Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

Przewodniczący –	Sędzia SO Anna Maria Kowalik
Protokolant –	Starszy sekretarz sądowy Joanna Preizner

po rozpoznaniu 21 lipca 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 25 października 2019 r. Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) sp. z o.o. w W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Sygn. akt XVII AmE 126/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 25 października 2019 r. Nr (...)Prezes Urzędu Regulacji Energetyki ( dalej Prezes URE) na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 2a i ust. 2 oraz art. 33 ust. 9 pkt 3 w związku z art. 28j ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1344 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej Przedsiębiorcy- (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej Przedsiębiorca, powód) orzekł, że:

1. Przedsiębiorca, będąc podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy, naruszył art. 28j ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w ten sposób, iż odmówił udzielenia informacji i przedstawienia dokumentów, dotyczących realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego za 2017 r., na wezwanie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 5 lipca 2019 r., znak: (...);

2. za działanie opisane w pkt 1 wymierzył Przedsiębiorcy karę pieniężną w wysokości 5.000,00 zł (słownie: pięć tysięcy złotych).

Odwołanie od powyższej Decyzji złożył powód, zaskarżając ją w całości i zarzucając naruszenie:

1.  art. 7 oraz art. 77 k.p.a. poprzez brak dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego w szczególności w zakresie zbadania, czy w niniejszej sprawie zastosowanie znajdują przewidziane w dziale IV k.p.a. instytucję odstąpienia od wymierzenia kary lub okoliczności wyłączające odpowiedzialność za naruszenie prawa;

2.  art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a. poprzez nieuzasadnione odstąpienie od jego zastosowania tj. poprzez odstąpienie od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestanie na pouczeniu;

3.  art. 189e k.p.a. poprzez nieuzasadnione odstąpienie od jego zastosowania tj. niedostrzeżenie, że do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, tj. bardzo złej sytuacji, w której na chwilę obecną znajduje się spółka.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o:

a) uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, ewentualnie o jej zmianę poprzez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej;

b) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

c) wstrzymanie wykonania Decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

W uzasadnieniu odwołania powód zauważył, iż nie złożył żądanych informacji i dokumentów z powodu nieobecności osób odpowiedzialnych w spółce za dokumentację związaną z realizacją NCW oraz zabezpieczenia znacznej części dokumentacji przez (...) Urząd Celno-Skarbowy w T.. W jego ocenie są to okoliczności stanowiące siłę wyższą, o której mowa w art. 189e k.p.a., zgodnie z którym w przypadku, gdy do naruszenia prawa doszło w skutek działania siły wyższej, strona nie podlega ukaraniu.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania, dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów zgromadzonych w aktach administracyjnych sprawy na okoliczność zasadności wymierzenia powodowi kary pieniężnej oraz zasądzenie od powoda na rzecz Prezesa URE kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 kwietnia 2018 r. do Urzędu Regulacji Energetyki wpłynęło, złożone na podstawie art. 30b ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., sprawozdanie roczne za 2017 rok, z którego wynika, że Przedsiębiorca jako podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy zrealizował ten obowiązek na poziomie 7,58%.

W celu weryfikacji przedmiotowego sprawozdania rocznego, na podstawie art. 28j ustawy, Prezes URE skierował do Przedsiębiorcy wezwania z 17 grudnia 2018 r. (Wezwanie wraz z z.p.o. k. 1-2 akt adm.), 1 marca 2019 r. (Wezwanie wraz z z.p.o. k. 52-54 akt adm.), 9 kwietnia 2019 r. (Wezwanie wraz z z.p.o. k. 55-57 akt adm.) i 5 lipca 2019 r. (Wezwanie k.66-67 akt adm.).

Na pierwsze wezwanie, powód odpowiedział pismem z 1 lutego 2019 roku, do którego dołączył następujące dokumenty:

1)  kopię umów nabycia estrów metylowych stanowiących (...) ((...)), wykorzystanego do realizacji NCW,

2)  kopię umowy na zakup estrów oraz kopię umowy na przeklasyfikowanie estrów metylowych na (...) ((...)),

3)  kopię umowy na zakup paliwa (...),

4)  kopię umowy sprzedaży estrów metylowych stanowiących (...) ((...)), na terytorium RP w 2017 r..

Odnośnie pozostałych żądanych dokumentów powód wyjaśnił, że:

⚫

faktury dotyczące 2017 roku zostały przekazane w ramach wcześniejszych postępowań i znajdują się w posiadaniu organu;

⚫

faktury VAT związane ze sprzedażą krajową paliwa (...) za 2017 roku zostały wydane Prokuraturze Rejonowej w Białymstoku w związku z prowadzonym przez ten organ postępowaniem,

⚫

natomiast w zakresie dokumentów wskazanych w pkt 5 wezwania spółka wyjaśniła, że nie miała możliwości ich przekazania w wyznaczonym terminie, ponieważ osoba odpowiedzialna za ich archiwizowanie i kompletowanie przebywała na urlopie wypoczynkowym ( Pismo z 01/02/2019 roku k. 3 akt adm. wraz z dołączonymi dokumentami k. 4-30 akt adm.).

W kolejnym piśmie, z 15 lutego 2019 roku, powód przekazał kolejne dokumenty (Pismo k.31akt adm. wraz z załączonymi dokumentami k.36-50 akt adm.).

Następnie pismami z 1 marca 2019 roku (k.52-54 akt adm.) i 9 kwietnia 2019 roku (k.55-56 akt adm.) Prezes URE wezwał pełnomocnika powoda do przedłożenia wskazanych dokumentów, w tym poświadczonego za zgodność z oryginałem pełnomocnictwa upoważniającego go do działania w imieniu powoda. Obydwa wezwania zostały prawidłowo doręczone pełnomocnikowi powoda (z.p.o. k.54 akt adm. i k. 57 akt adm.).

W odpowiedzi, pismem z 18 kwietnia 2019 roku, powód przesłał kopię spisu i opisu rzeczy do protokołu zatrzymania rzeczy z 30 stycznia 2019 roku zgodnie z protokołem(...)Delegatury CBA w K. wyjaśniając, iż tym samym nie ma możliwości przedstawienia dokumentów żądanych przez Prezesa URE. Pełnomocnik nie złożył poświadczonej za zgodność kopii pełnomocnictwa (Pismo k.58 akt adm., Spis i Opis Rzeczy wraz z załącznikami k.59-64).

Po zapoznaniu się z przedstawionymi przez powoda dokumentami, pismem z 5 lipca 2019 roku Prezes URE wezwał powoda do przedstawienia następujących dokumentów:

1.  kopii umów nabycia przez Przedsiębiorcę od Bonapactum s.r.o. estrów metylowych stanowiących (...) ((...)), wykorzystanych do realizacji NCW, wraz z fakturami VAT, z których wynika ilość nabytego towaru.

2.  informację o ilości estrów metylowych stanowiących (...) ((...)), nabytych przez Przedsiębiorcę od (...).

3.  wyjaśnień w przedmiocie podstawy prawnej (umowy) pozyskania od (...) S.A. estrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych stanowiących (...) ((...)), ze wskazaniem ilości pozyskanego towaru,

4.  w przypadku, gdy podstawą prawną pozyskania od (...) S.A. estrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych stanowiących (...) ((...)), była umowa nr (...) wytworzenia (produkcji) biopaliwa płynnego (ciekłego) z powierzonego materiału- wyjaśnień w przedmiocie pozyskania estrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych na potrzeby wytwarzania biopaliwa ciekłego, z podaniem ich ilości i dostawcy, oraz kopiami stosownych dokumentów na potwierdzenie powołanych faktów (np. umowy nabycia, faktury VAT);

5.  poświadczonych za zgodność z oryginałem kopii następujących dokumentów:

-

umowy dostawy nr (...) zawartej dnia 4 grudnia 2017 r. pomiędzy (...) SA i Przedsiębiorcą, wraz z załącznikami nr 1,2 i 3,

-

umowy nr (...) wytwarzania (produkcji) biopaliwa płynnego (ciekłego) z powierzonego materiału, zawartej dnia 4 grudnia 2017 r. pomiędzy (...) SA i Przedsiębiorcą,

-

ramowej umowy handlowej zawartej dnia 1 grudnia 2017 r. pomiędzy (...) i Przedsiębiorcą,

-

ramowej umowy handlowej zawartej dnia 2 stycznia 2017 r. pomiędzy (...) i Przedsiębiorcą,

-

poświadczenia o numerze(...), wraz ze specyfikacją HVO z dnia 30 grudnia 2016 r.,

-

poświadczenia o numerze (...), wraz ze specyfikacją HVO z dnia 30 grudnia 2016 r.,

-

poświadczenia o numerze (...), wraz ze specyfikacją HVO z dnia 30 grudnia 2016 r.,

-

poświadczenia o numerze (...), wraz ze specyfikacją HVO z dnia 17 kwietnia 2017 r.,

-

poświadczenia o numerze(...),

-

poświadczenia o numerze (...) (...)- (...),

-

poświadczenia o numerze (...) (...)- (...),

-

poświadczenia o numerze (...) (...)- (...),

-

poświadczenia o numerze (...) (...)- (...),

-

poświadczenia o numerze 1 (...) (...)- (...).

Jednocześnie pozwany poinformował powoda, iż kieruje to wezwanie bezpośrednio do niego, a nie do pełnomocnika, który pomimo dwukrotnego wezwanie nie przedstawił dokumentu pełnomocnictwa upoważniającego go do działania w imieniu Przedsiębiorcy (Wezwanie k.66-67 akt adm.).

Pismem z 11 lipca 2019 r. Przedsiębiorca zwrócił się z prośbą o wydłużenie wyznaczonego terminu na przesłanie dokumentów i udzielenie wyjaśnień do 26 sierpnia 2019 r. w związku ze znaczącymi brakami kadrowymi związanymi z trwającym okresem urlopowym oraz zaangażowaniem przy obsłudze kontroli (pismo k.69 akt adm.).

W odpowiedzi Prezes URE odmówił wyrażenia zgody na przedłużenie terminu, argumentując iż postępowanie wyjaśniające w przedmiocie rozliczenia realizacji przez Przedsiębiorcę NCW w 2017 r. jest prowadzone od 2 stycznia 2019 roku, a w tym czasie wystosowano do powoda cztery wezwania, zaś odpowiedź na wezwanie z 1 marca 2019 roku, ponowione 9 kwietnia 2019 roku, była na tyle ogólna i niejasna, iż stało się konieczne wystosowanie skonkretyzowanego wezwania z 5 lipca 2019 roku (Pismo 29/07/2019 r. k. 71 akt adm.). Wezwanie doręczono Przedsiębiorcy 2 sierpnia 2019 r. (z.p.o. k. 72 akt adm.).

Z uwagi na fakt, iż wezwanie z 5 lipca 2019 roku pozostało bez odpowiedzi, pismem z 29 sierpnia 2019 roku, Prezes URE powiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia mu kary pieniężnej w związku z odmową udzielenia informacji i przedstawienia dokumentów, dotyczących realizacji NCW za 2017 r., na wezwanie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 5 lipca 2019 r., znak: (...). Ponadto, mając na uwadze dyspozycję art. 50, art. 77 § 1 i art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego, wezwał Przedsiębiorcę do złożenia szczegółowych wyjaśnień w tej sprawie w terminie 7 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia (Zawiadomienie k.73-74 akt adm.). Powyższe pismo zostało Przedsiębiorcy prawidłowo doręczone 3 września 2019 r. (z.p.o. k.75 akt adm.). Przedsiębiorca nie skorzystał z prawa do złożenia wyjaśnień w sprawie.

Pismem z 20 września 2019 r., Przedsiębiorca został zawiadomiony o zakończeniu postępowania dowodowego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej. Jednocześnie poinformowano go, iż ze zgromadzonym materiałem dowodowym może zapoznać się w siedzibie Urzędu, w terminie 7 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia (Zawiadomienie k.76 akt adm.). Powyższe pismo zostało prawidłowo doręczone Przedsiębiorcy 8 października 2019 r. (z.p.o. k.77 akt adm.). Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu w tym zakresie uprawnienia.

Prezes URE 25 października 2019 r. wydał zaskarżoną Decyzję (k.78-81 akt adm.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w trakcie postępowania administracyjnego, których autentyczność nie była podważana przez żadną ze stron postępowania.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona Decyzja jest słuszna i ma oparcie w przepisach prawa. Natomiast podnoszone przez powoda zarzuty nie są trafne, stąd nie mogą skutkować uchyleniem Decyzji.

Na wstępie trzeba zauważyć, że niespornym jest w sprawie, iż powód jest podmiotem realizującym Narodowy Cel Wskaźnikowy.

W art. 2 ust. 1 pkt 25 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy został zdefiniowany jako każdy podmiot, w tym mający siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dokonujący, samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu, wytwarzania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych, który:

a) rozporządza nimi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej lub

b) zużywa je na potrzeby własne na tym terytorium, z wyłączeniem przywozu paliw ciekłych przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2014 r. poz. 752, z późn. zm.).

W myśl zaś art. 30b ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych podmioty realizujące Narodowy Cel Wskaźnikowy były obowiązane do przekazywania, w terminie 90 dni po zakończeniu roku kalendarzowego, Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, sprawozdań rocznych, zawierających informacje określone w przywołanym przepisie.

Z ustaleń faktycznych sprawy wynika, że powód w złożonym do URE na podstawie art. 30b ust. 1 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych „Sprawozdaniu rocznym podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy w zakresie realizacji tego celu” za 2017 r., w dziale 1. zatytułowanym: „ILOŚCI PALIW CIEKŁYCH, BIOPALIW CIEKŁYCH I INNYCH PALIW ODNAWIALNYCH, SPRZEDANYCH, ZBYTYCH W INNEJ FORMIE LUB ZUŻYTYCH NA POTRZEBY WŁASNE W TRANSPORCIE DROGOWYM I KOLEJOWYM”, w wierszu dotyczącym oleju napędowego zawierającego do 7 % objętościowo biokomponentów powód wskazał ilość 80 983,861 t, w tym estrów metylowych 7,127 t i biowęglowodorów ciekłych 3 140,71 t oraz w wierszu dotyczącym estru metylowego kwasów tłuszczowych stanowiącego (...) (poz. 107-1) - 3 600,96 t. Do przedmiotowego sprawozdania rocznego Przedsiębiorca dołączył świadectwo, w rozumieniu art. 2 ust 1 pkt 39 ustawy, o numerze: 701-049-70-75/1/17, obejmujące 3 608,0871 biodiesla rzepakowego.

Jak wynika z powyższej deklaracji powoda działał on jako podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy i złożył wymagane od niego ustawą informacje, w zakresie realizacji tego celu, w sprawozdaniu rocznym za 2017 r.

Tym niemniej Prezes URE miał prawo żądać od powoda informacji i dokumentów dodatkowych. Zgodnie bowiem z treścią art. 28j ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może żądać przedstawienia dokumentów i informacji dotyczących realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych i innych informacji prawnie chronionych.

Prezes URE takie żądanie zgłosił w piśmie z 5 lipca 2019 r., w którym podając podstawę prawną, tj. art. 28j ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, wezwał Przedsiębiorcę w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma, do przedstawienia w formie pisemnej informacji i dokumentów dotyczących realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego w 2017 r. Przy czym przedmiotowe wezwanie zostało prawidłowo doręczone Przedsiębiorcy 10 lipca 2019 r., lecz nie udzielił on na nie odpowiedzi w wyznaczonym terminie.

Postępowanie Przedsiębiorcy stanowi więc bezwzględną przesłankę wymierzenia kary pieniężnej na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 2a ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, zgodnie z którym karze pieniężnej podlega ten, kto będąc podmiotem realizującym NCW, odmawia udzielenia informacji lub przedstawienia dokumentów, o których mowa w art. 28j. Jednocześnie zgodnie z art. 33 ust. 9 pkt 3 tej ustawy karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, w zakresie pkt 2a, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

W tym miejscu wskazać trzeba, że ww. przepisy dają Prezesowi URE umocowanie do wymierzenia kary, której podlega każdy podmiot, który tak jak powód nie przedstawi żądanych przez Prezesa URE informacji, a nie tylko taki podmiot, który wyraźnie oświadczy, że odmawia udzielenia informacji. W przeciwnym razie przepis art. 33 ust. 1 pkt 2a ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych pozostałby przepisem martwym. Wystarczyłoby bowiem, że dany podmiot nie odmówiłby udzielenia informacji, a jedynie zaniechał jej udzielenia w związku z czym nie poniósłby odpowiedzialności. Natomiast skutek w postaci braku informacji ze strony Przedsiębiorcy byłby taki sam. Tymczasem celem art. 28j w zw. z art. 33 ust. 1 pkt 2a ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych jest zapewnienie Prezesowi URE wiadomości niezbędnych do realizacji jego zadań ustawowych. Cel ten implikuje, a wręcz wymusza objęcie sankcją karnoadministracyjną przedsiębiorstw energetycznych, które w jakikolwiek sposób nie udzielają informacji Prezesowi URE w zakresie realizacji NCW. Negatywne konsekwencje nieudzielenia informacji Prezesowi URE wpływają przecież tak samo ujemnie na realizację zadań ustawowych przez organ niezależnie od formy zaniechania przyjętej przez Przedsiębiorcę.

Jak wynika więc z treści ww. przepisów Prezes URE był zobligowany do wymierzenia kary powodowi wobec ustalenia, że dopuścił się on czynu podlegającego ukaraniu.

Nie zaszły bowiem okoliczności z art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a. (który mógłby zostać zastosowany na podstawie art. 30 ust. 1 p.e.) warunkujące odstąpienie od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Zgodnie z art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a. organ administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli:

1) waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa lub

2) za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna.

W niniejszym przypadku sytuacja z pkt 2 nie ma miejsca. Jeśli natomiast chodzi o sytuację określoną w pkt 1 to powód nie zaprzestał naruszania prawa, ponieważ nie przedstawił wszystkich żądanych w wezwaniu z 5 lipca 2019 roku informacji i dokumentów. Tymczasem brak informacji skutkuje negatywnymi konsekwencjami, ponieważ uniemożliwia działanie Prezesa URE w oparciu o żądane informacje i weryfikację sprawozdania rocznego powoda pod kątem faktycznego zrealizowania obowiązku NCW. Z kolei jak zauważył pozwany obowiązek informacyjny Przedsiębiorcy wynikający z art. 28j ustawy jest szczególnie istotny w kontekście uprawnienia Prezesa URE do weryfikacji danych zawartych
w świadectwie (art. 28i ustawy). Świadectwo stanowi dokument wystawiany
przez podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy potwierdzający, że
wskazana w tym dokumencie ilość biokomponentów, zawartych w sprzedanych
przez ten podmiot lub zbytych w innej formie na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub zużytych na tym terytorium na potrzeby własne paliwach ciekłych lub
biopaliwach ciekłych, spełnia kryteria zrównoważonego rozwoju określone
w art. 28b-28bc ustawy (art. 2 ust. 2 pkt 39 ustawy), co jest warunkiem
koniecznym zaliczenia tej ilości biokomponentów do realizacji Narodowego Celu
Wskaźnikowego, zgodnie z art. 28a ust. 1 pkt 1 ustawy. Dodatkowo Prezes URE posiada kompetencje do wymierzania kar pieniężnych: na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 5 w związku z niewykonaniem przez podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy, obowiązku, o którym mowa w art. 23 ust. 1 ustawy oraz na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 8e w związku z wystawieniem przez podmiot realizujący Narodowy Cel Wskaźnikowy, świadectwa, w którym ilość biokomponentów zawartych w paliwach ciekłych lub biopaliwach ciekłych
rozporządzonych poprzez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej skutkującej trwałym wyzbyciem się paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zużytych na potrzeby własne, które mają być zaliczone do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego, jest większa niż ilość wskazana w poświadczeniach lub w dokumentach, o których mowa w art. 28c ust. 2 ustawy, będących w posiadaniu tego podmiotu. Tym samym przepis art. 28j ustawy stanowi podstawę prawną do żądania od podmiotów realizujących Narodowy Cel Wskaźnikowy materiału dowodowego, którego sprawdzenie pozwala na wskazanie wśród podmiotów realizujących Narodowy Cel Wskaźnikowy, tych które nie uczyniły zadość obowiązkowi, o którym mowa w art 23 ust. 1 ustawy lub w związku z jego realizacją dopuściły się innych naruszeń.

Zaniechanie przez powoda przedstawienia żądanych przez organ informacji spowodowało zatem brak wiedzy organu w przedmiocie zapewnienia przez powoda w 2017 roku wymaganego udziału biokomponentów, a w konsekwencji miało negatywny wpływ na realizację przez pozwanego obowiązku wynikającego z ustawy.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż waga naruszenia prawa przez powoda nie jest znikoma.

Reasumując, w sytuacji gdy waga naruszenia prawa nie była znikoma, a powód nie zaprzestał naruszania prawa, nie zachodziły przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej na podstawie art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a.

Dodatkowo w związku z opisanymi okolicznościami sprawy należy uznać za słuszne przyjęcie przez pozwanego, iż bezzasadne jest poprzestanie na pouczeniu powoda w świetle art. 189f § 2 i 3 normującego fakultatywne odstąpienie od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej.

Wbrew twierdzeniom powoda, okoliczności sprawy nie uzasadniały również zastosowania przepisu art. 189e k.p.a. zgodnie z którym „W przypadku, gdy do naruszenia prawa doszło wskutek działania siły wyższej, strona nie podlega ukaraniu”.

Nie można bowiem uznać za działanie siły wyższej, niemożność przekazania dokumentów z uwagi na przebywanie osoby za nie odpowiedzialnej na urlopie wypoczynkowym, brakami kadrowymi oraz zaangażowaniem przy kontroli, jak również zajęcie znacznej części dokumentacji związanej z realizacją NCW za 2017 rok przez organy administracji skarbowej.

Wręcz przeciwnie zawartość akt administracyjnych świadczy o zupełnym braku dbałości powoda o swoje interesy, przejawiającym się w biernym zachowaniu w toku całego postępowania. Należy bowiem podkreślić, że pierwsze pisma od Prezesa URE wzywające do przedstawienia informacji i dokumentów związanych z realizacją NCW za 2017 roku zostały skierowane do powoda pod koniec 2018 roku i na początku 2019 roku a ostatnie 5 lipca 2019 roku. We wszystkich wezwaniach pozwany precyzyjnie wskazywał jakich dokumentów oczekuje i dlaczego. Tymczasem powód udzielał zdawkowych i ogólnikowych odpowiedzi. Powołując się na dokonane w spółce zajęcia dokumentów przez organy administracji celno-skarbowej, powód nie wyjaśnił które konkretnie dokumenty żądane przez pozwanego zostały zabezpieczone przez te organy. Zmieniał również wersję odnośnie przyczyn nie udzielenia odpowiedzi na wezwania. W tej sytuacji należy stwierdzić, że Prezes URE wykazał się dużą cierpliwością w oczekiwaniu na reakcję powoda. Ponadto braki w dokumentacji nie zostały uzupełnione ani po zakończeniu sezonu urlopowego, ani przed wydaniem Decyzji ani przed wydaniem orzeczenia w sprawie. Świadczy to o tym, że jedynie z winy powoda doszło do naruszenia przepisów ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, a nie z powodu działania siły wyższej.

Warto bowiem podkreślić, że zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie panuje zgodny pogląd co tego, iż przez działanie siły wyższej należy rozumieć niezależne od podmiotu, nadzwyczajne i nieprzewidywalne okoliczności, których następstw nie można było uniknąć mimo zachowania przez ten podmiot należytej staranności (tak TSUE w wyroku z 17.12.2015 r. w sprawieG. S. v.(...), C-330/14, EU:C:2015:826, pkt 59; Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. w wyroku z 27.08.2015 r., sygn. akt II SA/Bk 435/15, LEX nr 1940824 oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 29.11.2016 r., II GSK 919/15, LEX nr 2199052) oraz „Siła wyższa to zdarzenie zewnętrzne w stosunku do podmiotu obowiązanego, co oznacza, że pozostaje ono poza kontrolą tego podmiotu, który nie ma żadnego wpływu na jego wystąpienie i skutki. Jest to zdarzenie nadzwyczajne, wyjątkowe, któremu nie można zapobiec i którego nie da się przewidzieć w świetle aktualnego stanu wiedzy i doświadczenia życiowego.” (tak A. Wróbel [w:] M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX/el. 2021).

Przechodząc zatem do kwestii kary należy powołać się na art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, który stanowi m.in., że w przypadku wymienionym w ust. 1 pkt 2a kara pieniężna, o której mowa w ust. 1, wynosi 5000 zł. Nie ma zatem możliwości miarkowania tej kary skoro została ona expressis verbis wyrażona w ustawie, tak więc sztywno ustalona. Jej wysokość wskazuje zaś, iż ustawodawca przykłada dużą wagę do terminowego przekazywania informacji w przedmiocie realizacji NCW. Tym samym karę w tej wysokości musiał wymierzyć powodowi Prezes URE.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia, oddalił wniesione przez powoda odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na nieuwzględnienie odwołania, powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720,00 zł ustalone w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik

Zarządzenie: (...).

Sędzia SO Anna Maria Kowalik