Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu VII Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Anna Nowińska

S ę d z i o w i e: SSO Wacława Macińska (ref.)

SSO Robert Kuczyński

Protokolant : Małgorzata Miodońska

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2014 r. we Wrocławiu - na rozprawie

sprawy z powództwa J. Z.

przeciwko Technikum Leśnemu w M.

o odszkodowanie

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 lutego 2014 r. sygn. akt X P 525/12

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Powódka J. Z. po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa skierowanego przeciwko Technikum Leśnemu w M. wniosła o zasądzenie na jej rzecz odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem. W uzasadnieniu wskazała, że strona pozwana powołała się na wprowadzenie z dniem 1 września 2012 r. zmian organizacyjnych i planów nauczania. Powódka zakwestionowała fakt, że pozwany dokonał zmian, które uniemożliwiają jej dalsze zatrudnienie, a uwzględniając liczbę oddziałów w szkole i obowiązujące plany nauczania nie ma podstaw do dokonania takich zmian. Powódka jest jedynym pedagogiem szkoły i nie m możliwości wprowadzenia zmian organizacyjnych umożliwiających zlikwidowanie tego stanowiska. Dodatkowo powódka wskazała, że prawdziwym powodem rozwiązania stosunku pracy jest fakt, iż pozytywnie wypowiadała się o postawie i działaniach poprzedniej dyrektor J. S., którą D. T. (obecny dyrektor szkoły) zwolnił z pracy w pierwszym dniu swojego urzędowania.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądził od strony pozwanej Technikum Leśnego w M. na rzecz powódki J. Z. kwotę 11,986,29 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę (pkt I), zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 700 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt II), a nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa. (pkt III).

Postanowieniem z dnia 25 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uzupełnił wskazany wyrok w ten sposób, że dodał pkt IV wyroku o treści „wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 3995,43 zł”.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka była zatrudniona u strony pozwanej od dnia 1 września 1983 r. ostatnio na stanowisku pedagog szkolny w pełnym wymiarze czasu pracy. W dniu 17 maja 2012 r. strona pozwana rozwiązała z powódką umowę o pracę z końcem roku szkolnego tj. z dniem 31 sierpnia 2012 r. jako przyczynę podając wprowadzenie zmian organizacyjnych i zmiany planów nauczania. W piśmie poinformowano powódkę o możliwości dalszego zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy nie niższym niż ½ obowiązującego wymiaru zajęć i wyznaczono jej termin do 31 maja 2012 r. do godz. 15.00 na złożenie stosownego oświadczenia w tej kwestii. Do dnia 30 sierpnia 2012 r. nie przedstawiono powódce nowych warunków pracy, dopiero po tej dacie, przed rozpoczęciem roku szkolnego przedstawiono jej nowe warunki, w których pozbawiono jej dotychczasowych świadczeń wynikających z lat pracy jako nauczyciel mianowany, w tym możliwości przejścia na emeryturę. Powódka odmówiła podpisania takiej umowy o pracę. Z dniem 31 sierpnia 2012 r. w związku z rozwiązaniem umowy o pracę przyznano powódce odprawę pieniężną w wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia. Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu wypowiedzenia powódce umowy o pracę nie był zatwierdzony Arkusz Organizacyjny na rok 2012/2013. Na dzień wypowiedzenia stosunku pracy obowiązywał statut (...) w M., który przewidywał za trudnienie jedynie pedagoga w wymiarze 1-ego etatu.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd I instancji uznał, że wypowiedzenie było nieuzasadnione, a podana przyczyna nieprawdziwa. W ocenie Sądu Rejonowego strona pozwana nie wskazała żadnej przyczyny, dla której zwolnienie powódki, doświadczonego pedagoga z wieloletnim stażem, miało być bardziej celowe i uzasadnione i zatrudnienie w to miejsce psychologa określając zakres wykonywanych czynności w statucie w sposób identyczny jak do tej pory określał etat pedagoga. Wskazał, że zmiany w planach nauczania nie dotyczą pedagoga. Pozwany nie wykazał, aby istniał związek przyczynowy między zmianami a brakiem możliwości dalszego zatrudniania powódki w pełnym wymiarze zajęć. Dalej Sąd I instancji podkreślił, że organizacja pomocy psychologiczno - pedagogicznej nie należy do wyłącznej kompetencji dyrektora szkoły, a to organ prowadzący decyduje o ilości godzin zajęć pedagogów i psychologów. Ministerstwo Środowiska w swych wytycznych wskazało 1 etat pedagoga. Nadto Sąd wskazał, że powódka miała uprawnienie również do pracy w charakterze wychowawcy w internacie jak i do nauczania przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie. Pozwany miał możliwość uzupełnienia etatu powódki o wskazane wychowawstwo w internacie. Nadto zaproponowanie powódce podpisania nowej umowy, niekorzystnej dla niej z uwagi na utratę nabytych przez nią przywilejów jako nauczyciela mianowanego z wieloletnim stażem uzasadniało odmowę jej podpisania.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając go w całości i zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

1) art. 45 § 1 k.p. w zw. z art. 91c ust 1 ustawy - Karta Nauczyciela poprzez ich zastosowanie i zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę w wyniku uznania, że przyczyna leżąca u podstaw wypowiedzenia powódce umowy o pracę była nierzeczywista i nieuzasadniona, podczas gdy przepisy te nie powinny znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie, bowiem strona pozwana rozwiązała powódką umowę o pracę opierając się na konkretnej, rzeczywistej oraz uzasadnionej przyczynie

2) art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy - Karta Nauczyciela poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na uznaniu, że zmiana organizacyjna w pozwanym Technikum Leśnym w zakresie redukcji etatu pedagoga i wprowadzeniu etatu psychologa nie uzasadniała wypowiedzenia powódce umowy o pracę, podczas gdy prawidłowa interpretacja tego przepisu prowadzi do wniosku, że opisana zmiana organizacyjna umożliwiała stronie pozwanej rozwiązanie umowy o pracę z powódką za wypowiedzeniem na jego podstawie

3) § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach w zw. z art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy o systemie oświaty poprzez ich niezastosowanie i uznanie, ze dyrektor pozwanego Technikum Leśnego nie był wyłącznie uprawniony do wprowadzenia zmian w zakresie pomocy psychologicznej dla uczniów, w sytuacji gdy wyłączna kompetencja dyrektora strony pozwanej do wprowadzenia opisanych zmian wynika z powołanych przepisów, co uzasadnia ich zastosowanie w niniejszej sprawie

4) art. 41 ust. 1 i ust. 2 ustawy o systemie oświaty poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że rada pedagogiczna pozwanego Technikum Leśnego w M. miała kompetencję do zaopiniowania zmian w zakresie zatrudniania pedagoga, podczas gdy wykładnia literalna naruszonych przepisów prowadzi do wniosku, że rada pedagogiczna pozwanego Technikum Leśnego nie ma żadnych uprawnień w tym zakresie

2. naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. w wyniku wybiórczej, a nie wszechstronnej oraz niezgodnej z zasadami logiki i wskazaniami doświadczenia życiowego ocenie dowodów w przypadkach wskazanych w treści apelacji

3. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającym na uznaniu, że u strony pozwanej obowiązuje aktualnie nowy statut przewidujący 1 etat psychologa, którego zakres obowiązków jest tożsamy z zakresem obowiązków pedagoga, podczas gdy z oświadczeń pełnomocnika strony pozwanej złożonych na rozprawie jak i zeznań dyrektora pozwanego Technikum Leśnego bezsprzecznie wynika, że do chwili obecnej statut ten nie został zmieniony oraz że jest aktualnie prowadzona procedura związana z jego zmianą.

Mając na uwadze powyższe wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja strony pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd I instancji wydał trafny wyrok, zgodny z przepisami prawa, który to wyrok Sąd Okręgowy w pełni aprobuje.

Dokonana przez Sąd I instancji ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego w pełni odpowiada wymogom zawartym w przepisie art. 233 k.p.c., a zarzuty apelacji w tym zakresie stanowiły w istocie polemikę z prawidłowo ustalonym stanem faktycznym i dokonanym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (uzasadnienie postanowienia SN z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1050/00, LEX nr 55499; uzasadnienie wyroku SN z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906; uzasadnienie wyroku SN z dnia 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273). W rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji dokonał wnikliwej i prawidłowej oceny dowodów. Wprawdzie Sąd Okręgowy nie podziela poglądu wyrażonego przez Sąd Rejonowy, iż dyrektor strony pozwanej nie miał prawa dokonać zmian poprzez wprowadzenie etatu psychologa, jednak okoliczność ta nie miała wpływu na trafność rozstrzygnięcia. Wskazać należy, że zgodnie z § 4 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228 poz. 1487) pomoc psychologiczno-pedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły i placówki. Jak stanowi § 36 wskazanego rozporządzenia w szkołach podstawowych i szkołach ponadgimnazjalnych z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i szkół ponadgimnazjalnych specjalnych oraz oddziałów specjalnych zorganizowanych w szkołach podstawowych ogólnodostępnych i szkołach ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych, pomoc psychologiczno-pedagogiczna na zasadach określonych w rozporządzeniu jest udzielana od roku szkolnego 2012/2013. Zatem przeprowadzane u strony pozwanej zmiany były zmianami organizacyjnymi i mogły nastąpić, jednak nie były to zmiany w rozumieniu art. 20 Karty Nauczyciela, który miał zastosowanie w niniejszej sprawie. Zgodnie z brzmieniem ust. 1 pkt 2 tego przepisu dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2. Zatem, aby zaistniała możliwość zwolnienia powódki musiałyby nastąpić zmiany uniemożliwiające dalsze jej zatrudnianie, do czego nie doszło w niniejszej sprawie. W świetle zebranego materiału dowodowego strona pozwana miała bowiem możliwość dalszego zatrudniania powódki. Właśnie ta okoliczność jest decydująca w sprawie i dalsze argumenty, które przytacza Sąd Rejonowy i do których strona pozwana ustosunkowuje się w apelacji nie mają istotnego znaczenia. Nie doszło zatem do naruszenia prawa materialnego tj. art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy Karta Nauczyciela. Dokonane zmiany nie uzasadniały wypowiedzenia powódce umowy o pracę. Minister Środowiska w swoich wytycznych wskazał 1 etat pedagoga w roku szkolnym 2012/2013. Również Statut Zespołu Szkół (...), który obowiązywał na dzień wypowiedzenia przewidywał 1 etat pedagoga. Nadto jak wynika z Arkusza Organizacyjnego zatwierdzonego w dniu 30 maja 2012 r. strona pozwana posiadała wakat 30 godzin w internacie, a nadto zatrudniała część nauczycieli w nadgodzinach. Powódka miała natomiast kwalifikacje nie tylko do pracy jako pedagog lecz również w charakterze wychowawcy w internacie i nauczania przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie. Uwzględniając zatem sytuację powódki, jej nienaganną i wysoko ocenianą pracę oraz 30 -letni staż u strony pozwanej pracodawca powinien zaproponować jej uzupełnienie etatu wychowawstwem w internacie, zgodnie ze stosowaną dotychczas praktyką. Natomiast z zeznań dyrektora pozwanej placówki D. T. wynikało, że musiał zabezpieczyć wymiar czasu pracy dla młodszych nauczycieli, którzy są zatrudnieni na łącznych etatach w szkole i internacie bez uwzględniania kwalifikacji, których w przypadku powódki dyrektor nie kwestionował.

Wprawdzie strona pozwana zaproponowała powódce zatrudnienie w niepełnym wymiarze zajęć w oparciu o umowę o pracę, jednak przedstawione ostatecznie warunki tj. umowa na czas określony 1 roku pozbawiająca powódkę dotychczasowych uprawnień nabytych w wyniku pracy jako nauczyciel mianowany uzasadniały zachowanie powódki polegające na odmowie jej podpisania mimo wcześniejszej gotowości podjęcia pracy w obniżonym wymiarze. Z tego względu nie doszło do naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 45 § 1 k.p. w zw. z art. 91c ust 1 Karty Nauczyciela, gdyż powódce przysługiwało odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

W świetle powyższego podzielając rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego co do zasady Sąd Okręgowy oddalił apelację strony pozwanej jako nieuzasadnioną w oparciu o art. 385 k.p.c.