Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział III Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący – Sędzia SO Tomasz Białka

Sędzia SO Agnieszka Skrzekut

Sędzia SO Katarzyna Kwilosz-Babiś (sprawozdawca)

Protokolant: staż. Kinga Burny

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2014 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku R. S.

przy uczestnictwie M. T., J. T. (1), A. Ł., Gminy B., Skarbu Państwa – Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, M. S., T. M.

o ustanowienie drogi koniecznej

na skutek apelacji uczestników M. S., M. T., J. T. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Zakopanem

z dnia 16 stycznia 2014 r., sygn. akt I Ns 374/10

p o s t a n a w i a:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że:

- punktowi 1. nadać treść : „wniosek oddalić”,

- uchylić punkt 2.,

- punktowi 3. nadać treść: „nakazać ściągnąć od wnioskodawcy R. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zakopanem kwotę 11 184,55 zł ( jedenaście tysięcy, sto osiemdziesiąt cztery złote, 55/100) tytułem zwrotu wydatków na opinie biegłych,

II.  orzec, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt III Ca 172/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2014r. Sąd Rejonowy w Zakopanem ustanowił na rzecz każdoczesnego właściciela działki ewid. nr (...)oraz (...)położonych w B.zapisanych w Kw (...)służebność drogi koniecznej po: północno-zachodnim narożniku działki ewid. nr (...)oznaczonym symbolami S1, S2, S3, S1 w opinii biegłego A. P.nr upr. (...)z dn. 18.12.2012 r., zapisanej w Kw (...)oraz północno wschodnim narożnikiem tej działki oznaczonym symbolami S8, S9, S10, S8 powołanej opinii biegłego A. P., w północnej części działki ewid. nr (...)zapisanej w Kw (...)oznaczonej symbolami S9, S14, S13, S15, S10, S9 w powołanej opinii biegłego A. P., południową częścią działki ewid. nr (...)zapisanej w Kw (...)oznaczonej symbolami S4, S5, S6, S7, S4 powołanej opinii biegłego A. P.( pkt.1.) oraz zasądził od R. S.syna F.i J.PESEL (...)tytułem wynagrodzenia na rzecz: M. T.syna J.i A.PESEL (...)kwotę 1.280,-/jeden tysiąc dwieście osiemdziesiąt/ złotych, J. T. (1)syna J.i A.kwotę 10.080,-/dziesięć tysięcy osiemdziesiąt/ złotych, M. S.córki S.i M.PESEL (...)kwotę 5.200,-/pięć tysięcy dwieście/ złotych ( pkt.2.) oraz orzekł o kosztach w ten sposób, że tytułem zwrotu wyłożonych wydatków zasądził na rzecz Skarbu Państwa – Kasa Sądu Rejonowego w Zakopanem: od R. S.5.827,73,-/pięć tysięcy osiemset dwadzieścia siedem i 73/100/ złotych, od M. T.oraz J. T. (1)kwoty po 2.290,10,-/dwa tysiące dwieście dziewięćdziesiąt i 10/100/ złotych, M. S.kwotę 776,62,-/siedemset siedemdziesiąt sześć i 62/100/ złotych.

Sąd Rejonowy ustalił, że wnioskodawca R. S.jest właścicielem działki ewid. nr (...)i (...), które powstały z podziału działki ewid. nr (...)położonej w B.. Nieruchomość ta zabudowana jest budynkiem wielokondygnacyjnym, wielofunkcyjnym. W części budowli znajduje się mieszkanie wnioskodawcy. W pozostałej części uprzednio wnioskodawca prowadził piekarnię. Przystępując do realizacji piekarni wnioskodawca wskazał jako drogę dojazdową szlak służebny przynależny działkom władnącym, a biegnący po działce ewid. nr (...). Szlak ten ma średnią szerokość rzędu 2,5 metra i pozwala jedynie na przejazd średnich samochodów ciężarowych. Dostępność szlaku dla takich samochodów była wystarczająca dla wnioskodawcy w czasie gdy prowadził on piekarnię. W ostatnich latach wnioskodawca zmienił przeznaczenie części gospodarczej swej budowli. Zlikwidował piekarnię, część gospodarczą przystosował do prowadzenia domu weselnego. Taką działalność wnioskodawca prowadzi obecnie. Istniejący szlak służebny nie pozwala na przejazd po nim ciężkich samochodów ciężarowych – w tym wozów straży pożarnej. Nieruchomość wnioskodawcy oraz uczestników J. T. (1)i M. T.w przeszłości stanowiły jedną nieruchomość (leżały w jednym sznurku). Działka wid. nr (...)własności uczestnika J. T. (1)nie jest zabudowana, ogrodzona jest trwałym ogrodzeniem, porośnięta trawą, uczestnik ten zamierza na tej działce wznieść budynek mieszkalny. Działka ewid. nr (...)własności M. T.zabudowana jest budynkiem mieszkalnym oraz gospodarczym. Okap północnej ściany budowli sięga północnej granicy owej nieruchomości. Działki ewid. nr (...)własności A. Ł., (...), (...)własności T. M.oraz działka ewid. nr (...)własności M. S. stanowią tereny zielone – łąki. Działki te ogrodzone są trwałym ogrodzeniem. Działka ewid. nr (...)stanowi pas przypotoczny potoku B.. Biegnie po niej droga gruntowa utwardzona. Teren, po którym biegnie owa droga, jest terenem zalewowym, zagrożonym okresowo przez wody wezbraniowe potoku. Wskazany szlak służebny znajduje się na lewym brzegu potoku, którego taras ma niższą rzędną niż rzędna brzegu prawego potoku. Ponadto potok w tym obszarze w ramach naturalnego procesu neandrowania ma tendencję odbicia w stronę lewego brzegu, po którym biegnie szlak służebny. Istniejące zagrożenie okresowego zalewania lewego brzegu potoku wyklucza możliwość ustanowienia tam szlaku służebnego. W obecnej nomenklaturze RZGW w K.grunt ten stanowi koryto potoku, a w związku z tym jest wyłączony z obrotu cywilno – prawnego. Wartość wynagrodzenia za ustanowienie służebności wynosi 240,- złotych za jeden metr kwadratowy gruntu. Wartość wynagrodzenia w wariancie III dla właściciela działki ewid. nr (...)to 320,- złotych za 4 metry kwadratowe + 600,- złotych oraz 360,- złotych za przesunięcie płotu – łącznie 1.280,- złotych. Odnośnie działki ewid. nr (...)wynagrodzenie za 34 metry kwadratowe – 4.080,- złotych oraz 6.000,- złotych za przesunięcie ogrodzenia. Odnośnie działki ewid. nr (...)wynagrodzenie za 15 metrów kwadratowych to 1.200,- złotych + 4.000,- złotych za przesunięcie płotu.

Oceniając stan faktyczny Sąd I instancji uznał, że szerokość istniejącego szlaku służebnego po działce ewid. nr (...)żadną miarą nie zapewnia odpowiedniego połączenia nieruchomości władnącej z drogą publiczną. Według Sądu Rejonowego twierdzenie to jest tak jednoznaczne, że znalazło swój wyraz w zeznaniach uczestników M. T.oraz J. T. (1)złożonych na rozprawie w dniu 16.01.2014 r., gdzie osoby te przyznały, że dotychczasowym szlakiem służebnym dojazd wozu strażackiego jest niemożliwy. Wnioskodawca wykazał zatem, że istnieje konieczność bądź poszerzenia istniejącego szlaku drożnego, bądź przeprowadzenia go w innym miejscu. Owo inne miejsce to szlak biegnący po działce ewid. nr (...)stanowiącej obecnie teren zalewowy potoku B., a nomenklaturze Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K.obszar koryta potoku B.. Niemożliwym jest zatem przeprowadzenie szlaku służebnego po tym terenie. Spośród szlaków analizowanych wariant IV opracowany przez biegłego A. P.zaspokaja potrzeby komunikacji do nieruchomości władnących, a z drugiej strony stanowi on najmniejsze obciążenie dla nieruchomości po których owy szlak biegnie. Sąd Rejonowy podkreślił, że działki władnące oraz działki uczestników T.w przeszłości stanowiły jedną nieruchomość i zgodnie ze zdaniem ostatnim paragrafu 2 art. 145 k.c., po tych nieruchomościach w pierwszym rzędzie winien przebiegać szlak służebny. W obszarze, w którym ten szlak nie może przebiegać po działkach uczestników T.(zabudowana część działki ewid. nr (...)) istniejący szlak został poszerzony w koniecznym zakresie kosztem działki ewid. nr (...). Sąd I instancji nie znalazł podstaw do obciążenia którejkolwiek nieruchomości służebnością składowania śniegu, bowiem czynność tą wnioskodawca może wykonywać na własnej posesji, a składowanie śniegu jest w takim samym stopniu uciążliwe dla wnioskodawcy w przypadku składowania śniegu na jego gruncie, jak i dla właścicieli okolicznych posesji gdyby śnieg miałby być składowany na ich posesjach. Sąd Rejonowy zaznaczył, że przez przeoczenie nie zawarto tej oceny w orzeczeniu końcowym. Odnośnie kosztów postępowania Sąd I instancji podniósł, że ponieważ uczestnicy T.byli wnioskodawcami w zakresie sporządzenia wariantu II opracowanego przez biegłego A. B.oraz ci uczestnicy i M. S. byli wnioskodawcami do sporządzenia projektu przebiegu szlaku po pasie przybrzeżnym, kierując się wskazaniami art. 520 k.p.c. obciążył wspomnianych uczestników kosztami opisanych opracowań geodezyjnych. W pozostałym zakresie Sąd obciążył kosztami postępowania wnioskodawcę.

Apelacje od w/w orzeczenia wnieśli uczestnicy M. S., M. T.i J. T. (1), zaskarżając postanowienie w całości.

Uczestniczka M. S. zarzuciła : 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 145 k.c. przez przyjęcie, że nieruchomość wnioskodawcy składająca się z działek (...)nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej mimo, że zebrany w sprawie materiał dowodowy prowadzi do całkowicie odmiennych wniosków, 2) niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności pominięcie stanowiska i zeznań Wójta Gminy B., opinii biegłego J. R., pism kierowanych m.in. przez wnioskodawcę do Wójta Gminy w przedmiocie urządzenia drogi w pasie przypotocznym, dokumentacji z postępowania administracyjnego Starostwa Powiatowego w Z.w przedmiocie wydania zezwolenia budowlanego na prowadzenie domu weselnego, 3) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności oparcie się na zeznaniach uczestników M. T.i J. T. (1)przy zupełnym pominięciu treści ich pism procesowych, w szczególności pisma z dnia 10 kwietnia 2010r, do którego załączono pismo dotyczące drogi pożarowej dla nowopowstałego obiektu. Powołując się na w/w zarzuty uczestniczka wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności drogi koniecznej po działce ew. (...)i oddalenie wniosku co do poszerzenia drogi po działce nr (...)lub uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, w obu przypadkach przy orzeczeniu o kosztach postępowania apelacyjnego jako części kosztów postępowania w sprawie.

Uczestnik M. T. zarzucił: 1) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie iż: a) istniejący szlak służebny jest niewystarczający do przejazdów samochodów ciężarowych, podczas gdy wnioskodawca z istniejącej służebności korzysta bez zakłóceń i stanowi ona alternatywny dojazd do nieruchomości wnioskodawcy, również od chwili, gdy prowadzona jest działalność w postaci domu weselnego, b) wysokość wynagrodzenia za metr kwadratowy wynosi 240 zł, podczas, gdy wycena wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia aktualnie obowiązujących cen rynkowych, c) szlak drogowy oznaczony działką ew. (...) z racji faktu, że stanowi pas przypotoczny potoku B. wyklucza możliwość ustanowienia tam szlaku, podczas gdy sam wnioskodawca szlak ten wskazał jako dostęp do drogi publicznej ubiegając się o pozwolenie na budowę i ze szlaku tego korzysta nieprzerwanie w szczególności w celu prowadzenia działalności gospodarczej w postaci domu weselnego, 2) naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 §1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, tj. pominięcie zeznań uczestników, z których wynikają wnioski sprzeczne z ustaleniami Sądu, 3) naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. przez sformułowanie na podstawie materiału dowodowego błędnego wniosku prowadzącego do uznania, że w niniejszym stanie faktycznym zachodzą przesłanki do ustanowienia służebności drogi koniecznej w sposób opisany w wariancie IV, 4) naruszenia art. 520 §2 i 3 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie w niniejszej sprawie wyrażające się przyjęciu, iż zachodzą przesłanki do obciążenia uczestnika M. T. kosztami opracowania przebiegu alternatywnego szlaku oznaczonego numerem II, 5) naruszenie art. 145 §1 k.c. poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, iż zasądzone wynagrodzenie zostało dostosowane do okoliczności sprawy i jest adekwatne oraz poprzez obciążenie działki uczestnika, podczas gdy istnieje dostęp działek wnioskodawcy istniejącą służebnością lub poprzez drogę przypotoczną.

Powołując się na w/w zarzuty uczestnik M. T. wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie wniosku o ustanowienie służebności i orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego za obie instancje, w tym o kosztach zastępstwa prawnego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Uczestnik J. T. (1) zarzucił naruszenie art.145 k.c. poprzez: przyjęcie , że wniosek R. S. jest zasadny, podczas, gdy działki (...) posiadają odpowiedni dostęp do drogi publicznej, poprzez wybór wariantu IV i błędną ocenę, że w/w wariant zapewnia odpowiednie połączenie nieruchomości wnioskodawcy z drogą publiczną i najmniejsze obciążenie gruntów sąsiednich. Uczestnik zarzucił także pominięcie faktu, że wnioskodawca korzysta z drogi przypotocznej oraz, że w wariancie IV droga na wysokości słupa energetycznego nie ma 3 metrów szerokości. Uczestnik dalej zarzucił naruszenie prawa procesowego a to art. 177 §1 pkt.3. k.p.c. poprzez niezawieszenie postępowania do czasu ustalenia granicy wód płynących i naruszenie art. 520 § 2 i 3 k.p.c. poprzez obciążenie uczestnika J. T. (1) obowiązkiem pokrycia kosztów opinii biegłego.

Powołując się na w/w zarzuty uczestnik J. T. (1) wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie wniosku o ustanowienie służebności, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania oraz w każdym przypadku zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacje uczestników kwestionujące ustanowienie służebności po działkach stanowiących własność apelujących zasługują na uwzględnienie, albowiem większość zarzutów w nich wywiedzionych okazała się zasadna. W szczególności apelujący słusznie zarzucili Sądowi I instancji, że ustalając stan faktyczny sprawy i dokonując oceny prawnej żądania wniosku pominął szereg istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy dowodów i wynikających z nich faktów, nie dokonał wszechstronnego rozważenia całości materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie przez co naruszył treść art. 233 k.p.c. co w konsekwencji doprowadziło do niepełnych i częściowo błędnych ustaleń faktycznych i błędnej oceny prawnej żądania wniosku a więc naruszenia prawa materialnego a to art. 145 k.c.

W niniejszej sprawie wszyscy uczestnicy sprzeciwiali się uwzględnieniu żądań wnioskodawcy i choć początkowo wskazywali na alternatywne szlaki drogi koniecznej to ostatecznie zajęli zgodne stanowisko, że nie ma potrzeby poszerzania istniejącej służebności do działek wnioskodawcy, ponieważ istniejącą drogą służebną jest możliwy zarówno przechód jak i przejazd różnego rodzaju pojazdami do nieruchomości władnącej od ulicy (...), a dodatkowo do nieruchomości władnącej prowadzi druga droga biegnąca wzdłuż Białego Dunajca i dochodząca do ul. (...). Mimo takiego stanowiska uczestników Sąd Rejonowy uznał, że istniejący dostęp działek wnioskodawcy do drogi publicznej nie jest odpowiedni przy czy wniosek ten uznał za tak oczywisty, że nie przytoczył praktycznie żadnych argumentów na jego poparcie poza faktem, że uczestnicy M. T.i J. T. (1)w swoich zeznaniach przyznali, iż dotychczasowym szlakiem służebnym dojazd wozu strażackiego jest niemożliwy. Przedmiotowa okoliczność tymczasem nie jest wystarczająca do uwzględnienia wniosku i ustanowienia służebności szlakiem zaprojektowanym przez biegłego W. S.i Sąd czyli szlakiem według wariantu IV inż. A. B.a to z następujących powodów. Po pierwsze wybrany wariant IV – podobnie jak istniejąca służebność po działce (...)– nie daje możliwości dojazdu do działek władnących wozu strażackiego ani innego pojazdu o dużych gabarytach od strony zachodniej czyli bezpośrednio od ulicy (...), ponieważ na odcinku pomiędzy punktami S3 i S4 istniejąca służebność nie została poszerzona z powodu istnienia po stronie lewej ( patrząc od ulicy (...)) słupa energetycznego, co do którego zrezygnowano z jego usunięcia z uwagi na znaczne koszty takiej operacji. W konsekwencji na odcinku pomiędzy punktami S3 i S4 pozostała „stara” służebność wyłącznie po działce (...)o szerokości ok. 2,6 metra ( por. protokół oględzin k. 40) ograniczona po stronie prawej linią okapu budynku uczestnika M. T.a po stronie lewej linią ogrodzenia na podmurówce działki (...)uczestniczki M. S.i położonym za ogrodzeniem słupem energetycznym ( por. zdjęcie nr 2 k. 188 akt ). W tych okolicznościach faktycznych oczywistym jest, że na opisywanym odcinku tj. na wysokości pomiędzy punktami S3 i S4 nie jest w stanie przejechać pojazd szerszy niż 2,5 metra a więc ani typowy wóz strażacki ani duży wóz ciężarowy ani np. autokar na kilkadziesiąt osób. Skoro tak to zasadniczy powód do poszerzenia istniejącej drogi do działek wnioskodawcy wskazany w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia nie ma racji bytu. Po drugie straż pożarna – w razie pożaru – dojeżdża do palącego się obiektu w miejscu, w którym przejazd wozu strażackiego jest możliwy a zarazem najkrótszy co oznacza, że nie musi korzystać z ustanowionych służebności, a poza tym jest uprawniona do rozbiórki wszelkich obiektów uniemożliwiających przeprowadzenie akcji ratowniczej – co wynika z treści art. 21 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Po trzecie choć uczestnicy T.przyznali, że po istniejącej drodze na działce (...)nie przejedzie wóz strażacki to zarazem przedstawili wiarygodne dowody na to, że wnioskodawca posiada tzw. drogę pożarową od strony wschodniej tj. od strony B., którą to drogę wnioskodawca wskazał w postępowaniu administracyjnym dotyczącym uzyskania zezwolenia na zmianę sposobu użytkowania istniejących zabudowań na dom weselny i która została zaakceptowana przez stosowne organy administracyjne. Dowody te Sąd Rejonowy całkowicie pominął. Podsumowując należy stwierdzić, że uzasadnienie prawne rozstrzygnięcia jest płytkie i pozbawione przekonujących argumentów.

