Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lipca 2022r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Katarzyna Rybczyńska

Protokolant: Dorota Krupińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 lipca 2022r. w R.

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko A. M.

o alimenty

1)  zasądza od pozwanego A. M. na rzecz powoda R. M. alimenty w kwocie po 700 zł (siedemset złotych) miesięcznie, płatne z góry począwszy od
15 lutego 2022 roku, do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat;

2)  w pozostałej części powództwo oddala;

3)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 2520 zł (dwa tysiące pięćset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego;

4)  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Rybniku) kwotę 525 zł (pięćset dwadzieścia pięć złotych) tytułem części opłaty od uiszczenia której powód był zwolniony z mocy prawa;

5)  odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu;

6)  wyrokowi w punkcie 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt IV RC 79/22

UZASADNIENIE

Powód domagał się zasądzenia od pozwanego alimentów po 1000,00 zł miesięcznie, płatnych do 15-go każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat. Wniósł także o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu uprawniony wskazał, że jest synem pozwanego, pochodzącym ze związku z H. M. (1). Z tego związku, poza powodem, pochodzi także małoletnia K. M.. Powód wskazał, że wraz z siostrą zamieszkuje obecnie z matką. Wyrokiem z dnia 02/12/2021r., w sprawie I C 1849/20, Sąd Okręgowy w Rybniku rozwiązał małżeństwo pozwanego z H. M. (1) z winy pozwanego, i zobowiązał go do łożenia alimentów na rzecz córki, w kwocie 650 zł miesięcznie. Powód podniósł, że jest studentem i ponosi koszty utrzymania w łącznej wysokości 1306 złotych miesięcznie. Wskazał także, że koszty utrzymania zajmowanej przez niego wraz z siostrą i matką nieruchomości kształtują się na poziomie 1749 złotych miesięcznie. Pozwany pracuje natomiast jako murarz w Zakładzie (...) w J., z miesięcznym uposażeniem w graniach 2500 złotych, przy czym powód podniósł, że w toku rozprawy rozwodowej pozwany ocenił swoje możliwości zarobkowe na poziomie 3000 złotych (k. 3-4).

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o zwrot pisma stronie, z uwagi na brak informacji czy strony podjęły próbę mediacji, albo innego pozasądowego sposobu rozwiązywania sporów, ewentualnie przyczyn ich nie podjęcia, a w dalszej kolejności o oddalenie powództwa ponad kwotę 400,00 złotych i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany podniósł, że kwestionuje koszty wyżywienia powoda, szacując, że nie powinny one przekraczać kwoty 600 złotych miesięcznie, takie koszty ponosi bowiem sam pozwany, wykonując przy tym pracę fizyczną. Podważył również wydatki na środki czystości, podnosząc, że powód nie wskazał czy wskazana kwota stanowi udział powodach w kosztach środków czystości dla domu, czy obejmuje także kosmetyki. Zdaniem pozwanego koszty odzieży i obuwia są zawyżone i nie powinny przekraczać kwoty 100 zł do 150 zł miesięcznie,powód nie jest już bowiem w okresie intensywnego wzrostu. Pozwany zakwestionował także wskazane w pozwie koszty pelletu, koszty wywozu nieczystości, a także wskazaną przez powoda potencjalną wysokość zarobków pozwanego. Pozwany dodał, że jego koszty usprawiedliwionych potrzeb wynoszą łącznie ok. 1270,00 złotych miesięcznie. Podał, że dobrowolnie przekazuje na rzecz powoda kwotę 400 złotych miesięcznie, płaci także alimenty na rzecz córki w kwocie 400 zł miesięcznie. Obecnie w związku z ponoszonymi wydatkami, a także koniecznością opłacania czynszu za mieszkanie, nie jest w stanie łożyć alimentów w łącznej wysokości 1650 złotych. Dodał, że matka powoda zarabia ponad 4000 złotych, powinna być zatem obciążona obowiązkiem alimentacyjnym w stopniu wyższym niż pozwany. Dodał, że obecnie wyszedł z nałogu i pracuje , nie ma jednak możliwości znalezienia lepiej płatnej pracy u innego pracodawcy (k. 20-24)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód R. M., urodzony16 lutego 2003r. w R., jest synem A. M. i H. M. (2) z domu N..

W czasie małżeństwa z H. M. (1) pozwany nadużywał alkoholu. Pod jego wpływem stawał się agresywny. Matka powoda kilkukrotnie odchodziła od pozwanego, po jakiś czasie wracając jednak do niego. Problemy alkoholowe pozwanego nasiliły się na początku pandemii S. C.-2, do tego stopnia, że powód wraz z matką i siostrą wyprowadzili się. Wyrokiem z dnia 02/12/2021r., w sprawie I C 1849/20, Sąd Okręgowy w Rybniku rozwiązał małżeństwo pozwanego z H. M. (1) z winy pozwanego, i zobowiązał go do łożenia alimentów na rzecz córki w kwocie 650 zł miesięcznie. Wyrok nie jest prawomocny. W związku z wydanym przez Sąd postanowieniem o zabezpieczeniu pozwany łoży alimenty na rzecz córki w kwocie 400 złotych miesięcznie.

Rodzice pozwanego mieszkają obecnie oddzielnie. Powód mieszka wraz z matką i siostrą, w domu należącym do pozwanego i matki powoda. Matka powoda pracuje jako psycholog szkolny z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 5463,67 złotych netto. W 2021r. H. M. (1) uzyskała dochód w kwocie 80 924,78 złotych. Koszty utrzymania nieruchomości, którą powód zajmuje z matką i siostrą kształtują się następująco: ogrzewanie pelletem : 9500 złotych rocznie; energia elektryczna : 230 złotych miesięcznie, woda: 50 złotych miesięcznie, abonament internetowy: 69 złotych miesięcznie, abonament telewizyjny: 50 złotych miesięcznie, wywóz nieczystości: 150 złotych co drugi miesiąc. Koszty te pokrywa matka powoda. Pozwany opłaca natomiast podatek od nieruchomości, który w 2022r. wyniósł 714 złotych za rok.

Pozwany mieszka w domu stanowiącym własność brata, wraz z swoją matką, bratem i jego żoną. Partycypuje w kosztach utrzymania domu brata. Przekazuje swojej matce 600 złotych tytułem wyżywienia, opłaca telewizję w kwocie 10 złotych miesięcznie, śmieci w kwocie 31 złotych miesięcznie, gaz w kwocie 40 złotych miesięcznie, prąd w kwocie 60 złotych miesięcznie oraz wodę w kwocie 90 złotych miesięcznie. Na ubrania wydaje 100 złotych miesięcznie, na kosmetyki 50 złotych miesięcznie, na środki czystości 50 złotych miesięcznie, na leki 90 złotych miesięcznie, łącznie ok. 1120 złotych. Partycypuje także w kosztach ogrzewania domu pokrywając z tego tytułu kwotę 1500 zł rocznie. Pozwany nie ponosi kosztów dojazdu do pracy albowiem pokrywa je jego pracodawca.

Pozwany jest zatrudniony jako murarz w firmie Usługi Budowlane (...) z/s w J., gdzie pracuje w tej firmie od 2001r. W 2021r. wynagrodzenie pozwanego wynosiło 2800 złotych brutto miesięcznie. W styczniu 2022r. wyniosło 3010 złotych brutto, a w lutym 2022r. 2905,29 złotych brutto. W toku postępowania rozwodowego, pozwany przyznał, że jest w stanie zarobić 3000,00 złotych netto, nie czynił jednak starań w kierunku zmiany zatrudnienia. Pozwany pali papierosy, obecnie jedną paczkę tygodniowo.

Powód ma obecnie 19 lat. Jest osobą zdrową. Nie miał żadnych przerw w nauce, nie powtarzał klasy. Studiuje informatykę na Politechnice (...) w G. w trybie stacjonarnym, nieodpłatnie. Dojeżdża na zajęcia w poniedziałki, środy i piątki. W trakcie roku akademickiego powód nie pracował, w okresie letnim ma jednak zamiar podjąć pracę dorywczą. Posiada oszczędności w kwocie 2000 złotych, które poczynił z środków przekazywanych mu przez babcię.

Podstawowe miesięczne koszty utrzymania powoda są następujące: bilet miesięczny: 156 złotych miesięcznie, abonament telefoniczny : 50 złotych miesięcznie, wydatki związane z nauką: 100 złotych miesięcznie, wyżywienie: 700 złotych miesięcznie, odzież i obuwie: 200 złotych miesięcznie, środki czystości: 100 złotych miesięcznie, łącznie ok. 1300 złotych. Powód nosi także okulary, które zmienia co dwa, trzy lata, ponosząc z tego koszt ponad 300 złotych. Powód posiada laptop zakupiony za środki otrzymane w ramach stypendium oraz komputer zakupiony z oszczędności własnych.

