Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 5 listopada 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) S.A. w R.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania Powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 31 grudnia 2019 roku, nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) S.A. w R. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Maciej Kruszyński

Sygn. akt XVII AmE 300/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 31 grudnia 2019 r. Nr DEK. (...) (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie art. 35 ust. 1 pkt 1 i art. 36 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 2167, ze zm.), w związku z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 545, ze zm.) oraz z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 755, ze zm.) a także z art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096, ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy: (...) S.A., z siedzibą w R., posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...), orzekł, że:

1.  przedsiębiorca: (...) S.A., z siedzibą w R., nie wywiązał się w 2014 roku, z określonego w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectwa efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 21 ust. 1 Ustawy, w terminie określonym w art. 27 ust. 3 Ustawy, lub uiszczenia opłaty zastępczej w terminie określonym w art. 12 ust. 6 tej ustawy, obliczonej w sposób określony w art. 12 ust. 5 Ustawy,

2.  za zachowanie opisane w punkcie pierwszym wymierzył przedsiębiorcy: (...) S.A., z siedzibą w R., karę pieniężną w kwocie 10 196,37 zł.

Powód zaskarżył ww. decyzję w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na nieprawidłowym ustaleniu, że w 2014 r. wnioskodawca dostarczył do odbiorcy końcowego energię elektryczną w ilości 1.564,799 MWh, a w konsekwencji z tytułu powyższego osiągnął przychód, w sytuacji gdy w opisanym wyżej okresie czasu, wnioskodawca jedynie refakturował na rzecz swoich kontrahentów energię elektryczną nabywaną od dostawcy, wskazana zaś przez organ a quo „opłata stała" lub „opłata eksploatacyjna" nie pozostawała w związku ze sprzedażą przez wnioskodawcę energii elektrycznej w tym okresie czasu, co w konsekwencji doprowadziło do wymierzenia kary pieniężnej podmiotowi nie będącemu przedsiębiorcą energetycznym, a więc naruszeniu dyspozycji art. 12 ust. 1 ustawy o efektywności energetycznej, jak też naruszeniu dyspozycji art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy o efektywności energetycznej, z uwagi na wymierzenie kary pieniężnej podmiotowi, który nie miał obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa efektywności energetycznej lub uiszczania opłaty zastępczej;

2.  naruszeniu przepisów postępowania, mających wpływ na treść zaskarżonej decyzji, a to dyspozycji art. 189c k.p.a. w zw. z art. 35 ust. 1 pkt 1 i art. 36 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 2167, ze zm.), poprzez wymierzenie wnioskodawcy kary administracyjnej na podstawie uchylonej normy prawnej zgodnie z art. 59 ustawa o efektywności energetycznej (Dz.U. z 2016 r. poz. 831), która weszła w życie z dniem 1 października 2016 r.

Wobec powyższego wniósł o uchylnie zaskarżonej decyzji w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z 21 grudnia 2011 r. znak: (...) została udzielona przedsiębiorcy koncesja na obrót energią elektryczną na okres od 1 stycznia 2012 r. do 30 czerwca 2020 r. koncesja ta została cofnięta Przedsiębiorcy decyzją Prezesa URE z dnia 19 grudnia 2014 r. (okoliczność bezsporna)

W piśmie z 12 listopada 2015 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zwrócił się do przedsiębiorcy – (...) S.A., z siedzibą w R. o udzielenie informacji dotyczącej dokonanej w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. sprzedaży energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego, w związku z koniecznością zbadania realizacji za rok 2014 obowiązku określonego w art. 12 ust. 1 Ustawy.

Dowód: Pismo z 12 listopada 2015 r., k. 1 akt adm.

Przedsiębiorca złożył wyjaśnienia w sprawie. Wskazał, że nie dokonywał i nie dokonuje sprzedaży energii elektrycznej, a jedynie dokonuje refaktury na jego najemców. Wskazał także, że w dniu 19 grudnia 2014 r. została mu cofnięta koncesja na obrót energią elektryczną.

Dowód: Pismo Spółki z 16 grudnia 2015 r., k. 15 akt adm.

Biorąc pod uwagę informacje znane Prezesowi URE z urzędu o dokonaniu przez Przedsiębiorcę w 2014 roku sprzedaży 1 564,799 MWh energii elektrycznej do odbiorców końcowych, nie zaś refaktury kosztów jej zakupu osiągając przychód z tej sprzedaży w kwocie (...) zł, Prezes URE wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia Przedsiębiorcy kary pieniężnej, w związku z ujawnieniem możliwości nieprzestrzegania w 2014 r., określonego w art. 12 ust. 1 obowiązującej do dnia 30 września 2016 r. - Ustawy, obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa efektywności energetycznej, o którym mowa a art. 21 ust. 1 Ustawy, w terminie określonym w art. 27 ust. 3 Ustawy, lub uiszczenia opłaty zastępczej w terminie określonym w art. 12 ust. 6 tej ustawy, obliczonej w sposób określony w art. 12 ust. 5 Ustawy.

Dowód: Zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie z 14 października 2019 r., k. 156 akt adm.

W odpowiedzi na powyższe, Przedsiębiorca wyjaśnił, że nigdy nie dokonywał sprzedaży energii elektrycznej, a jedynie refakturował koszty jej zakupu na najemców i dzierżawców powierzchni handlowej. Dokonywał tego w oparciu o wskazania liczników zainstalowanych w wynajmowanych powierzchniach, po cenach będących średnią arytmetyczną z faktur otrzymanych od (...) S.A. (rozliczenie 1:1 bez naliczanej marży). Przedsiębiorca podkreślił, że opłata eksploatacyjna/stała widniejąca na refakturach nie stanowi ukrytej formy narzucanej marży za sprzedaż energii elektrycznej i związana jest z potrzebą „utrzymania wewnętrznej sieci przesyłowej stanowiącej własność Spółki i potrzebą jej ciągłej modernizacji i rozbudowy".

Dowód: Pismo Spółki z dnia 14 listopada 2019 r., k. 159 akt adm.

Pismem z dnia 2 grudnia 2019 r., Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień.

Dowód: Zawiadomienie o zakończeniu postępowania administracyjnego z 2 grudnia 2019 r., k. 281 akt adm.

Przedsiębiorca w wyznaczonym terminie nie skorzystał z przysługującego mu w tym zakresie uprawnienia. (okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym oraz fakty powszechnie znane, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

Na podstawie art. 12 ust. 1 Ustawy, przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w art. 12 ust. 2 pkt 1 Ustawy (tj. przedsiębiorstwo energetyczne sprzedające energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), jest obowiązane uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi URE świadectwo efektywności energetycznej o wartości wyrażonej w tonach oleju ekwiwalentnego względnie uiścić opłatę zastępczą w terminie do dnia 31 marca każdego roku za poprzedni rok kalendarzowy.

Stosownie do § 2 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 września 2012 r. w sprawie sposobu obliczania ilości energii pierwotnej odpowiadającej wartości świadectwa efektywności energetycznej oraz wysokości jednostkowej opłaty zastępczej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1039, obowiązującego do dnia 30 września 2016 r.), wskaźnik procentowy, służący do obliczenia ilości energii pierwotnej odpowiadającej wartości świadectwa efektywności energetycznej, które podmioty obowiązane, o których mowa w art. 12 ust. 2 Ustawy, winny był uzyskać i przedstawić do umorzenia dla roku 2014 wynosił 1,5 %.

Prezes URE nakłada na przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorcę końcowego, towarowy dom maklerski lub dom maklerski, o którym mowa w art. 12 ust. 2 ustawy w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % przychodu osiągniętego w roku podatkowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli podmiot ten nie dopełnia obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa efektywności energetycznej lub nie uiszcza opłaty zastępczej, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy (art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy).

W myśl art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, do wykonania i rozliczenia obowiązku, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy, za okres przed wejściem w życie ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (tj. przed dniem 1 października 2016 r.) oraz w zakresie kar pieniężnych za niedopełnienie tego obowiązku stosuje się przepisy dotychczasowe.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że decyzją Prezesa URE z dnia 21 grudnia 2011 r. została udzielona Przedsiębiorcy koncesja na obrót energią elektryczną na okres od 1 stycznia 2012 r. do 30 czerwca 2020 r. Koncesja ta została cofnięta decyzją Prezesa URE z 19 grudnia 2014 r.

Jak ustalono, powód dokonał w 2014 r. sprzedaży energii elektrycznej na rzecz odbiorców końcowych w ilości 1 564,799 MWh, osiągając z tego tytułu przychód w wysokości(...) zł. Właściwe zatem jest przyjęcie, iż powód był zobowiązany do uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa efektywności energetycznej na ilość energii pierwotnej opowiadającą 7,283 toe lub uiszczenia opłaty zastępczej w wysokości odpowiadającej tej ilości energii pierwotnej, tj. w wysokości 7 283,12 zł.

Bezspornym jest, iż powód do dnia 31 marca 2015 r. nie przedstawił Prezesowi URE do umorzenia świadectw efektywności energetycznej. Również z wykazu podmiotów, które dokonały wpłaty opłaty zastępczej, przekazanej przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wynika, iż powód nie uiścił jej we wskazanym wyżej terminie.

Wobec powyższego należało uznać, że powód nie zrealizował w 2014 r. obowiązku określonego w art. 12 ust. 1 ustawy, co oznacza, że decyzja w przedmiocie nałożenia na spółkę kary pieniężnej była uzasadniona.

W treści odwołania, powód wskazywał na naruszenie przez pozwanego art. 189c k.p.a., zgodnie z którym, jeżeli w czasie wydawania decyzji w sprawie administracyjnej kary pieniężnej obowiązuje ustawa inna niż w czasie naruszenia prawa, w następstwie którego ma być nałożona kara, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest ona względniejsza dla strony. Sąd uznał iż zarzut ten jest bezzasadny. Słusznie bowiem podniósł pozwany, że obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa efektywności energetycznej lub uiszczenia opłaty zastępczej dotyczy sprzedaży energii elektrycznej, ciepła lub gazu za 2014 r., a obowiązek ten powinien zostać zrealizowany do dnia 31 marca 2015 r. W okresie, w którym powód nie wywiązał się z przedmiotowego obowiązku obowiązywała ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej, uchylona z dn. 30 września 2016 r. przez ustawę z 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 264 i 284). Koniecznym jest przytoczenie treści, przywołanego już wyżej przepisu art. 35 ust. 1 ustawy z 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, zgodnie z którym do wykonania i rozliczenia wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy uchylanej, za okres przed dniem w życie ustawy (przed 1 października 2016 r.) oraz w zakresie kar pieniężnych za niedopełnienie tego obowiązku stosuje się przepisy dotychczasowe.

Kolejny zarzut sformułowany w odwołaniu koncentruje się zasadniczo na kwestii błędnych ustaleń faktycznych dokonanych przez organ, bowiem powód podtrzymuje, iż nie dokonywał obrotu energią elektryczną na rzecz dzierżawców i najemców a jedynie dokonywał czynności refakturowania kosztów energii elektrycznej.

Jak ustalono w toku postępowania, spółka wynajmuje i zarządza nieruchomościami oraz wydzierżawia innym podmiotom m.in. place handlowe oraz powierzchnie hali znajdujące się na nieruchomości położonej w R. przy ulicy (...). Powód wystawiał poszczególnym obiorcom faktury z tytułu dzierżawy, które – oprócz opłaty za energię – zawierały dodatkową marżę nazwaną „opłatą stałą za energię elektryczną”. Była to opłata naliczona zgodnie z Zarządzeniem nr (...)z 12/03/2012 r. Zarządu (...) S.A. Dokument ten określał opłatę stałą energii elektrycznej naliczanej dla każdego kontrahenta, który korzysta z urządzenia pomiarowego w wysokości 14,76 zł brutto dla kontrahentów handlujących pod wiatami oraz 12,30 zł brutto dla pozostałych kontrahentów.

