Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2022 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny Sekcja ds. rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Żelewska

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2022 roku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą we W.

przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. na rzecz powódki (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. kwotę 295,46 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych czterdzieści sześć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. na rzecz powódki (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. kwotę 137,00 zł (sto trzydzieści siedem złotych) tytułem kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Powódka (...) sp. z o.o. z siedzib ¹ we (...) od pozwanej (...) Kasy O.œciowo-Kredytowej im. F. S. w G. zap ³aty kwoty 295,46 z ³ wraz z ustawowymi odsetkami za opóŸnienie od dnia 17 kwietnia 2021 roku do dnia zap ³aty, a tak¿e zas ¹dzenia na swoj ¹ rzecz kosztów procesu wed ³ug norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskaza ³a, ¿e dnia 21 marca 2017 roku pozwany zawar ³ z konsumentem umowê po¿yczki (kredytu konsumenckiego) nr (...). Zgodnie z umow ¹ kwota udzielonego kredytu wynios ³a 21.386,64 z ³. W chwili zawarcia umowy pozwana pobra ³a kwotê 3.562,50 z ³ tytu ³em prowizji. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynios ³a 18,01 %, zaœ ca ³kowity koszt kredytu 23.064,27 z ³. W okresie umownym pozwana pobiera ³a odsetki od ca ³kowitej kwoty udzielonego kredytu w wysokoœci 24.949,14 z ³ wed ³ug zmiennej stopy procentowej wynosz ¹cej 9,50 % w skali roku. Zdaniem powódki pozwana bezpodstawnie pobiera ³a odsetki od poniesionego kosztu prowizji. (...) na stanowisku, ¿e ca ³kowita kwota kredytu obejmuje wy ³¹cznie tê kwotê, która zosta ³a faktycznie oddana do swobodnej decyzji konsumenta. Koszty zwi ¹zane z udzieleniem kredytu nie mog ¹ stanowiæ ca ³kowitej kwoty kredytu, nawet wówczas, gdy kredytodawca udziela kredytu przeznaczonego na poniesienie tych kosztów. Dnia 23 lutego 2018 roku dokonano wczeœniejszej ca ³kowitej sp ³aty kredytu. Dnia 24 kwietnia 2020 roku powódka zawar ³a z konsumentem umowê przelewu wierzytelnoœci s ³u¿ ¹cej konsumentowi przeciwko pozwanemu, o czym zawiadomi ³ pozwan ¹ zawiadomieniem oraz wezwaniem z dnia 31 marca 2021 roku do zap ³aty kwoty dochodzonej pozwem w terminie 14 dni. Pismo dorêczono pozwanej dzieñ póŸniej.

Dochodzona kwota obejmuje odsetki od prowizji za okres od dnia udzielenia kredytu do chwili jego sp ³aty.

Roszczenie sta ³o siê wymagalne z dniem 16 kwietnia 2021 roku, tj. po up ³ywie 14-dniowego terminu wyznaczonego w wezwaniu do zap ³aty.

(...) roszczenia stanowi ³ art. 410 k.c. w zw. z art. 5 pkt 10 e ustawy o kredycie konsumenckim.

(pozew – k. 3-6v.)

W sprzeciwie od nakazu zap ³aty pozwana wnios ³a o oddalenie powództwa w ca ³oœci i zas ¹dzenie na swoj ¹ rzecz kosztów procesu wed ³ug norm przepisanych.

Pozwana zarzuci ³a powódce brak legitymacji czynnej, podnosz ¹c, ¿e cesja wierzytelnoœci nie obejmuje roszczeñ z tytu ³u nienale¿nego œwiadczenia.

Zdaniem pozwanej roszczenie g ³ówne jest niezasadne. Umowa po¿yczki zosta ³a zawarta na kwotê 28.500,00 z ³ i ca ³oœæ tych œrodków zosta ³a wyp ³acona kredytobiorcy. Od tej kwoty naliczane by ³y odsetki. Po¿yczkobiorczyni wyrazi ³a wolê zap ³aty kosztu prowizji ze œrodków pochodz ¹cych z przedmiotowej po¿yczki. Konsument mia ³ wybór co do sposobu uiszczenia prowizji.

Poza tym powódka jako przedsiêbiorca nie mo¿e powo ³ywaæ siê przy dochodzeniu roszczeñ na prawa konsumenta, które jej samej nie przys ³uguj ¹.

N.¿nie od powy¿szego roszczenie jest przedawnione, a tak¿e stanowi nadu¿ycie prawa.

(sprzeciw – k. 33-41)

Stan faktyczny:

Dnia 21 marca 2017 roku (...) B. jako konsumentka zawar ³a z pozwan ¹ umowê po¿yczki (kredytu konsumenckiego) nr (...). Umowa zawarta zosta ³a na okres od dnia jej zawarcia do dnia 19 marca 2027 roku. W umowie wskazano, ¿e ca ³kowita kwota kredytu wynosi ³a 21.386,64 z ³ i nie obejmuje kredytowanych przez pozwan ¹ kosztów po¿yczki. Kwota po¿yczki z uwzglêdnieniem kredytowanych kosztów po¿yczki wynosi ³a 28.500,00 z ³. Po¿yczka mia ³a zostaæ wyp ³acona na wskazany w umowie rachunek. Koszty zwi ¹zane z zawarciem umowy (...) m.in. prowizja z tytu ³u udzielenia po¿yczki w kwocie 3.562,50 z ³. Za cel po¿yczki wskazano dowolny cel konsumpcyjny. (...) kwota do zap ³aty w dniu zawarcia umowy obliczona zosta ³a na 44.450,91 z ³, a Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania obliczona zosta ³a na 18,01 %. Zgodnie z umow ¹ kwota po¿yczki obejmuj ¹ca kredytowane koszty po¿yczki oprocentowana by ³a wed ³ug zmiennej stopy procentowej wynosz ¹cej – na dzieñ zawarcia umowy – 9,50 %. Umowa zawarta zosta ³a na wzorcu umownym nr P/U/K./2.9a.

(dowód: umowa – k. 13-15)

Warunkiem wyp ³aty po¿yczki – zgodnie z § 14 ust. 1 pkt 3 Regulaminu by ³o uiszczenie m.in. prowizji.

(dowód: regulamin – k. 51-52)

Po¿yczkobiorczyni przed wyp ³at ¹ po¿yczki z ³o¿y ³a dyspozycjê wyp ³aty przelewem z kwoty udzielonego kredytu kwoty 3.562,50 z ³ na pokrycie prowizji (wed ³ug wzoru R/F/D.-G.-P./1.4).

(dowód: dyspozycja wyp ³aty przelewem – k. 53)

Pozwana wyp ³aci ³a zatem na prowadzony rachunek po¿yczkobiorczyni kwotê 28.500,00 z ³, jednoczeœnie (o tej samej godzinie 16:26) pobieraj ¹c kwotê prowizji w wysokoœci 3.562,50 z ³. W efekcie w dniu zawarcia umowy po¿yczki po¿yczkobiorca dysponowa ³ kwot ¹ pomniejszon ¹ o koszt prowizji.

(dowód: zestawienie operacji – k. 49)

Dnia 23 lutego 2018 roku po¿yczkobiorczyni dokona ³a ca ³kowitej sp ³aty po¿yczki.

