Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

SSA Marek Charuza

Sędziowie

SA Aleksander Sikora (spr.)

SA Piotr Filipiak

Protokolant

Iwona Olszówka

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 168/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z 2 marca 2021 roku sygn. akt XVI 178/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia, to jest art. 170 § 1a w zw. z art. 177 kpk i art. 392 kpk poprzez zaniechanie bezpośredniego przesłuchania świadków T. D. i I. I., a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony kierował zorganizowaną grupą przestępczą oraz prowadził handel narkotykami

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

dowód z zeznań świadka I. I. przeprowadzony został przez Sąd I instancji na rozprawie w dniu 16 lutego 2021 roku w formie ujawnienia protokołów przesłuchań świadka przeprowadzonych w postępowaniu przygotowawczym. Podstawą takiej decyzji procesowej były przepisy art. 405 § 4 kpk w zw. z art. 391 § 1 kpk, a Sąd Okręgowy odwołał się do ustalonej na podstawie pisma I. I. z karty 4081 akt okoliczności, iż świadek ten przebywała za granicą, a nadto była w ciąży i podróżowanie po Europie było dla niej niemożliwe również z uwagi na epidemię Covid-19. Zasadnie uznano zatem, że sytuacja ta upoważnia sąd prowadzący postępowanie do pośredniego przeprowadzenia tego dowodu w oparciu o powołane w postanowieniu normy procesowe. Dowód z zeznań świadka T. D. został przeprowadzony na rozprawie w dniu 23 lutego 2021 roku również w formie ujawnienia protokołów przesłuchań przeprowadzonych w postępowaniu przygotowawczym. Również w tym przypadku Sąd I instancji odwołał się do przepisów art. 405 § 4 kpk w zw. z art. 391 § 1 kpk, opierając się na przekazanej przez świadka informacji, iż przebywa on za granicą i z uwagi na charakter pracy, koszty i zagrożenie epidemiczne nie może przyjechać do Polski (k. 4076 akt). Również w tym przypadku, w ocenie Sądu Apelacyjnego, zasadnie skorzystano z regulacji umożliwiającej pośrednie przeprowadzenie dowodu w postępowaniu sądowym. Jest to regulacja przełamująca zasadę bezpośredniości, a zatem wyjątkowa i stosowana winna być jedynie w uzasadnionych sytuacjach. Jednocześnie norma ta czyni zadość regułom sprawnego procedowania i zakończenia sprawy w rozsądnym terminie. Wbrew twierdzeniom obrońcy nie doszło zatem do obrazy wskazanych przez niego norm w związku z przeprowadzeniem tych dowodów. Podstawą odczytania protokołów nie był przepis art. 392 kpk, a zatem zgoda stron na takie przeprowadzenie dowodów nie była konieczna. Na tej samej rozprawie Sąd oddalił wniosek obrońcy o bezpośrednie przesłuchanie tego świadka argumentując, iż zastosowanie na tej samej rozprawie w odniesieniu do tego samego dowodu regulacji z art. 391 § 1k.p.k. uzasadnia ocenę , iż wniosek zmierza w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania. Zatem w przypadku odczytania zeznań świadka I. I. Sąd nie odwoływał się do regulacji zawartych w punktach 5 i 6 § 1 art. 170 kpk, nie mógł zatem naruszyć normy z art. 170 § 1a kpk w zw. z art. 177 kpk. W odniesieniu do dowodu z zeznań świadka T. D., biorąc pod uwagę fakt, iż wniosek dotyczył dowodu, który na etapie postępowania przygotowawczego został przeprowadzony, a w postępowaniu sądowym zaszły podstawy odczytania zeznań w trybie art. 391 § 1 k.p.k. stwierdzić trzeba, że nie doszło do naruszenia normy art. 170 § 1a w związku z art. 177 k.p.k. Dowody te, w połączeniu z innymi szczegółowo wskazanymi przez Sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu, przy ich prawidłowej w świetle dyrektyw z art. 7 kpk ocenie, dawały podstawę do prawidłowego ustalenia, iż oskarżony dopuścił się zarzucanych mu przestępstw narkotykowych oraz kierowania grupą przestępczą. Nie stwierdzono zatem w toku kontroli odwoławczej aby doszło do błędu wskazanego przez obrońcę w zarzucie odwoławczym.

Wniosek

o uniewinnienie oskarżonego , a alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych okazał się nieuzasadniony, a zatem i oparty na tym zarzucie wniosek odwoławczy nie był skuteczny.

3.2.

zarzut obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia to jest art. 4 kpk w zw. z art. 170 § 1a kpk poprzez oddalenie wniosku dowodowego z dokumentów dotyczących działalności gospodarczej prowadzonej na Węgrzech, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na uznaniu, iż oskarżony dopuścił się czynu zabronionego opisanego w art. 299 § 1 i 5 kk

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

wbrew twierdzeniom obrońcy, oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z dokumentów złożonych przez oskarżonego na rozprawie przed Sądem I instancji, dotyczących działalności gospodarczej oskarżonego na terenie Węgier, było uzasadnione i prawidłowe. Treść oświadczeń oskarżonego towarzyszących wnioskowi i stanowiących w istocie zakreślenie tezy dowodowej i uzasadnienie wniosku, uprawniały Sąd Okręgowy do uznania, że okoliczności obrazowane w złożonych dokumentach nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie. Trafne było odwołanie się do porównania czasu popełnienia zarzucanych oskarżonemu przestępstw oraz zakresu przedmiotowego czynu z art. 299 kk. W tej sytuacji nie sposób potwierdzić słuszności zarzutu podnoszącego twierdzenie o naruszeniu dyspozycji art. 170 §1a kpk. Oddalenie wniosku dowodowego na rozprawie w dniu 15 lutego 2021 nastąpiło na podstawie art. 170 § 1 pkt 2 kpk z uwagi na to, iż w ocenie sądu dokumenty złożone przez oskarżonego nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie. Sąd nie odwołał się zatem do przepisów z punktów 5 i 6 § 1 art. 170 kpk. Wywody uzasadnienia apelacji, dotyczące tego zarzutu stanowią polemikę z decyzją Sądu I instancji. Argumenty obrońcy mają spekulatywny charakter, wynikający z przyjętej przez oskarżonego linii obrony, która to jednak nie zobowiązywała Sąd Okręgowy do przeprowadzenia tego dowodu, bez naruszenia zasady koncentracji materiału dowodowego i toczenia postępowania dowodowego jedynie w taki zakresie, w jakim jest to relewantne z treścią zarzutów wyznaczających przedmiot rozpoznania sprawy karnej. Chybiony jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych w postaci przypisania oskarżonemu popełnienia przestępstwa z art. 299 kpk, co miałoby być według skarżącego konsekwencją oddalenia omawianego wniosku dowodowego. Zebrane w sprawie dokumenty i zeznania świadków wskazane przez Sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu wyroku, przy ich prawidłowej w świetle art. 7 kpk ocenie, w pełni upoważniały do przypisania oskarżonemu przestępstwa prania pieniędzy.

Wniosek

o uniewinnienie oskarżonego , a alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych okazał się nieuzasadniony, a zatem i oparty na tym zarzucie wniosek odwoławczy nie był skuteczny.

3.3.

zarzut obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na treść orzeczenia to jest art. 410 w zw. z art. 7 kpk polegającą na pominięciu istotnych rozbieżności wynikających z zeznań świadka N. J. oraz odczytanych na rozprawie zeznań świadków T. D., J. G., A. S. i N. J., co w konsekwencji doprowadziło do dowolnej oceny tych dowodów oraz błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na przyjęciu, iż oskarżony kierował zorganizowaną grupą przestępczą oraz prowadził handel narkotykami

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd I instancji nie naruszył wskazanych wyżej przepisów w toku oceny powołanych w zarzucie dowodów, a następnie odtwarzając stan faktyczny sprawy. W pisemnych motywach wyroku Sąd Okręgowy przedstawił szczegółowo argumenty, które doprowadziły do uwzględnienia przy dokonywaniu ustaleń faktycznych poszczególnych dowodów bądź ich części. Analiza ta w pełni respektuje zasady logiki, doświadczenia życiowego i wskazania wiedzy. Jednocześnie pisemne uzasadnienie potwierdza to, że w polu widzenia Sądu I instancji były wszystkie dowody przeprowadzone w toku postępowania, zaś ich różny wpływ na treść ustaleń faktycznych miało jedynie to jakie były wyniki oceny dokonanej przez Sąd Okręgowy na gruncie art. 7 kpk. Nie jest zasadne twierdzenie obrońcy, że Sąd I instancji pominął istotne rozbieżności pomiędzy wskazanymi dowodami, bowiem kontrola odwoławcza tezy tej nie potwierdziła. Cytowane przez obrońcę fragmenty zeznań świadków zostały wyrwane z kontekstu całych wypowiedzi przesłuchiwanych osób. Nadto wszystkie te dowody winny był poddawane kompleksowej analizie treściowej, a zatem w kontekście wzajemnego potwierdzania się istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności w relacjach różnych osób. Tak uczynił Sąd I instancji, co pozwala na zobiektywizowanie poszczególnych informacji, zwłaszcza tych, które obrona kwestionuje jako bezpodstawne pomówienie. Taki właśnie sposób badania materiału dowodowego czyni zadość wymogom dyrektywy zawartej w przepisie art. 410 kpk. Proponowane zaś przez obrońcę wysnuwanie wniosków, co do znaczenia dowodowego poszczególnych zeznań jedynie na podstawie instrumentalnie dobranych fragmentów, temu nakazowi całościowego postrzegania materiału dowodowego przeczy. W konsekwencji poczynionych ustaleń kontrolnych Sąd Apelacyjny stwierdził zatem, że i na tej płaszczyźnie jaką był materiał dowodowy pochodzący od osób wskazanych w opisanym wyżej zarzucie, odtworzony stan faktyczny jest prawidłowy.

