Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

sędzia Agnieszka Wysokińska – Walczak

Protokolant:

sekr. sąd. Mirosław Grzęda, sekr. sąd. Urszula Urbańska, st. sekr. sąd. Monika Raczyńska,

Formularz UK 1

Sygnatura akt

XII K 209/20

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.USTALENIE FAKTÓW

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

A. Ś. (1)

W okresie od lipca 2008 r. do dnia 24 listopada 2014 r. w W., działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przywłaszczył sobie środki pieniężne w łącznej kwocie 294.248,71 zł, stanowiącej mienie znacznej wartości, w ten sposób, że podejmował decyzje o niewypłaceniu na rzecz E. B. (1) – osoby wykonującej czynności agencyjne należnego jej na mocy umowy o współpracy nr (...) z dnia 1 września 2007 r. i umowy o współpracy nr (...) z dnia 1 stycznia 2012 r. od (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., w której pełnił funkcję Prezesa Zarządu, wynagrodzenia z tytułu prowizji zawartych przy udziale E. B. (1) polis ubezpieczeniowych, w tym automatycznie wznawianych polis, tj. czyn z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

E. B. (1) prowadziła działalność gospodarczą pod firmą Doradztwo (...) w postaci biura ubezpieczeń. W dniu 1 września 2007 r. zawarła umowę o współpracy o numerze (...) z firmą (...) sp. z o.o. z siedzibą przy ul. (...) w W., w której funkcję prezesa zarządu pełnił A. Ś. (1). Jej przedmiotem było wykonywanie czynności agencyjnych, poprzez sprzedaż polis ubezpieczeniowych majątkowych, jak i na życie różnych Towarzystw (...), które współpracowały z (...) sp. z o.o. Umowa, jak i zawarty w tej samej dacie aneks nr 1 określały zakres obowiązków, formę wzajemnych rozliczeń, wysokość należnych prowizji, kary umowne, zasady kontroli. Wysokość prowizji od każdej zawartej umowy była uzależniona była od jej rodzaju, np. ubezpieczenia na pojazd lub majątku. Zasady współpracy określała również zawarta w dniu 1 stycznia 2012 r. umowa współpracy nr (...) (kwestię rozliczeń, w tym kar umownych regulował § 6).

Jako (...) (agent współpracujący z (...) sp. z o.o.) E. B. (1) zawierała umowy ubezpieczeń z (...), (...), (...),(...), (...), (...),(...), (...), (...), (...), (...), (...),(...),(...). W 2012 r. (...) sp. z o.o. zmieniła system rozliczania agentów na system „(...)” umożliwiający otrzymywanie przez agentów prowizyjnych rozliczeń w postaci elektronicznej i zestawień zbiorczych na podstawie których wystawiali rachunki.

Umowa o współpracę została rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym w dniu 24 listopada 2014 r. przez (...) sp. z o.o. na podstawie § 9 pkt 3 umowy o współpracy (k.248, t.II).

E. B. (1) pismem z dnia 19 maja 2015 r. otrzymała od (...) sp. z o.o. odmowną odpowiedź na żądanie uzyskania wglądu w księgi rachunkowe spółki w celu ustalenia właściwej wysokości swojej prowizji, wcześniej spółki uzyskała przeciwko pokrzywdzonej nakaz zapłaty z weksla w wysokości 18.814,00 zł oraz kwotę 2.653 zł tytułem kosztów procesu (Sąd Rejonowy w Bytomiu, sygn. akt I Nc 416/15), którego wykonanie zostało wstrzymane do czasu prawomocnego zakończenia postępowania (k.223, t.II). Postanowieniem z dnia 17 grudnia 2015 r. uchylono postanowienie nadające nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności (k.234-235, t.II). Ponadto E. B. (1) wielokrotnie kierowała wobec spółki ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty należnej w jej ocenie prowizji, które nie zostały przez podmiot rozliczone – m.in. z umów zawartych z (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...). Pokrzywdzona podniosła również kwestię niezapłaconej prowizji w 2014 r. w kwocie 7.910, 45 za polisy zawarte za jej pośrednictwem „(...)” oraz 4.319,44 zł za polisy „(...)” oraz należnych prowizji za okres trzech lat z polis dla (...) na kwotę 12.706,04 zł.

Pomiędzy stronami toczyło się postępowanie sądowe przed Sądem Rejonowym w Bytomiu z powództwa (...) sp. z o.o. przeciwko E. B. (1) o sygn. akt I C 1015/15 o zapłatę (sprawa przekazana do Sądu w Radomiu), jak i toczy przed Sądem Rejonowym dla m. st. Warszawy w sprawie z powództwa E. B. (1) przeciwko (...) sp. z o.o., sygn. akt IX GC 2579/16.

Opinia biegłej sądowej dr E. P. zawierała wnioski wskazujące, że rzeczywista kwota niewypłaconych prowizji E. B. (1) z (...) sp. z o.o. za zawarte polisy ubezpieczeniowe wyniosła 318.217,97 zł. Ponadto biegła wskazała, że prowizje nie były wypłacane w sposób prawidłowy, jednak równice dla wszystkich ubezpieczycieli wnosiły 2.405,64 zł (szacunkowe ustalenia w związku z brakiem pełnej dokumentacji). Ustalono także, że kary nakładane przez (...) sp. z o.o. jedynie w lutym 2012 r. były naliczone nieprawidłowo.

We wnioskach uzupełniającej opinii z dnia 18 maja 2020 r. dr E. P. wskazała jednoznacznie, iż różnica pomiędzy wysokością prowizji obliczoną w zestawieniach a wysokością prowizji wypłaconych E. B. (1) przez (...) sp. z o.o. wyniosła 291.843,07 zł.

A. Ś. (1) nie był wcześniej karany.

zeznania E. B. (1)

k.2-3, 5-6, 26, 63 t.I, k.730-733, 743-744, t.IV, k.1115-1118, 1119-1122, 1161-1163, t.VI, k.1355-1356, 1365-1367, 1380, t.VII, k.1618 v.- 1624, t.IX

wyjaśnienia A. Ś. (1)

k.1754-1756, t.IX

umowa współpracy nr (...) z dnia 1 września 2007 r.

k.6, t.I

aneks nr 1 do umowy o współpracy z dnia 1 września 2007 r.

k.7-9, t.I

umowa współpracy z dnia 1 stycznia 2012 r. nr (...)

k.114-117, t.I

załączniki do przesłuchania E. B. (1) z dnia 4 grudnia 2015 r.

k.12-21, t.I

załączniki do przesłuchania E. B. (1) z dnia 25 lutego 2016 r.

k.27-53, t.I

załączniki do przesłuchania E. B. (1) z dnia 12 kwietnia 2016 r.

k.64-98, t.I

załącznik do przesłuchania E. B. (1) z dnia 22 lutego 2017 r.

k.745-761, t.IV

protokół oględzin akt sprawy cywilnej I C 1015/15

k.129-399, t.I-II

załącznik nr 1 do umowy współpracy nr (...) - upoważnienie do zawierania umów

k.243, t.II

załącznik nr 2 do umowy współpracy nr (...) – procedury akwizycyjne

k.582-587, t.III

załączniki do pisma E. B. (1) z dnia 22 lutego 2017 r.

k.665-728, t.IV

zeznania K. G.

k.762-763, t.IV, k.1643-1644, t.IX

zeznania K. D.

k.776, t.IV, k.1197-1198, t.VI, k.1641 v. – 1642 v., t.IX

zeznania H. O.

k.783, t.IV, k.1108-1110, t.VI, k.1750-1753, t.IX

zeznania Ż. M. (1)

k.797, t.IV, k.1644, t.IX

zeznania P. N. (1)

k.804-805, t.V, k.1103-1104, t.VI, k.1644 v. – 1645, 1674 v.-1677, t.IX

zeznania R. Ś.

k.1697 v.-1698, t.IX

zeznania P. O.

k.1698 v.- 1699, t.IX

zeznania A. Ś. (2)

k.1699 v. – 1700, t.IX

zeznania M. B.

k.1708 v.- 1710, t.IX

zeznania I. S.

k.1710 v. – 1711, t.IX

zeznania M. Ś. (1)

k.385-387, t.II, k.1711-1714, t.IX

zeznania B. J.

k.1737 v. – 1738 v., t.IX

zeznania M. W.

k.1738 v. – 1739 v., t.IX

zeznania M. S.

k.1739 v. – 1740, t.IX

uzupełniająca opinia ustna biegłej dr E. P.

k.1748-1750, t.IX

notatka urzędowa z przeglądu akt sprawy (...)

k.810-827, t.V

notatka urzędowa z przeglądu akt sprawy IX GC 2579/16 Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy

k.828-1110, t.V-VI

załącznik do protokołu przesłuchania E. B. (1) z dnia 5 marca 2018 r.

k.1123-1159, t.VI

pismo z (...) z dnia 7 marca 2018 r.

k.1164-1175, t.VI

protokół przeszukania siedziby (...) sp. z o.o.

k.1195-1196, t.VI

pismo z (...) S.A. z dnia 5 kwietnia 2018 r.

k.1206-1207, t.VII

pismo z (...) S.A. z dnia 6 kwietnia 2018 r.

k.1208-1216, t.VII

pismo z (...) S.A z dnia 13 kwietnia 2018 r. wraz z załącznikami

k.1217-1229, t.VII

pismo z (...) S.A. z dnia 16 kwietnia 2018 r.

k.1232, t.VII

pismo (...) S.A. z dnia 9 maja 2018 r.

k.1243, t.VII

pismo z (...) S.A. z dnia 8 maja 2018 r.

k.1244-1246, t.VII

pismo z (...) S.A. z dnia 3 września 2018 r.

k.1269, t.VII

pismo pełnomocnika (...) sp. z o.o. z dnia 30 sierpnia 2018 r. wraz z załącznikami

k.1272-1335, t.VII

notatka urzędowa z dnia 8 października 2018 r. wraz z załącznikami

k.1338-1379, t.VII

opinia biegłej z zakresu rachunkowości z dnia 15 maja 2019 r. wraz z uzupełniającą opinią ustną

k.1408-1424, 1428-1429, t.VIII

pismo (...) S.A. z dnia 26 czerwca 2019 r.

k.1433, t.VIII

pismo z (...) S.A. z dnia 12 grudnia 2019 r. wraz z załącznikami

k.1439-1486, t.VIII

pisemna uzupełniająca opinia biegłej z zakresu rachunkowości z dnia 18 maja 2020 r.

k.1490-1495, t.VIII

protokół przesłuchania A. Ś. (1) z dnia 11 sierpnia 2020 r.

k.1509-1512, t.VIII

informacja z KRK

k.1543, t.VIII

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

1.OCena DOWOdów

1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

zeznania E. B. (1)

(k. 2-3, 5-6, 26, 63 t.I, k.730-733, 743-744, t.IV, k.1115-1118, 1119-1122, 1161-1163, t.VI, k.1355-1356, 1365-1367, 1380, t.VII, k.1618 v.- 1624, t.IX)

E. B. (1) w swoich zeznaniach w sposób obszerny i szczegółowy opisała zastrzeżenia związane ze współpracą z (...) sp. z o.o., w szczególności działaniem pełniącego funkcje prezesa zarządu A. Ś. (1). Podała, że nieprawidłowo naliczano jej prowizję, wprowadzono ją w tym zakresie w błąd, w sposób nieuzasadniony naliczano jej kary umowne niezgodne z obowiązującym prawem, do poszczególnych protokołów przesłuchania załączane były dokumenty.

W toku postępowania sądowego potwierdziła wcześniej składane depozycje, ponownie przedstawiła sposób zawiązania współpracy z (...) sp. z o.o., nieterminowe wywiązywanie się przez spółkę z wypłacania agentom należnych prowizji. Świadek w sposób rzeczowy opisywała spory sądowe jakie toczy do dnia dzisiejszego w związku z – w jej ocenie – oszustwem, którego dopuszczać się mieli przedstawiciele firmy, z którą współpracowała poprzez niewypłacanie, zaniżanie należnych prowizji, nakładanie bezpodstawnie wysokich kar umownych. Zdaniem oskarżycielki, system naliczający prowizje agentów mógł zostać w sposób nieuprawniony zmodyfikowany, o czym miała usłyszeć od H. O. (k.1623, t.IX). Sąd poza wersją zdarzeń zgodnie z którą oskarżony miał umyślnie oszukać E. B. (1) oraz że system (...) miał zostać zhakowany, uznał zeznania za rzeczowe, logiczne i spójne, tym niemniej kwestia rozstrzygnięcia wzajemnych rozliczeń ze spółką (...) sp. z o.o. należy do kompetencji sądu cywilnego. (szerzej w pkt 3.5).

zeznania K. G.

(k.762-763, t.IV, k.1643-1644, t.IX)

Świadek pracował w (...) sp. z o.o. w okresie 2009-2015 roku, zajmował stanowisko managera sprzedaży. Podał ogólnie informacje związane ze współpracą spółki z pośrednikami, procedurą naliczania prowizji, późniejszą zmianą systemu rozliczeń na „(...)”, potwierdził okoliczności związane z naliczaniem pośrednikom wysokich kar umownych w sytuacji nieterminowego „rozliczenia się”.

Potwierdził swoje wcześniejsze zeznania na rozprawie, wskazał, że zdarzały się sytuacje, w których agenci, w tym E. B. (1), rozliczali składki z opóźnieniem. Zdaniem Sądu zeznania tego świadka były spójne, logiczne, zgodne z zasadami racjonalnego rozumowania.

zeznania K. D. (k.776, t.IV, k.1197-1198, t.VI, k1641 v. – 1642 v., t.IX)

Świadek współpracował z C. sp. o.o. od marca 2014 r., pełnił funkcję dyrektora ds. współpracy z zakładami ubezpieczeń, a później dyrektora zarządzającego oraz prokurenta spółki. Wiedział o sprawie związanej z E. B. (1), o zaległych, niewypłaconych prowizjach.

Na rozprawie w dniu 25 października 2022 r. potwierdził składane wcześniej zeznania, podkreślił, że nie posiada szerokiej wiedzy na temat rozliczeń, ale według jego wiedzy w przypadku E. B. (1) chodziło o zaległości po jej stronie, a nie spółki, stąd też podjęto decyzję o wypowiedzeniu umowy. K. D. w sposób rzeczowy i logiczny przedstawił proces decyzyjny w firmie, podział kompetencji, nie miał jednak precyzyjnej wiedzy związanej z rozliczaniem agentów, gdyż nie leżało to w zakresie jego obowiązków. Sąd uznał te zeznania za wiarygodne, korespondujące z zeznaniami P. N. (1) i wyjaśnieniami oskarżonego.

zeznania H. O. (k.783, t.IV, k.1108-1110, t.VI, k.1750-1753, t.IX)

Zeznania H. O. korespondowały z pozostałym zebranym materiałem dowodowym, prowadził on wraz z żoną działalność pod firmą (...), współpracował z (...) sp. z o.o. w okresie 2010-2016 r. Podał, że były problemy z prawidłowym naliczeniem prowizji, odgórnych wskazówkach ich „ucinania”. Posiadał wiedzę związaną z problemami agentów współpracujących z (...) sp. z o.o. z otrzymaniem należności, procederem rozwiązywania umów celem przejęcia portfeli byłych współpracowników.

Przesłuchany w toku postępowania sądowego, potwierdził wcześniej złożone zeznania, podał że faktycznie były pogłoski o „ucinaniu” prowizji przez (...) sp. z o.o., tym niemniej nie może tego z całą pewnością potwierdzić, nadto wszystkie wątpliwości wyjaśniał z B. K.. Sąd nie znalazł powodu żeby przedmiotowe depozycje kwestionować.

zeznania Ż. M. (2) (k.797, t.IV, k.1644, t.IX)

Nie był to kluczowy dowód w sprawie, bowiem przesłuchana wskazała jedynie, że nie zajmowała się bezpośrednio sprawami nakładania kar. Pracowała w (...) przez 8 lat, korygowała błędy w naliczeniach i przekazywała te informacje agentom.

zeznania P. N. (1) (k.804-805, t.V, k.1103-1104, t.VI, k.1644 v. – 1645, 1674 v.-1677, t.IX)

Był to jeden z ważniejszych dowodów, Sąd dał w całości wiarę zeznaniom świadka, który w (...) sp. z o.o. w okresie 2007-2014 odpowiedzialny był za dział ds. rozliczeń. Potwierdził problemy związane z rozliczeniami E. B. (1) oraz sposób naliczania kar umownych, wskazał także, że w zasadzie nie było możliwości ingerowania w wyliczenia wdrożonego później systemu „(...)”. W jego opinii E. B. (1) nie rozliczała się terminowo z druków i składek z (...) sp. z o.o. ze względu na bardzo dużą ilość zawieranych umów, zaznaczył że wiele kar umownych było anulowanych przez prezesa za namową dyrektora. Na rozprawie w dniu 20 grudnia 2022 r. szczegółowo opisał sposób wdrażania systemu „(...)”, jego założenia, zamysł jego wprowadzenia, tj. pełny wgląd agentów w system rozliczania prowizji. Szczerze przyznał, że kar nałożonych na E. B. było w pewnym momencie sporo, co wynikało z tego, że w jego ocenie wymieniona pobierała gotówkę, nie rozliczając się z (...) sp. z o.o. oraz fakt że nie otrzymywali jako spółka pełnej dokumentacji związanej z zawartymi polisami, co uniemożliwiało pełne, prawidłowe rozliczenie. W ocenie Sądu P. N. (1) przekonująco wyjaśnił, że system rozliczeń nie był wolny od wad, faktycznie mogły wystąpić pewne rozbieżności, co winno być rozwiązane na drodze reklamacji, weryfikacji i wyjaśnień pomiędzy agentem, spółką, a danym towarzystwem ubezpieczeniowym.

zeznania R. Ś. (k.1697 v. – 1698 v., t.IX)

Brat oskarżonego, pełnił funkcję dyrektora sprzedaży w okresie 2007-2010, podał że nie miał konfliktu z oskarżonym na gruncie zawodowym, jego odejście z firmy spowodowane było innym pomysłem biznesowym. W sposób ogólnikowy podał jak wyglądało prowizyjne rozliczanie się z agentami, wdrażanie nowego systemu temu służącego, nie pamiętał jednak szczegółów. Nie był to dla Sądu kluczowy dowód w sprawie.

zeznania P. O. (k.1698 v.-1699, t.IX)

Podobnie Sąd odniósł się do zeznań P. O., która do chwili obecnej pracuje w (...) sp. z o.o., od początku swojej pracy zajmowała się rozliczeniami prowizyjnymi. Przyznała, że zdarzały się nieścisłości związane z rozliczeniami z agentami, co mogło być skutkiem błędnych danych przekazanych z raportu towarzystwa ubezpieczeniowego, nie wiedziała nic na temat zaatakowania systemu (...) przez hakerów. Opisała pobieżnie procedurę naliczania kar umownych - uprzednią możliwość agenta wytłumaczenia sytuacji przed jej nałożeniem.

zeznania A. Ś. (2) (k.1699 v.-1700, t.IX)

W ten sam sposób Sąd potraktował zeznania tego świadka, podała ona ogólnikowe informacje związane z rozliczaniem współpracujących z C. sp., z o.o. agentów. Podkreśliła możliwość kontaktu z A. Ś. (1) jako prezesem w każdej sprawie, w tym w sprawie nieprawidłowo naliczonych prowizji.

zeznania M. B. (k.1708 v. – 1710, t.IX)

(...) sp. z o.o. zajmująca się wraz z P. O. rozliczeniami nie pamiętała szczegółów związanych z sytuacją z E. B. (1), z jej wiedzy wynikało, że była ona zadłużona względem (...) sp. z o.o. Podobnie jak A. Ś. (2) i P. O. wskazała na możliwość skorzystania z trybu reklamacji naliczonej prowizji. Wyjaśniła, że kary, które były nakładane na (...) sp. z o.o. przez poszczególne towarzystwa musiały być kompensowane poprzez naliczenie kary również na agenta oraz że wszystkie zasady rozliczeń opisane były szczegółowo w umowach o współpracy, sporządzany był załącznik prowizyjny. Nie miała wiedzy o jakichkolwiek ingerencjach w system (...), zaznaczyła, że wszelkie potrącenia, naliczanie kar umownych odbywało się na podstawie umów, które podpisali ze spółką agenci.

zeznania I. S.

(k.1710 v., t.IX)

Nie był to główny dowód w sprawie, głownie ze względu na to, że świadek rozpoczęła pracę w (...) sp. z o.o. już po wprowadzenia nowego - w stosunku do systemu (...) - systemu rozliczania prowizji. Tym niemniej zeznania świadka Sąd ocenił jako spójne i rzeczowe.

zeznania M. Ś. (1) (k.385-387, t.II, k.1711-1714, t.IX)

Świadek pamiętała E. B. (1) oraz ich współpracę, która zakończyła się wypowiedzeniem umowy ze strony spółki. W ocenie M. Ś. (1) to oskarżycielka posiłkowa zalegała wobec spółki ze składkami w kwocie około 40.000 zł, nie miała wiedzy o okolicznościach ewentualnej nieuprawnionej ingerencji w system (...), podała precyzyjnie sposób rozliczania się spółki z agentami, kwestię tzw. prowizji wznowieniowych. Wykluczyła w sposób kategoryczny jakiekolwiek odgórne założenie zgodnie z którym (...) sp. z o.o. miała nie rozliczać się z agentami. Nie rozstrzygając o wzajemnych roszczeniach na gruncie prawa cywilnego pomiędzy spółką a E. B. (1), Sąd uznał zeznania świadka za polegające na prawdzie.

zeznania B. J. (k.1737 v.-1738 v., t.IX)

B. J. współpracowała z (...) sp. z o.o. jako agentka w okresie 2012-2019 roku. Podniosła kwestię nieuczciwie naliczanych – w jej ocenie – kar umownych nakładanych na agentów, złe traktowanie ze strony M. Ś. (1) działającej z ramienia (...) sp. z o.o.

zeznania M. W. (k.1738 v.- (...), t.IX)

Świadek zeznawał o złych relacjach w momencie zakończania współpracy z A. Ś. (1) w 2013-2014 roku, że został przez (...) sp. z o.o. „zablokowany” u innych towarzystw ubezpieczeniowych.

zeznania M. S. (k.1739 – 1740, t.IX)

Zatrudniona w (...) sp. z o.o. w okresie 2013-2019 zajmowała się rozliczeniami. Zeznała o ogólnych zasadach rozliczania agentów, przyznała, że zdarzały się błędy z tym związane, nie wiedziała nic o ewentualnym ataku na system (...).

wyjaśnienia A. Ś. (1) (k.1754-1756, t.IX)

Oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, wyjaśnił przedmiot działalności (...) sp. z o.o., podkreślając, że prowadzona przez niego firma była poddawana regularnym kontrolom, audytom. Przyznał, że zdarzały się sytuacje, w których spółka miała problemy z agentami związane z terminowością rozliczania. Sąd uznał te wyjaśnienia za spójne i logiczne.

opinia biegłej z zakresu rachunkowości wraz z uzupełniającą opinią ustną (k.1408-1424, 1428-1429, t.VIII)

Opinia biegłej sądowej dr E. P. zawierała wnioski wskazujące, że rzeczywista kwota wypłaconych prowizji E. B. (1) z (...) sp. z o.o. za zawarte polisy ubezpieczeniowe wyniosła 318.217,97 zł. Ponadto biegła wskazała, że prowizje nie były wypłacane w sposób prawidłowy, jednak różnice dla wszystkich ubezpieczycieli wynosiły 2.405,64 zł (szacunkowe ustalenia w związku z brakiem pełnej dokumentacji). Ustalono także, że kary nakładane przez (...) sp. z o.o. jedynie w lutym 2012 r. były naliczone nieprawidłowo. Biegła opiniowała uzupełniająco w dniu 17 czerwca 2019 r., wskazując, że wydając opinię pisemną nie dysponowała pełną dokumentacją. Wymieniła dokumenty konieczne do wydania pełnej, miarodajnej opinii w tym zakresie, Sąd nie znalazł powodów żeby przedmiotową opinię kwestionować.

pisemna uzupełniająca opinia biegłej z zakresu rachunkowości z dnia 18 maja 2020 r. wraz z uzupełniającą opinią ustną (k.1490-1495, t.VIII, k.1748-1750, t.IX)

Podobnie Sąd ocenił późniejszą opinię pisemną dr E. P., nie nasuwa ona zastrzeżeń Sądu z punktu widzenia jej metodologicznej poprawności, prawidłowości rozumowania oraz rzetelności, jest jasna i pełna.

Biegła opiniowała również uzupełniająco ustnie na rozprawie w dniu 7 czerwca 2023 r. Nie stwierdziła znaczących rozbieżności pomiędzy wypłacanymi wynagrodzeniami, a tymi które wynikały z zawartych polis przez E. B. (2), które to wnioski oparła głównie na dokumentacji przekazanej z (...). Podała, że normalną praktyką są pewne potrącenia z wynagrodzenie stosowane przez firmy ubezpieczeniowe.

1.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

zeznania E. B. (1)

Sąd uznał zeznania E. B. (1) za niewiarygodne w zakresie potencjalnego zhakowania systemu (...), przez co miał on nieprawidłowo naliczać prowizję należne agentom oraz umyślne oszukiwanie jej przez A. Ś. (1). Powyższe w świetle ujawnionego materiału dowodowego nie zostało udowodnione (o czym szerzej pkt 3.5).

1.PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

1.3.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

1.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

1.4.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

1.5.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☒

1.6.  Uniewinnienie

1

A. Ś. (1)

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

Strona podmiotowa zarówno przestępstwa z art. 284 § 1 k.k. jak i z art. 284 § 2 k.k. ma charakter umyślny i kierunkowy. Sprawca musi działać w ściśle określonym celu, którym jest przywłaszczenie cudzej rzeczy (mienia). Nie wystarcza, że sprawca godzi się na możliwość przywłaszczenia. Niezbędnym jest, by tego chciał, by to było jego celem. Przywłaszczeniem w rozumieniu art. 284 k.k. jest przy tym bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie znajdującym się w posiadaniu sprawcy cudzym mieniem ruchomym przez włączenie go do majątku swego lub innej osoby i powiększenie w ten sposób swojego lub innej osoby stanu posiadania bądź też przeznaczenie go na inny cel niż przekazanie właścicielowi. (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 marca 2020 r., sygn.. akt II AKa 229/19. Charakteryzuje je zamiar bezpośredni o szczególnym zabarwieniu, którego treścią jest cel przywłaszczenia. Cel przywłaszczenia oznacza dążenie do definitywnego pozbawienia osoby uprawnionej określonej rzeczy ruchomej lub prawa (por. wyrok SN z 27.07.2016 r., V KK 7/16, LEX nr 2080109).

W ocenie Sądu, oskarżyciel nie przedstawił w akcie oskarżenia wystarczających dowodów wskazujących na sprawstwo A. Ś. (1) w niniejszej sprawie. W szczególności nie sposób na podstawie przeprowadzonych dowodów w sposób niebudzący wątpliwości wykazać, iż oskarżony świadomie, z góry powziętym zamiarem podjął decyzję o niewypłaceniu i przywłaszczeniu środków, które winny być wypłacone w ramach prowizji E. B. (1) i to przez okres sześciu lat. Zdaniem Sądu podstawą zaprezentowanego przez oskarżycielkę posiłkową stanowiska są dowody pochodzące niejako „z zasłyszenia” i pogłosek. W 2013 r. pracujący w (...) sp. z o.o. na stanowisku Dyrektora ds. Sieci Sprzedaży - B. K. zasugerował E. B. (1), że współpracująca z nią firma w sposób nieprawidłowy wylicza wysokość należnych jej prowizji z tytułu zawartych umów (sąd nie miał możliwości jego przesłuchania z powodu śmierci w 2016 roku). Pomimo, że H. O. zeznał, że od początku były problemy z wyegzekwowaniem wynagrodzenia z tytułu należnej agentowi prowizji na skutek interwencji prowizja była wypłacana, a jedynie z pogłosek miał wiedzę o „oszukańczych” praktykach (...).

Pomimo, że wielu świadków wskazywało na kierowniczą rolę oskarżonego przy podejmowaniu decyzji związanej np. anulowaniem kar ale co zrozumiałe przy znacznej ilości współpracowników i (...) (vide wyjaśnienia oskarżonego „ W tym okresie firma wypracowała trzecie miejsce na rynku pośrednictwa współpracując z ponad 2000 pośredników i 18 firmami ubezpieczeniowymi” ) poszczególnymi sektorami zajmowały się inne osoby np. kwestiami dotyczącymi rozliczeń z pośrednikami - P. N. a kwestami finansowymi - M. Ś. (1) „ Za pieniądze(...)odpowiadałam ja. Prezes nie wtrącał się w moje kwestie finansowe, natomiast ja nie wtrącałam się prezesowi w kwestie umów zawieranych z towarzystwami. Ja zajmowałam się sprawami finansowymi tj. związanymi z kwestią rozliczeń z towarzystwami, opłaty podatków ZUS-ów, wypłaty wynagrodzeń w terminie, pokryciem kosztów w stylu czynszów opłat leasingowych, telefonów, po kwestie wypłaty prowizji agentom ( …) A. Ś. (1) nie podejmował decyzji finansowych na odcinku(...), bo to ja je podejmowałam. Zdarzały się sytuacje, że konsultowałam kwestie dotyczące finansów na odcinku (...), ale ostatecznie to ja podejmowałam decyzję. To były różne sytuacje.” Zatem łączenie w sposób bezpośredni faktu niewypłacania prowizji E. B. z zachowaniem oskarżonego jest zbyt daleko idące.

