Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 maja 2023 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Janusz Supiński

Protokolant: Katarzyna Kucharska

po rozpoznaniu w dniu 25.04.2023 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z wniosku B. D.

z udziałem I. D. (1)

o zasiedzenie

postanowił:

1.  Wniosek oddalić.

2.  Ustalić, że zainteresowani ponoszą koszty postepowania we własnym zakresie.

Sygn. akt I Ns 324/22

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni B. D. wniosła o stwierdzenia nabycia, poprzez zasiedzenie, udziału do ½ części we współwłasności (...) typu SAGA 27 AK nr rej. (...) z dniem 14.11.2020r. W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że przedmiotowa łódź została nabyta przez nią oraz jej ówczesnego małżonka I. D. (1) w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, związek małżeński stron został rozwiązany wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 06.11.2017r., a w ramach postępowania o rozwód strony zawarły ugodę dotyczącą podziału majątku dorobkowego. Ugoda ta nie obejmowała wprost łodzi, co w ocenie wnioskodawczyni oznaczało, że owa łódka przypadła w sposób dorozumiany właśnie wnioskodawczyni wraz z całą nieruchomością, na której była przechowywana. Z dniem też zawarcia ugody w sprawie podziału majątku dorobkowego wnioskodawczyni – jak dalej wywodziła - objęła w samoistne posiadanie udziału do ½ części we współwłasności tej łodzi, stąd też wniosek o stwierdzenie nabycia w/w udziału uznać należało za zasadny.

Uczestnik postępowania I. D. (1) domagał się oddalenia wniosku B. D., kwestionując twierdzenia wnioskodawczyni w całości, a w szczególności co do nabycia przez wnioskodawczynię własności łodzi w drodze ugody sądowej dotyczącej podziału majątku dorobkowego stron oraz objęcia w samoistne posiadanie udziału w łodzi, należącego do niego, przez wnioskodawczynię z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 24.06.1989r. strony – B. D. oraz I. D. (1) zawarli związek małżeński. W związku tym obowiązywał ustrój majątkowy polegający na ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.

W dniu 14.06.2008r. uczestnik postępowania nabył w drodze umowy sprzedaży (...) typu (...) AK nr konstrukcyjny (...), nr silnika (...). (...) ta została zarejestrowana pod numerem (...).

Jesienią 2016 roku łódź została wyjęta z wody i ulokowana na działce oznaczonej numerami geodezyjnymi (...), położonej w W. ul. (...), należącej do stron.

W dniu 06.11.2017r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie VI RC 1002/17 wydał wyrok, rozwiązujący związek małżeński B. D. i I. D. (1). Strony, w ramach toczącego się postępowania rozwodowego, zawarły na rozprawie w w/w dniu 06.11.2017r. ugodę co do podziału majątku dorobkowego, w której m.in. przyznały własność działki oznaczonej numerami geodezyjnymi (...), położonej w W. ul. (...), zabudowanej domem mieszkalnym na rzecz wnioskodawczyni B. D.. W ugodzie strony wskazały, że w/w nieruchomość przypadła wnioskodawczyni wraz z wyposażeniem domu. Postanowienia ugody nie zawierają wzmianki o (...) typu (...) AK. W ugodzie tej natomiast strony wskazały, że składniki majątku wymienione w tym porozumieniu wyczerpują cały majątek dorobkowy, a sama ugoda wyczerpuje wszelkie roszczenia stron związane z majątkiem wspólnym. Jednocześnie podczas rozprawy w dniu 06.011.2017r. wnioskodawczyni B. D. oświadczyła, że poza przedmiotami wyszczególnionymi w ugodzie w skład majątku wspólnego wchodzi przedmiotowa łódź, a strony zamierzają tę łódkę podarować córce.