(dowód: oœwiadczenie – k. 21)

Dnia 18 listopada 2019 roku (...) B. zawar ³a z powódk ¹ umowê przelewu wierzytelnoœci przys ³uguj ¹cej z ww. umowy, obejmuj ¹c ¹ w szczególnoœci wierzytelnoœci o zwrot wszelkich nienale¿nie pobranych op ³at i kosztów oraz o zwrot kosztów w zwi ¹zku z wczeœniejsz ¹ sp ³at ¹ kredytu konsumenckiego oraz ze wszystkimi zwi ¹zanymi z tymi wierzytelnoœciami prawami (m.in. odsetkami za zw ³okê i opóŸnienie).

(dowód: umowa cesji – k. 22-22v.)

Pismem z dnia 30 marca 2021 roku powódka wezwa ³a pozwan ¹ do zap ³aty kwoty 182,64 z ³ tytu ³em pobranych przez pozwan ¹ odsetek od kosztów prowizji w okresie obowi ¹zywania umowy. Z.œlono 14-dniowy termin na zap ³atê pod rygorem skierowania sprawy na drogê postêpowania s ¹dowego. Wezwanie dorêczono dnia 1 kwietnia 2021 roku.

(dowód: wezwanie – k. 24-24v., potwierdzenie nadania – k. 25-26v., wydruk z systemu œledzenia przesy ³ek – k. 27)

Wysokoœæ odsetek od kwoty prowizji za okres obowi ¹zywania umowy (...) 295,46 z ³.

(dowód: zweryfikowane obliczenia – k. 23)

(...)¿y ³, co nastêpuje:

Sprawa rozpoznawana by ³a wed ³ug przepisów o postêpowaniu uproszczonym.

(...) po rozwa¿eniu wszystkich okolicznoœci sprawy uzna ³ za konieczne rozszerzenie uzasadnienia ponad wyjaœnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 5058 § 4 k.p.c.).

P.¿szy – zasadniczo niesporny – stan faktyczny (...) po rozwa¿eniu ca ³ego zebranego w niniejszej sprawie materia ³u dowodowego w postaci dowodów z dokumentów przed ³o¿onych przez strony.

(...) zebrany materia ³ dowodowy (...) nie znalaz ³ podstaw, aby kwestionowaæ autentycznoœæ przedstawionych przez strony dokumentów. Z.¿yæ bowiem nale¿a ³o, ¿e ¿adna ze stron nie podnios ³a w toku niniejszego postêpowania zarzutów co do autentycznoœci tych dokumentów, a nadto wymienione powy¿ej dokumenty zosta ³y podpisane i nie nosz ¹ ¿adnych znamion podrobienia czy przerobienia. Podobnie sytuacja mia ³a siê do kopii dokumentów, które jako niekwestionowane w ramach swobodnej oceny dowodów uznano za wiarygodne. Dodatkowo, (...) na uwadze, ¿e ¿adna ze stron nie zaprzeczy ³a, ¿e osoby podpisane pod wy¿ej wskazanymi dokumentami lub ich kopiami nie z ³o¿y ³y oœwiadczeñ w nich zawartych.

Na wstêpie rozwa¿añ nale¿a ³o zauwa¿yæ, ¿e w uzasadnieniu wyroku nie ma potrzeby ani obowi ¹zku wyra¿ania szczegó ³owego stanowiska do wszystkich pogl ¹dów prezentowanych przez strony, o ile nie mia ³y one istotnego znaczenia dla rozstrzygniêcia sprawy (por. wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 29 paŸdziernika 1998 r. w sprawie II UKN 282/98, Legalis 44600). Dopuszczalne – a w œwietle brzmienia art. 3271 § 2 k.p.c. wrêcz konieczne – jest rozprawienie siê z poszczególnymi zarzutami niejako en bloc, poprzez zaprezentowanie odmiennego zapatrywania w kwestii faktów lub prawa nie pozostawiaj ¹ce przestrzeni dla racjonalnej obrony pozosta ³ych zarzutów, które – przy uwzglêdnieniu koncepcji s ¹du – staj ¹ siê wówczas bezprzedmiotowe (por. uzasadnienie wyroku S ¹du Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie VI ACa 1651/15, Legalis 1733044).

P. prawn ¹ powództwa stanowi ³ art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Jak stanowi ten ostatni kto bez podstawy prawnej uzyska ³ korzyœæ maj ¹tkow ¹ kosztem innej osoby, obowi ¹zany jest do wydania korzyœci w naturze, a gdyby to nie by ³o mo¿liwe, do zwrotu jej wartoœci. Przepis ten stosuje siê w szczególnoœci do œwiadczenia nienale¿nego.

W pierwszej kolejnoœci rozwa¿yæ nale¿a ³o zarzut legitymacji procesowej powódki do wytoczenia powództwa w oparciu o przepisy o nienale¿nym œwiadczeniu. Legitymacja procesowa jest przes ³ank ¹ materialnoprawnej skutecznoœci powództwa i oznacza wynikaj ¹ce z przepisów prawa materialnego uprawnienie do wyst ¹pienia w danym procesie w charakterze powoda (legitymacja procesowa czynna) oraz pozwanego (legitymacja procesowa bierna). Legitymacja procesowa jest przy tym pozytywn ¹ przes ³ank ¹ jurysdykcyjn ¹, podlegaj ¹c ¹ ocenie na podstawie przepisów prawa materialnego, zatem jej ewentualny brak skutkuje oddaleniem powództwa.

Legitymacja czynna powódki wynika ³a z przeniesienia jej w trybie art. 509 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel mo¿e bez zgody d ³u¿nika przenieœæ wierzytelnoœæ na osobê trzeci ¹ (przelew), chyba ¿e sprzeciwia ³oby siê to ustawie, zastrze¿eniu umownemu albo w ³aœciwoœci zobowi ¹zania. (...) cesji za skuteczn ¹. (...) bowiem oznaczon ¹ wierzytelnoœæ, wyszczególniaj ¹c m.in. „wierzytelnoœæ o zwrot wszelkich nienale¿nie pobranych op ³at i kosztów”. (...) chybiony jest zarzut pozwanej jakoby przedmiotem umowy cesji (...) wy ³¹cznie wierzytelnoœæ z tytu ³u zwrotu prowizji w zwi ¹zku z wczeœniejsz ¹ sp ³at ¹ kredytu. Poza tym treœæ umowy nale¿y wyk ³adaæ przez pryzmat kryteriów oznaczonych w art. 65 § 2 k.c. Nie by ³o konieczne, aby podstawa prawna dochodzonego roszczenia wskazana zosta ³a wprost w umowie. W konsekwencji umowa cesji (...) skutek rozporz ¹dzaj ¹cy, o którym mowa w art. 510 k.c.