Jako student informatyki powód miałby możliwość udzielania korepetycji np. z matematyki za cenę minimalną w wysokości 50 złotych za godzinę

Pozwany nie utrzymuje kontaktów z powodem i jego siostrą. Nie przekazuje powodowi prezentów czy też upominków.

Dowód: akt urodzenia powoda k. 6, protokół rozprawy w sprawie IC 1849/20 k. 7-10, zaświadczenie z dnia 17.03.2022r. k. 25, rachunki k. 2627, decyzja Prezydenta Miasta ustalająca wysokość podatku od nieruchomości na 2022r. k. 28-29, potwierdzenie wpłaty k. 30, dowody wpłat k. 31-33, przesłuchanie powoda k. 45– 45 verte, przesłuchanie pozwanego k. 45 verte – 46 verte, zaświadczenie o wynagrodzeniu k. 52, zeznanie roczne za 2021r. matki powoda k. 53-4, rachunki k. 55-58, wydruki ogłoszeń k. 59-62

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o w/w dowody przeprowadzone w sprawie. Podawane przez powoda i pozwanego dane w szerokim zakresie znajdowały potwierdzenie w dokumentach przedłożonych do akt sprawy, których strony wzajemnie nie kwestionowały. Sąd podzielił argumentację pozwanego w zakresie kosztów opału i wywozu nieczystości, mając na uwadze, że korelują one z okolicznościami podniesionymi przez matkę powoda w toku sprawy o rozwód. Pozostały materiał dowodowy, oceniono jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający.

Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z regulacją art. 133 § 1 k.r.o. każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Należy w tym miejscu zauważyć, że zgodnie z treścią art. 133 § 3 k.r.o., rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Z przytoczonego przepisu wynika zatem, że nie tyle wiek dziecka przesądza o istnieniu bądź nieistnieniu obowiązku alimentacyjnego, lecz możliwości dziecka do samodzielnego utrzymania się, dochody z jego majątku, a także niedostatek.

Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił w art. 135 § 1 k.r.o., uzależniając go z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć te, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. Będą to zatem nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji lecz również te, których celem jest stworzenie warunków bytowania stosownie do wieku uprawnionego, stanu jego zdrowia i innych okoliczności, których uprawniony nie jest w stanie własnymi siłami sobie zapewnić.

Należy przy tym podkreślić, że opisane, usprawiedliwione potrzeby w przypadku dziecka uprawnionego do alimentów powinny być przy tym oceniane całościowo, a zatem nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych podmiotów zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można przy tym - co jednoznacznie wskazano w orzecznictwie Sądu Najwyższego - odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te (usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości majątkowe oraz zarobkowe zobowiązanego) w praktyce pozostają bowiem we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 roku, III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15).

Konkludując powyższe, przy ocenie zakresu obowiązku alimentacyjnego należy brać pod uwagę zatem również usprawiedliwione potrzeby własne zobowiązanego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1975 roku, III CRN 330/75, LEX nr 7777). Do możliwości zarobkowania poza podstawowym wynagrodzeniem wlicza się ponadto wszelkiego rodzaju premie, nagrody, świadczenia z funduszu socjalnego, dodatki itp. Sąd określając status zarobkowy zobowiązanego nie opiera się wyłącznie na kwotach aktualnie osiąganych dochodów, lecz przede wszystkim sprawdza jego możliwości zarobkowe oraz to czy zostały one w pełni wykorzystane. (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1959 roku, III CR 212/58).Obowiązek alimentacyjny drugiego z rodziców, również nie pozostaje bez znaczenia dla określenia kwoty świadczeń alimentacyjnych.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której pełnoletni już powód nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać. Kontynuuje on bowiem naukę w szkole wyższej w trybie stacjonarnym. Podkreślić należy, że Politechnika (...) w G. jest szkołą bardzo dobrze ocenianą w rankingach szkolnictwa wyższego, a same studia są bardzo wymagające. Należy przy tym podkreślić, że zarówno stanowisko judykatury, jak i doktryny w sposób jednoznaczny określają, że obowiązkiem rodziców jest - w miarę swych sił - umożliwienie dziecku zdobycia wykształcenia stosownego do jego uzdolnień (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1976 roku, III CRN 280/76).

W konsekwencji powyższego dalsze zabezpieczenie uzasadnionych potrzeb powoda uzależnione jest zatem od możliwości zarobkowych i majątkowych jego rodziców. Koniecznym jest także wskazanie, że ze względu na wiek powoda osobiste starania o jego wychowanie i opiekę są już wykluczone. Rodzice powinni zatem każdy według własnych możliwości przyczynić się do zabezpieczenia potrzeb materialnych syna.