W dniu 23.07.2021r. świadek M. S. (1) zabrał przedmiotową łódź z posesji wnioskodawczyni. W dniu 22.08.2021r. została zawarta umowa sprzedaży łodzi motorowej pomiędzy wnioskodawczynią B. D. jako sprzedającą a M. S. (2) jako kupującą.

dowód: zeznania wnioskodawczyni k 158

zeznania uczestnika k 158v-159

zeznania świadka M. S. k 232

zeznania świadka G. F. k 233

zeznania świadka B. L. k 233

zeznania świadka M. P. k 233v-234

zeznania świadka R. H. k 234

zeznania świadka P. M. k 234v

zeznania świadka S. P. k 234v-235

zeznania świadka A. W. k 235

ugoda k 283-285 akt VI RC 1002/17 SO Olsztyn

protokół rozprawy k 286-288 akt VI RC 1002/17 SO Olsztyn

wyrok k 291 akt VI RC 1002/17 SO Olsztyn

odpis k 17-42, 183-193, 230

materiał fotograficzny k 9-16, 231

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym jest ustalony w sprawie stan faktyczny – wynika to zarówno z zeznań samych stron, jak i zgromadzonych w sprawie dowodów, w szczególności dokumentów oraz współbrzmiących w powyższym zakresie zeznań świadków M. S., G. F., B.L., M. P., R. H., P. M., S. P., A. W.. Mając na uwadze owo współbrzmienie zeznań świadków oraz ich korelację z bezosobowym materiałem dowodowym sprawy Sąd dał wiarę zeznaniom wskazanych świadków, oczywiście co do ustaleń faktycznych wskazanych powyżej.

W kontekście tak ustalonego stanu faktycznego sprawy kwestiami decydującymi o treści orzeczenia końcowego były treść ugody stron co do podziału majątku dorobkowego z 06.11.2017r., w szczególności ocena, czy owa ugoda obejmowała sporną łódź motorową, a jeśli tak to w jakim zakresie, oraz wypełnienie przesłanek określonych w art. 174 § 1 kc przez wnioskodawczynię, w szczególności z uwagi na twierdzenia wnioskodawczyni zawarte we wniosku i podtrzymywane w toku postępowania.

Pochylając się nad pierwszą ze wskazanych powyżej kwestii istotnych dla rozstrzygnięcia Sąd dostrzegł, bezsporny zresztą fakt, że obie strony świadome były w dniu zawierania ugody przed Sądem Okręgowym w Olsztynie co do tego, że w skład majątku dorobkowego wchodzi sporna łódź motorowa. Jednoznacznym potwierdzeniem tego było oświadczenie wnioskodawczyni, złożone na rozprawie w dniu 06.11.2017r. (k 287 akt VI RC 1002/17 SO Olsztyn). I choć deklarowany tamże zamiar podarowania tej łódki córce stron nie miał i nie ma większego znaczenia dla niniejszej sprawy, to już sama świadomość, że łódź pozostaje przedmiotem wspólności majątkowej stron znaczenie dla tej sprawy ma i to decydujące. Strony bowiem, zawierając ugodę w dniu 06.11.2017r. przed Sądem rozwodowym oraz umieszczając w treści tej ugody sformułowanie, jakoby porozumienie to obejmowało cały majątek wspólny, ujmując to delikatnie, mijały się z prawdą i to w sposób całkowicie świadomy. W takiej sytuacji stwierdzić należy, że sformułowanie punktu k) ugody stron (k 285 akt VI RC 1002/17) o treści „ B. i I. D. (2) oświadczają, że składniki majątku wymienione w niniejszej ugodzie wyczerpują cały ich majątek wspólny”, jako nieprawdziwe nie może wywoływać skutków prawnych.

