Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 40/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Kosecka - Sobczak

Sędziowie: Natalia Burandt

Krzysztof Korzeniewski

Protokolant: sekr. sąd. Anna Pikulska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Elblągu Barbary Kamińskiej

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2023 r. w Elblągu sprawy

K. O. (1) s. Z. i M. ur. (...) w K.

oskarżonego o czyn z art. 12a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 marca 2011 roku o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych i in.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostródzie

z dnia 29 sierpnia 2022 r. sygn. akt II K 449/21

I. zmienia zaskarżony wyrok :

a) w pkt. I, IV, VII, X, XIII, XVI, XIX, XXII i XXV w ten sposób, że przy zastosowaniu art. 4§1 kk, kwalifikuje czyny przypisane oskarżonym w ww punktach z zastosowaniem przepisów karnych obowiązujących w czasie popełnienia tych czynów tj.

- w pkt. I, IV, VII, X, XIII, XVI, XIX, XXII czyny K. O. (1), V. A., I. M., V. K., V. H., V. C., V. S., Y. K. kwalifikuje z art. 12a ust. 1 i 2 ustawy z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych, art. 13§1 kk w zw. z art. 12a ust. 1 i 2 ustawy z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych w zw. z art. 11§2 kk i art. 12 kk, a z podstawy wymiaru kar eliminuje art. 57b kk,

- w pkt. XXV czyn M. J. kwalifikuje z art. 18§3 kk w zw. z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2011 roku o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych w zw. z art. 12 kk, a z podstawy wymiaru kary eliminuje art. 57b kk,

i obniża wymierzone kary wobec:

- K. O. (1) do 11 (jedenastu) miesięcy pozbawienia wolności,

- V. A., I. M., V. K., V. H., V. S. i Y. K. do kar po 8 (osiem) miesięcy pozbawienia wolności,

- V. C. do 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

- M. J. do 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

b) w pkt. II i obniża karę pozbawienia wolności wymierzoną obok kary grzywny wobec K. O. (1) do 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Krzysztof Korzeniewski Elżbieta Kosecka-Sobczak Natalia Burandt

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 40/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Ostródzie z 29 sierpnia 2022r. w spr. II K 449/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1, 2

K. O. (1)

Niekaralność oskarżonego

Wykonywanie przez oskarżonego pracy

Czyny z art. 12a ust. 1 i 2 ustawy o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych i in. I z art. 18§3 kk w zw. z art. 54§1 kks

Informacja z KRK,

Umowy o pracę

k.2521

k.2524 i 2526

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1, 2

Informacja z KRK

Umowy o pracę

Informacja z KRK i umowy o pracę zostały sporządzone przez podmioty do tego uprawnione, ich treść nie była kwestionowana przez strony, stąd dowody te zasługują na wiarygodność w zakresie danych z nich wynikających a dot. niekaralności oskarżonego i jego zatrudnienia.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Rażąco niewspółmiernej kary

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Obrońca K. O. (1) wskazał, ż uważa wyrok dotyczący tego oskarżonego za niesłuszny w zakresie orzeczonej kary, gdyż nie uwzględnia ona wystarczająco jego sytuacji majątkowej, osobistej, dotychczasowej niekaralności, podrzędnej roli i braku uzyskania korzyści majątkowej chociażby zbliżonej do wskazanej kwoty uszczupleń należności publicznoprawnych, gdy przypisane przestępstwo nie jest dokonaniem.

Jednak w ocenie sądu odwoławczego przytoczone okoliczności, po skonfrontowaniu ich z wymową zgromadzonego materiału dowodowego, to nie miały takiej wagi by zmienić zaskarżony wyrok w sposób postulowany we wniosku końcowym apelacji.

Odnosząc się bowiem do argumentu, że oskarżony nie był osobą organizującą czy kierująca przedmiotową przypisaną działalnością, to należy jednak zauważyć, że rola oskarżonego była znacząca, bo polegała na uczestnictwie w wytwarzaniu wyrobów tytoniowych i ułatwieniu popełnienia przez inne osoby przestępstwa karno-skarbowego, gdy K.O. działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, a narażenie uszczuplenia należności dotyczyło znacznej kwoty, wielkiej wartości, bo ponad 77 i pół miliona złotych (77.580 314zł), gdy to oskarżony był jedynym łącznikiem pracujących przy produkcji krajanki tytoniowej osób zamkniętych na posesji w m. K. (...) ze światem zewnętrznym (gdyż na terenie posesji działały urządzenia do zagłuszania sygnału GSM): dysponował kluczem do bramy od posesji, zaopatrywał pracowników w żywność, środki higieny, a przede wszystkim nadzorował ich pracę, przywoził surowiec do produkcji i odbierał gotowy produkt, wypłacał wynagrodzenie, gdy działalność ta trwała przez okres od 20 lipca 2015r. do 1 października 2015r. Tym samym nie można było ocenić roli oskarżonego jako podrzędnej czy marginalnej, co miałoby spowodować znaczne obniżenie kar, w szczególności kary pozbawienia wolności z pkt. II wyroku.

Oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami i z niskich pobudek, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, gdy wartość przedmiotu czynu zabronionego była nie tylko duża, lecz wielka, co – biorąc pod uwagę ilość produktu do przetwarzania i skalę produkcji na linii produkcyjnej, którą obserwował oskarżony i co sobie uświadamiał - doprowadziło do zastosowania art. 37§1 pkt. 1 kks i nadzwyczajnego obostrzenia kary za przypisane przestępstwo z art. 18§3 kk w zw. z art. 54§1kks (czego skarżący nie chce dostrzec i co pomija), co powodowało, że odpłata karna nie mogła być łagodna, tylko przy powołaniu się na brak karalności oskarżonego i fakt przypisania zjawiskowej formy popełnienia przestępstwa z art. 54§1 kks, z powołaniem się na to, że oskarżony nie kierował przedmiotową działalnością.

Argumentacja z uzasadnienia apelacji dotyczy przede wszystkim wymiaru kar za czyn z pkt. II wyroku, gdyż w myśl rozstrzygnięcia z pkt. III, to wykonaniu podlegają tylko te kary. Trzeba zaś skarżącemu wskazać, że wbrew jego stanowisku, to przy kształtowaniu odpłaty karnej za przestępstwo karno-skarbowe nie ma zastosowania art. 52 §2 kk (przy czym obrońcy chyba chodziło o dyrektywy wymiaru kary z art. 53§2 kk) lecz art. 12kks i art.13 kks, gdy w szczególności art. 13 kks zawiera inne kwantyfikatory niż te z przepisów odnoszących się do wymiaru kary a zawartych w kodeksie karnym. W myśl art. 12 § 2 kks sąd wymierza karę, środek karny lub środek według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by ich dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanych, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wymierzając karę, środek karny, lub inny Sąd uwzględnia w szczególności rodzaj i rozmiar ujemnych następstw czynu zabronionego, rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na sprawcy obowiązku finansowego, jego motywację i sposób zachowania się, właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem czynu zabronionego i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza gdy czynił starania o zapobieżenie uszczupleniu należności publicznoprawnej lub o jej późniejsze wyrównanie (art. 13 § 1 kks). A w świetle przytoczonych okoliczności dot. znaczącej roli oskarżonego przy ułatwieniu innym osobom popełnienia przestępstwa karno-skarbowego , gdy narażenie dotyczyło wielkiej kwoty, to nie wskazują one na to by można było przyjąć, że wina i stopień społecznej szkodliwości czynu z pkt. II wyroku nie były znaczne i na wymierzenie kar w wymiarze i postaci postulowanej przez obronę (w tym co do obniżenia kary grzywny z pkt. II), tym bardziej, że zaszły podstawy do zastosowania art. 37§1 pkt. 1 kks, gdy w myśl art. 13 kks wielkość uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie ma wpływ nie tylko na kwalifikację prawną czynu, ale także na wymiar kary.

Jedynie odnosząc się do akcentowanej niekaralności oskarżonego i jego aktualnej sytuacji osobistej, to należało uwzględnić to, że mimo iż sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu wyroku dostrzegł niekaralność oskarżonego, to nie nadał właściwej rangi okoliczności, że od popełnienia przypisanych oskarżonemu czynów minęło ponad 7 lat, przez które oskarżony nie popełnił nowych przestępstw, o czym świadczy treść informacji z KRK. Długi okres przestrzegania przez K. O. porządku prawnego po czynie i ustabilizowany w tym czasie tryb życia oskarżonego wynikający m.in. z przedstawionych umów o pracę, w ocenie sądu odwoławczego wskazywał na potrzebę obniżenia wymierzonej w pkt. II kary pozbawienia wolności o 6 miesięcy tj. do 2 lat pozbawienia wolności. Przy czym powstrzymywanie się przez oskarżonego przez lata od popełniania przestępstw (co powinno być przecież normą), nie mogło doprowadzić do większego obniżenia kary pozbawienia wolności z pkt. II, choćby z uwagi na potrzebę spełnienia celów wychowawczo-prewencyjnych kary, w tym prewencji ogólnej, gdy nie można dawać sygnałów społeczeństwu, że za takie przestępstwo karno-skarbowe jakie przypisano oskarżonemu tj. o znacznym stopniu winy i społecznej szkodliwości, przy wielkiej wartości narażenia na uszczuplenie podatku akcyzowego, to wymierzy się karę, którą oskarżony będzie mógł odbywać w warunkach wolnościowych, np. w systemie dozoru elektronicznego czy w formie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, bo do tego zmierzają wnioski końcowe obrońcy.

