowlanych, nie stanowi ¹cych w ³asnoœci P. albo zwi ¹zków komunalnych, na dwie lub wiêcej dzia ³ek, mo¿e byæ dokonany tylko na podstawie zatwierdzonego planu parcelacji. Przed uzyskaniem takiego zatwierdzenia, umowy o odst ¹pieniu czêœci nieruchomoœci nie maj ¹ mocy prawnej. Co prawda w treœci aktu notarialnego stawaj ¹ce oœwiadczy ³y, ¿e plan parcelacyjny w ³aœciciela nieruchomoœci C., wykaz 177 zosta ³ ju¿ zatwierdzony, tylko na razie nie mog ¹ podaæ daty i liczby dziennika zatwierdzenia, niemniej okolicznoœæ ta nie zosta ³a w ¿aden sposób wykazana. W aktach ksiêgi wieczystej równie¿ brak jest jakichkolwiek dokumentów, na podstawie których mo¿na by stwierdziæ, ¿e parcela o powierzchni 300 m2 zosta ³a wydzielona z nieruchomoœci gruntowej objêtej ksiêg ¹ gruntow ¹ C. wykaz 177, zgodnie z obowi ¹zuj ¹cym wówczas prawem.

Ponadto, strona powodowa nie udowodni ³a, by dokonano wpisu w ksiêdze wieczystej prowadzonej dla wskazanej nieruchomoœci, który to wpis – jak wskazano powy¿ej - stanowi ³ konstytutywn ¹ przes ³ankê przeniesienia w ³asnoœci nieruchomoœci. (...) wnikliwe przeanalizowa ³ treœæ ksiêgi wieczystej nr (...) i nie stwierdzi ³, by kiedykolwiek zosta ³o w niej ujawnione poprzez wpis prawa w ³asnoœci nieruchomoœci na rzecz F. K. (1), b ¹dŸ te¿ na rzecz poprzedniczki prawnej powódki – M. T. (1). Brak wpisów we wskazanych ksiêgach wieczystych stanowi ³ nadto okolicznoœæ bezsporn ¹ miêdzy stronami. Powódka K. T. w swoich zeznaniach przyzna ³a, i¿ brak jest wpisów w ksiêgach wieczystych odzwierciedlaj ¹cych opisane przez ni ¹ transakcje we wskazanych aktach notarialnych. (...) tak¿e, i¿ w jej ocenie mog ³o to wynikaæ z niskiej œwiadomoœci prawnej jej poprzedników, którzy o tym nie wiedzieli lub powy¿szych czynnoœci nie dopilnowali. (...) te¿ w jej ocenie stan prawny ujawniony w ksiêdze wieczystej nie jest zgodny ze rzeczywistym stanem prawnym.

Z.¿yæ tak¿e nale¿a ³o, ¿e zgodnie z zasad ¹ nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet F. K. (1) mog ³aby rozporz ¹dziæ prawem w ³asnoœci na rzecz M. T. (1) tylko w przypadku, gdyby takie prawo jej przys ³ugiwa ³o. Tymczasem, nie wykazano w niniejszej sprawie, by F. K. (1) sama skutecznie naby ³a prawo w ³asnoœci przedmiotowej nieruchomoœci na mocy kontaktu z dnia 17 sierpnia 1932 roku. Jak wskazano ju¿ powy¿ej, strona powodowa nie z ³o¿y ³a do akt niniejszej sprawy odpisu tej umowy. W aktach ksiêgi wieczystej równie¿ brak jest tego dokumentu. Jedynym Ÿród ³em wiedzy o dokonaniu takiej czynnoœci prawnej jest zatem kontakt z 10 wrzeœnia 1934 roku. W § 1 tego aktu wskazano bowiem, ¿e F. K. (1) naby ³a parcelê budowlan ¹ o powierzchni 300 m2 na podstawie kontraktu kupna - sprzeda¿y z dnia 17 sierpnia 1932r., sporz ¹dzonego przed notariuszem W. R. w G. (nr rejestru notarialnego 325) od J. D. (1) (vel D.) z jego nieruchomoœci objêtej ksiêg ¹ gruntow ¹ C., tom VI, wykaz 177. W œwietle zebranego materia ³u dowodowego nie sposób jednak uznaæ, by zosta ³y dochowane wszystkie przes ³anki skutecznego przeniesienia prawa w ³asnoœci nieruchomoœci na nabywcê w postaci powzdania i wpisu do ksiêgi wieczystej. O braku powzdania œwiadczyæ mo¿e treœæ § 5 aktu z dnia 10 wrzeœnia 1934 roku, w myœl którego sprzedaj ¹ca przela ³a na kupuj ¹c ¹ wszelkie prawa wynikaj ¹ce z kontraktu kupna – sprzeda¿y z dnia 17 sierpnia 1932 roku nr 325 notariusza W. R. w G. i udzieli ³a kupuj ¹cej nieodwo ³alnego i wa¿nego po œmierci pe ³nomocnictwa do przew ³aszczenia sobie samej nabytej parceli z prawem substytucji.