Będąc już przy treści ugody stron, Sąd dokonał też oceny twierdzeń wnioskodawczyni, wedle których nabyła ona własność przedmiotowej łodzi na podstawie owego porozumienia. Twierdzenia te wnioskodawczyni oparła o fakt, że mocą ugody nabyła ona własność nieruchomości, zabudowanej domem mieszkalnym wraz z wyposażeniem domu, a na tej właśnie nieruchomości przechowywana była łódka. Skoro zatem, twierdziła wnioskodawczyni, nabyła ona własność nieruchomości, to tym samym nabyła też własność spornej motorówki. Sąd nie podzielił twierdzeń wnioskodawczyni. Po pierwsze oczywistym jest, że motorówka nie stanowi wyposażenia domu mieszkalnego ani też nie jest częścią składową nieruchomości. Sam fakt, że łódź przechowywana była w trakcie procesu rozwodowego na nieruchomości, która przypadła w udziale wnioskodawczyni, nie oznacza, że i łódź zmieniła właściciela. Można to porównać do zmiany właściciela nieruchomości, na której znajduje się parking samochodowy. Zmiana właściciela parkingu nie oznacza, że nowy właściciel nabył jednocześnie własność wszystkich zaparkowanych tamże samochodów. Po drugie sporna łódź motorowa jest przedmiotem o znacznych rozmiarach oraz wartości i przede wszystkim jest obiektem podlegającym rejestracji w stosownych organach, znowu analogicznie do samochodów. Warto o tym wspomnieć, gdyż ugoda stron obejmuje nie tylko nieruchomości czy środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych tudzież przedsiębiorstwo prowadzone przez uczestnika, ale również wyszczególnia pojazdy mechaniczne, a nawet maszyny, stanowiące element przedsiębiorstwa prowadzonego przez I. D. (1). Trudno zatem przyjąć za wiarygodną taką oto interpretację, że strony w sposób szczegółowy ujęły w ugodzie np. lekką przyczepę R. albo maszynę T., a jednocześnie w sposób dorozumiany przekazały własność (...). Po trzecie wreszcie dostrzec należy i wspomnianą już deklarację wnioskodawczyni z rozprawy przed Sądem rozwodowym co do zamiaru uczynienia darowizny łodzi na rzecz wspólnej córki. Przyjmując powyższe oświadczenie wnioskodawczyni za prawdziwe (a tylko za takie można je przyjąć, wszak zostało złożone podczas rozprawy sądowej do protokołu), to ewentualną intencją pozostawienia feralnej łajby poza ugodą nie była chęć dorozumianego przekazania jej na rzecz wnioskodawczyni, ale zupełnie co innego. W takiej sytuacji Sąd odrzucił twierdzenia wnioskodawczyni, jakoby nabyła ona własność łodzi na mocy ugody stron z 06.11.2017r.

Zupełnie na marginesie powyższego dostrzec trzeba swoiste rozdwojenie twierdzeń i działań wnioskodawczyni w niniejszej sprawie. Otóż bowiem z jednej strony wnioskodawczyni twierdziła, że mocą ugody z 06.11.2017r. nabyła w sposób dorozumiany własność przedmiotowej łodzi, a z drugiej strony – zainicjowała postępowanie w kierunku stwierdzenia nabycia własności owej motorówki w drodze zasiedzenia, a zatem po upływie określonego czasu jej posiadania, a początek samego posiadania ujmowała jako okres po rozwodzie, czyli i ugodzie. Taka dwoistość nie do końca pozostaje zrozumiała. Albo bowiem wnioskodawczyni uważa, że nabyła własność łodzi mocą ugody i wówczas bezprzedmiotowym jest wniosek o stwierdzenie nabycia własności poprzez zasiedzenie, albo wnioskodawczyni twierdzi, że nie nabyła własności mocą ugody, a jedynie weszła w posiadanie łodzi w tym okresie, co jest związane z przejęciem posiadania nieruchomości, na której feralna łódka leżała i wówczas wniosek o stwierdzenie nabycia własności poprzez zasiedzenie ma swoje uzasadnienie. Jednoczesne twierdzenia wnioskodawczyni (jak w niniejszej sprawie), że i objęła własność łodzi mocą ugody i nie nabyła własności w drodze ugody zdają się wykluczać. Na pewno wszakże nakazują głębsze pochylenie nad kwestią dobrej czy złej wiary, o której mowa w art. 174 § 1 kc.