Wniosek

O zmianę wyroku poprzez:

- wymierzenie oskarżonemu za czyn z pkt. 2 kary jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz grzywny w wymiarze 100 stawek po 120 zł,

- warunkowe zawieszenie wykonania kary orzeczonej za przestępstwo zarzucane w pkt. 1,

- ewentualnie zmianę wyroku w zakresie kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo zarzucane w pkt. 2 przez obniżenie jej wysokości nieprzekraczającej jeden rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przyczyn dla których zarzut z apelacji i argumenty podniesione w apelacji zasługiwały częściowo na uwzględnienie (co doprowadziło do obniżenia kary pozbawienia wolnosci z pkt. II wyroku), przy czym brak było podstaw do dokonania zmiany wyroku w sposób wskazany we wniosku końcowym środka zaskarżenia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zaistnienie podstaw z art. 455 kpk i z art. 435 kpk do zmiany wyroku w zakresie rozstrzygnięć z pkt. I (dot. K.O.) i z pkt. IV, VII, X, XIII, XVI, XIX, XXII i XXV dotyczących pozostałych oskarżonych.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Sąd odwoławczy na podstawie art. 455 kpk z urzędu poprawił kwalifikację prawną czynu z pkt. I wyroku, gdyż mając na uwadze czas czynu (do 1 października 2015r) i regułę z art. 4§1 kk, to winien czyn przypisany oskarżonemu w pkt. I zakwalifikować, przy zast. art. 4§1 kk, według przepisów względniejszych obowiązujących w czasie czynu tj. z art. 12a ust. 1 i 2 ustawy z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych, art. 13§1 kk w zw. z art. 12a ust. 1 i 2 ustawy z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych w zw. z art. 11§2 kk w zw. z art. 12 kk (gdyż „rozbicie” art. 12 kk na paragrafy nastąpiło dopiero od 15.11.2018r. ), a także wyeliminował z podstawy skazania z pkt. I wyroku art. 57b kk (gdyż obowiązuje on dopiero od 24.06.2020r), w konsekwencji czego- skoro nie ma zastosowania obowiązek podwyższenia kar z art. 57b kk- obniżył wymierzoną w pkt. I karę do 11 miesięcy pozbawienia wolności. Przy czym wobec takiej zmiany kwalifikacji czynu przy zast. art. 4§1kk wobec K.O., to w oparciu o przepis art. 435 kpk i art. 455 kpk podobnie postąpiono wobec innych oskarżonych w zakresie rozstrzygnięć ich dotyczących z pkt. IV, VII, X, XIII, XVI, XIX, XXII i XXV, a także z podstawy wymiaru ich kar wyeliminowano art. 57b kk i obniżono kary.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok sądu I instancji w zakresie, który nie podlegał zmianie dokonanej przez sąd odwoławczy w pkt. I wyroku z 23 marca 2023r.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z przyczyn dla których większość argumentów podniesionych w apelacji, a w konsekwencji wniosek końcowy nie zasługiwały na uwzględnienie.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono wyrok sądu I instancji:

a) w pkt. I, IV, VII, X, XIII, XVI, XIX, XXII i XXV w ten sposób, że przy zastosowaniu art. 4§1 kk, zakwalifikowano czyny przypisane oskarżonym w ww punktach z zastosowaniem przepisów karnych obowiązujących w czasie popełnienia tych czynów tj.

- w pkt. I, IV, VII, X, XIII, XVI, XIX, XXII czyny K. O. (1), V. A., I. M., V. K., V. H., V. C., V. S., Y. K. zakwalifikowano z art. 12a ust. 1 i 2 ustawy z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych, art. 13§1 kk w zw. z art. 12a ust. 1 i 2 ustawy z 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych w zw. z art. 11§2 kk i art. 12 kk, a z podstawy wymiaru kar wyeliminowano art. 57b kk,

- w pkt. XXV czyn M. J. zakwalifikowano z art. 18§3 kk w zw. z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2011 roku o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych w zw. z art. 12 kk, a z podstawy wymiaru kary wyeliminowano art. 57b kk,

i obniżono wymierzone kary wobec:

- K. O. (1) do 11 miesięcy pozbawienia wolności,

- V. A., I. M., V. K., V. H., V. S. i Y. K. do kar po 8 miesięcy pozbawienia wolności,

- V. C. do 9 miesięcy pozbawienia wolności,

- M. J. do 7 miesięcy pozbawienia wolności,

oraz w pkt. II i obniżono karę pozbawienia wolności wymierzoną obok kary grzywny wobec K. O. (1) do 2 lat pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana w kwalifikacji ww czynów i karach została dokonana z powodów wskazanych w okolicznościach podlegających uwzględnieniu z urzędu oraz w wyniku częściowego uwzględnienia argumentów z apelacji obrońcy K.O..

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt. III

W ustalonych okolicznościach sprawy, pomimo iż apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała w odniesieniu do większości argumentów i w całości co do wniosków końcowych na uwzględnienie, to zachodziły podstawy do zwolnienia oskarżonego od kosztów postępowania odwoławczego z uwagi na sytuację materialno-rodzinną i osiągane niskie zarobki, gdy będzie musiał zapłacić karę grzywny (art. 624§1kpk)

7.  PODPIS