Pełny tekst orzeczenia

§UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 91 / 23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 25 października 2022 r. w sprawie II K 9 / 22

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  podniesione w apelacji obrońcy zarzuty mogącej mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazy przepisów postępowania, tj. art. 4 kpk w zw. z art. 7 kpk oraz błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku;

2.  podniesiony w apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych zarzut rażącej niewspółmierności ( łagodności ) wymierzonej oskarżonej kary i środków karnych.

☐ zasadne

☒ częściowo zasadne

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. zarzutu z punktu 1.

Do czynienia takich ustaleń faktycznych, jak zaprezentowane w zaskarżonym wyroku i jego uzasadnieniu sąd I instancji był uprawniony dysponując zeznaniami D. Z., A. K., M. K., zarejestrowanymi nagraniami utrwalającymi zachowanie K. Z. wobec pokrzywdzonych oraz posiłkując się opinią toksykologiczną biegłego A. S.. Dowody te, oceniane we wzajemnym powiązaniu, pozwalały przyjąć, że oskarżony w czasie i okolicznościach opisanych w akcie oskarżenia poruszał się pojazdem mechanicznym po drodze publicznej w stanie nietrzeźwości, jak również, że w objętym aktem oskarżenia okresie notorycznie znieważał syna i jego partnerkę. Sad odwoławczy miał na względzie, że A. K. oraz D. Z. są z oskarżonym skonfliktowani, jednakże to nakazywało jedynie ostrożność przy ocenie ich zeznań, jednakże nie wykluczało prawa do finalnego uznania ich za wiarygodne. Taka zaś ocena była uprawniona, jeśli się weźmie pod uwagę, iż istniały dowody, które korelowały z wymową ich zeznań. Co do czynów związanych z dopuszczaniem się przez oskarżonego zachowań polegających na kierowaniu samochodem w stanie nietrzeźwości uwypuklić należy zeznania M. K., która niejednokrotnie zaobserwowała tego rodzaju występki oskarżonego. Co do zaś zniewag – poza zeznaniami M. K. ( która także była świadkiem ich wypowiadania ), pokrzywdzeni wielokrotnie rejestrowali takie słowa przy użyciu urządzeń nagrywających. W tym stanie rzeczy ustalenia stanowiące podstawę wszystkich przypisanych finalnie oskarżonemu czynów należało zaaprobować.

W odniesieniu do ustaleń związanych z zarzutem kierowania przez oskarżonego pojazdem mechanicznym po drodze publicznej stanie nietrzeźwości sąd odwoławczy pominął natomiast niesłusznie uwzględniane przez sąd I instancji ( w ramach podstawy dowodowej poczynionych ustaleń ) notatki i zapiski służbowe sporządzone przez policjantów interweniujących w związku z podejrzeniem tego rodzaju przestępstwa w dniu 24 lipca 2021 r. Po pierwsze, nie zostali oni w odniesieniu do zdarzeń utrwalonych w tych dokumentach przesłuchani, zaś mieć na uwadze należy, iż stosowanie do ujętego w art. 174 kpk zakazu, dowodu z zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych. Po drugie, nawet zauważając, że z notatki sporządzonej przez jednego z funkcjonariuszy ( k. 37 ) wynika, iż rozpytywany przez niego w związku ze zgłoszeniem K. Z. oświadczył, że „ (…) był na imprezie w R. i po spożyciu alkoholu przyjechał do domu (…) ”, to i tak, znów uwzględniwszy treść art. 174 kpk, mieć na względzie było trzeba, że dowód z zeznań funkcjonariusza policji przeprowadzony na okoliczność wypowiedzi osoby przez niego rozpytywanej w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa ( a więc nie wypowiedzi spontanicznej ) nie może zastąpić dowodu z wyjaśnień oskarżonego. Na podstawie takiego dowodu nie wolno czynić ustaleń faktycznych sprzecznych z późniejszymi formalnymi wyjaśnieniami oskarżonego, wobec którego wcześniej dokonano czynności rozpytania, gdyż byłoby to usankcjonowanie nieformalnie przeprowadzonego dowodu z jego wyjaśnień ( por. choćby post. SN z 22.2.2007 r., V KK 183 / 06; wyr. SA we Wrocławiu z 26.8.2015 r., II AKa 195 / 15, oraz z dnia z 13.8.2015 r., II AKa 177 / 15; opubl. Legalis ).