Przechodząc właśnie do kwestii zasadniczej przedmiotowego postępowania, a mianowicie nabycia własności motorówki poprzez zasiedzenie warto przytoczyć przepis, będący podstawą rozważań. I tak art. 174 § 1 kc stanowi, że posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze. A zatem muszą został spełnione trzy przesłanki, by móc mówić o nabyciu własności (lub udziału we współwłasności) ruchomości: posiadanie samoistne, dobra wiara posiadacza, upływ 3 letniego terminu. W kontekście powyżej czynionych rozważań co do zakresu ugody stron z 06.11.2017r. należy rozpocząć analizę żądań wnioskodawczyni od tego ostatniego elementu czyli dobrej wiary i przytoczyć stanowisko doktryny w tej materii. „Odmiennie niż w odniesieniu do nieruchomości, KC dopuszcza zasiedzenie ruchomości jedynie, gdy posiadacz samoistny jest w dobrej wierze. Ponadto dobra wiara musi się utrzymywać przez cały 3-letni okres wykonywania nieprzerwanego posiadania samoistnego (tak m.in. post. SN z 16.9.2003 r., IV CKN 467/01, L.). Określa się ją dlatego mianem dobrej wiary kontynuowanej (bona fides continua) … W dobrej wierze jest zatem posiadacz samoistny, który żywi uzasadnione okolicznościami przekonanie, że przysługuje mu prawo, które faktycznie wykonuje. W piśmiennictwie trafnie zwraca się uwagę, że kryterium, które stosuje się dla oceny dobrej wiary w chwili nabycia posiadania, nie może być identyczne z tym, według którego ocenia się, czy dobra wiara trwa przez cały 3-letni okres. O ile przy nabyciu posiadania wymagać można z pewnością zachowania należytej staranności przy ocenie okoliczności uzyskania posiadania, o tyle trudno byłoby oczekiwać, by posiadacz w sposób ciągły przez 3 lata podejmował działania zmierzające do upewnienia się, czy jest właścicielem rzeczy pozostającej w jego posiadaniu. Utratę dobrej wiary spowoduje zatem jedynie uzyskanie przez posiadacza pozytywnej wiedzy o tym, że nie jest właścicielem (zob. m.in. J.S. P., w: (...), t. II, s. 346; E. S.-B., M. W., w: P., Komentarz, 2015, t. I, art. 174, s. 555, Nb 5” [tak: K. O. (red. serii), W. B. (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 30, W. 2022, L./El]. W realiach niniejszej sprawy stwierdzić należy, że nie ulega najmniejszych wątpliwości, iż wnioskodawczyni pozostawała współposiadaczem spornej łodzi od chwili jej zakupu przez byłego małżonka do dnia opuszczenia przez niego posiadłości przy ul. (...) po zawarciu ugody stron co do podziału majątku dorobkowego i orzeczeniu rozwodu. Nie ulega też najmniejszych wątpliwości, że z chwilą opuszczenia nieruchomości przez uczestnika postępowania objęła przedmiotową ruchomość w posiadanie samodzielne (co jeszcze nie oznacza samoistne), mając wszakże przy tym pełną świadomość, iż nie jest jedyną właścicielką owej łodzi, a sama motorówka pozostaje składnikiem majątku dorobkowego. Innymi słowy nie przysługuje jej prawo, które faktycznie wykonywała. Prowadzi to do wniosku, że wnioskodawczyni objęła sporną łódkę w posiadanie w złej wierze, co wyklucza możliwość zastosowania art. 174 § 1 kc. Jedynym zatem możliwym rozstrzygnięciem sprawy pozostało oddalenie wniosku B. D. o stwierdzenie nabycia własności udziału do ½ części we współwłasności łodzi, co też Sąd uczynił w pkt I postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt II. a to po myśli art. 520 § 1 kpc, uznając, iż brak jest przesłanek do zastosowania § 2 lub 3 tegoż artykułu.