Nadto, o braku powzdania œwiadczyæ mo¿e równie¿ treœæ kontraktu darowizny z dnia 24 stycznia 1933 roku. Z. bowiem nale¿y uwagê, i¿ przy zawarciu umowy darczyñcy, w tym J. D. (1) (bêd ¹cy tak¿e stron ¹ umowy z dnia 17 sierpnia 1932 roku) oœwiadczyli, ¿e z nieruchomoœci C. wykaz 177 o obszarze 8.12.60 ha odsprzedali parcelê o powierzchni oko ³o 300 m2 F. K. (2), nie udzielaj ¹c jej przew ³aszczenia. Nadto, co ju¿ wskazano powy¿ej, nie dokonano tak¿e wpisu w ksiêdze wieczystej prawa w ³asnoœci na rzecz nabywczyni.

Skoro zatem nie dochowano wszystkich przewidzianych prawem wymogów do przeniesienia prawa w ³asnoœci nieruchomoœci to uznaæ nale¿a ³o, ¿e nie dosz ³o do skutecznego przeniesienia prawa w ³asnoœci wy¿ej wymienionej parceli najpierw na rzecz F. K. (1), a nastêpnie tak¿e na M. T.. A je¿eli tak -to równie¿ dalsze nastêpstwa prawne wynikaj ¹ce z dziedziczenia nie mog ³y mieæ znaczenia w niniejszej sprawie.

J.œnie nale¿a ³o mieæ na wzglêdzie, ¿e z dokumentów znajduj ¹cych siê w aktach ksiêgi wieczystej nr (...) wynika nastêpstwo prawne pozwanych i ich poprzedników prawnych. W oparciu o powy¿sze dokumenty, wymienione w ustaleniach stanu faktycznego, mo¿na stwierdziæ, ¿e pierwotny w ³aœciciel nieruchomoœci J. D. (1) w drodze darowizny przeniós ³ prawo w ³asnoœci przedmiotowej nieruchomoœci objêtej ksiêg ¹ gruntow ¹ C., tom VI, wykaz 177 na rzecz swojego syna F. D.. Jego nastêpc ¹ prawnym by ³a z kolei siostra (...) D., która naby ³a prawo w ³asnoœci spornej nieruchomoœci w drodze dziedziczenia, a nastêpnie w drodze darowizny przenios ³a je na rzecz swojej siostrzenicy I. K. (matki pozwanych). Natomiast I. K. darowa ³a tê nieruchomoœæ synowi (...), który nastêpnie przeniós ³ udzia ³ w wysokoœci ½ czêœci na rzecz siostry B. K.. Po od ³¹czeniu z ksiêgi wieczystej nr (...) dzia ³ki nr 686 i za ³o¿eniu dla niej nowej ksiêgi o nr (...) taki stan prawny zosta ³ ujawniony w dziale II. Tym samym nale¿a ³o uznaæ, ¿e wobec bezskutecznoœci kontraktów z 1932 roku i 1934 roku, a tak¿e wobec wykazania nastêpstwa prawnego pozwanych i ich poprzedników prawnych, nie zachodzi niezgodnoœæ pomiêdzy stanem prawnym ujawnionym w ksiêdze wieczystej a stanem rzeczywistym.

W zwi ¹zku z powy¿szym, na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o ksiêgach wieczystych i hipotece a contrario powództwo podlega ³o oddaleniu.

Jedynie na marginesie nale¿y wskazaæ, i¿ nie ka¿de powództwo o uzgodnienie treœci ksiêgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym mo¿e odnieœæ po¿ ¹dany przez powoda skutek, nawet w sytuacji kiedy w obrocie prawnym wystêpuj ¹ dokumenty (np. akty notarialne) œwiadcz ¹ce o sprzeda¿y nieruchomoœci na rzecz okreœlonych osób. Kluczowym aspektem jest ocena ¿ ¹dania przez pryzmat prawa materialnego obowi ¹zuj ¹cego w czasie dokonywanej czynnoœci – co te¿ (...) w niniejszej sprawie. Niemniej jednak niniejsza (...) nie przes ¹dza o zasadnoœci, b ¹dŸ bezzasadnoœci wniosku o zasiedzenie przedmiotowej nieruchomoœci z uwagi na up ³yw czasu, co bêdzie przedmiotem rozstrzygniêcia w innej sprawie.

O kosztach procesu (...) na podstawie art. 98 §1 k.p.c. i zgodnie z zasad ¹ odpowiedzialnoœci za wynik sprawy zas ¹dzi ³ od przegrywaj ¹cej niniejszy spór powódki na rzecz pozwanych S. K. i B. K. solidarnie kwotê 1.834 z ³, na co z ³o¿y ³y siê: op ³ata za czynnoœci fachowego pe ³nomocnika pozwanych bêd ¹cego radc ¹ prawnym w stawce minimalnej (1.800 z ³) obliczona od wskazanej wartoœci przedmiotu sporu, a tak¿e op ³ata skarbowa od pe ³nomocnictwa (2 x 17 z ³). Nadto, na podstawie art. 98 §1

1 k.p.c. (...) odsetki ustawowe za opóŸnienie od dnia uprawomocnienia siê wyroku do dnia zap ³aty.

(...) na uwadze powy¿sze – orzeczono jak we wstêpie.