W tym miejscu należy uzupełnić ustalenia faktyczne Sądu I instancji o następujące fakty:

Działki ewidencyjne nr (...) należące do wnioskodawcy ( i objęte żądaniem wniosku) powstały z działki (...) a ta powstała z parceli gruntowej nr (...). W/w parcela gruntowa uzyskała dostęp do drogi publicznej w formie służebności przejazdu, przechodu i przegonu całą szerokością parceli (...) odpowiadającej obecnej działce ewidencyjnej (...) na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Zakopanem z dnia 14 września 1955r. w sprawie o zniesienie współwłasności, której uczestnikiem byli M. B. i S. B..

( dowód: odpis z KW (...) k. 6, postanowienie k. 619)

W 1992r. wnioskodawca zaadoptował budynek gospodarczy na działce (...) na piekarnię – na podstawie decyzji Wójta Gminy w B. z dnia 23 kwietnia 1992r. Od decyzji tej składali odwołania sąsiedzi A. T., S. Ł. i S. P.. W tym czasie dostęp do piekarni istniejącą służebnością być uznawany za odpowiedni. Wnioskodawca nie zamierzał poszerzać drogi ani odrzucać śniegu na działki sąsiadów, czego ci ostatni obawiali się.

( dowód: opinia urbanistyczna k. 33-34 akt),

W 2006r wnioskodawca wystąpił do Wójta Gminy w B.o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji dotyczącej budowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz zabudowy produkcyjno-usługowej polegającej na przebudowie istniejącego budynku mieszkalnego oraz przebudowie i rozbudowie istniejącego budynku produkcyjno-usługowego ( piekarni) wraz z jego dobudową do budynku mieszkalnego oraz realizacją infrastruktury towarzyszącej. W/w warunki ustalono w decyzji z 29.12.2006r. W punkcie 2.5. w/w decyzji zapisano, ze dostępność komunikacyjna do inwestycji jest istniejącym dojazdem z drogi gminnej publicznej ul. (...) poprzez drogę wewnętrzną działkę ewidencyjną nr (...).

( dowód: decyzja k. 176-179)

W 2008r. wnioskodawca wystąpił do Wójta Gminy w B. o ustalenie warunków zabudowy zmiany sposobu użytkowania części budynku mieszkalno-produkcyjnego na gastronomię i pokoje do wynajęcia. W załączniku nr 3 do Decyzji Wójta Gminy B. z 12.12.2008r. o warunkach zabudowy w punkcie 7 zapisano, że teren objęty wnioskiem posiada istniejący dostęp do drogi gminnej publicznej nr (...) ul. (...) II. ( dowód: załącznik nr 3 k. 182 akt)

W projekcie do w/w inwestycji tj. zmiany sposobu użytkowania części budynku mieszkalno-produkcyjnego na gastronomię i pokoje do wynajęcia, który przygotowała dla wnioskodawcy (...)w Z.zapisano, że zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru stanowią dwa hydranty zewnętrzne średnicy 80 mm, zlokalizowane na przeciwległych końcach budynku w odległości 7 i 10 m. W punkcie 8.13. pt. „Drogi pożarowe” zapisano, że: „obiekt przeznaczony do pobytu maksymalnie 255 osób - dla obiektu wymagana jest droga pożarowa. Budynek ma zapewniony dojazd od strony drogi gminnej (...) oraz drugi od wschodu zakończony placem manewrowym o wymiarach 20 razy 20 m.

( dowód: projekt k. 303 i 304, wyjaśnienia wnioskodawcy z rozprawy apelacyjnej)

W toku wyżej opisanych postępowań administracyjnych organy administracji ograniczały się do zbadania możliwości połączenia działki wnioskodawcy z drogą publiczną i warunek ten uznano za spełniony. Projekt zagospodarowania terenu przedłożony do zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania został pozytywnie zaopiniowany przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Z dokumentacji, którą dysponowało Starostwo Powiatowe w Z. wynikało, że szerokość drogi (...) wynosi od 3 do 3,5 metra. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 9.10.2009r. udzielił wnioskodawcy zezwolenia na użytkowanie budynku.

( dowód: pismo SP w Z. z dnia 14.12.2011r. k. 277)

W inwentaryzacji powykonawczej budynku mieszkalnego i produkcyjno-usługowego położonego m.in. na działce ewid. (...) zaznaczono i opisano wjazd na działkę wnioskodawcy z drogi służebnej opisując go słowami: „istniejący wjazd na działkę bez przebudowy zjazdu”.

( dowód: inwentaryzacja powykonawcza k. 302)

W efekcie wyżej opisanych inwestycji na działkach wnioskodawcy postał duży budynek pod nazwą (...). Do przedmiotowego budynku jest dostęp od ulicy (...) drogą wewnętrzną nr (...)stanowiącą współwłasność uczestników M. T.i J. T. (1). Droga ta jest utwardzona. Po drodze jest możliwy przejazd samochodami osobowymi, traktorem i samochodami dostawczymi małej i średniej wielkości. Pomiędzy zachodnią granicą działki (...)a jezdnią asfaltową na ulicy (...)jest wąski pas gruntu wzdłuż ogrodzeń działek uczestników M. S. i M. T.oraz chodnik brukowy.

( dowód: zdjęcia nr 1-15 z k. 188, mapa do celów prawnych inż. A. B. k.420 )

Od strony wschodniej nieruchomość wnioskodawcy jest otwarta na utwardzoną kamieniami i żwirem drogę oraz teren położony wzdłuż B.. Wnioskodawca urządził tam plac manewrowy i parking, który przylega do koryta potoku. Teren ten dzierżawi od Skarbu Państwa – RZGW Oddział w K.. W/w droga biegnie wzdłuż ogrodzenia nieruchomości wnioskodawcy od strony wschodniej w kierunku południowym, dalej droga rozwidla się, przy czym prawa odnoga łączy się z drogą gminną tj. działką nr (...), która dochodzi do ulicy (...). Droga wzdłuż B.nie jest wydzielona geodezyjnie i stanowi część działki ewidencyjnej stanowiącej koryto potoku B.i jest to własność Skarbu Państwa w zarządzie RZGW O/K..

( dowód: opinia inż. A. B. k. 420)

W związku z faktem, że od wielu lat miejsce to nie jest zalewane falami powodziowymi to stanowi zwyczajowy dojazd do posesji prywatnych od strony rzeki. Również dzieci i młodzież szkolna z ulicy (...)korzysta z tego przejścia w drodze do zespołu Szkół nr (...) w B.. Szlak ten był kilkakrotnie utwardzany wspólnymi siłami miejscowych właścicieli. W 2009r. na wniosek zainteresowanych mieszkańców i przedsiębiorców ( w tym wnioskodawcy R. S.) po raz kolejny nastąpiło utwardzenie szlaku dojazdowego, tym razem przy niewielkim udziale gminy, która wówczas przekazała nadwyżkę żwiru a mieszkańcy własnym sprzętem i robocizną utwardzili przedmiotowy szlak.

( dowód: fot. nr 1,2,3 z karty 287 i 288 akt, zdjęcia karty 564 akt, zdjęcia k. 538-542 akt, zaświadczenie k. 436, pismo Wójta B. k. 455)

We wniosku z dnia 5 listopada 2009r. mieszkańców do Wójta Gminy stanowiącym prośbę o: „załatwienie spraw formalnych oraz pomoc w urządzeniu drogi wzdłuż potoku B. od K. ulicy w kierunku szkoły” podano, że droga jest w złym stanie technicznym oraz, że korzystają z niej właściciele przyległych działek i gospodarstw mających „łąki za wodą”, dzieci idące do szkoły, wczasowicze oraz stanowi ona drogę pożarową. Podano też, że w zimie droga ta mogłaby stać się miejscem organizacji coraz bardziej popularnych kuligów, zaś w innych porach roku atrakcyjną trasę rowerową. Pod listą podpisało się 48 mieszkańców a wnioskodawca podpisał się jako pierwszy.

( dowód: pismo i wniosek k. 410-414 akt)

Zasięg dróg płynących został określony podczas identyfikacji w połowie lat 60-tych i taki stan jest na mapach. Stan ten nie zawsze odpowiada rzeczywistości. Droga wzdłuż lewego brzegu P.Dunajce istnieje od kilkudziesięciu lat. Na terenie gminy B.jest szereg szlaków, w tym nawet wyasfaltowanych, które biegną po terenach Skarbu Państwa w zarządzie RZGW i w/w podmiot to sankcjonuje. Opisywana droga przypotoczna w ostatnich 20 latach nie była zalana.

( dowód: zeznania Wójta B.k. 492, zeznania uczest. M. S.k. 491 i A. Ł. k. 492)

Działka nr (...)własności M. S.stanowi część ogrodu przy jej budynku mieszkalnym oznaczonym numerem (...). W ogrodzie tym znajduje się łąka - trawnik oraz od strony drogi drzewa ozdobne ( sosna, drzewo liściaste świerk). Naprzeciwko tej działki jest kościół. Od strony północnej działka siedliskowa M. S. (1)graniczy z potokiem F.. Wjazd na działkę w/w uczestniczki znajduje się wprost z ulicy (...)II przed potokiem F.. Pomiędzy działką M. S. (1)a drogą (...)jest ogrodzenie ze słupków metalowych i siatki na podmurówce. Wzdłuż ogrodzenia biegną media a to: podziemne kable energetyczne oraz kanalizacja.

( dowód: mapa sytuacyjno- wysokościowa k. 301, inwentaryzacja powykonawcza k. 302, fot. nr 4 k. 288)

Poszerzenie drogi dojazdowej do działek wnioskodawcy w kierunku północnym na całej długości drogi wymagałoby przesunięcia ogrodzenia działek uczestników M. S., T. M. i A. Ł., przesunięcia podziemnej linii energetycznej biegnącej wzdłuż ogrodzenia oraz przeniesienia słupa energetycznego.

Poszerzenie drogi do działek wnioskodawcy w kierunku południowym wymaga przesunięcia ogrodzenia działki M. T. oraz ogrodzenia działki J. T. (2) a na wysokości zabudowań M. T. jest niemożliwe z uwagi na istnienie budynku mieszkalnego.

Przesuwanie linii energetycznej wymaga sporządzenia projektu zagospodarowania przestrzennego dla przebudowy pasa drogowego, uzyskania warunków technicznych likwidacji kolizji projektowanej przebudowy drogi między innymi z siecią rozdzielczą NN, opracowania projektu budowlanego przedmiotowej sieci energetycznej. Aktualnie można opracować jedynie kosztorys wskaźnikowy robót . Koszt materiałów i robocizny związanej z przesunięciem linii energetycznej prac według wstępnych szacunków wyniesie co najmniej 6083,70 zł.

( dowód: protokół oględzin k. 40 i 415, opinia J. R. k. 363-372 akt)

Wariant IV służebności wybrany przez Sąd Rejonowy w zaskarżonym orzeczeniu nie przewiduje konieczności usunięcia słupa energetycznego. ( dowód: opinia W. S. k. 407, protokół oględzin k. 415, opinia W. B. k. 420)

Działka nr (...) własności uczestnika M. T. jest działka małą, wąską i w przeważającej części zabudowaną. Działka ta jest ogrodzona. Wjazd na w/w działkę znajduje się wprost z ul. (...) w południowo - zachodniej części działki. W 2011r. w/w uczestnik wykonał remont budynku mieszkalnego.

( dowód: zgłoszenie remontu i mapa k. 153-156 akt).

Uczestnik J. T. (1) - właściciel działki (...) wystąpił w 2011r. o ustalenie warunków zabudowy na w/w działce dla inwestycji polegającej na budowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego z garażem oraz budynku gospodarczego wraz z infrastrukturą techniczną towarzyszącą i stosowną decyzję uzyskał. Aktualnie przygotowuje dokumentację niezbędną do wystąpienia o pozwolenie na budowę. W/w działka ma kształt wąskiego prostokąta i jest oddzielona od działki drogowej nr (...) ogrodzeniem.

( dowód: zeznania J. T. (1) k. 491)

Ogrodzenia działek uczestników stoją od kilkudziesięciu lat ( okoliczność niesporna) .

Gdy wnioskodawca budował dom weselny to materiały budowlane dowoził małymi samochodami dostawczymi szlakiem służebnym. Samochody ciężarowe dojeżdżały drogą przypotoczną od strony wschodniej. Przedmiotową drogą jest możliwy swobodny przejazd.

( dowód: zeznania wnioskodawcy k. 490)

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd Okręgowy uznał za rzetelne i wiarygodne kopie dokumentów z postępowań administracyjnych, w tym dotyczących inwestycji i remontów prowadzonych przez wnioskodawcę i uczestników, albowiem ich pochodzenie i zgodność z oryginałami nie była kwestionowana przez strony. W szczególności Sąd dysponował: kopiami poświadczonymi za zgodność z oryginałem przez Starostwo Powiatowe w N. ( k. 140-155), kopiami przedłożonymi przez : uczestnika M. T. ( k. 176- 187, 276-278), uczestnika J. T. (1) ( k. 294-304) , Wójta Gminy B. ( k. 411-413), których zgodności z oryginałami wnioskodawca nie kwestionował. Wypada nadmienić, że okoliczności faktyczne wynikające z w/w dokumentów nie były sporne. Poza tym na rozprawie apelacyjnej wnioskodawca przyznał, że kserokopie projektu z karty 303 i 304 dotyczą należącego do niego (...). Co do kopii z kart 481- 486 akt ich zgodność z oryginałami została stwierdzona przez Sąd I instancji ( por. protokół rozprawy k. 491). Nie budziły wątpliwości co do autentyczności i wiarygodności odpisy z ksiąg wieczystych i wypisy z rejestru gruntów złożone do akt sprawy przez wnioskodawcę. Sąd za wiarygodne uznał także zdjęcia ( oryginały i fotokopie) drogi służebnej i jej otoczenia przedłożone do sprawy przez uczestników, albowiem niespornym było, że przedstawiają w/w elementy terenu. Poza tym autentyczność zdjęć drogi przypotocznej potwierdził wnioskodawca podczas rozprawy apelacyjnej.

Za wiarygodne Sąd Okręgowy uznał zeznania Wójta Gminy B. A. N. oraz uczestników, albowiem zeznania te były jasne i logiczne a w wielu kwestiach znajdowały potwierdzenie w treści innych dowodów przeprowadzonych w sprawie. Odnośnie zeznań Wójta Gminy należy dodać, że w/w nie miał żadnego interesu w tym by składać zeznania niezgodne z prawdą i brak jakichkolwiek podstaw do odmówienia im wiarygodności. Jeśli chodzi o zeznania wnioskodawcy to nie zasługiwało na wiarę twierdzenie, że nie ma innej drogi dojazdowej do jego nieruchomości niż droga służebna, które padło podczas przesłuchania w dniu 12 maja 2011r. ( k. 137). Twierdzenie to bowiem pozostaje w sprzeczności ze stanem faktycznym stwierdzonym przez Sąd Rejonowy podczas oględzin w dniu 14.11.2012r. ( k. 416), opinią geodezyjną z karty 420 akt, w której zobrazowano drogę przypotoczną, z pismem podpisanym przez wnioskodawcę z dnia 5 listopada 2009r. stanowiącym wniosek mieszkańców do Wójta Gminy o: „załatwienie spraw formalnych oraz pomoc w urządzeniu drogi wzdłuż potoku B. od K. ulicy w kierunku szkoły” oraz z zeznaniami wnioskodawcy złożonymi na rozprawie w dniu 16 stycznia 2014r., podczas których wnioskodawca przyznał, że istnieje droga dojazdowa od strony wschodniej ( czyli droga wzdłuż potoku B.) oraz, że jest to obszar pozwalający na swobodny dojazd do jego działek, z którego korzystał m.in. w trakcie budowy, gdy musiały dojechać samochody ciężarowe. Nie dał Sąd wiary także twierdzeniu wnioskodawcy, że prowadzi dom weselny na czterysta osób, albowiem z projektu zalegającego na karcie 303 i 304 akt wynika, że obiekt wnioskodawcy jest przeznaczony do pobytu maksymalnie 255 osób. Powyższa kwestia jednakże nie ma większego znaczenia dla rozstrzygnięcia. Sąd nie dał wiary twierdzeniu wnioskodawcy, że na służebnym szlaku było wiele incydentów związanych z uszkodzeniami samochodów z powodu małej szerokości służebności. Twierdzenie to jest bowiem całkowicie gołosłowne a zarazem nie znalazło potwierdzenia w zeznaniach uczestników. Zauważyć w tym miejscu też trzeba, że trzy przypadki uszkodzeń pojazdów opisane przez wnioskodawcę niekoniecznie musiały mieć przyczynę w wąskości szlaku lecz np. w braku stosownych umiejętności przez kierowcę pojazdu czy śliskiej nawierzchni – co częściowo wynika z zeznań wnioskodawcy. Gołosłowne i sprzeczne z zeznaniami Wójta Gminy B. oraz uczestników a tym samym niewiarygodne były także zeznania wnioskodawcy na temat rzekomego zalania drogi przypotocznej w 1997r i w 2008r. Wypada w tym miejscu zauważyć, że gdyby droga przypotoczna rzeczywiście była narażona na częste i poważne zalewanie wodami z potoku B. to wnioskodawca nie zdecydowałby się na wybudowanie domu weselnego na swojej działce. Wszak poziom drogi przypotocznej oraz obejścia domu weselnego jest ten sam a droga przypotoczna przylega do ogrodzenia nieruchomości wnioskodawcy od strony wschodniej. Ewentualne zalanie drogi przypotocznej oznaczałoby zarazem zalanie posesji wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy podzielił opinie biegłego geodety A. B., albowiem sporządzone przez niego mapy odpowiadają wymogom formalnym i nie zostały skutecznie podważone przez strony. Istotne jest i to, że uczestnicy ostatecznie zaakceptowali wskazania granic dokonane przez w/w biegłego ( por. protokół oględzin k. 415). Sąd Okręgowy podzielił także opinię biegłego J. R., albowiem jest logiczna i w dostateczny sposób uzasadniona. Jeśli chodzi o opinię biegłego W. S. to Sąd Okręgowy podzielił ją jedynie w zakresie dotyczącym wskazania prac koniecznych do przeprowadzenia na gruncie przy poszczególnych wariantach poszerzenia istniejącej służebności. Nie podzielił natomiast Sąd Okręgowy wniosków biegłego co do konieczności poszerzenia istniejącej służebności i co do wyboru wariantu. Należy bowiem zauważyć, że wniosek biegłego co do konieczności poszerzenia służebności został w zasadzie uzasadniony wyłącznie tym, że szerokość szlaku jest niezgodna z przepisami Rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ( na marginesie wypada zauważyć, że w/w rozporządzenie nie obowiązuje, a w jego miejsce obowiązuje podobne rozporządzenie z dnia 12 kwietnia 2002r.) oraz tym, że poszerzenie drogi byłoby w interesie nie tylko wnioskodawcy ale także uczestników, w tym uczestniczki M. S.. W ocenie Sądu Okręgowego taka argumentacja jaką przytoczył biegły nie jest wystarczająca w okolicznościach faktycznych sprawy. Po pierwsze wskazane rozporządzenie w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie stosuje się przy projektowaniu nowych obiektów tj. budynków i dróg dojazdowych do nich, co wynika z art. 1 w/w rozporządzenia. Przepisów tych nie stosuje się wprost do służebności ustanawianych orzeczeniem Sądu do istniejących już budynków - jak w niniejszej sprawie. Podobne stanowisko zajmuje Starostwo Powiatowe w Z. - co wynika z pisma z dnia 14.12.2011r. - k. 277 akt. Gdyby uznać, że przepisy w/w rozporządzenia winny być zastosowane, to istniejącą służebność należałoby poszerzyć do 5 metrów szerokości. Zgodnie bowiem z treścią art. § 14. 2 w/w rozporządzenia ciąg pieszo - jezdny ma mieć szerokość nie mniejszą niż 5 m. Takiego poszerzenia tymczasem ani biegły W. S. ani wnioskodawca nie wnioskowali. Jeśli chodzi zaś o argument biegłego, że poszerzenie drogi leży także w interesie uczestników to ocena ta jest wysoce wątpliwa. Uczestnicy, którzy są właścicielami działek od strony północnej istniejącej służebności posiadają urządzone dojazdy do swojej nieruchomości wzdłuż potoku F. i stosownie do umiejscowienia tych wjazdów mają urządzone swoje nieruchomości. Przenoszenie wjazdów na stronę południową nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia. Jeśli chodzi o uczestników M. T. i J. T. (1) to zważywszy na fakt, że ich działki są bardzo wąskie należy stwierdzić, że jakiekolwiek poszerzanie istniejącej działki drogowej nr (...) wbrew ich własnym planom zagospodarowania terenu godzi w ich interesy. Sąd Okręgowy pominął w ocenie dowodów część opinii biegłego W. S., która dotyczyła oszacowania wysokości wynagrodzenia za służebność oraz kosztów przesunięcia ogrodzeń, albowiem ta część opinii okazała się zbędna dla rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, że wniosek R. S.o poszerzenie istniejącej służebności przejazdu i przechodu obciążającej działkę (...)na działki sąsiednie nie zasługuje na uwzględnienie. Przesłanką ustanowienia służebności drogi koniecznej przez Sąd jest brak odpowiedniego dostępu nieruchomości wnioskodawcy do drogi publicznej. Zaistnienie tej przesłanki nie zostało przez wnioskodawcę wykazane a zgodnie z treścią art. 3 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. należało to do jego obowiązków procesowych. Jak wynika z ustaleń Sądu Okręgowego działki wnioskodawcy wskazane we wniosku a to działki nr (...)powstałe z działki (...)posiadają dostęp do drogi publicznej tj. ulicy (...)dwoma drogami tj. poprzez działkę (...)( dzięki ustanowionej służebności przejazdu, przechodu i przegonu), która umożliwia dojście i dojazd samochodami osobowymi i dostawczymi o małych i średnich gabarytach oraz dodatkowo poprzez tzw. drogę przypotoczną, która choć nie jest drogą publiczną to zapewnia wnioskodawcy nieskrępowany dostęp z drogi publicznej do jego działek, albowiem jest to droga urządzona, powszechnie dostępna i co najważniejsze nie stanowi własności prywatnej a więc nie ma rzeczywistego ryzyka zamknięcia tego dostępu, zwłaszcza, że istnienie drogi toleruje właściciel terenu czyli Skarb Państwa oraz miejscowe władze gminne, które od czasu do czasu wykładają środki publiczne na poprawę stanu tej drogi. Sam wnioskodawca wskazał przedmiotową drogę jako drogę pożarową do domu weselnego i z drogi tej rzeczywiście korzystał ( np. przy budowie domu weselnego) i korzysta nadal, skoro z jego posesji prowadzi wyjazd również na stronę wschodnią czyli na drogę przypotoczną a wzdłuż potoku jest urządzony parking. Skoro tzw. droga przypotoczna istnieje, nie ma na niej zakazu ruchu, droga ta jest powszechnie dostępna i zapewnia możliwość dojazdu do nieruchomości wnioskodawcy każdego rodzaju pojazdem to okoliczności tej nie można pominąć przy rozstrzyganiu o żądaniu wniosku. Przedmiotowy fakt ma znaczenie dla ustalenia, że nieruchomość wnioskodawcy ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej i że w związku z tym wniosek o obciążenie służebnościami gruntowymi działek uczestników o numerach (...), (...)i (...)nie zasługuje na uwzględnienie. W związku z wnioskiem zawartym w apelacji uczestniczki M. S. o obciążenie służebnością gruntową działki (...)należy stwierdzić, że obciążenie takie jest niemożliwe a przy tym zbędne. Działka ta stanowi dobro publiczne wyjęte z obrotu prawnego i jako taka - podobnie jak działki stanowiące formalnie drogi publiczne - nie podlega obciążeniu ograniczonymi prawami rzeczowymi.

Jeśli chodzi o twierdzenie wnioskodawcy, że istniejącym szlakiem po działce (...)nie jest możliwy jednoczesny ruch pojazdów i pieszych to należy stwierdzić, że wnioskodawca nie wykazał, że taki jednoczesny ruch musi się odbywać. Droga (...)nie jest długa a przy tym biegnie w linii prostej ( co zapewnia odpowiednią widoczność), a więc jest możliwy taki sposób komunikacji, że albo odbywa się ruch pojazdu albo ruch pieszych. Dodatkowo należy zauważyć, że wariant wybrany przez Sąd również nie zapewnia bezpiecznego jednoczesnego ruchu pojazdów i pieszych, gdyż zakłada poszerzenie służebności o ok. 70 cm. ( czyli do szerokości ok. 3,10 metra) a według przepisów w/w rozporządzenia ciąg pieszo-jezdny winien mieć 5 metrów szerokości. Wnioskodawca nie wykazał także, że konieczne jest poszerzenie służebności przy wyjeździe na ulicę (...). Istniejąca służebność dochodzi do pasa drogowego, którego zasięg jest szerszy niż jezdnia. Za jezdnią jest jeszcze chodnik a dalej pas ziemi wzdłuż ogrodzeń działek uczestników. Ta wolna od jezdni asfaltowej przestrzeń pasa drogowego powoduje, że wyjazd na ulicę jest znacznie szerszy niż szerokość zachodniej granicy działki służebnej (...). Skoro przez kilkadziesiąt lat wyjazd ten funkcjonował to wykazanie, że jest za wąski wymaga przedstawienia przekonujących dowodów, czego nie zrobiono. Zakres poszerzenia wyjazdu kosztem działki uczestnika M. T.nie wynika z żadnego dowodu a jedynie z arbitralnego wskazania wnioskodawcy dokonanego na pierwszych oględzinach mających na celu sprecyzowanie żądań wniosku. Oczywistym jest, że gdyby służebność przy granicy z pasem drogowym była szersza to użytkownikom działki nr (...)byłoby wygodniej, niemniej jednak zwiększenie wygody nie jest wystarczające do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego, jakim jest służebność drogi koniecznej. Prawo to może być ustanowione przez Sąd tylko gdy jest to konieczne a nie dla zwiększenia wygody właściciela jednej działki kosztem drugiej.

Jak już wspomniano na wstępie zaskarżone orzeczenie wcale nie realizuje celu jego wydania, gdyż wbrew założeniom Sądu I instancji nie zapewnia możliwości dojazdu do działek władnących straży pożarnej czy innego pojazdu o dużych gabarytach czyli np. autokaru z gośćmi weselnymi, gdyż na odcinku pomiędzy punktami S3 i S4 nie nastąpiło poszerzenie służebności a istniejące obiekty ( po prawej budynek a po lewej słup energetyczny ) uniemożliwiają przejazd dużego gabarytowo pojazdu. W tej sytuacji dojazd wozem strażackim czy autokarem do domu weselnego i tak musi odbywać się tzw. drogą przypotoczną. W tej sytuacji poważna ingerencja w prawo własności apelujących nie ma mocnego uzasadnienia.

W ocenie Sądu Okręgowego poszerzenie służebności według wariantu IV stanowi nadmierne obciążenie dla działek apelujących, albowiem wiąże się nie tylko z zabraniem części gruntu ale także z poważną ingerencją w dotychczasowy stan zagospodarowania. Dla realizacji zaskarżonego orzeczenia konieczne byłoby przesuwanie ogrodzeń istniejących od kilkudziesięciu lat a także przesuwanie instalacji elektrycznej. Zabranie części gruntu byłoby szczególnie uciążliwe dla uczestnika J. T. (1), którego działka jest bardzo wąska a w świetle skonkretyzowanych planów budowlanych każdy fragment gruntu jest cenny. Z kolei ingerencja w prawo własności działek od strony północnej narusza zasadę, że w razie podziału gruntów droga konieczna winna być poprowadzona po działkach, które przed podziałem stanowiły jedną działkę.

Na koniec trzeba podnieść, że uwzględnienie żądań wniosku w ocenie Sądu Okręgowego byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Z akt sprawy wynika bowiem niezbicie, że gdy wnioskodawca starał się o uzyskanie zezwoleń na rozbudowę zabudowań mieszkalno-gospodarczych a następnie o zezwolenie na zmianę sposobu użytkowania, to wobec organów administracji twierdził, że posiada odpowiedni dostęp do drogi publicznej. Teraz gdy dom weselny już powstał i gdy wnioskodawca uzyskał zgodę na jego użytkowanie to twierdzi, że nie posiada dostępu do drogi publicznej odpowiedniego do rodzaju prowadzonej działalności. W ocenie Sądu Okręgowego roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej z art.145 k.p.c. nie jest aż tak szerokie, aby właściciel nieruchomości władnącej mógł żądać obciążenia gruntów sąsiednich stosownie do każdej swojej potrzeby. Właściciel nieruchomości powinien dostosować sposób zagospodarowania swojego terenu do istniejących możliwości i uwarunkowań czyli np. jeśli chce prowadzić dom weselny i posiadać szeroki i całkowicie swobodny dojazd i dojście a także miejsce na składowanie śniegu winien wybrać do tego rodzaju działalności odpowiednią nieruchomość tj. położoną bezpośrednio przy drodze publicznej i o dużej powierzchni. W ocenie Sądu Okręgowego nie powinno być odwrotnie tj., że właściciel nieruchomości władnącej, nie licząc się z ograniczeniami terenowymi realizuje swoje zamierzenia budowlane i inwestycyjne a dopiero potem próbuje uzyskać wystarczająco wygodny dostęp do drogi publicznej.

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że na południu Polski, zwłaszcza w miejscowościach turystycznych powszechnie występuje zjawisko ciasnej zabudowy i wąskich dróg dojazdowych do posesji prywatnych. Fakt ten stwarza określone ograniczenia, z którymi właściciele nieruchomości muszą się liczyć. Problem wąskich dróg dojazdowych dotyczy nie tylko dróg prywatnych, ale także dróg publicznych. Zarówno w starej części miast oraz na wsiach bardzo często występują wąskie ( na szerokość jednego pojazdu) drogi gminne, pozbawione chodników i poboczy, które mimo tego zapewniają konieczną i odpowiednią komunikację.

Mając powyższe na uwadze na zasadzie 386 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone orzeczenie orzekając jak w pkt. I. sentencji. Kosztami postępowania poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa obciążono wnioskodawcę, gdyż to on był inicjatorem tego postępowania a nadto jego wniosek został oddalony. Brak jakichkolwiek podstaw do obciążenia tymi kosztami uczestników, ponieważ wszystkie wnioski uczestników stanowiły konieczną obronę procesową.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na zasadzie art. 520 §1 k.p.c. W tym miejscu należy zauważyć, że apelujący M. T.i M. S. nie sformułowali prawidłowych wniosków o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego ani na piśmie ani w toku rozprawy apelacyjnej. Orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego na zasadzie art. 520 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy miał na uwadze także i to, że koszty poniesione przez apelujących nie były znaczne a w porównaniu do kosztów sprawy obciążających wnioskodawcę wręcz marginalne.

Dla porządku należy dodać, że bezzasadny okazał się zawarty w apelacji J. T. (1) zarzut naruszenia art. 177 §1 pkt.3. k.p.c. poprzez niezawieszenie postępowania sądowego do czasu ustalenia linii brzegowej potoku B.. Po pierwsze Sąd nie otrzymał informacji, aby tego rodzaju postępowanie administracyjne toczyło się. Po drugie okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

(...)