Ojciec uprawnionego otrzymuje miesięcznie stałe świadczenie w wysokości ok 3000 zł brutto. Jak sam przyznał jego zdolności zarobkowe są większe i powinien czynić w tym kierunku starania, aby jego dochód oscylował w obrębie kwoty 3000 złotych netto miesięcznie. Niewątpliwie matka powoda osiąga większe dochody niż pozwany, jednak przerzucanie przez pozwanego obowiązku alimentacyjnego na matkę powoda w większym niż dotychczas zakresie, nie znajduje racjonalnego uzasadnienia. Matka powoda ponosi bowiem koszty związane z bieżącym utrzymaniem syna, w tym w większości koszty utrzymania nieruchomości, utrzymuje także małoletnią córkę.

Pozwany kształtując swoją sytuację zawodową nie powinien tracić z pola widzenia tego, że jest ojcem kontynuującego naukę syna i nie powinien preferencyjnie traktować własnych potrzeb, czy nawet zachcianek, w szczególności nałogów.

W sytuacji gdy oboje rodzice pozwanego dysponują stabilnymi dochodami wręcz sprzecznym z zasadami współżycia społecznego byłoby oczekiwanie, że powód ma wkładać ponadprzeciętny wysiłek w kontynuowanie edukacji i studiując stacjonarnie ma wykonywać pełnoetatową pracę kosztem obecności na zajęciach i czasu poświęconego nauce. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że powód powinien rozważyć podjęcie pracy dorywczej, sezonowej, chociażby w charakterze korepetytora.

Koszty utrzymania powoda określone przez Sąd na minimalnie około 1300 zł miesięcznie, wbrew pozorom, nie stanowią przejawu zbytku uprawnionego, a niejako kontynuację stopy życiowej, jaką prezentowała wcześniej rodzina. Wbrew twierdzeniom pozwanego kwota 700 złotych przeznaczona na wyżywienie powoda jest racjonalna i uzasadniona, szczególnie u młodego chłopaka. Również kwoty 200 złotych na ubrania nie można uznać za wygórowanej. Reasumując zatem wszystkie powyższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, Sąd doszedł do przekonania, że podtrzymane przed Sądem przez stronę powodową żądanie alimentów wymaga uwzględnienia w części tj. do kwoty 700 zł. Kwota ta powinna pokryć wydatki powoda związane z wyżywieniem. W ocenie Sądu kwota 1000 zł byłaby wygórowana ze względu na fakt, że obowiązek alimentacyjny ciąży też na matce powoda, która osiąga znacznie większe dochody niż pozwany i brakującą do zaspokojenia w pełni potrzeb kwotę jest ona w stanie zapewnić powodowi. Ponadto powód może czynić starania w kierunku prac dorywczych celem zaspokojenia swoich dodatkowych potrzeb. Na marginesie dodać należy, że w razie istotnej zmiany okoliczności orzeczenie w przedmiocie alimentów może ulec zmianie.

Ekonomiczna pomoc ze strony pozwanego niewątpliwie przyczyni się do odciążenia powoda z obowiązków zawodowych , który będzie mógł skupić się głównie na nauce. Warto również wskazać, że powód studiuje na bardzo dobrej uczelni, co również wpływa na ocenę, że czyni starania ku zdobyciu pełnej samodzielności finansowej.

Datę początkową zobowiązania ustalono na dzień złożenia pozwu tj. 15 lutego 2022 roku.

O odsetkach na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c., natomiast o natychmiastowej wykonalności punktu 1 wyroku Sąd orzekł na mocy art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Ponadto, zgodnie z art. 1082 k.p.c. nadano z urzędu klauzulę wykonalności odnośnie punktu 1 uzasadnianego wyroku.

Mając zaś na względzie wynik postępowania w niniejszej sprawie, treść art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., jak również sytuację majątkową i wysokość dochodów pozwanego, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2520 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania (koszty zastępstwa procesowego, których wysokość ustalono uwzględniając stawki opłat za czynności adwokackie przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dn. 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm. tj. § 2 pkt 5 i powództwo uwzględniono w 70%), a ponadto z mocy art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 525 zł tytułem opłaty, od uiszczenia której strona powodowa była zwolniona z mocy prawa, odstępując od obciążenia powoda kosztami procesu na podstawie art. 102 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z uwagi na jego sytuację finansową, brak dochodów i kontynuowaną edukację.