Wniosek

o uniewinnienie oskarżonego , a alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych okazał się nieuzasadniony, a zatem i oparty na tym zarzucie wniosek odwoławczy nie był skuteczny.

3.4.

zarzut nierozpoznania istoty sprawy oraz błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mającego wpływ na jego treść a polegający na stwierdzeniu, iż oskarżony jest winny zarzucanych mu czynów

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

rozpoznaniem istoty sprawy na gruncie procesu karnego jest ustalenie w zakresie przedmiotu procesu o tym, czy są podstawy do uznania sprawstwa oskarżonego co do zarzucanych mu czynów, a następnie przez pryzmat znamion ustawowych rozstrzygnięcie o winie, kwalifikacji prawnej i konsekwencji penalnej. Zadanie to zostało przez Sąd I instancji w pełni i prawidłowo wykonane. Przedstawione we wcześniejszych częściach niniejszego uzasadnienia ustalenia postępowania odwoławczego pozwalają stwierdzić, że ustalenia faktyczne, będące podstawą przypisania oskarżonemu sprawstwa wszystkich zarzucanych przestępstw, nie są obarczone błędem, a mają swoje źródło w treści dowodów prawidłowo przeprowadzonych przez Sąd Okręgowy i należycie, bo w rygorach art. 7 kpk, ocenionych przez ten organ.

Wniosek

o uniewinnienie oskarżonego , a alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

zarzut błędu w ustaleniach faktycznych okazał się nieuzasadniony, a zatem i oparty na tym zarzucie wniosek odwoławczy nie był skuteczny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

nieprawidłowa, bo pozbawiona art. 13 § 1 kk w zw. z art. 55 ust.3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii kwalifikacja czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 2) zaskarżonego wyroku.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

kwalifikacja prawna winna w pełni oddawać karnoprawną zawartość przypisanego oskarżonemu czynu, w tym co do stadialnej formy usiłowania części składowych czynu ciągłego. Brak takiego ujęcia, implikuje konieczność ingerencji poprzez art. 440 kpk. Zmiana ta ma korzystny dla oskarżonego charakter, opisuje bowiem część jego przestępnego zachowania jako jedynie usiłowane, a nie dokonane.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

zaskarżony wyrok utrzymano w mocy w tym zakresie, jakiego nie dotyczyła zmiana dokonana przez Sąd Apelacyjny, a polegająca na uzupełnieniu kwalifikacji prawnej czynu z punktu 2)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

zarzuty i wnioski odwoławcze okazały się nieuzasadnione, a poza uzupełnieniem kwalifikacji prawnej w punkcie 2) wyroku brak było podstaw do ingerencji w treść orzeczenia z urzędu.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

kwalifikacja prawna czynu z punktu 2) uzupełniona została o przepisy art. 13 § 1 kk w zw. z art. 55 ust. 3 ustawy z z 29.07. 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd Apelacyjny nie podzielił poglądu Sądu Okręgowego co do braku konieczności ujęcia w kwalifikacji prawnej przestępstwa przypisanego oskarżonemu w punkcie 2) zaskarżonego wyroku przepisu art. 13 § 1 kk, skoro częścią składową czynu ciągłego opisanego w tym punkcie wyroku poza zachowaniami będącymi w formie stadialnej dokonania były również takie, które zmierzały bezpośrednio do dokonania, które jednak ostatecznie nie nastąpiło. Powoduje to, w oparciu o przepis art. 440 kpk, konieczność wprowadzenia do kwalifikacji prawnej wskazanego wyżej przepisu.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3 i 4

na rzecz obrońcy z urzędu zasądzone zostało wynagrodzenie w wysokości podwójnej stawki minimalnej, co uwzględnia nakład pracy adwokata, przekraczający podstawowy zakres czasu i wysiłku niezbędnego dla należytej obrony. Jednocześnie jednak żądana przez obrońcę potrójna stawka byłaby zbyt wygórowana, biorąc pod uwagę umiarkowany stopień skomplikowania sprawy pod względem prawnym i faktycznym. Oskarżonego, pozbawionego wolności, zwolniono na podstawie art. 624 § 1 kpk od kosztów sądowych.

7.  PODPIS

SSA Piotr Filipiak SSA Marek Charuza SSA Aleksander Sikora

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

przypisanie oskarżonemu popełnienia zarzucanych mu czynów

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana