Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Włodzimierz Suwała (spr.)

Sędziowie: SSO Anita Jarząbek - Bocian

SSO Marek Wojnar

Protokolant st. sekretarz sądowy Katarzyna Owczennikow

przy udziale Prokuratora Bartłomieja Szyprowskiego

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2014 r.

sprawy

R. Ś. (1) oskarżonego o przestępstwa z art. 291 § 1 kk, art. 291 § 1 kk i art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, art. 205 § 1 dkk

D. Ś. (1) oskarżonej o przestępstwa z art. 291 § 1 kk i art. 205 § 1 dkk

R. S. (1) oskarżonego o przestępstwa z art.263§ 2 kk., art.291 § 1 kk i art.270 § 1 kk

J. Z. (1) oskarżonego o przestępstwa z art. 291 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie

z dnia 10 lipca 2012 r. sygn. akt III K 113/09

wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że:

- uchyla orzeczone wobec oskarżonych D. Ś. (1) i R. Ś. (1) w punktach X. i XI. części dyspozytywnej tego wyroku kary łączne pozbawienia wolności;

- uchyla orzeczenia z punktów IV., VI.a) i VI.c) części dyspozytywnej tego wyroku i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk umarza postępowanie karne wobec oskarżonych D. Ś. (1) i R. Ś. (1) o opisane w tych punktach czyny z art. 291 § 1 kk i art. 205 § 1 dkk;

- na podstawie art. 73 § 1 i 2 dkk i art. 74 § 1 dkk wykonanie orzeczonych wobec oskarżonych D. Ś. (1) i R. Ś. (1) za przypisany im w punkcie VI.b) części dyspozytywnej tego wyroku czyn z art. 205 § 1 dkk kar 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby 2 (dwóch) lat w stosunku do każdego z nich;

- uchyla orzeczenie z punktu IX. części dyspozytywnej tego wyroku i sprawę w zakresie zarzucanego oskarżonemu R. Ś. (1) w akcie oskarżenia czynu z art. 291 § 1 kk i art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, którego przedmiotem jest samochód osobowy marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie do ponownego rozpoznania;

- uchyla orzeczenia z punktów XII., XIII., XVI., XVII. i XVIII. części dyspozytywnej tego wyroku i na podstawie art. 17 § 1 pkt 5 kpk umarza postępowanie karne wobec oskarżonego R. S. (1) o opisane w puntach XII., XIII. i XVI. czyny z art. 263 § 2 kk, art. 291 § 1 kk i art. 270 § 1 kk;

- uchyla orzeczenia z punktów XIX.a), b) i c), XX. oraz XXI. części dyspozytywnej tego wyroku i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk umarza postępowanie karne wobec oskarżonego J. Z. (1) o opisane w punkcie XIX.a), b) i c) czyny z art. 291 § 1 kk;

w pozostałej części tenże wyrok utrzymuje w mocy; zwalnia oskarżonych D. Ś. (1) i R. Ś. (1) od kosztów sądowych w sprawie w części dotyczącej czynu z punktu VI.b), przejmując je na rachunek Skarbu Państwa; kosztami postępowania w części umarzającej postępowanie obciąża Skarb Państwa; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. G. kwotę 516,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

VI Ka 1011/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie w dniu 10 lipca 2012r. wydał wyrok w sprawie III K 113/09. Część dyspozytywna tego wyroku, miedzy innymi:

1)  w pkt XIX oskarżonego J. Z. (1) uznawała za winnego tego, że:

a)  w dniu 25.10.1993r. w W. nabył za kwotę ok. 30 tys. zł od nieustalonej osoby posługującej się danymi A. W. samochód osobowy marki B. (...) o nr VIN – (...) nr rej. (...), który następnie zarejestrował na swoje nazwisko na podstawie faktury firmy (...) zarejestrowany pod nr rej (...), wiedząc, że pochodzi on z czynu zabronionego, to jest popełnienia czynu z art. 291§1 kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzono mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

b)  w dniu 17.01.1994r. nabył od nieustalonej osoby posługującej się nazwiskiem W. O. samochód osobowy marki M. (...) o numerze rej (...), wiedząc, że pochodzi on z czynu zabronionego, to jest popełnienia czynu z art. 291§1 kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzono mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

c)  w dniu 7 stycznia 1994r. w W. od nieustalonej osoby posługującej się nazwiskiem J. B. nabył samochód marki F. (...) za kwotę ok. 20.000 zł, a następnie zarejestrował go na podstawie fikcyjnej umowy kupna – sprzedaży z J. B. pod nr rej. (...) przy czym ustalono, że pojazd ten, po raz pierwszy zarejestrowany w T. na numer (...) nie figuruje w rejestrach Wydziału Komunikacji w T., to jest popełnienia czynu z art. 291§1 kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzono mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności;

W pkt XX za przypisane J. Z. (1) wyżej wymienione czyny na podstawie art. 291§1 kk w zw. z art. 91§1 kk wymierzała mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie, w pkt XXI, na podstawie art. 69§1 i 2 kk i art. 70§1 pkt 1 kk warunkowo zawieszała na okres próby 2 lat.

Wyrok, w wyżej opisanej części skazującej J. Z. (1), zaskarżył wyłącznie (na korzyść tego oskarżonego) jego obrońca, lecz, niezależnie od treści wywiedzionej przez niego apelacji, Sąd Okręgowy z urzędu stwierdza wystąpienie następujących okoliczności procesowych:

-

orzeczona w pkt XX omawianej części wyroku Sądu I instancji kara 10 miesięcy pozbawienia wolności jest w istocie karą łączną pozbawienia wolności ukształtowaną w oparciu o zasady wymiaru tego rodzaju kary określone w art. 85 kk i art. 86§1 kk i wymierzoną po uprzednim połączeniu kar jednostkowych pozbawienia wolności za poszczególne odrębne czyny przypisane J. Z. (1) w pkt a), b) i c) punktu XIX wyroku. Podstawa wymiaru tej kary zamieszczona w pkt XX wyroku, to jest art. 291§1 kk w zw. z art. 91§1 kk, jest błędem w czynnościach orzeczniczych Sądu I instancji, do którego to błędu przyznał się zresztą Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu do zaskarżonego wyroku (k. 13.008);

-

dotychczasowy przebieg postępowania w nin. sprawie, czego nie podważa też w żaden sposób apelacja obrońcy J. Z. (1), obrazuje, że czyny z pkt a), b) i c) punktu XIX wyroku mogły mieć miejsce w czasie, który jest wskazany w opisach tych czynów. Co sprawia, że zgodnie z treścią art. 101§1 pkt 3 kk i art. 102 kk, obecnie ustała już karalność tych czynów.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy obowiązany był uchylić orzeczenia stanowiące punkty XIX, XX i XXI omawianej części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku i postępowanie karne w tym zakresie wobec J. Z. (1) umorzyć w oparciu o treść art. 17§1 pkt 6 kpk.

2)  w pkt IV oskarżonych R. Ś. (1) i D. Ś. (1) uznała, w ramach zarzucanych im w akcie oskarżenia czynów, których przedmiotami były samochody osobowe marki: C. (...) o nr rej (...) wartości 36000 zł, V. (...) o nr rej. (...) wartości 25.000 zł i F. (...) o nr rej. (...) wartości 24.000 zł – a które były zakwalifikowane z art. 291§1 kk w zw. z art. 91§1 kk, za winnych jedynie tego, że w okresie pomiędzy 1.10.1993r. a 21.10.1993r. nabyli samochód osobowy marki C. (...) o nr rej. (...) wartości ok. 36.000 zł, nr VIN – (...), wiedząc, że pochodzi on z przestępstwa, który został zgłoszony jako utracony w wyniku kradzieży z włamaniem w dniu 1 – 4. 10. 1993r. w T. na szkodę L. C. i posiadał włoskie nr rej. (...), który został następnie zarejestrowany na D. Ś. (1) w dniu 21.10.1993r., to jest popełnienia czynu z art. 291§1 kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzono im kary po 4 miesiące pozbawienia wolności;

w pkt VI oskarżonych R. Ś. (1) i D. Ś. (1) uznawała za winnych tego, że:

a)  w dniu 13.05.1994r.w W. działając wspólnie i w porozumieniu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadzili S. F. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, poprzez wprowadzenie go w błąd co do legalnego pochodzenia samochodu, w ten sposób, że zbyli mu przedmiotowy samochód osobowy marki F. (...) o nr rej (...) wartości ok. 24.000 zł, VIN – (...), którego kradzież została zgłoszona w dniu 20.12.1992r. w R. na szkodę D. G. S. i który posiadał włoskie tablice rejestracyjne (...), a następnie w Polsce po raz pierwszy pojazd zarejestrowano na D. Ś. (1) na podstawie sfałszowanej faktury sprzedaży wystawionej przez nieistniejącą firmę (...) ul. (...), to jest popełnienia czynu z art. 205§1d kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzono im kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności;

b)  w dniu 30.10.1994r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, G. S. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez zbycie jej samochodu osobowego marki C. (...) o nr rej. (...) wartości około 11.000 zł, nr VIN – (...) i wprowadzenie w błąd co do legalności jego pochodzenia , o którym wiedzieli, że pochodzi z czynu zabronionego, który został zgłoszony jako utracony w wyniku kradzieży z włamaniem w dniu 1 – 4. 10.1993r. w T. na szkodę L. C. i posiadał włoskie nr rej. (...), a który został następnie zarejestrowany na D. Ś. (1) w dniu 21.10.1993r., to jest popełnienia czynu z art. 205§1d kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzono im kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności;

c)  w nieustalonej bliżej dacie w 1993r. w W. działając wspólnie i w porozumieniu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadzili A. K. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez zbycie mu samochodu osobowego marki V. (...) o nr rej. (...) wartości ok. 25.000 zł, nr VIN – (...) i wprowadzenie w błąd co do legalności pochodzenia tego pojazdu, który został zgłoszony jako utracony w wyniku kradzieży z włamaniem w dniu 23.04.1992r. w T. na szkodę B. G. i posiadał włoskie tablice rejestracyjne (...), natomiast w Polsce po raz pierwszy pojazd został zarejestrowany na nieustaloną osobę posługującą się danymi W. M. po czym został zakupiony przez D. Ś. (1) i dnia 28.04.1992r. otrzymał tablice rej. (...), to jest popełnienia czynu z art. 205§1d kk i za to na podstawie tego przepisu wymierzono im kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności;

W pkt X na podstawie art. 85 kk i 86§1i2 kk połączyła wymierzone im kary jednostkowe pozbawienia wolności za czyny z pkt IV oraz VI a), b) i c) i orzekała wobec nich kary łączne po 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, których wykonanie, w pkt XI, na podstawie art. 69§1 i 2 kk i 70§1 pkt1 kk warunkowo zawieszała na okres po 4 lata próby.

Wyrok, w wyżej opisanej części skazującej R. Ś. (1) i D. Ś. (1) zaskarżyła wyłącznie (na korzyść tych oskarżonych) ich obrońca, a wyrażona w wywiedzionej przez nią apelacji sugestia, iż ustała już karalność czynów, których dotyczy ów środek odwoławczy, jest obecnie częściowo uzasadniona. Sąd Okręgowy nie może bowiem pominąć procesowej okoliczności, iż jako daty popełnienia czynów z pkt IV, VI a) i VI c) części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku zostały przez Sąd I instancji prawidłowo ustalone, odpowiednio: „okres pomiędzy 1.10.1993r. a 21.10.1993r.”, „dzień 13.05.1994r.” i „nieustalona bliżej data w 1993r.” Dat tych nie kwestionowała też żadna ze stron procesowych. Również kwalifikacje prawne tych czynów, przyjęte przez Sąd Rejonowy, nie przewidują sankcji o górnej ich granicy przekraczającej 5 lat pozbawienia wolności. Stąd, też zgodnie z treścią art. 101§1 pkt 3 kk i art. 102 kk, ustała już karalność owych występków. W tej sytuacji Sąd Okręgowy uchylił dotyczące omawianych czynów, a zawarte w zaskarżonym wyroku, orzeczenia i na podstawie art. 17§1 pkt 6 kpk postępowanie karne w tym zakresie wobec R. Ś. (1) i D. Ś. (1) umorzył.

Odmiennie wszakże rzecz się przedstawia jeśli chodzi o czyn z pkt VI b). Zgodnie bowiem z treścią przywołanych powyżej przepisów prawa karnego materialnego, karalność tego przestępstwa ustałaby dopiero z dniem 30 października 2014r. Wbrew też innym zarzutom odwoławczym z apelacji obrońcy, czynu tego dotyczącymi, zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego odnoszącego się do akurat tej części nin. sprawy, w pełni respektując wymogi określone w art. 2 kpk, art. 4 kpk, 5 kpk czy też 7 kpk. W tym kontekście Sąd orzekający bynajmniej nie pominął ani nie zmarginalizował treści wyjaśnień obojga oskarżonych, precyzyjnie wszakże wskazując te występujące w nich okoliczności, które w istotny sposób podważały ich wiarygodność. Przy ocenie wyjaśnień oskarżonych Sąd orzekający prawidłowo przy tym spożytkował dowód z całości zeznań świadka A. M., choć nie odnosiły się one bezpośrednio co do czynu z pkt VI b). Niemniej czyn ten był jedynie „fragmentem” szerszej i określonej działalności oskarżonych D. Ś. i R. Ś. dotyczącej też kilku innych samochodów i ustalone przez Sąd I instancji okoliczności wskazujące na udział obojga oskarżonych w „legalizacji” skradzionych za granicą samochodów na terenie Polski, a następnie w obrocie tymi samochodami, nie mogły nie mieć znaczenia w ustalaniu stanu faktycznego, który w rezultacie leżał u podstaw przypisania D. Ś. i R. Ś. winy w zakresie czynu z pkt VI b). W konsekwencji, Sąd Rejonowy miał wystarczające podstawy, tak dowodowe jak i procesowe, ażeby zakwestionować prawdziwość twierdzeń obojga oskarżonych, jakoby samochód będący przedmiotem czynu VI b) nabyli w dobrej wierze. Wręcz przeciwnie, dla Sądów obydwóch instancji niewątpliwe jest, iż oskarżeni, w momencie sprzedaży wspomnianego samochodu pokrzywdzonej G. S. (1), mieli pełną świadomość co do nielegalności pochodzenia tego pojazdu, choć pokrzywdzoną zapewniali o odmiennym stanie rzeczy w tej materii. W rezultacie, jak to słusznie zauważył Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu do zaskarżonego wyroku, doprowadzili tym samym G. S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, gdyż ta zapłaciła za samochód, który nie mogła skutecznie nabyć jako mienia ruchomego sprzedanego przez osoby nieuprawnione.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy utrzymał w mocy zawarte w omawianym wyroku orzeczenie uznające R. Ś. i D. Ś. za winnych popełnienia opisanego w pkt VI b) czynu z art. 205§1d kk. Również orzeczona przez Sąd I instancji kara pozbawienia wolności za ten czyn jest, co do swojego rozmiaru, karą sprawiedliwą wobec obojga oskarżonych i na pewno nie rażąco niewspółmiernie surową zważywszy chociażby na to, iż jest ona zbliżona do dolnych granic ustawowego zagrożenia. Wobec tego, że wyrok w tej części był zaskarżony wyłącznie na korzyść oskarżonych, obligatoryjne było dla Sądu Odwoławczego warunkowe zawieszenie wykonania omawianych kar, przy czym Sąd nie dostrzegł wystarczających powodów do tego, ażeby ustalone okresy próby nie były możliwie najkrótszymi.

3)  w pkt IX na podstawie art. 17§1 pkt 6 kpk umarzała wobec oskarżonego R. Ś. (1) postępowanie o to, że na przełomie 1991 i 1992 roku w W. od nieustalonej osoby posługującej się nazwiskiem A. P. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przyjął stanowiący mienie znacznej wartości, nie mniejszej niż 70.000 zł samochód osobowy marki M. (...) o numerze rej. (...) posiadający nieoryginalny nr VIN – (...), który to pojazd został następnie nabyty na podstawie fikcyjnej umowy przez A. M. i odsprzedany R. Ś. (1) wiedząc o tym, iż samochód ten został uzyskany za pomocą czynu zabronionego, to jest o czyn z art. 291§1 kk i art. 294§1 kk w zw. z art. 11§2 kk.

Wyżej przedstawioną decyzję o umorzeniu postępowania oraz jego podstawę prawną zaskarżył na niekorzyść R. Ś. (1) prokurator, a wywiedziona przez niego apelacja – w tej akurat części – zasługuje na uwzględnienie przez Sąd Okręgowy. Zarówno bowiem z treści pkt IX części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku, jak i zapisów odnoszącego się do niej fragmentu pisemnego uzasadnienia do tego wyroku, wynika, że Sąd I instancji utrzymał, po zakończeniu swojego postępowania, określone w zarzutach aktu oskarżenia: zarówno czas popełnienia czynu z pkt IX tj. „na przełomie 1991 i 1992 roku”, jak i jego kwalifikację prawną, tj. art. 291§1 kk i art. 294§1 kk w zw. z art. 11§2 kk. Skoro tak, to, z uwagi na brzmienie art. 294§1 kk, omawiany występek zagrożony jest karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat. Jednocześnie, w kwestii ew. przedawnienia karalności tego czynu decydują stosowne przepisy obecnie obowiązującego kodeksu karnego. Zgodnie zaś z treścią art. 101§1 pkt 2 a) kk i art. 102 kk, w powyższym stanie rzeczy i na czas obecny, ustanie karalności czynu z pkt IX może nastąpić dopiero na „przełomie” 2016 i 2017 roku.

W tej procesowej sytuacji Sąd Okręgowy nie miał innego wyjścia jak tylko uchylić orzeczenie stanowiące pkt IX części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku i sprawę w tym zakresie przekazać Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania na zasadach ogólnych.

4)  oskarżonego R. S. (1) uznawała za winnego popełnienia: w pkt XII - czynu z art. 263§2 kk, za który wymierzono karę 6 miesięcy pozbawienia wolności; w pkt XIII – czynu z art. 291§1 kk, za który wymierzono karę 5 miesięcy pozbawienia wolności; w pkt XVI – czynu z art. 270§1 kk, za który wymierzono karę 5 miesięcy pozbawienia wolności. Nadto w pkt XVII i XVIII na podstawie art. 85 kk i art. 86§1 kk połączyła wyżej wskazane kary i orzekła wobec R. S. (1) karę łączną 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69§1 i 2 kk i art. 70§1 pkt 1 kk warunkowo zawiesiła na okres 3 lat próby.

Wyrok w wyżej opisanej części skazującej R. S. (1) zaskarżył na korzyść tego oskarżonego jego obrońca. Wprawdzie wprost wywiedziona przez obrońcę apelacja bezpośrednio odnosi się do rozstrzygnięć Sądu I instancji zawartych w pkt XIII, XVI, XVII, XVIII części dyspozytywnej omawianego wyroku; niemniej poprzez zakwestionowanie orzeczeń także i w zakresie: wymiaru łącznej kary pozbawienia wolności oraz określenia czasu trwania okresu próby wobec R. S., na jaki możliwe było warunkowe zawieszenie wykonania finalnie orzeczonej wobec niego kary zasadniczej, należało przyjąć, iż przez fakt zaistnienia owej apelacji, i jej treść, nieprawomocne było również orzeczenie zawarte w pkt XII zaskarżonego wyroku.

Niezależnie wszakże od wspomnianej treści apelacji obrońcy R. S. Sąd Okręgowy z urzędu musiał wziąć pod uwagę okoliczność, iż w toku postępowania miedzyinstancyjnego oskarżony R. S. (1) zmarł – vide odpis skrócony aktu zgonu wystawiony w dniu 24.07.2013r. przez Urząd Stanu Cywilnego w L., k 13.105. W tym stanie rzeczy oczywistą decyzją ze strony Sądu Okręgowego mogło być tylko uchylenie przedstawionej wyżej części skazującej omawianego wyroku i umorzenie postępowania wobec R. S. (1) o czyny z pkt XII, XIII i XVI na podstawie art. 17§1 pkt 5 kpk. O kosztach postępowania w części umarzającej postępowanie oraz o innych kosztach sądowych Sąd Odwoławczy orzekł na podstawie art. 632 pkt 2 kpk oraz art. 624§1 kpk w zw. z art. 634 kpk. Należało także zasądzić na rzecz występującego w nin. procesie obrońcy z urzędu oskarżonego J. Z. wynagrodzenie za udział tego obrońcy w postępowaniu drugoinstancyjnym. Co zaś do wynagrodzenia tego obrońcy za występowanie w imieniu oskarżonego przed Sądem Rejonowym, to w tym przedmiocie toczy się odrębne postępowanie przed Sądem I instancji, zainicjowane stosownym wnioskiem obrońcy z dnia 19 listopada 2012r. (k. 13 047).

Z tych wszystkich przyczyn Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.