W tym miejscu wskazaæ nale¿a ³o, ¿e nie zas ³ugiwa ³ tak¿e na aprobatê zarzut niedopuszczalnoœci dochodzenia przez powódkê roszczeñ konsumenckich. P.œlenia wymaga, ¿e przelew wierzytelnoœci skutkuje wst ¹pieniem cesjonariusza w ogó ³ uprawnieñ s ³u¿ ¹cych uprzednio cedentowi. Cesja polega na przejœciu wierzytelnoœci na cesjonariusza, przy czym wierzytelnoœæ ta s ³u¿y cesjonariuszowi w takim samym zakresie, w jakim przys ³ugiwa ³a ona cedentowi. Bez znaczenia pozostaj ¹ przy tym indywidualne przymioty cesjonariusza lub jego forma organizacyjno-prawna. W konsekwencji przedsiêbiorca mo¿e na skutek cesji dochodziæ roszczeñ, które powsta ³y w ramach stosunku konsumenckiego. Przytoczone przez pozwan ¹ orzeczenie (...) w sprawie o sygn. akt C-106/17 odnosi siê do materii proceduralnej i korzystania z u ³atwieñ s ³u¿ ¹cych konsumentom w sporach przeciwko przedsiêbiorcom w zakresie jurysdykcji krajowej. Roszczenie konsumenta nie materializowa ³o siê w momencie wezwania do zap ³aty. W niniejszej sprawie termin przedawnienia odrywa ³ siê od terminu wymagalnoœci roszczenia. (...) ono konsumentowi, ale wymagalnoœæ zale¿a ³a od wezwania do zap ³aty (art. 455 k.c.).

Tak samo niezasadny okaza ³ siê zarzut przedawnienia. Roszczenie z tytu ³u nienale¿nego œwiadczenia przedawnia siê na zasadach ogólnych – mog ³o ono byæ dochodzone najwczeœniej z chwil ¹ wykonania umowy przez konsumenta – 23 lutego 2018 roku – wskazane roszczenie uleg ³oby przedawnieniu w dniu 31 grudnia 2024 roku (maj ¹c na uwadze przepisy intertemporalne ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. 2018 poz. 1104). (...) przez (...) N.¿szego z dnia 25 lutego 2005 roku (sygn. akt II CK 439/04) w powo ³aniu na pogl ¹d z orzeczenia z dnia 22 marca 2001 roku (V CKN 769/00) nie zmienia tej oceny, albowiem termin przedawnienia roszczenia z tytu ³u bezpodstawnego wzbogacenia/nienale¿nego œwiadczenia jest ustalany na podstawie przepisów ogólnych, a nie na podstawie przepisów szczególnych reguluj ¹cych dany rodzaj stosunku prawnego uzasadniaj ¹cego œwiadczenie, które okaza ³o siê nienale¿ne. N.¿ne œwiadczenie jest samoistn ¹ instytucj ¹ i termin przedawnienia roszczenia z tego tytu ³u w braku przepisu szczególnego podlega przepisowi ogólnemu z art. 118 k.c. i nastêpnych.

(...) do meritum sprawy konieczne jest odwo ³anie siê do definicji podstawowych pojêæ zwi ¹zanych z kredytem konsumenckim zawartych w ustawie o kredycie konsumenckim. Umowa zawarta zosta ³a dnia 21 marca 2017 roku, a zatem pod rz ¹dzami ustawy w brzmieniu obowi ¹zuj ¹cym od dnia 22 wrzeœnia 2016 roku (Dz.U. z 2016 r. poz. 1528 t.j.)

Zgodnie z art. 5 pkt 7 tej ustawy ca ³kowita kwota kredytu stanowi sumê wszystkich œrodków pieniê¿nych, które kredytodawca udostêpnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Dopiero ustaw ¹ o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad poœrednikami kredytu hipotecznego i agentami z dnia 23 marca 2017 roku (Dz.U. z 2017 r. poz. 819 zm.) – obowi ¹zuj ¹c ¹ od dnia 22 lipca 2017 roku – doprecyzowan ¹ powy¿sz ¹ definicjê wskazuj ¹c, ¿e ca ³kowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich œrodków pieniê¿nych nieobejmuj ¹cych kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostêpnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich œrodków pieniê¿nych nieobejmuj ¹cych kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostêpnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt.

Natomiast art. 85 ust. 2 ustawy wprowadzaj ¹cej nakazywa ³, aby do umów o kredyt hipoteczny oraz umów o kredyt konsumencki, zawartych przed dniem wejœcia w ¿ycie ustawy, stosowaæ przepisy dotychczasowe.

Punktem wyjœcia dla wyk ³adni pojêcia „ca ³kowitej kwoty kredytu” – równie¿ w stanie prawnym obowi ¹zuj ¹cym w dniu zawarcia umowy – jest odwo ³anie siê do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylaj ¹cej dyrektywê Rady 87/102/EWG.

W orzeczeniu T. S.œci Unii Europejskiej z dnia 26 kwietnia 2016 roku przypomniano, ¿e „w art. 3 lit. h) dyrektywy pojêcie „ca ³kowitej kwoty do zap ³aty przez konsumenta” zdefiniowane zosta ³o jako „suma ca ³kowitej kwoty kredytu i ca ³kowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta”.

(...) kwota kredytu w rozumieniu art. 3 lit. l) i art. 10 ust. 2 dyrektywy (...) nie obejmuje ¿adnych kwot, których przeznaczeniem jest wywi ¹zanie siê ze zobowi ¹zañ podjêtych w ramach odnoœnej umowy o kredyt, takich jak koszty administracyjne, odsetki, op ³ata za udzielenie kredytu czy wszelkie inne typy kosztów, które musi ponieœæ konsument.”

W wyniku szerszych rozwa¿ (...) na stanowisku, ¿e „art. 3 lit. l) i art. 10 ust. 2 dyrektywy (...), a tak¿e pkt I za ³¹cznika I do rzeczonej dyrektywy nale¿y interpretowaæ w ten sposób, ¿e ca ³kowita kwota kredytu i kwota wyp ³at okreœlaj ¹ ca ³oœæ kwot udostêpnianych konsumentowi, co wyklucza kwoty powi ¹zane przez kredytodawcê z pokryciem kosztów zwi ¹zanych przez kredytodawcê z udzieleniem odnoœnego kredytu, które to kwoty nie s ¹ w rzeczywistoœci wyp ³acane konsumentowi”.

Na pogl ¹d ten powo ³a ³ siê równie¿ (...) N.¿szy w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 stycznia 2019 roku w sprawie o sygn. akt I NSK 9/18 (LEX nr 2643248), odnosz ¹c siê do stanu prawnego art. 5 pkt 7 ustawy o kredycie konsumenckim obowi ¹zuj ¹cego w dniu zawarcia umowy (...) przedmiotem niniejszego rozstrzygniêcia, nie mia ³ w ¹tpliwoœci, ¿e „w aktualnym stanie prawnym nie jest dopuszczalne prezentowanie tej samej kwoty (np. op ³aty przygotowawczej, prowizji, itp.) zarówno w ramach ca ³kowitej kwoty kredytu, jak i w kosztach kredytu. I to nawet wówczas, gdy sk ³adniki kosztów kredytu s ¹ kredytowane przez kredytodawcê. Za tak ¹ tez ¹ przemawia wyraŸna treœæ art. 5 pkt 7 u.k.k. („ca ³kowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich œrodków pieniê¿nych nieobejmuj ¹cych kredytowanych kosztów kredytu...”)”. Szczególnie wa¿kie jest stwierdzenie (...) N.¿szego: „Mimo braku wyraŸnego wy ³¹czenia w poprzedniej treœci art. 5 pkt 7 u.k.k. „kredytowanych kosztów kredytu” nie oznacza ³o to, ¿e w poprzednim stanie prawnym praktyka powoda by ³a dopuszczalna. Innymi s ³owy, równie¿ na tle poprzedniego brzmienia art. 5 pkt 7 u.k.k. koszty zwi ¹zane z udzieleniem kredytu nie mog ³y stanowiæ czêœci „ca ³kowitej kwoty kredytu”, nawet wówczas, gdy kredytodawca udzieli ³ kredytu przeznaczonego na poniesienie tych kosztów. W konsekwencji, „ca ³kowita kwota kredytu” obejmuje jedynie tê kwotê, która zosta ³a faktycznie oddana do swobodnej dyspozycji konsumenta”.
Na tle powy¿szych rozwa¿añ zmianê definicji ca ³kowitej kwoty kredytu na gruncie niniejszej sprawy nale¿y traktowaæ jako doprecyzowanie pojêcia. (...) dokonana przez (...) N.¿szy nie pozostawia w tym zakresie w ¹tpliwoœci.

(...) wy¿ej orzeczenie (...) w sprawie C-377/14 stanowi ³o punkt wyjœcia równie¿ dla rozwa¿añ poczynionych w uzasadnieniu wyroku S ¹du Apelacyjnego w W. z dnia 15 lutego 2017 roku w sprawie VI ACa 560/16 (LEX nr 2279527), w którym uznano, ¿e „na tle art. 5 pkt 7 u.k.k. „ca ³kowita kwota kredytu” oznacza œrodki faktycznie udostêpnione konsumentowi”, a to oznacza, ¿e w konsekwencji „konsument jest zobowi ¹zany do uiszczenia odsetek naliczanych tylko od œrodków faktycznie udostêpnionych konsumentowi, a wiêc od „ca ³kowitej kwoty kredytu”. Brak wiêc podstaw do obci ¹¿ania konsumenta odsetkami od kosztów kredytu, nawet w wypadku udzielenia kredytu w celu sfinansowania tych kosztów”.

Równie¿ w orzecznictwie Prezesa UOKiK przyjmowano pogl ¹d, ¿e ca ³kowita kwota kredytu (w rozumieniu art. 5 pkt 7 u.k.k.) nie obejmuje kosztów, które maj ¹ byæ pokryte z kapita ³u kredytu. Wniosek taki wynika z porównania art. 5 pkt 6 u.k.k. oraz art. 5 pkt 7 u.k.k. Pozwala to na unikniêcie dwukrotnego uwzglêdniania kosztów w ca ³kowitej kwocie do zap ³aty przez konsumenta zdefiniowanej w art. 5 pkt 8 u.k.k.– (por. m.in. decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 12.03.2013 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 10.05.2013 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr R£O (...) z 21.06.2013 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 9.10.2013 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 30.12.2015 r.; decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 8.08.2016 r., decyzja Prezesa UOKiK nr (...) z 28.12.2016 r., publ. www.uokik.gov.pl, a tak¿e pismo Prezesa UOKiK z 20.02.2012 r., (...)076-118/11/BK, (...) 2012, nr 9.) Omawiane stanowisko znajdowa ³o poparcie w orzecznictwie (...) (por. np. wyrok (...) z 6.05.2015 r., XVII AmA 5/14, LEX nr 2155798; wyrok (...) z 3.12.2015 r., XVII AmA 124/14, LEX nr 2155537; wyrok (...) z 11.12.2015 r., XVII AmA 125/14, LEX nr 1973757; wyrok (...) z 26.01.2016 r., XVII AmA 165/13, LEX nr 1997815; wyrok (...) z 20.12.2016 r., XVII AmA 53/16, LEX nr 2206139, a tak¿e wyrok SA w Warszawie z 12.12.2016 r., VI ACa 1213/15, LEX nr 2974033) - (zob. T. Czech [w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018, art. 5.).

W kontekœcie rozwa¿añ dotycz ¹cych definicji „ca ³kowitej kwoty kredytu” jej zmiana z dniem 22 lipca 2017 roku nie ma znaczenia dla rozstrzygniêcia, skoro zarówno za rz ¹dów wczeœniejszej ustawy jak i obecnej niedozwolone jest wliczanie do „ca ³kowitej kwoty kredytu” kwot, które nie zosta ³y wyp ³acone. Innymi s ³owy „ca ³kowita kwota kredytu” obejmuje jedynie kwotê „wyp ³acon ¹”.

Argumentacja oparta na zmianach definicji ustawowych zawartych w art. 5 ustawy o kredycie konsumenckim jest chybiona równie¿ z innego powodu. Jak (...) N.¿szy w uchwale z dnia 12 grudnia 2019 roku (III CZP 45/19, OSNC 2020/10/83) w powo ³aniu na wyrok (...) z dnia 13 listopada 1999 r., w sprawie C-106/89, w którym ten wskaza ³, ¿e wynikaj ¹ce z dyrektywy zobowi ¹zanie pañstw cz ³onkowskich do osi ¹gniêcia rezultatu przewidzianego przez dyrektywê, podobnie jak przewidziany na mocy art. 5 Traktatu (przenumerowanego przez Traktat z Amsterdamu na art. 10 WE [a po wejœciu w ¿ycie Traktatu z Lizbony – na art. 4 ust. 3 (...)]) obowi ¹zek podjêcia wszelkich w ³aœciwych œrodków ogólnych lub szczególnych w celu zapewnienia wykonania tego zobowi ¹zania, ci ¹¿y na wszystkich organach pañstw cz ³onkowskich, w tym, w ramach ich jurysdykcji, równie¿ na s ¹dach. Wynika st ¹d, ¿e stosuj ¹c prawo krajowe, bez wzglêdu na to, czy sporne przepisy zosta ³y przyjête przed czy po wydaniu dyrektywy, s ¹d krajowy, który musi dokonaæ jej wyk ³adni, powinien tego dokonaæ, tak dalece jak to tylko mo¿liwe, zgodnie z brzmieniem i celem dyrektywy, po to, by osi ¹gn ¹æ przewidywany przez ni ¹ rezultat, i w ten sposób zastosowaæ siê do wymogów przepisu art. 189 akapit trzeci Traktatu (przenumerowanego przez Traktat z Amsterdamu na art. 249 akapit trzeci WE (a po wejœciu w ¿ycie Traktatu z Lizbony – na art. 288 akapit czwarty (...)).

Zasada powszechnego zwi ¹zania wyk ³adni ¹ prawa unijnego dokonan ¹ przez (...) wynika z istoty i funkcji postêpowania prejudycjalnego oraz autonomii prawa unijnego wzglêdem prawa krajowego znajduje potwierdzenie w orzecznictwie samego (...) (zob. wyroki: z dnia 27 marca 1980 r., 61/79; z dnia 4 czerwca 2009 r., C-8/08, 10 kwietnia 1984 r., C-14/83, oraz w orzecznictwie (...) N.¿szego (zob. m. in. wyroki z dnia 10 kwietnia 2019 r., II UK 504/17, z dnia 5 grudnia 2019 r., III PO 7/18, postanowienie sk ³adu siedmiu (...) N.¿szego z dnia 2 sierpnia 2018 r., III UZP 4/18, OSNP 2018 nr 12, poz. 165).

Z.¿yæ nale¿a ³o, i¿ ustawa o kredycie konsumenckim stanowi implementacjê Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylaj ¹cej dyrektywê 87/102/EWG. Dyrektywa ta dokonuje harmonizacji krajowych przepisów prawnych dotycz ¹cych udzielania kredytu konsumenckiego. Harmonizacja ta ma charakter ca ³kowity, co oznacza, ¿e pañstwom cz ³onkowskim nie wolno, co do zasady, wprowadzaæ rozwi ¹zañ odmiennych od przewidzianych dyrektyw ¹, choæby mia ³y na celu silniejsz ¹ ochronê konsumentów (art. 22 ust. 1 oraz motyw 9 preambu ³y dyrektywy 2008/48/WE). (...) sytuacje, w których sama dyrektywa pozostawia pañstwom cz ³onkowskim decyzjê co do uregulowania okreœlonej kwestii – zob. w szczególnoœci art. 2 ust. 5 i ust. 6, art. 4 ust. 2 lit. c, art. 5 ust. 6, art. 6 ust. 2, art. 8 ust. 1, art. 10 ust. 5 lit. f, art. 14 ust. 2 i ust. 6, art. 16 ust. 4 dyrektywy 2008/48/WE (por. K. Osajda (red.), Tom VII. Prawa konsumenckie. Komentarz, Warszawa 2019, wyd.2, 2019).

Jak wskazuje siê w doktrynie orzeczenie (...) o wyk ³adni jest wi ¹¿ ¹ce dla s ¹du, który zwróci ³ siê z pytaniem prejudycjalnym. (...) to nie wynika co prawda z brzmienia art. 267 Traktatu, lecz zosta ³o to jednoznacznie przes ¹dzone w orzecznictwie (...) (69/85 W., pkt 13). (...) to obejmuje nie tylko s ¹d, który zwróci ³ siê z pytaniem, lecz tak¿e wszystkie s ¹dy krajowe orzekaj ¹ce w danej sprawie (np. w wy¿szej instancji lub instancji ponownej). Orzeczenie (...) nie ma skutku erga omnes (por. Kornobis-Romanowska Dagmara (red.), £acny Justyna (red.), Wróbel Andrzej (red.), Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz. Tom III (art. 223-358), WKP 2012). Mimo powy¿szego orzeczenie (...) wywo ³uje skutki tak¿e poza spraw ¹, w której s ¹d, który zwróci ³ siê z pytaniem prejudycjalnym. Wynika to z zasady efektywnego i jednolitego stosowania prawa unijnego we wszystkich pañstwach cz ³onkowskich UE. Taka skutecznoœæ orzeczenia (...) jest skutkiem doktryny acte éclairé. Doktryna ta zosta ³a sformu ³owana w wyroku TS z dnia 27 marca 1963 28-30/62 w sprawie Da C. en S. N., J. M., NV, H.-H. NV v. N. A.), którym wskazano, ¿e: „obowi ¹zek na ³o¿ony przez art. 177 [obecnie art. 267 (...)] akapit trzeci Traktatu o EWG na s ¹dy krajowe, których orzeczenia nie podlegaj ¹ zaskar¿eniu wed ³ug prawa wewnêtrznego, mo¿e byæ pozbawiony celowoœci z racji mocy wi ¹¿ ¹cej wyk ³adni dokonanej przez (...) na mocy art. 177 w przypadku, gdy podniesione pytanie jest materialnie identyczne z pytaniem, które stanowi ³o ju¿ przedmiot orzeczenia wydanego w trybie prejudycjalnym w podobnym przypadku. (...) w ramach art. 177, podejmuje siê wywnioskowaæ o znaczeniu norm wspólnotowych z brzmienia i ducha Traktatu, zastosowanie tak zinterpretowanych norm nale¿y natomiast do sêdziego krajowego. Art. 177 pozwala zawsze s ¹dowi krajowemu, jeœli uzna to za stosowne, na ponowne zadawanie pytañ w kwestii wyk ³adni, nawet jeœli by ³y one ju¿ przedmiotem orzeczenie prejudycjalnego w podobnej sprawie”. Z kolei w wyroku z dnia 6 paŸdziernika 1982 w sprawie C-283/81 S. (...) i L. di G. S. v. M. della S., [1982] (...) wynika doktryna acte clair. W orzeczeniu tym TS orzek ³, ¿e „art. 177 [obecnie art. 267] akapit trzeci Traktatu EWG powinien byæ interpretowany w ten sposób, ¿e s ¹d, którego orzeczenia nie podlegaj ¹ zaskar¿eniu wed ³ug prawa wewnêtrznego, jest zobowi ¹zany – w przypadku gdy powstaje przed nim pytanie dotycz ¹ce prawa wspólnotowego – do spe ³nienia swojego obowi ¹zku przed ³o¿enia pytania, chyba ¿e stwierdzi ³ on, ¿e podniesione pytanie nie jest istotne dla sprawy lub ¿e dany przepis prawa wspólnotowego stanowi ³ ju¿ przedmiot wyk ³adni przez (...) lub, ¿e prawid ³owe stosowanie prawa wspólnotowego jest tak oczywiste, ¿e nie pozostawia ono miejsca na jakiekolwiek racjonalne w ¹tpliwoœci; istnienie takiej ewentualnoœci nale¿y oceniaæ z uwzglêdnieniem cech charakterystycznych prawa wspólnotowego i szczególnych trudnoœci, jakie sprawia jego wyk ³adnia oraz niebezpieczeñstwo rozbie¿noœci w orzecznictwie wewn ¹trz Wspólnoty”. Ze sformu ³owanej w powy¿szych orzeczeniach zasady efektywnego i jednolitego stosowania prawa unijnego we wszystkich pañstwach cz ³onkowskich UE wynika, ¿e interpretacja dokonana przez (...) winna byæ stosowana przez s ¹dy krajowe.

W œwietle powy¿szego nale¿a ³o uznaæ, ¿e wyk ³adnia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, w tym w szczególnoœci definicji „ca ³kowitej kwoty kredytu” dokonywana powinna byæ przez pryzmat wyk ³adni dokonanej przez (...) w powo ³anym wy¿ej wyroku w sprawie C-377/14.

Jak (...) N.¿szy w powo ³anej wy¿ej uchwale: orzeczenie (...), wi ¹¿e s ¹dy krajowe, skoro wydanie przez s ¹d krajowy orzeczenia z oczywistym naruszeniem wyroku (...) mo¿e stanowiæ podstawê odpowiedzialnoœci pañstwa cz ³onkowskiego za szkody wyrz ¹dzone jednostkom wskutek naruszenia prawa wspólnotowego (zobacz np. wyrok ETS z 30 wrzeœnia 2003 r., w sprawie C-224/01 K., pkt 56 i 57). Tak samo nale¿y podejœæ w przypadku zignorowania przez s ¹d krajowy wyk ³adni dyrektywy w sytuacji, gdyby przedmiot pytania prejudycjalnego by ³ identyczny.

W niniejszej sprawie wskazano w umowie, ¿e ca ³kowita kwota kredytu wynosi ³a 21.386,64 z ³ i tak ustalona nie obejmowa ³a kredytowanych kosztów kredytu. Natomiast kwota po¿yczki z uwzglêdnieniem kredytowanych kosztów kredytu, tj. m.in. prowizji w kwocie 3.562,00 z ³ wynosi ³a 28.500,00 z ³. Ten powszechnie stosowany zabieg wprowadza w b ³¹d konsumenta co do rzeczywistej kwoty udzielonej mu po¿yczki. Jest równie¿ niepoprawny z jêzykowego punktu widzenia, albowiem ca ³kowita kwota po¿yczki obejmuje ca ³oœæ kwot udostêpnionych konsumentowi, co oznacza, ¿e „kwota po¿yczki” nie mo¿e stanowiæ kwoty wy¿szej ni¿ kwota „ca ³kowita”. (...) kwota po¿yczki, o czym by ³a ju¿ mowa, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem oznacza wy ³¹cznie te œrodki, które zosta ³y wyp ³acone konsumentowi (tzw. kwota na rêkê) i pozostawione do jego swobodnej dyspozycji. W ¿adnym razie kwota 28.500,00 z ³ nie zosta ³a pozostawiona w ca ³oœci do swobodnej dyspozycji konsumenta. Wynika to wprost z powy¿szych rozwa¿añ dotycz ¹cych ca ³kowitej kwoty kredytu. Poza tym zgodnie z § 14 ust. 1 pkt 3 Regulaminu, stanowi ¹cego integraln ¹ czêœæ umowy: „ (...) po¿yczki/kredytu nastêpuje po zap ³acie nale¿nych prowizji i op ³at”. Zatem chronologicznie – co wynika wprost z zapisów umownych – wyp ³ata po¿yczki nie mog ³a nast ¹piæ przed zap ³at ¹ prowizji. Oczywistym jest, ¿e bez z ³o¿enia dyspozycji wyp ³aty przelewem kwoty 3.562,50 z ³ na pokrycie prowizji zwi ¹zanej z zawarciem umowy, nie zosta ³aby ona zawarta. C.œæ ta stanowi ³a element procedury udzielenia po¿yczki. Dokument ten (vide: k. 53) nale¿y traktowaæ jako integraln ¹ czêœæ umowy, celowo wyprowadzon ¹ z niej, aby stworzyæ pozór swobodnego dysponowania przez konsumenta kwot ¹ po¿yczki. Próba obejœcia opisanych wy¿ej zakazów pobierania odsetek od skredytowanych kosztów kredytu nie mog ³a okazaæ siê skuteczna.

Pozwana konstruuj ¹c wzorzec umowny niew ¹tpliwie zdawa ³a sobie sprawê z aktualnego orzecznictwa, a wskazanego powy¿ej. Nie do pogodzenia z zasadami logicznego rozumowania by ³oby uznanie, ¿e powódka postawi ³a do dyspozycji konsumenta kwotê po¿yczki w wysokoœci 28.500,00 z ³ (wskazuj ¹c tym samym, ¿e ca ³kowita kwota kredytu wynosi 21.386,64 z ³), a nastêpnie konsument zupe ³nie dobrowolnie zleci ³ zap ³atê prowizji z uzyskanych œrodków.

Chybione zatem pozostaj ¹ twierdzenia pozwanej, ¿e wyp ³aci ³a konsumentowi (pozostawi ³a do swobodnej dyspozycji) kwotê 28.500,00 z ³ bez wczeœniejszej zap ³aty prowizji, licz ¹c, ¿e konsument wywi ¹¿e siê ze swojego obowi ¹zku. Innymi s ³owy skoro warunkiem wyp ³aty po¿yczki by ³o uiszczenie prowizji, to oczywistym jest, ¿e œrodki te pochodzi ³y z tej po¿yczki. Konsument nie otrzyma ³by po¿yczki, gdyby nie z ³o¿y ³ oœwiadczenia o potr ¹ceniu z niej kwoty po¿yczki. Oznacza to, ¿e czêœæ kwoty po¿yczki przeznaczona zosta ³a faktycznie na skredytowanie prowizji. W umowie wskazano zreszt ¹ wprost, ¿e koszty kredytu, tj. prowizja zostaje skredytowana przez kredytodawcê. Nawet bez wskazania tego wprost, nie mia ³oby to znaczenia, skoro faktycznie w powsta ³ym stosunku prawnym takie zdarzenie mia ³o miejsce. (...) jest zauwa¿enie, ¿e nie istnia ³aby realna ró¿nica pomiêdzy umownym sformu ³owaniem, zgodnie z którym czêœæ wyp ³aconej kwoty kredytu przeznaczona jest na sfinansowanie kosztów po¿yczki (w tym przypadku prowizji), a sytuacj ¹, w której oznacza siê cel umowy jako dowolny, jednak konsument faktycznie ponosi ten koszt z wyp ³aconej kwoty po¿yczki. Zatem chybiony jest pogl ¹d, ¿e przepisy nie wymagaj ¹, aby wyp ³ata nast ¹pi ³a do r ¹k konsumenta, a to ze wzglêdów ju¿ wskazanych powy¿ej. Nie przeczy temu równie¿ wykaz operacji na rachunku konsumenta. Wynika z niego wprost, ¿e pozwana wyp ³aci ³a kwotê pomniejszon ¹ o kwotê prowizji. Wytworzenie operacji ksiêgowych, z których wynika, ¿e w tej samej dacie oraz godzinie wyp ³aca siê kwotê kredytu w wysokoœci 28.500,00 z ³ oraz potr ¹ca z niej kwotê prowizji w wysokoœci 3.562,50 z ³ nie jest niczym innym jak faktycznym wyp ³aceniem konsumentowi kwoty pomniejszonej o prowizjê. Nie istnia ³ moment w czasie, w którym konsument swobodnie dysponowa ³ kwot ¹ kredytu w wysokoœci 28.500,00 z ³, tym bardziej, ¿e musia ³ wczeœniej uiœciæ kwotê prowizji, aby kwotê kredytu uzyskaæ.

Analogiczny – jak w niniejszej sprawie – mechanizm (...) Apelacyjny w W. w wyroku z dnia 30 paŸdziernika 2017 roku w sprawie o sygn. akt VII ACa 879/17 (LEX nr 2471048), gdzie w uzasadnieniu stwierdzono za stron ¹, ¿e „dopóki konsument nie uiœci kwot nale¿nych kontrahentowi z tytu ³u op ³at i prowizji lub te¿ nie zostan ¹ one potr ¹cone, nie mo¿e dojœæ do udostêpnienia konsumentowi œrodków pieniê¿nych”. W tej¿e sprawie (...), ¿e s ³usznoœci tego twierdzenia nie sprzeciwia siê treœæ umowy po¿yczki, gdzie ustalono, ¿e „po¿yczka jest wyp ³acana w dniu podpisania umowy, w sposób okreœlony przez po¿yczkobiorcê”. W sprawie tej konsument sk ³ada ³ dyspozycjê potr ¹cenia kwot stanowi ¹cych koszty po¿yczki. Wówczas (...), ¿e „nie wynika ³o z tych dokumentów, ¿e chocia¿ konsument sk ³ada ³ dyspozycjê przelania œrodków w dniu udzielenia kredytu (wyp ³aty kredytu), to oznacza ³o to, i¿ czyni ³ to w momencie dysponowania ju¿ œrodkami przyznanej kwoty kredytu.” Za „co najmniej nieuprawnione” uznano twierdzenie strony, ¿e „nietrudno wyobraziæ sobie, ¿e konsument sk ³ada dyspozycjê w dniu udzielenia kredytu, a wiêc w dniu, w którym zyskuje pozytywn ¹ decyzjê o przyznaniu kredytu oraz ¿e dyspozycja ta mo¿e zostaæ z ³o¿ona tak¿e po zawarciu umowy, to jednak musi poprzedziæ wyp ³atê œrodków, czyli de facto udostêpnienie ich konsumentowi.” Dalej powo ³ano siê na przyk ³ad sytuacji podawanej przez K. E. w odniesieniu do jej Wytycznych w sprawie stosowania przepisów dyrektywy o kredycie konsumenckim dotycz ¹cych rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, wydanych w celu ujednolicenia interpretacji przepisów dyrektywy we wszystkich pañstwach cz ³onkowskich: „Jako przyk ³ad Komisja podaje sytuacjê, w której udzielono konsumentowi po¿yczki w kwocie 5.000 euro, przy czym koszt udzielenia konsumentowi kredytu w wysokoœci 100 euro jest wliczony w pulê udostêpnion ¹ konsumentowi i nastêpnie potr ¹cany jest w momencie wyp ³aty œrodków. Faktycznie wiêc konsument mo¿e rozporz ¹dzaæ jedynie kwot ¹ 4.900 euro i to w ³aœnie ta kwota powinna stanowiæ ca ³kowit ¹ kwotê kredytu.”

Zdaniem (...) mimo, ¿e w umowie okreœlono przeznaczenie po¿yczki na dowolny cel konsumpcyjny – konsumentowi w ¿adnym razie nie przys ³ugiwa ³a pe ³na swoboda w zakresie wykorzystania sumy – zdaniem pozwanej – postawionej do jego dyspozycji w kwocie 28.500,00 z ³. W umowie okreœlono wprost ca ³kowit ¹ kwotê kredytu na poziomie 21.386,64 i sprecyzowano, ¿e nie obejmuje ona skredytowanych kosztów kredytu. W sposób oczywisty z umowy wynika, ¿e pozwana pobiera ³a odsetki równie¿ od skredytowanych kosztów kredytu, w tym przypadku prowizji, co ani w obecnym ani ówczesnym stanie prawnym nie by ³o dozwolone. (...) tak¿e, ¿e nawet gdyby umowa nie wskazywa ³a Ÿród ³a finansowania prowizji ani nie nak ³ada ³a obowi ¹zku jej uiszczenia z kwoty po¿yczki postawionej do dyspozycji konsumenta nie zmienia ³oby to oceny (...), tylko z tej przyczyny, ¿e czynnoœæ ta wynika z przyjêtej i stosowanej przez pozwan ¹ procedury. Nie mo¿na uznaæ, aby najpierw dosz ³o do wyp ³aty po¿yczki, a nastêpnie zap ³aty prowizji, skoro Regulamin przewidywa ³ odmienn ¹ chronologiê zdarzeñ. Lansowana przez pozwan ¹ chronologia zdarzeñ raczej nie wystêpuje w obrocie gospodarczym. Instytucja udzielaj ¹ca po¿yczki (kredytu konsumenckiego) nie ryzykowa ³aby wyp ³aty kwoty po¿yczki, licz ¹c na zap ³atê kosztów kredytu po wykonaniu umowy ze swojej strony. (...) teoretycznie mo¿na za ³o¿yæ, ¿e pozwana mog ³a udzieliæ odrêbnej po¿yczki na poczet sfinansowania kosztów innej po¿yczki – w tym przypadku prowizji, jednak i ta po¿yczka wi ¹za ³aby siê z kolejnymi kosztami, a wiêc koniecznoœci ¹ zawarcia kolejnej po¿yczki na sfinansowanie kosztów drugiej po¿yczki i tak dalej. £añcuch ten móg ³by zostaæ przerwany po¿yczk ¹, która nie wymaga ³aby poniesienia ¿adnych pozaodsetkowych kosztów kredytu, co wcale nie jest pewne (ewentualnie tak powsta ³y ci ¹g matematyczny mia ³by granicê dopiero po udzieleniu kilkudziesiêciu umów po¿yczek przeznaczanych kolejno na pokrycie kosztów ka¿dej poprzedniej po¿yczki w sytuacji, gdy wysokoœæ prowizji zaokr ¹glona zosta ³aby do 0,00 z ³). Taka jest w ³aœnie istota pozaodsetkowych kosztów kredytu – konsument zobowi ¹zany jest do ich poniesienia (np. prowizji, op ³aty przygotowawczej), ale po¿yczkodawcy nie przys ³uguje prawo do pobierania od tych kosztów odsetek. Warto zauwa¿yæ, ¿e zawarta w art. 5 pkt 6a u.k.k. definicja pozaodsetkowych kosztów kredytu: „wszystkie koszty, które konsument ponosi w zwi ¹zku z umow ¹ o kredyt konsumencki, z wy ³¹czeniem odsetek” nie uleg ³a zmianie po zawarciu umowy a¿ do czasu obecnego.

Odmienna wyk ³adnia nie ujmuje w sposób kompleksowy perspektywy konsumenta, któremu winna zostaæ zapewniona efektywna i realna ochrona wynikaj ¹ca z przepisów ustawy o kredycie konsumenckim i nie mo¿e byæ ograniczana przez œciœle literaln ¹ wyk ³adniê zapisów umownych, w tym przypadku czêœciowo z niej wyprowadzonych celem uniemo¿liwienia konsumentom dochodzenia roszczeñ i kwestionowana niedozwolonych postanowieñ umownych.

Poza tym, w niniejszej sprawie umowa nie ró¿nicowa ³a kosztów zwi ¹zanych z udzieleniem po¿yczki pod wzglêdem ich zwi ¹zania z czasem trwania umowy, a zatem brak jest jakichkolwiek podstaw do tego, by (...) w niniejszej sprawie wprowadza ³ przedmiotowe rozró¿nienie. Takie ukszta ³towanie treœci umowy jest w ocenie (...) dopuszczalne w ramach zasady swobody umów (...) z treœci art. 3531 k.c. i jako nie bêd ¹ce sprzeczne z zasadami wspó ³¿ycia spo ³ecznego, z ustaw ¹ oraz nie maj ¹ce na celu obejœcia ustawy, nie jest dotkniête sankcj ¹ niewa¿noœci.

Obecnie nawet pozwana nie kwestionuje, ¿e w przypadku wczeœniejszej sp ³aty po¿yczki przez po¿yczkobiorcê – zobowi ¹zana jest zwróciæ po¿yczkobiorcy wszystkie koszty sk ³adaj ¹ce siê na ca ³kowity koszt po¿yczki (a wiêc nie tylko odsetki, ale i prowizje oraz inne koszty) proporcjonalnie do okresu, o który skrócono czas obowi ¹zywania umowy – wielkoœci. (...) w sposób kompleksowy ustawê o kredycie konsumenckim przyznaæ nale¿a ³o, ¿e zasadniczo nie istnieje zakaz pobrania od konsumenta jednorazowej kwoty na pokrycie kosztów kredytu, jednak w istocie sp ³acane s ¹ okresowo wraz z kolejnymi ratami zobowi ¹zania kredytowego. Z kolei je¿eli konsument poniós ³by ten koszt ze œrodków w ³asnych, co by ³oby dla niego mniej korzystne, gdy¿ zosta ³by pozbawiony konkretnej kwoty pieniê¿nej na czas trwania umowy kredytowej, równie¿ ten koszt nale¿a ³oby uznaæ za proporcjonalny do okresu, w którym umowa (...). Zatem obowi ¹zek zap ³aty kosztów po¿yczki powstaje w momencie jej zawarcia i stanowi koszt roz ³o¿ony w czasie.

W konsekwencji (...), ¿e pozwana pobiera ³a odsetki od skredytowanych kosztów kredytu, w niniejszej sprawie by ³a to prowizja w kwocie 3.562,50 z ³. (...) ze œrodków udzielonej po¿yczki i wskazano to wprost w umowie.

(...) skrótowo do ca ³kowicie chybionego zarzutu nadu¿ycia prawa w oparciu o art. 5 k.c., (...), ¿e na naruszenie tych zasad nie mo¿e powo ³ywaæ siê strona dokonuj ¹ca takiego naruszenia, a którym niew ¹tpliwie jest opisany wy¿ej mechanizm. Poza tym poszukiwanie ochrony na gruncie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim nie mo¿e zostaæ uznane za nadu¿ycie, nawet je¿eli dochodzeniem roszczeñ zajmuje siê cesjonariusz masowo skupuj ¹cy tego typu wierzytelnoœci. Bez w ¹tpienia taka kontrola stosowanych wzorców umownych – zw ³aszcza w razie stwierdzenia naruszenia przepisów ustawy – wp ³ywa pozytywnie na praktyki na rynku us ³ug finansowych w stosunku do konsumentów. Z.¿yæ nale¿y, ¿e Ÿróde ³ prawa nale¿y poszukiwaæ nie tylko wprost w tekstach ustaw, ale tak¿e orzecznictwie. Dobitnym przyk ³adem s ¹ dzia ³ania powódki skutkuj ¹ce uzyskaniem wyroku (...) z dnia 11 wrzeœnia 2019 roku sprawie o sygn. akt C-383/18 oraz (...) N.¿szego w sprawie III CZP 45/19 z dnia 12 grudnia 2019 roku, co doprowadzi ³o do zmiany praktyki wielu podmiotów rynku finansowego, w tym pozwanej, w razie wczeœniejszej sp ³aty kredytu konsumenckiego. Kwestia ewentualnego nadu¿ycia prawa cesjonariusza wobec konsumenta pod k ¹tem nieekwiwalentnoœci œwiadczeñ mo¿e byæ przedmiotem ewentualnych rozwa¿añ, jednak bez udzia ³u pozwanej.

(...) na uwadze powy¿sze rozwa¿ania (...) do przekonania, ¿e oprocentowanie po¿yczki zosta ³o wyliczone w sposób nieprawid ³owy i niezgodny z definicj ¹ stopy oprocentowania wskazan ¹ w art. 5 pkt 10 ustawy o kredycie konsumenckim, który stanowi, ¿e stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyra¿ona jako sta ³e lub zmienne oprocentowanie stosowane do wyp ³aconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Natomiast kwota wyp ³acona uto¿samiana jest z kwot ¹ udostêpnion ¹ do swobodnej dyspozycji konsumenta, do czego odwo ³uje zreszt ¹ definicja ca ³kowitej kwoty kredytu. Zapis umowny pozwalaj ¹cy na pobranie odsetek od skredytowanych kosztów kredytu nale¿a ³o oceniæ jako niewi ¹¿ ¹cy konsumenta zgodnie z treœci ¹ art. 3851 k.c.

¯adna ze stron nie z ³o¿y ³a harmonogramu sp ³aty kredytu, a zatem wysokoœæ pobranych odsetek od prowizji w okresie umownym nale¿a ³o ustaliæ w oparciu o teoretyczne obliczenia. Powódka przedstawi ³a obliczenia w tym zakresie przy za ³o¿eniu codziennej sp ³aty po¿yczki. Z kolei (...) harmonogram sp ³aty po¿yczki (w czêœci dotycz ¹cej prowizji) przy za ³o¿eniu comiesiêcznej p ³atnoœci ka¿dej kolejnej raty do czasu ca ³kowitej sp ³aty po¿yczki przedstawia siê nastêpuj ¹co:

Wysokoœæ poszczególnej raty obliczono z rachunku równania zmiennej wartoœci pieni ¹dza w czasie, która po przekszta ³ceniu przedstawia siê nastêpuj ¹co: R = [S * l ] / [1-(1+l)-n], gdzie R – wysokoœæ raty, S – suma kredytu do sp ³aty, l – stopa procentowa w skali roku, n – liczba rat. Zatem podstawiaj ¹c: R = [3.562,50 z ³ * ((0,0950)/12)] / [1-(1+((0,0950)/12)-120] = 46,10 z ³. Z kolei wysokoœæ czêœci odsetkowej wynika z iloczynu sumy kredytu do sp ³aty oraz oprocentowania w skali roku, czyli stanowi licznik pierwszego wzoru: czêœæ odsetkowa = [S * l ]. (...) w przypadku pierwszej raty: czêœæ odsetkowa = [3.562,50 z ³ * ((0, (...))/12] = 28,20 z ³. W przypadku kolejnej raty zmianie ulegnie kwota kapita ³u pozosta ³a do sp ³aty.

Zatem suma odsetek za okres do ca ³kowitej sp ³aty kredytu wynios ³a 302,50 z ³, a wiêc nieznacznie wiêcej ni¿ ustali ³a powódka.

Skoro w momencie obowi ¹zywania umowy pozwana pobra ³a od konsumenta kwotê odsetek w wysokoœci co najmniej 295,46 z ³ od kwoty skredytowanych kosztów kredytu (tj. prowizji w wysokoœci 3.562,50 z ³), a wiêc kwoty nie wchodz ¹cej w sk ³ad ca ³kowitej kwoty kredytu, która nie zosta ³a faktycznie udzielona i pozostawiona do swobodnej decyzji konsumenta (kwota wyp ³acona) powództwo w punkcie 1. wyroku na podstawie art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. oraz art. 5 pkt 10 ustawy o kredycie konsumenckim zas ³ugiwa ³o na uwzglêdnienie w ca ³oœci.

Na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. od zas ¹dzonej kwoty nale¿a ³y siê odsetki ustawowe za opóŸnienie od dnia 17 kwietnia 2021 roku, tj. po up ³ywie terminu okreœlonego w wezwaniu do zap ³aty (vide: k. 24-24v.).

O kosztach orzeczono w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z zw. z § 2 pkt 1 rozporz ¹dzenia Ministra S.œci z dnia 22 paŸdziernika 2015 roku w sprawie op ³at za czynnoœci radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.) i zgodnie z zasad ¹ odpowiedzialnoœci za wynik procesu obci ¹¿y ³ pozwan ¹ ca ³oœci ¹ poniesionych przez powódkê kosztów procesu, na co sk ³ada ³y siê: op ³ata s ¹dowa od pozwu (100,00 z ³), op ³ata skarbowa od dokumentu pe ³nomocnictwa (17,00 z ³) oraz wynagrodzenie pe ³nomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej (90,00 z ³).

Na podstawie art. 98 § 11 k.p.c. od zas ¹dzonej kwoty nale¿a ³y siê odsetki ustawowe za opóŸnienie od dnia uprawomocnienia siê wyroku do dnia zap ³aty.