W związku z powyższym, wbrew twierdzeniu strony powodowej – powód nie dokonywał „prostej refaktury energii elektrycznej”, ale faktycznie sprzedawał energię elektryczną wliczając koszty tej sprzedaży w opłatę zwaną ”opłatą stałą za energię elektryczną” lub „opłatą eksploatacyjną za energię elektryczną”.

Warto wyjaśnić, iż refakturowanie to pojęcie niezdefiniowane przez ustawodawcę, ale rozumiane potocznie jako odsprzedaż usług po tej samej cenie, bez doliczania marży i prowizji. Refakturowaniem jest przede wszystkim fakturowanie odsprzedaży usług. W najwęższym rozumieniu, o refakturowaniu mówimy w przypadkach, gdy dochodzi do zakupu towaru lub usługi na rzecz innego podmiotu a następnie następuje przeniesienie poniesionych kosztów – odsprzedaż – na ostatecznego beneficjenta.

Wobec tego, powód, będąc podmiotem wykonującym działalność gospodarczą polegającą na obrocie energią elektryczną był przedsiębiorcą energetycznym, o którym mówi przepis art. 3 pkt 12 lit a ustawy Prawo energetyczne. Nie ulega zatem wątpliwości, iż w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie art. 12 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy, bowiem powód jako przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym był zobowiązany do wykonania obowiązku przedłożenia i umorzenia świadectw efektywności energetycznej. Tym samym, Sąd uznał, iż pozwany nie dokonał błędnych ustaleń faktycznych, w zakresie stwierdzenia, iż powód był objęty obowiązkiem, którego niewypełnienie stanowiło przedmiot zaskarżonej decyzji.

Reasumując, przedsiębiorca, mimo ciążącego na nim ustawowego obowiązku, do dnia 31 marca 2015 r. nie przedstawił do umorzenia Prezesowi URE świadectw efektywności energetycznej oraz nie uiścił na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej opłaty zastępczej w wysokości wymaganej przepisami prawa. W związku z tym, słusznie uznał Prezes URE że przedsiębiorca nie zrealizował obowiązku wynikającego z art. 12 ust. 1 ustawy, a poziom jego realizacji stanowi 0% wymaganej ilości energii pierwotnej.

Przechodząc do kwestii kary pieniężnej nałożonej na przedsiębiorcę, Sąd stoi na stanowisku iż została nałożona w odpowiedniej wysokości. Zgodnie z przepisem art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy, kara finansowa o której mowa w art. 12 ust. 2 Ustawy nie może przekroczyć 10 % przychodu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku podatkowym poprzedzającym nałożenie kary. Przedsiębiorca w 2018 r. osiągnął przychód w wysokości (...) zł, wobec tego brak jest podstaw do uznania, iż kara tj. 10 196,37 zł została nałożona w niewłaściwej wysokości, bowiem stanowi ona(...)% przychodu powoda. Ponadto, powód nie wykazał w toku postępowania, jakoby Prezes URE przekroczył granice uznania administracyjnego.

Kara w tej wysokości nie wpłynie na możliwości finansowe powoda. Wysokość kary gwarantuje osiągnięcie jej prewencyjnych i represyjnych celów. Stanowi realną dolegliwość dla podmiotu, mając zaś na uwadze dalsze działania powoda, zadziałała prewencyjnie dla zapobieżenia powtarzaniu się nagannego zachowania w przyszłości.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto, zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że powód - jako przegrywający sprawę – zobowiązany jest do zwrotu pozwanemu kosztów procesu, na które złożyło wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 720 zł, ustalonej na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Maciej Kruszyński