Dodatkowo nie można również pomijać tego, że ewentualne i zdarzające się sytuacje niewypłacania prowizji było uzasadnione potrzebą zabezpieczenia ewentualnych roszczeń spółki wobec pośrednika – vide zeznania świadka M. Ś. – „ Teraz sobie przypomniałam, że na 2 miesiące wstrzymana była wypłata dla niego prowizji w okresie wypowiedzenia na poczet zabezpieczenia ewentualnych roszczeń, ale po 2 miesiącach została ona wypłacona. To nie był standard, to była jednorazowa sytuacja, bo byliśmy zaskoczeni, że nie chce podpisać nowej umowy z nami i nie chce zabezpieczyć tej umowy wekslem. Po zakończeniu współpracy nic nas nie łączy z agentem więc utrudnione byłoby egzekwowanie należności wynikające z niezapłaconych składek czy z kar nałożonych przez towarzystwa, stąd była wstrzymana wypłata prowizji.”

Nie można również tracić z pola widzenia faktu niedopełniania przez E. B. (1) obowiązków leżących po stronie agenta na co wskazał w swoich zeznaniach m.in. P. E. B. miała pobierać gotówkę i nie rozliczać się, ponadto nieregularnie miała zgłaszać reklamacje prowizyjne, nieregularnie się rozliczać, co rodziło problemy, z opóźnieniem wysyłała zawarte polisy, zdarzało się że dyrektor sprzedaży jechał do E. B. (1) po dokumenty (k.1103-1104, t.VI, również zeznania K. D. - k.1642, t.IX). Zeznania świadków wykazały również jednoznacznie, że agenci mieli możliwość wyjaśniania wątpliwości związanych z naliczaną im prowizją, jej wysokością, sposobem obliczenia (m.in. H. O., nie był też w stanie z całą pewnością potwierdzić, że przedstawiciele (...) sp. z o.o. świadomie zaniżali prowizje – k.1750-1753, t.IX). Opinia biegłej dr E. P. wskazała na fakt niewypłacania E. B. przez spółkę (...) należnego jej wynagrodzenia, jednak w ocenie Sądu nie można na podstawie tej okoliczności uznać, że środki te przywlaszczył oskarżony jako prezes spółki C..

Jako całkowicie gołosłowne Sąd uznał także zaprezentowaną przez E. B. (1) wersję zdarzeń zgodnie z którą ktoś w sposób nieuprawniony miałby ingerować w nowowprowadzony system rozliczeniowy (...), nie mieli na temat wiedzy przesłuchani, pracujący w (...) sp. z o.o. świadkowie - M. B. (k.1708 v. – 1710, t.IX, z jej wiedzy wynikało że to E. B. (1) jest zadłużona względem spółki), P. O. (k.1698 v.-1699, t.IX), M. S. (k.1739 – 1740, t.IX). Sąd w żadnym stopniu nie kwestionuje pozostawiania przez strony w konflikcie, istnieniu sporu, wzajemnych roszczeń (na co wskazała również biegła w opiniach), tym niemniej mając na uwadze całokształt okoliczności nie ulega wątpliwości, że przedmiotowa sprawa ma wyłącznie charakter sprawy cywilnej i na gruncie procedury cywilnej winna być ona rozpatrywana. Samo niewypłacanie należnych prowizji z zawartych polis polis, ewentualne opóźnienia w tym zakresie nie mogą stanowić argumentu przemawiającego za przypisaniem A. Ś. (1) popełnienia przestępstwa przywłaszczenia.

1.KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.6. INNE ZAGADNIENIA

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

W związku z uniewinnieniem oskarżonego, Sąd kosztami procesu obciążył Skarb Państwa.

1.1Podpis

SSO Agnieszka Wysokińska - Walczak