Sąd odwoławczy podzielił natomiast zarzut obrońcy co do tego, że opisanych w punkcie III akcie oskarżenia, a następnie przypisanych przez sąd I instancji w punkcie 2. sentencji zaskarżonego wyroku zachowań nie można było kwalifikować łącznie w ramach wieloczynowego występku znęcania z art. 207 § 1 kk. Podkreślić w ślad za skarżącym należy, iż tego rodzaju kwalifikacja możliwa jest jedynie wówczas, gdy sprawca dopuszcza się negatywnych zachowań wobec osoby najbliższej lub wobec innej osoby pozostającej względem niego w w stałym lub przemijającym stosunku zależności. Najogólniej zaś mówiąc, stosunek zależności zachodzi wyłącznie wtedy, gdy pokrzywdzony nie jest zdolny z własnej woli przeciwstawić się znęcaniu i znosi je z obawy przed pogorszeniem swoich dotychczasowych warunków życiowych, np. wobec perspektywy utraty pracy, środków utrzymania, mieszkania, rozłąki lub zerwania współżycia ze sprawcą, mającym nad nim fizyczną, psychologiczną lub moralną przewagę, uwzględniając którą pokrzywdzony nie może się sprawcy przeciwstawić lub może to uczynić w niewielkim stopniu. Pamiętając o tym uwypuklić trzeba, że A. K. nie wiążą z oskarżonym ani więzi rodzinne jak również, że nie istniała między nimi jakakolwiek relacja ( więź ) prawna lub faktyczna tego rzędu, aby uznać, że była od oskarżonego zależna Podkreślić zwłaszcza należy, iż oskarżony już wiele lat temu przestał być właścicielem posesji, na której pokrzywdzona zamieszkuje, a z uwagi na wiek i stan zdrowia nie był on też osobą, w odniesieniu do której mogłaby odczuwać dominujące odczucie lęku i bezradności. Również wobec D. Z. oskarżony nie miał jakiejkolwiek formy przewagi, o jakiej mowa wcześniej, a w związku z którą pokrzywdzony nie byłby w stanie się mu przeciwstawić. Z tego też powodu, bazując na opisie i charakterze opisanych w zarzucie zachowań, w kategoriach naruszeń prawa karnego uwzględniać trzeba było wprawdzie wypowiadane wobec nich rozliczne zniewagi, ale traktując je jedynie w kategoriach występku z art. 216 § 1 kk. Ich wielość, częstotliwość, powtarzalność ( notoryczność ) pozwala na założenie, że oskarżony przez cały okres objęty zarzutem działał z góry powziętym zamiarem naruszania ich godności ( co uzasadniało kwalifikację ciągłości czynów ). Z kolei zważywszy, że przedmiotem zamachów były dobra osobiste dwóch różnych osób, uwzględniając treść art. 12 § 1 kk przyjęto, że stanowią one dwa odrębne czyny ciągłe. Wielość, długotrwałość, różnorodność i uporczywość wypowiadania tych zniewag wyklucza sugerowaną przez skarżącego ich ocenę w kategoriach znikomej społecznej szkodliwości oraz uzasadnia taki wymiar kary, jak przedstawiony w wyroku sądu odwoławczego.

Ad. zarzutów z punktu 2.

Uwzględniając opisaną wyżej korektę zaskarżonego wyroku w odniesieniu do oceny prawnej czynu popełnionego na szkodę pokrzywdzonych, sąd odwoławczy nie doszukuje się faktycznych i prawnych podstaw do orzeczenia żądanych przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego środków karnych w postaci nakazu opuszczenia przez oskarżonego lokalu zamieszkiwanego wspólnie z pokrzywdzonymi oraz zbliżania się do nich na odległość mniejszą, aniżeli 100 metrów. Zważywszy zaś na jego aktualną sytuację życiową, nieadekwatnym byłoby również ich orzeczenie jako obowiązków probacyjnych w związku z poddaniem oskarżonego próbie ( tym bardziej, że obecnie wynika on ze skazania za przestępstwa nie godzące w dobra pokrzywdzonych ). Oskarżony jest osobą w podeszłym wieku, schorowaną, niepełnosprawną co najmniej w stopniu znacznym i o co najmniej ograniczonej możliwości samodzielnej egzystencji, korzystającą ze służebności mieszkania w domu, który uprzednio przekazał pokrzywdzonemu. Utrzymuje się z niewielkiego świadczenia emerytalnego. Podkreślić też należy, iż wobec oskarżonego orzeczona została kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz, że został on oddany pod dozór kuratora, a nadto nałożono na niego obowiązki zmierzające do wyeliminowania źródeł tego rodzaju zachowań, jak mu przypisane ( będące zwłaszcza pochodną nadużywania alkoholu ). W okresie próby postawa oskarżonego będzie więc poddana kuratorsko – sądowej kontroli i jeśli nie ulegnie ona poprawie, wobec oskarżonego obowiązki probacyjne będzie można ustanawiać, zmieniać lub rozszerzać ( na co pozwala art. 74 § 2 kk ), a nawet zarządzić wobec niego wykonanie kary zawieszonej.

Wniosek

- obrońcy oskarżonego o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie go od zarzuconych oskarżonemu czynów, ewentualnie w odniesieniu do czynu zakwalifikowanego jako wyczerpujący dyspozycję art. 207 § 1 kk o jego uchylenie i umorzenie z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 kpk;

- oskarżyciela posiłkowego o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego środków karnych w postaci nakazu opuszczenia lokalu zamieszkiwanego wspólnie z pokrzywdzonymi oraz zbliżania się do nich na odległość mniejszą, aniżeli 100 metrów, ewentualnie o ich orzeczenie jako obowiązków probacyjnych w związku z poddaniem sprawcy próbie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

omówiono powyżej

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Omówiono powyżej

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Omówiono powyżej

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Omówiono powyżej

Zwięźle o powodach zmiany

Omówiono powyżej

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Z uwagi na opisaną wyżej, trudną sytuację życiową ( w tym materialną ) oskarżonego, stosownie do treści art. 624 § 1 kpk zwolniono go od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS