Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Dariusz Półtorak

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 154/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 14 grudnia 2022 roku w sprawie II K 855/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-----

---------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

----------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---------------

-------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Z apelacji prokuratora:

1.  rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu J. S. w wysokości 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 (trzech) lat próby, w sytuacji gdy okoliczności sprawy, uprzednia karalność sprawcy, wysoki stopień społecznej szkodliwości dokonanego przez niego czynu, a także wzgląd na cele zapobiegawcze, jakie kara ma osiągnąć wobec oskarżonego, potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa co w powiązaniu z brakiem okoliczności łagodzących nie pozwalało na przyjęcie, że zachodził szczególnie uzasadniony wypadek do zawieszenia wykonania kary, o którym mowa w art. 69 § 4 kk,

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o środku karnym w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, polegający na wadliwym, oderwanym od realiów sprawy ustaleniu, że zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami, co skutkowało orzeczeniem zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na podstawie art. 42 § 3 kk na okres 10 lat, podczas gdy w sytuacji popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4 kk, przy jednoczesnym braku wyjątkowych okoliczności, obligatoryjne jest orzeczenie dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych

Z apelacji obrońcy oskarżonego:

1.  rażącej niewspółmierności orzeczonego środka karnego przy wymiarze której Sąd Rejonowy nie nadał właściwego znaczenia występującym w sprawie okolicznościom łagodzącym, takim jak: wyrażona skrucha, trudna sytuacja rodzinna, postawa wobec odbywania kary, co w konsekwencji doprowadziło do orzeczenia wobec skazanego rażąco niewspółmiernego środka karnego

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Otwierając zasadniczą część wywodów Sądu Okręgowego nadmienić należy, iż pomimo przeciwnego kierunku wywiedzionych środków zaskarżenia oraz faktu, iż zarzut obrońcy oskarżonego w całości uznać należało za bezzasadny, zaś postulaty prokuratora uwzględnić w całości, celowym będzie ustosunkowanie się do obu apelacji w sposób łączny. W istocie bowiem ich autorzy odnieśli się do tej samej materii, jednakże z różnych perspektyw, dlatego też zastosowanie takiego rozwiązania redakcyjnego przyczyni się do zachowania przejrzystości i czytelności niniejszych wywodów.

Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska Sądu Rejonowego odnośnie zasadności warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec J. S. na podstawie art. 69 § 4 kk, uznając, iż w realiach tej sprawy, nie istniały przesłanki uzasadniające tego typu rozstrzygnięcie. Wyczerpanie przez oskarżonego znamion przestępstwa z art. 178a § 4 kk nie budziło w przedmiotowej sprawie jakichkolwiek wątpliwości. Zarówno stopień winy oskarżonego, jak i społecznej szkodliwości jego czynu należało uznać jako znaczne.
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 1 lipca 2021 r. w sprawie
II K 1450/19 (k. 31-31v) oskarżony został uznany za winnego popełnienia czynu z art. 178 § 1 kk, z tym zastrzeżeniem, że wyrokiem Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 17 lutego 2022 r. (k. 32-32v) podwyższono wymiar środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych z 3 na 5 lat, co znajduje odzwierciedlenie w treści informacji z Krajowego Rejestru Karnego (k. 11). Należy zwrócić szczególną uwagę na odległość czasową, pomiędzy datą wydania wyroku Sądu odwoławczego w sprawie II Ka 931/21, a datą czynu, będącego przedmiotem osądu w niniejszej sprawie. Upłynęło raptem ok. 6 miesięcy, a oskarżony wszedł ponownie na ścieżkę przestępczą, kolejny raz prowadząc samochód w stanie nietrzeźwości. Tym samym dowiódł swojemu braku poszanowania prawa, a także temu, iż nie liczy się z bezpieczeństwem innych uczestników ruchu drogowego, co też świadczy o negatywnej prognozie kryminologicznej w stosunku do jego osoby. Słusznie prokurator zwraca także uwagę na to, że oskarżony prowadził pojazd w około godziny 12.00 w dzień powszedni, drogą publiczną, przekraczając dopuszczalną maksymalną prędkość, co w sposób realny zagrażało innym uczestnikom ruchu drogowego. Oskarżony miał pełną świadomość naganności swojego zachowania i jego prawnych konsekwencji, co nie powstrzymało go od popełnienia tego przestępstwa. Nie trzeba przecież przekonywać, jak bardzo niebezpieczne jest prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. Takie zachowanie wymaga możliwie surowego napiętnowania, w dużej mierze również w celu pełnej realizacji dyrektywy społecznego oddziaływania kary. Sam zaś oskarżony swoim zachowaniem dobitnie wykazał, że żadne inne środki represji karnej, poza bezwzględną karą pozbawienia wolności, wobec niego nie odnoszą wychowawczych skutków i nie powstrzymują go od popełnienia kolejnego przestępstwa. Konfrontacja apelacji oskarżyciela publicznego i uzasadnienia zaskarżonego wyroku, doprowadziła Sąd II instancji do przekonania, iż w realiach tej sprawy zarzuty prokuratorskie są trafne. Celowym była zatem zmiana zaskarżonego wyroku, tak aby cele właściwej reakcji organów wymiaru sprawiedliwości na przestępcze działanie sprawcy zostały spełnione i uczyniły zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Cele prewencji indywidualnej i generalnej z pewnością nie zostałyby spełnione przy utrzymaniu zaskarżonego wyroku w mocy.

Wskazać należy, że co do zasady ustawodawca nie przewiduje możliwości warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawców m.in. przestępstw z
art. 178a § 4 kk poza szczególnie uzasadnionymi wypadkami. Ustawa nie zawiera katalogu w którym wymieniono okoliczności uznane za szczególnie uzasadnione wypadki w rozumieniu art. 69 § 4 k.k. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono też pogląd, że dodatnia prognoza co do postępowania oskarżonego w przyszłości, tj. że będzie przestrzegał on porządku prawnego, nie może zdarzyć się wyłącznie wtedy, kiedy legitymuje się on nienagannym dotychczasowym trybem życia (por. wyrok SN(7) z 21.06.2017 r., I KZP 3/17, LEX nr 2334899). W przypadku oskarżonego taka sytuacja nie zachodzi. To, że oskarżony prowadzi ustabilizowany tryb życia, pracuje, a na jego utrzymaniu pozostaje żona oraz czwórka dzieci nie może stanowić jakiejkolwiek przesłanki do uznania, że zachodzi wobec niego pozytywna prognoza kryminologiczna. Usabilizowany tryb życia oraz sytuacja rodzinna nie jest niczym nadzwyczajnym.

Odnosząc się do okresu orzeczonego środka karnego w postraci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, Sąd Okręgowy podziela stranowisko prokuratora wyrażone we wniesionej apelacji, tym samym nie uwzględniając stanowiska obrońcy oskarżonego. Sąd Rejonowy orzekając środek karny wskazał, iż orzeczenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 10 lat bardziej dyscyplinująco wpłynie na oskarżonego niż orzeczenie zakazu dożywotnio, mając także na uwadze sytuację życiową i osobistą oskarżonego, jego dotychczasowy sposób życia, jak również konsekwencje, wynikające z orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, jakie przede wszystkim ponieśli by najbliżsi oskarżonego.

Brzmienie przepisu art. 42 § 3 k.k. jest jednoznaczne i statuuje po stronie sądu orzekającego obowiązek orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia m.in. przestępstwa z art. 178a § 4 k.k., chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Nie ulega żadnej wadliwości, że ten przepis ma charakter obligatoryjny, a tylko w wyjątkowym wypadku - uzasadnionym szczególnymi okolicznościami - pozwala na odstąpienie od orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów (por. wyrok SN z 8.10.2020 r., II KK 93/20, LEX nr 3182912).

W ocenie Sądu Okręgowego, zarówno Sąd I instancji jak i obrońca oskarżonego nie wykazali, aby w stosunku do oskarżonego J. S. zachodził wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami, pozwalający na odejśce od orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Sytuacja życiowa i osobista oskarżonego nie dawała podstaw do niezastosowania dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Ze względu na wysoki stan nietrzeźwości oskarżony stwarzał realne zagrożenie innym uczestnikom ruchu drogowego. Będac uprzednio karanym za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, oskarżony miał pełną świadomość nagminności swojego i jego prawnych konsekwencji, co nie powstrzymało go przed popełnieniem kolejnego takiego przestępstwa. Takie zachowanie oskarżonego nie zasługuje na pobłażliwość ze strony Sądu. Dlatego zdaniem Sądu Okręgowego w rozpatrywanej sprawie nie zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami, który mógłby spowodować odstąpienie od orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio.

Kierując się przedstawionymi wyżej racjami, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił zawarte w pkt II i III wyroku rozstrzygnięcia dotyczące warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności oraz oddania okarżonego pod dozór kuratora oraz ustaił iż orzeczony w pkt IV środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zostaje orzeczony dożywotnio.

Wniosek

Z apelacji prokuratora:

1. o uchylenie orzeczenia w pkt II w zakresie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności,

2. wyeliminowanie pkt III orzeczenia,

3. orzeczenie w pkt IV orzeczenia wobec oskarżonego J. S. środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych

Z apelacji obrońcy oskarżonego:

o zmianę wyroku i orzeczenie wobec skazanego na podstawie art. 42 § 3 kk w zw. z art. 42 § 2 pkt 2 kk środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 6 lat

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

1.  Zasadność zarzutów prokuratora warunkowała zasadność wniosku apelacyjnego.

1.  Bezzasadność podniesionego zarzutu przez obrońcę oskarżonego warunkowała bezzasadność wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 14 grudnia 2022

roku w sprawie II K 855/22 – w zakresie winy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Kontrola instancyjna doprowadziła Sąd Okręgowy do przekonania, iż na gruncie przedmiotowej sprawy nie zaszła potrzeba podjęcia szerszej ingerencji w treść zaskarżonego orzeczenia z urzędu poza zakresem wniesionych apelacji.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. uchylił zawarte w pkt II i III rozstrzygnięcia dotyczące warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności oraz oddania oskarżonego pod dozór kuratora

2. ustalił iż orzeczony w pkt IV środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zostaje orzeczony dożywotnio

Zwięźle o powodach zmiany

Z uwagi na zasadność zarzutów prokuratora należało podjąć pewną ingerencję w treść zaskarżonego wyroku i dokonano powyżej wskazanych zmian zaskarżonego wyroku. Szerzej o powodach zmiany, w rubryce 3.1.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 627 § 1 kpk i art. 11 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 123 z późń. zm.), zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 30 złotych tytułem opłaty za II instancję oraz kwotę 20 złotych tytułem wydatków postępowania odwoławczego.

6.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie o karze i co do środka karnego

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie co do środka karnego

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana